Bai giảng môn ngữ văn 8 câu ghép

Nhiệt liệt Chào mừng
các thầy giáo, cô giáo
đến dự giờ ngữ văn lớp 8a1


KiĨm tra bµi cị:
1. ThÕ nµo lµ phÐp tu tõ nói giảm
nói tránh?
2. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ nói

giảm nói tránh trong câu sau:
Bác đà đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời.
( Tố H÷u)


Kiểm tra bài cũ:
1. Phép tu từ nói giảm nói tránh:
Là một biên pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế
nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau
buồn, ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch
sự.


Kiểm tra bài cũ:
1. Phép tu từ nói giảm nói tránh:
Là một biên pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế
nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau
buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục , thiếu lịch
sự.
2. Tác dụng của biện pháp tu từ nói giảm
nói tránh trong câu:
Bác đà đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời
( Tố Hữu)
=> Giảm nhẹ nỗi đau xót, tiếc thơng khi
Bác Hồ không còn nữa.


TiÕng ViƯt

TiÕt: 43

c©u ghÐp


I. Đặc điểm của câu ghép:
1.Ví dụ: SGK/111
Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đờng rụng nhiều và trên
không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức
những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trờng.
Tôi quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy
nảy nở trong lòng tôi nh mấy cành hoa tơi mỉm cời giữa
bầu trời quang đÃng.
Những ý tởng ấy tôi cha lần nào ghi trên giấy, vì hồi ấy tôi
không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhng mỗi lần
thấy mÊy em nhá rơt rÌ nóp díi nãn mĐ lÇn đầu tiên đi đến tr
ờng, lòng tôi lại tng bừng rộn rÃ. Buổi mai hôm ấy, một buổi
mai đầy sơng thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay
tôi dẫn đi trên con đờng dài và hẹp. Con đờng này tôi đÃ
quen đi lại lắm lần, nhng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật
chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang


a. Tôi quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi nh mấy cành hoa tơi mỉm c
ời giữa bầu trời quang đÃng.

C1

CN

V1

C2

V2

VN

(Câu

có một cụm chủ vị làm nòng cốt câu, các cụm
chủ vị khác
bị bao chứa)
b.
Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sơng thu và gió
lạnh,
mẹ
tay tôi dẫn đi trên con đờng làng dài
CN tôi âu yếm nắm VN
và hẹp.

(Câu có một cụm chủ vị làm nòng cốt câu)

c.Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay
đổi lớn:CN
hôm nay tôi điVN
học.
CN2
VN2

CN3 VN3
1
1
(

Câu có các cụm chủ vị không bao chứa nhau)


Ví dụ
a. Tôi // quên thế nào
đợc những cảm giác
trong sáng ấy/ nảy nở
trong lòng tôi nh mấy
cành hoa tơi / mỉm cời
giữa bầu trời quang
đÃng.
b. Buổi mai hôm ấy,
một buổi mai đầy s
ơng thu và gió lạnh, mẹ
tôi / âu yếm nắm tay
tôi dẫn đi trên con đ
ờng làng dài và hẹp.
c. Cảnh vật xung
quanh tôi / đều thay
đổi, vì chính lòng
tôi / đang có sự thay
đổi lớn: hôm nay tôi /

Kiểu cấu tạo câu
Câu có một cụm C - V

Câu có
hai
hoặc
nhiều
cụm C-V

Cụm C - V
nhỏ
nằm trong
cụm C - V lớn

Các cụm C V
không bao
chứa nhau

Câu
cụ
thể
Câu
b
Câu
a

Câu c


Kiểu cấu tạo câu
Câu có một cụm C V

Câu có
hai
hoặc
nhiều
cụm C-V

Cơm C - V
nhá
n»m trong
cơm C - V
lín

C©u
cơ thĨ
C©u
b
C©u
a

Câu đơn

Câu n m rng
thnh phn

Các cụm C
Câu
Cõu ghộp
V
c
không bao

Ghi nhớ 1: Câu
chứaghép
nhaulà nhng câu do 2 hoặc
nhiều cụm C - V không bao chứa nhau tạo thành.
Mỗi cụm C - V ny đợc gọi là một vế câu.


Câu hỏi thảo luận :
So sánh câu đơn mở rộng thành phần với câu ghép.
Câu đơn mở rộng
thành phần
Giống
nhau
Khác nhau

Câu ghép


Câu hỏi thảo luận :
So sánh câu đơn mở rộng thành phần với câu ghép.
Câu đơn mở rộng
thành phần
Giống nhau
Khác nhau

Câu ghép

Đều có từ 2 cụm C-V trở lên
- Một cụm C-V làm nịng
cốt câu.

- Các cụm C-V khơng
bao chứa nhau.
- Mỗi cụm C-V làm
- Các cụm C-V còn lại bị
bao chứa bên trong thành thành một vế câu.
phần nào đó của câu.


Bài tập nhanh: Tỡm câu ghép trong đoạn trích
sau:
a.Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đ
a nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi
càng thắt lại, khoé mắt tôi đà cay cay .
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

b. Một hôm, tôi phàn nµn viƯc Êy víi Binh T.
Binh T lµ mét ngêi láng giềng khác của tôi. Hắn
làm nghề ăn trộm nên vốn không a lÃo Hạc bởi
vì lÃo lơng thiện quá. Hắn bĩu môi và bảo:
- LÃo làm bộ đấy !
(Nam Cao, L·o H¹c )


II. Cách nối các vế câu:
1.Ví dụ: SGK/111
Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích ở
mục
HằngI:năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đờng rụng nhiều và trên
không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức

những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trờng(1)
Tôi quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy nảy nở
trong lòng tôi nh mấy cành hoa tơi mỉm cời giữa bầu trời
quang đÃng(2).
Những ý tởng ấy tôi cha lần nào ghi trên giấy, vì hồi ấy tôi
không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết(3). Nhng mỗi lần
thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dới nón mẹ lần đầu tiên đi đến tr
ờng, lòng tôi lại tng bừng rộn rÃ(4). Buổi mai hôm ấy, một buổi
mai đầy sơng thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi
dẫn đi trên con đờng dài và hẹp(5). Con đờng này tôi đÃ
quen đi lại lắm lần, nhng lần này tự nhiên thấy lạ(6). Cảnh vật
chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự


II. Cách nối các vế câu:
1.Ví dụ: SGK/111
Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích ở
mục
HằngI:năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đờng rụng nhiều và trên
không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức
những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trờng(1)
Tôi quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy nảy nở
trong lòng tôi nh mấy cành hoa tơi mỉm cời giữa bầu trời
quang đÃng(2).
Những ý tởng ấy tôi cha lần nào ghi trên giấy, vì hồi ấy tôi
không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết(3). Nhng mỗi lần
thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dới nón mẹ lần đầu tiên đi đến tr
ờng, lòng tôi lại tng bừng rộn rÃ(4). Buổi mai hôm ấy, một buổi
mai đầy sơng thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi
dẫn đi trên con đờng dài và hẹp(5). Con đờng này tôi đÃ

quen đi lại lắm lần, nhng lần này tự nhiên thấy lạ(6). Cảnh vật
chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự


II. Cách nối các vế câu:
1.Ví dụ: SGK/111
Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích ở
mục
HằngI:năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đờng rụng nhiều và trên
không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức
những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trờng (1)
Tôi quên thế nào đợc những cảm giác trong sáng ấy nảy nở
trong lòng tôi nh mấy cành hoa tơi mỉm cời giữa bầu trời
quang đÃng(2).
Những ý tởng ấy tôi cha lần nào ghi trên giấy, vì hồi ấy tôi
không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết (3). Nhng mỗi lần
thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dới nón mẹ lần đầu tiên đi đến tr
ờng, lòng tôi lại tng bừng rộn rÃ(4). Buổi mai hôm ấy, một buổi
mai đầy sơng thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi
dẫn đi trên con đờng dài và hẹp(5). Con đờng này tôi đÃ
quen đi lại lắm lần, nhng lần này tự nhiên thấy lạ(6). Cảnh vật
chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự


Ví dụ :
Phân tích cấu tạo của cỏc cõu ghộp trong đoạn trích
- Hằng năm cứ vào cuối thu , lá ngồi đường rụng nhiều ( và) trên
C1

V1

khơng có những đám mây bàng bạc ( , ) lịng tơi lại nao nức những
C2

V2

kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .

C3

V3

- Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy , ( vì) hồi ấy tơi
C1
V1
khơng biết ghi ( và) ngày nay tôi không nhớ hết .
V2

C3

C2

V3

- Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi , ( vì ) chính lịng tơi đang
có
C1
V1
C2
V2

( )
sự thay đổi lớn : hôm nay C3
tôi đi V3
học .


Hãy xác định các vế trong những câu ghép sau
được nối với nhau bằng phương tiện nào ?
1. Vì cơ bé muốn níu giữ bà ở lại nên em đã quẹt tất cả những que diêm
còn lại trong bao.
Cặp quan hệ từ : vì …nên
2 : Trời vừa hửng sáng, Giơn-xi đã ra lệnh kéo mành lên .
Cặp phó từ : vừa … đã
3 : Nước sông dâng lên bao nhiêu , đồi núi dâng cao bấy nhiêu .
Cặp đại từ : bao nhiêu … bấy nhiêu


Cách nối các vế trong câu ghép
Dùng những từ có tác dụng nối
Nối bằng một quan hệ từ :
Vì , và , nhưng …
Nối bằng cặp quan hệ từ :
Vì ( do , bởi , tại ) …nên ( cho nên )
Nếu ( giá , giá như , hễ …) … thì
Tuy ( dù , mặc dù … )… nhưng .
Nối bằng cặp phó từ :
… vừa …vừa ; càng… càng ; chưa …đã
Nối bằng cặp đại từ :
… bao nhiêu …bấy nhiêu nào …ấy ;
đâu … đấy

Nối bằng cặp chỉ từ :
này …kia

Khơng dùng từ nối
Cần có dấu phẩy , dấu chấm phẩy
hoặc dấu hai chấm


Ghi nhớ 2:

Có hai cách nối các vế câu.

- Dùng những từ có tác dụng nối. Cụ thể:
+ Nối bằng mét quan hƯ tõ
+ Nèi b»ng mét cỈp quan hƯ từ
+ Nối bằng một cặp phó từ, đại từ hay
chỉ từ thờng đi đôi với nhau ( cặp từ hô ứng).
- Không dùng từ nối: Trong trờng hợp này, giữa
các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy
hoặc dấu hai chÊm.


III. Luyện tập:

Bài tập 1 SGK/113: Tìm câu ghép trong các
đoạn trích dới đây. Cho biết trong mỗi câu
ghép, các vế câu đợc nối với nhau bằng những
cách nào?
a. Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm
nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dần hÃy để cho chị

đi với u, đừng giữ chị na. Chị con có đi, u mới có
tiền nộp su, thầy Dần mới đợc về với Dần chứ! Sáng
ngày ngời ta đánh trói thầy Dần nh thế, Dần có thơng
không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc ,n a ông lý
vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần na
đấy.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
b. Cô tôi Giá
cha dứt câu, cổ họng tôi đà nghẹn ứ
khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đà đầy đọa
mẹ tôi là một vật nh hòn đá hay cục thủy tinh, đầu
mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà
nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi.
(Nguyên Hồng, Những ngày
thơ ấu)

,

,

,

,

,

,

,

,

,


Bài tập 2 : SGK trang 113
Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây, hãy đặt một câu ghép .
a/ vì … nên …
b/ nếu …thì …
c/ tuy … nhưng …
Bài tập 3 : SGK trang 113
Chuyển những câu ghép em vừa đặt thành những câu ghép mới
bằng một trong hai cách sau :
a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .
b/ Đảo lại trật tự các vế câu .


Bài tập 4 : SGK trang 114
Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây :
a / …vừa …đã …
b / …chưa… đã …
c/ …đâu …đấy …
d/ … càng… càng …


Bi tp 5 :SGK trang 114
Vit mt đoạn vn khoảng
ti sau

3-5 c©u về một trong các đề

( trong đoạn văn có sử dụng ít nhất là một câu ghép ) :
- Thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lụng

- Mái trờng, thầy cô
Hng dn viết đoạn văn:
Bc 1: Lựa chọn đề tài .
Bước 2 : xác định cấu trúc đoạn văn ( Quy nạp , diễn dịch, song
hành… )
Bước 3 : Viết các câu văn
Bước 4 : Kiểm tra tính liên kết của đoạn văn
Bước 5 : gạch chân câu ghép đã sử dụng trong đoạn văn



Híng dÉn häc ë nhµ:
- Häc thc ghi nhí
- Hoµn thành bài tập trong
SGK/113,114

- Chuẩn bị bài:
Tìm hiểu chung về văn
thuyết minh