BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
VIỆN CƠ ĐIỆN NÔNG NGHIỆP VÀ CÔNG NGHỆ SAU THU HOẠCH
Báo cáo tham luận
Người báo cáo
PGS.TS. Phạm Anh Tuấn
Viện trưởng - Viện Cơ điện NN và Công nghệ STH
Hà Nội , Ngày 7 - 7 - 2022
TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ SẢN PHẨM RAU QUẢ TẠI VIỆT NAM
Việt Nam tiêu thụ trung bình 71 kg rau quả cho mỗi
người mỗi năm, trong đó rau chiếm 3/4 (53kg
rau/người; 18kg quả/người).
Tổng tiêu thụ RAU QUẢ nội địa: 6,39 triệu tấn/90
triệu người
Tổng tiêu thụ RAU nội địa: 4,77 triệu tấn/90 triệu
người
Tổng tiêu thụ QUẢ nội địa: 1,62 triệu tấn/90 triệu
người
Tổng sản lượng rau quả dư thừa: 24,6 triệu tấn
THỰC TRẠNG VỀ CƠ CẤU SẢN PHẨM RAU QUẢ CHẾ BIẾN
VÀ TIÊU THỤ TƯƠI
Việt Nam
Hiện có 7.500 cơ sở chế biến bảo quản trái cây, rau củ và khoảng 150 nhà máy chế biến có dây
chuyền, cơng nghệ hiện đại.
Ngành chế biến chỉ mới đáp ứng khoảng 8 - 10% sản lượng rau quả/năm
Đến nay, hơn 76% rau quả xuất khẩu chưa qua chế biến; việc tiêu thụ vẫn ở dạng tươi hoặc sơ chế
bảo quản là chủ yếu, tổn thất sau thu hoạch còn quá cao khoảng 20%.
Thế giới
Theo thống kê của
Ngân hàng Thế giới,
37% tổng giá trị rau
quả được mua bán
trên toàn thế giới là
rau quả chế biến. Rau
quả chế biến bao gồm
4 hạng mục: rau quả
đóng chai (40%), rau
quả đơng lạnh (36%),
rau quả sấy (10%),
nước trái cây và các
loại sơ chế khác
(14%).
Nguồn: IBISWORD
ĐỐI TƯỢNG RAU QUẢ VÀ NHU CẦU CÔNG NGHỆ BẢO QUẢN, CHẾ BIẾN
RAU QUẢ
SAU THU HOẠCH
Rau quả
sấy
Rau quả
đông lạnh
Rau quả đồ
hộp
Sơ chế xử lý NL
Sơ chế xử lý NL
Sơ chế xử lý NL
Sơ chế xử lý NL
Bao gói
Sấy nhiệt
Cấp đơng
Nước ép trái cây
Kho bảo quản lạnh
Sấy bơm nhiệt
Kho bảo quản đông
Rau quả muối chua
Rau quả
tươi
Sấy thăng hoa
TƯ VẤN LỰA CHỌN CÔNG NGHỆ VÀ THIẾT BỊ - XÂY DỰNG NHÀ XƯỞNG SƠ CHẾ BẢO QUẢN, CHẾ
BIẾN RAU QUẢ
1
Xác định đối tượng, sản phẩm, quy mô sx, khả năng
đầu tư và thị trường mục tiêu ./.
2
Lựa chọn nhà tư vấn công nghệ và thiết bị, thiết kế xây
dựng nhà xưởng đáp ứng yêu cầu thị trường ./.
3
Đầu tư xây dựng nhà xưởng, lắp đặt trang thiết bị./.
4
Sản xuất thử, tiếp nhận chuyển giao công nghệ và
thiết bị./.
5
Đăng ký chất lượng và Thương mại hóa sản phẩm./.
CÔNG NGHỆ VÀ THIẾT BỊ SƠ CHẾ XỬ LÝ NGUYÊN LIỆU
Máy rửa rau củ
quả
Máy thái lát rau củ quả
Thiết bị chần/hấp
Tư vấn chuyển giao công nghệ sơ chế xử lý nguyên liệu tiền chế biến tùy theo đặc tính nguyên liệu
và yêu cầu chất lượng sản phẩm./.
CƠNG NGHỆ BẢO QUẢN RAU QUẢ TƯƠI BẰNG BAO GĨI MAP
Phịng thí nghiệm CA, MAP (VIAEP)
Sẳn sàng tư vấn hỗ trợ và CGCN sơ chế, xử lý bao gói bảo quản cho các đối tượng rau quả tươi
phục vụ nội tiêu và xuất khẩu./.
CƠNG NGHỆ XỬ LÝ CHÍN BẰNG KHÍ ETHYLENE (VIAEP)
Loại quả
Nồng độ
ethylene
(ppm)
Chuối
Kiwi
Xoài
Cam
Quả hạch
Đu Đủ
Lê
15 - 100
10 - 100
100-150
1 - 10
10 - 100
100
100 - 150
Thời gian
xông
ethylene
(giờ)
4 – 48
12 – 24
24
24 – 72
12 – 72
24 – 48
24 -72
Nhiệt độ
chín (oC)
Nhiệt độ bảo
quản (oC)
15 – 18
0- 20
20 – 22
20 – 22
13 – 25
20 – 25
18 – 22
13 - 14
0,5 - 0
10 - 13
5-9
-0,5- 0
7
0
Sẳn sàng tư vấn hỗ trợ và CGCN cho các loại quả chin sau thu hoạch phục vụ chế biến và tiêu
thụ quả tươi./.
CƠNG NGHỆ SẤY BẰNG NHIỆT NĨNG
Tủ sấy nhiệt đối lưu
sử dụng điện
Buồng sấy nhiệt đối lưu
sử dụng hơi nước bão hịa
Đồ thị hàm ẩm khơng khí (I- d)
Ưu điểm:
1. Chi phí đầu tư thiết bị thấp
2. Năng suất sấy cao
3. Dễ vận hành và bảo đưỡng thiết bị
Hạn chế:
1. Dải nhiệt độ sấy cao
2. Qúa trình sấy khơng ổn định và phụ thuộc vào thời tiết
3. Chất lượng sản phẩm sấy thấp
CÔNG NGHỆ SẤY BƠM NHIỆT
Ưu điểm:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Dải nhiệt độ thấp từ nhiệt độ môi trường đến < 500C, phù hợp nhất từ 40 - 450C
Giữ màu sắc, mùi vị, thành phần dinh dưỡng
Hạn chế khả năng sản phẩm bị oxy hoá gây mùi lạ.
Hạn chế sự nhiễm khuẩn và tạp chất từ môi trường.
Chế độ sấy ổn định không bị thay đổi do tác động của thời tiết.
Tiết kiệm năng lượng do tận dụng triệt để năng lượng nhiệt 2 chiều của máy lạnh.
Hiệu suất tách ẩm cao (0,7 ÷ 1,5 kgH2O/kWh) phụ thuộc vào trạng thái ẩm, kích
thước và cấu trúc của vật sấy.
Hạn chế:
1. Nhiệt độ sấy thấp trong miền nhiệt độ phù hợp cho sự hoạt động của các hệ vi sinh
vật và nấm mốc, do vậy cần kết hợp với giải pháp xử lý nguyên liệu tiền sấy.
2. Khả năng tách ẩm thấp với những vật có kích thước lớn, hoặc có đặc tính ẩm liên
kết cao.
3. Động lực tách ẩm yếu khi độ ẩm của vật sấy giảm vào giai đoạn cuối của quá trình
sấy (w = 15-20%), khó tách được ẩm có liên kết cao so với các phương pháp sấy
nhiệt độ cao.
CÔNG NGHỆ SẤY BƠM NHIỆT
Các loại sấy bơm nhiệt trên thị trường
Sấy bơm nhiệt VIAEP
ĐÁNH GIÁ CHỈ TIÊU KT- KT
Hiệu quả tách ẩm: kg H2O/kWh
Khả năng điều khiển giám sát
Quy trình CN sơ chế xử lý NL
Chất lượng sản phẩm
ThờI gian bảo quản
Gía thiết bị HPD / Năng suất
Hai Tấn -TPHCM
CÔNG NGHỆ SẤY THĂNG HOA
CÔNG NGHỆ SẤY THĂNG HOA
Sản phẩm sấy thăng hoa VIAEP
Sản phẩm sấy thăng hoa nhập khẩu
ĐÁNH GIÁ CHỈ TIÊU KT- KT
Hiệu quả tách ẩm: kg H2O/kWh
Khả năng điều khiển giám sát
Quy trình CN sơ chế xử lý NL
Chất lượng sản phẩm
ThờI gian bảo quản
Gía thiết bị HPD / Năng suất
THIẾT BỊ CẤP ĐÔNG VÀ KHO LẠNH BẢO QUẢN
Kho bảo quản lạnh/đơng
Hầm cấp đơng gió cưỡng bức
KHẢ NĂNG ĐÁP ỨNG THỊ
TRƯỜNG
Cấp đông & Kho bảo quản
Đa dạng hóa quy mơ
Phạm vi ứng dụng
Khả năng điều khiển giám sát
Quy trình CN sơ chế xử lý NL
Chất lượng sản phẩm
ThờI gian bảo quản
Gía thiết bị HPD / Năng suất
Cả nước hiện có:
45 LH HTX NN
DN/HTX
(Đối tượng đầu tư và
đổi mới công nghệ)
.
18.300 HTX NN
Cơ chế chính sách thúc đẩy
Phát triển Thị trường KH&CN
Viện nghiên
cứu/Trường đại
học
Doanh nghiệp
KH&CN
QĐ 167/QĐ-TTg
ngày 03/02/2021 “Đề
án lựa chọn, hồn
thiện, nhân rộng
mơ hình 300 HTX
kiểu mới (20212025).
Doanh nghiệp
nước ngoài
Tổ chức KH&CN
khác