slide bài giảng môn ngữ văn 8tiết 91 câu phủ định

Chµo mõng c¸c em
®Õn víi giê häc Ng÷ v¨n
8


Kiểu
câu
Nghi
vấn

Đặc điểm hình thức và chức năng
- Có từ nghi vấn, kết thúc bằng dấu chấm
hỏi
-- Chức
chínhhay
là dùng
hỏi.
Có từ năng
cầu khiến
ngữđể
điệu
cầu khiến,

Cầu
khiến

kết thúc bằng dấu chấm hoặc dấu chấm
than.
- Chức năng chính là dùng để ra lệnh, yêu
Có
từ cảm thán, kết thúc câu bằng dấu chấm than.

Cảm
cầu đề nghị
thán - Chức năng: bộc lộ trực tiếp cảm xúc của ngời nói.
- Không có đặc điểm hình thức của các kiểu câu nghi
vấn, cầu khiến, cảm thán. Kết thúc bằng dấu chấm, dấu
Trần
chấm than, dấu chấm lửng.
thuật
- Chức năng chính: kể, tả, thông báo, nhận định.


Tiết 91:

Câu phủ định

ặc điểm hình thức và chức năng

Ví dụ 1:
1. Bi tp: c vd SGK
a. Nam đi Huế.
2.
* Ví
Nhận
dụ 1:
xét:
không
b. Nam
không đi
ình thức: chứa các từ phủ định:
Huế. cha

ng, cha, chẳng.
c. Nam
cha đi Huế.
chẳng
- Chức năng: xác nhận sự
Câu phủ định: Có chứa các từ ngữ
d.
VíNam
dụ 2:chẳng đi
việc không diễn ra.
hủ định:
Huế. sờ vòi bảo:
Thầy
*
Ví
dụ
2:
ức năng:
âu
chứa
ngữ
phủ
định:
hông
báotừ
xác
nhận
không
có sự- Tởng con voi nh thế
nào, hoá ra

không
phải,
đâu quan
có! hệ nào
sự việc,
tính
chất,
ục đích:
đối định
ý kiến của nó sun sun nh con đỉa.
-> phản
Câu phủ
Thầy
Khôngsờphải
ngà bảo:
ời
3. khác.
Ghi nhớ:
sgk
miêu
tả T 53.
- Không phải, nó chần chẫn
I. Luyện tập
+ Phản bác một ý kiến,
nh cái đòn càn.
Đâu có
một nhận
Thầy
sờ tai bảo:
-> Câu phủ định

định.
- Đâu có ! Nó bè bè nh cái
bác bỏ.


Tiết 91:

Câu phủ định

Lu ý:
- Câu phủ định bác bỏ không đứng đầu văn
bản hoặc mở đầu cuộc hội thoại.
- Việc phân biệt câu phủ định miêu tả hay
phủ định bác bỏ nhiều khi phải căn cứ vào
tình huống sử dụng.
- Câu phủ định đôi khi có thể biểu thị ý
khẳng định.


Tiết 91:

Câu phủ định

Bài tập 1: Đọc các câu sau đây, câu nào là câu phủ
định bác bỏ ? Vì sao
a) Tất cả các quan
chức nhà nớc vào buổi sáng ngày khai trờng đều chia nhau
đến dự lễ khai giảng ở khắp các trờng học lớn nhỏ. Bằng
hành động đó, họ muốn cam kết rằng, không có u tiên nào
lớn hơn u tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tơng lai.

(Theo Lý Lan, Cổng trờng
mở ra)
b) Tôi an ủi lão:
- Cụ cứ tởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu! Vả lại ai
nuôi chó mà chả bán hay giết thịt ! Ta giết nó chính là hoá
kiếp cho nó đấy, hoá kiếp để cho nó làm kiếp khác .
(Nam Cao, Lão Hạc)
c) Không, chúng con không đói nữa đâu. Hai đứa ăn hết
ngần kia củ khoai thì no mòng bụng ra rồi còn đói gì nữa.
- Đây là các câu phủ định bác bỏ vì nó phản
bác Tố,
(Ngô Tất
Tắtmột
đèn)ý kiến, một nhận định trớc đó.


Tiết 91:

Câu phủ định

Bài tập 2: Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi
a) Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đờng,
song không phải là không có ý nghĩa.
(Hoài Thanh, ý
nghĩa văn chơng)
b) Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, không ai không
từng ăn trong Tết Trung thu, ăn nó nh ăn cả mùa thu vào lòng
vào dạ.
(Băng Sơn,
Quả thơm)

c) Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng có một lần nghển
cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ớc ao
chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món
sấu
ớc cổng
trờng.phủ định vì đều có các từ
Các dầm
câu bán
trêntrđều
là câu
(Tạ Việt Anh,
phủ định: không,chẳng.
Cây sấu Hà Nội)
? Những câu trên có ý nghĩa phủ định không ? Vì sao ?


Tiết 91:

Câu phủ định

Bài tập 3: Xét câu văn sau và trả lời câu hỏi.
Choắt không dậy đợc nữa, nằm thoi thóp.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lu ki)
Nếu Tô Hoài thay từ phủ định không bằng cha thì nhà văn
phải viết lại câu này nh thế nào ?
Nghĩa của câu có thay đổi không ?
Câu nào phù hợp với câu chuyện hơn, vì sao ?
- Phải viết lại nh sau:
Choắt cha dậy đợc, nằm thoi thóp.
(Lu ý phải bỏ từ nữa)

- Khi thay không bằng cha ý nghĩa câu thay đổi:
+ Không dậy đợc nữa : không bao giờ còn dậy đợc (phủ định
tuyệt đối)
+ Cha dậy đợc: sau đó có thể dậy đợc (phủ định tơng đối)
- Câu văn của Tô Hoài phù hợp với diễn biến của câu
chuyện không nên viết lại


Tiết 91:

Câu phủ định

: Các câu sau đây có phải là câu phủ định không? Nhữn
để làm gì? Đặt những câu có ý nghĩa tơng đơng?
mà đẹp!
ì có chuyện đó!
này mà hay à?
g tôi sung sớng hơn chăng? ( Nam Cao, Lão Hạc)

này không phải là câu phủ định vì không có từ phủ định
để biểu thị ý phủ định( bác bỏ)


Tiết 91:

Câu phủ định

Bài tập 5: Đọc đoạn trích sau và cho biết: Có thể thay quên
bằng không, cha bằng chẳng đợc không? Vì sao?
Ta thờng tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau nh

cắt, nớc mắt đầm đìa; chỉ căm tức cha xả thịt lột da,
nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi
ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui
lòng.
( Trần Quốc Tuấn, Hịch t
ớng sĩ)
- Không thể thay đổi đợc vì sẽ làm thay đổi hẳn ý nghĩa
của câu.
Bài tập 6: Hãy viết một đoạn đối thoại ngắn, trong đó có
dùng câu phủ định miêu tả và câu phủ định bác bỏ.


Giờ ra chơi tôi chạy đi tìm Giáp. Gặp Lan tôi vội hỏi :
- Lan bạn có gặp Giáp đâu không ? Từ lúc ra chơi, tớ
tìm Giáp không đợc.
Lan trả lời tôi:
- Tớ chẳng bết !
Tôi bực dọc nói to cho bõ tức:
- Giáp học cha thuộc bài! Bạn ấy không thể đi chơi đ
ợc.
- Không phải đâu ! Lan quay lại nói với tôi.
- Sao lại không phải ? Tôi hỏi.
- Vì chính tớ đã kiểm tra bạn ấy, giờ truy bài sáng nay.


Tiết 91:

Câu phủ định

Hớng dẫn về nhà:

- Học bài, hoàn thành các bài
tập.