Địa Lí 10 Bài 18 – Sinh quyển. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố của sinh vật

Địa Lí 10 Bài 18 – Sinh quyển. Các nhân tố ảnh
hưởng tới sự phát triển và phân bố của sinh vật
1.Mục tiêu: Sau bài học, học sinh cần:
a.Kiến thức:
-Hiểu khái niệm sinh quyển và các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển, phân bố của sinh vật.
-Tích hợp GDMT: các yếu tố khác của môi trường tác động tới sinh quyển; con người có ảnh hưởng tích
cực và tiêu cực tới sự phân bố sinh vật, sự tồn tại và phát triển của sinh vật, làm MT thay đổi
b. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng tư duy cho học sinh (kỹ năng phân tích, so sánh mối quan hệ giữa sinh vật với môi
trường).
- Quan sát, tìm hiểu thực tế địa phương để thấy được tác động của các nhân tố tới sự phát triển và phân bố
sinh vật
- Tích hợp GDMT: phân tích tác động qua lại giữa hoạt động của con người với sinh vật.
c. Thái độ:
Quan tâm đến thực trạng suy giảm diện tích rừng ở Việt Nam và trên thế giới hiện nay; tích cực trồng
rừng, chăm sóc cây xanh và bảo vệ các loại động, thực vật
2.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
a.Giáo viên: Bài soạn, SGK, SGV, tài liệu tích hợp, tài liệu chuẩn kiến thức, bảng phụ
b.Học sinh: Sgk , vở ghi
3.Tiến trình dạy học:
a.Kiểm tra bài cũ- định hướng bài ( 3 phút) :
Kiểm tra bài:Dựa vào kiến thức và hiểu biết trình bày vai trò của các nhân tố sinh vật trong quá trình
hình thành đất(Có vai trò chủ đạo trong việc hình thành đất; Thực vật cung cấp xác vật chất hữu
cơ( cành khô, lá dụng) cho đất, rễ thực vật bám vào các khe nứt của đá làm phá hủy đá; Vi sinh vật phân
giải xác vật chất hữu cơ và tổng hợp thành mùn vật chất hữu cơ chủ yếu của đất; Động vật sống trong
đất như giun, kiến, mối, cũng góp phần làm thay đổi một số tính chất vật lí, hóa học của đất
b.Nội dung bài mới
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
HĐ 1: Tìm hiểu khái niệm sinh quyển, giới
hạn của nó (HS làm việc cá nhân:15
phút)Bước 1: Yêu cầu HS nghiên cứu sách

giáo khoa, nêu khái niệm sinh quyển, giới hạn
của nó
Bước 2: HS trình bày GV chuẩn kiến thức

* GV lưu ý: -Sinh vật tập trung nhất ở nơi có
thực vật mọc, dày khoảng vài trục mét ở phía
trên và phía dưới bề mặt đất
- Sinh vật cư trú ở những nơi nào trên bề mặt
TĐ

HĐ 2:Tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng tới sự
phát triển và phân bố của sinh vật(HS làm
việc theo nhóm:25 phút)
Bước 1: GV nói qua về các nhân tố và chia
nhóm
Nhóm 1,2: Nghiên cứu về nhân tố khí hậu,đất
Nhóm 3,4:Nghiên cứu về địa hình sinh vật,
con người
* Yêu cầu trình bày ảnh hưởng và lấy ví dụ,
trả lời các câu hỏi xanh trong SGK
Bước 2: Đại diện nhóm trình, GV chuẩn kiến
thức
* Vùng ít ánh sáng, thực vật kém phát triển:
đồng rêu ở cực





TV là môi trường cho ĐV, TV là mối quan hệ

dinh dưỡng:VD:TV là cỏ, thì động vật ăn cỏ
là thỏ, thỏ lại là mồi của động vật ăn thịt( chó
I. Sinh quyển:- Sinh quyển là một quyển của Trái Đất,
trong đó có toàn bộ sinh vật sinh sống.
- Phạm vi của sinh quyển:
+Gồm tầng thấp của khí quyển, toàn bộ thủy quyển và
phần trên của thạch quyển
+ Ranh giới phía trên là tiếp xúc với tầng ô dôn; phía dưới
đến đáy đại dương nơi sâu nhất trên 11km, trên lục địa đáy
của lớp vỏ phong hóa




II.Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố
của sinh vật:
1. Khí hậu
- Nhiệt độ: Mỗi loài thích nghi với một giới hạn nhiệt nhất
định. Nhiệt độ thích hợp, sinh vật phát triển nhanh, thuận
lợi.
VD: Loài ưa nhiệt phân bố ở XĐ, NĐ

- Nước và độ ẩm không khí: là môi trường thuận lợi, sinh
vật phát triển mạnh.
-Ánh sáng: quyết định quá trình quang hợp của cây xanh.
Cây ưa sáng phát triển tốt ở nơi có đầy đủ ánh sáng, những
cây chịu bóng thường sống trong bóng râm.
2. Đất
Các đặc tính lí, hóa, độ phì ảnh hưởng đến sự phát triển,
phân bố của thực vật

VD: Đất ngặp mặn có rừng ngặp mặn; đất fe ra lit đỏ vàng
có rừng XĐ, cây lá rộng; đất chua phèn có cây tràm, cây
lác…
3. Địa hình
Độ cao, hướng sườn ảnh hưởng đến phân bố và phát triển:
sói, hổ báo)


VD: Mở rộng phân bố cây trồng vật nuôi: như
đưa cam,chanh, mía từ châu Á sang châu Mĩ;
Đưa cao su, thuốc lá, ca cao từ châu Mĩ sang
châu Á
- Nêu một số hoạt động trồng rừng ở Việt
Nam
* Tích hợp GDMT:
Con người có ảnh hưởng tích cực và tiêu cực
đến sự phân bố sinh vật: có thể mở rộng hoặc
thu hẹp, làm môi trường thay đổi
+ Lên cao nhiệt độ thay đổi, độ ẩm thay đổi, thực vật phân
bố thành vành đai khác nhau
+Hướng sườn có ánh sáng khác nhau, thực vật phân bố
khác nhau
4. Sinh vật
Thức ăn là nhân tố sinh học quyết định sự phân bố, phát
triển của động vật. Nơi nào thực vật phong phú thì động
vật cũng phong phú và ngược lại.
5. Con người
- Ảnh hưởng đến phạm vi phân bố của sinh vật (mở rộng
hay thu hẹp)
- Trồng rừng, mở rộng diện tích rừng.

- Khai thác rừng bừa bãi, rừng thu hẹp
c. Củng cố – luyện tập: ( 1 phút)
- Nhân tố nào tạo nên sự hình thành vành đai sinh vật theo độ cao ?
- Nhân tố nào sẽ mở rộng hoặc thu hẹp phạm vi phân bố của sinh vật ?
d.Hướng dẫn học sinh học ở nhà: ( 1 phút)
Trả lời câu hỏi SGK, bài 19