Lịch sử 7 bài 13 nước đại việt ở thế kỉ XIII

CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(THẾ KỈ XIII- XIV)
BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP


Cuối thế kỉ XII tình hình
nhà Lý như thế nào?

Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mợc
khơng ngừng, nghe nói ngồi kinh thành có giặc
cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham
thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước,
tranh nhau bán quan bn ngục, ngồi ra khơng
cịn nghĩ đến việc gì”.
(Khâm định Việt sử thơng giám cương mục)


1/ Nhà Lý sụp đô.
- Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu.
- Nguyên nhân: chính quyền
Điều này ảnh hưởng ra sao
không còn quan tâm đến đời sống nhân dân,đến đời sống nhân dân?
quan lại ăn chơi sa đọa.
- Kinh tế khủng hoảng, nhân dân
ly tán.
- Một

số thế lực phong kiến địa
phương nổi dậy.

- Tháng 12/1226 nhà Trần thành lập.

Em có suy nghĩ gì về việc nhà
Trần lên thay thế nhà Lý?


Triều Lý tồn tại sau 215, trải qua 9
đời vua thỡ tan rÃ. Việc nhà Trần thay
nhà Lý có thể nói là một sự kiện lịch
sử đặc biệt. Trong lịch sử, việc thay
thế một triều đại đều phải qua các
cuộc đấu tranh. Nhng ở thời Trần,
việc thay đổi triều đại không xảy ra
đổ máu. Mọi việc đều diễn ra dới sự
sắp đặt khôn khéo của Trần Thủ ẹộ
nên rất êm thấm, nhẹ nhàng, hợp lý.
ẹiều đó chứng tỏ Trần Thủ ẹộ là một
nhà chính trị sáng suốt, tài ba và
khôn ngoan.


Triều Lý được thành lập từ năm 1009 trải qua 9 đời
vua, tồn tại trong 215 năm:
- Lý Thái Tổ (1009-1028):

19 năm

- Lý Thái Tông (1028-1054):

27 năm

- Lý Thánh Tông (1054-1072) : 17 năm
- Lý Nhân Tông (1072-1127) : 56 năm
- Lý Thần Tông (1128-1138) : 10 năm
- Lý Anh Tông (1138-1175) : 37 năm
- Lý Cao Tông (1176-1210) : 35 năm
- Lý Huệ Tơng (1211-1224):

14 năm

- Lý Chiêu Hồng (1224-1225): 1 năm


2.Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền

ã Sau khi lên nắm quyền điều
đầu tiên nhà Trần làm lµ gi?


LÃNH THỔ ĐẠI VIỆT THẾ KỈ XIII

Thăng
Long

ĐÌo ngang

---

Đảo cån
cá Đèo Hải

Vân

Ngày
nay

Thời
ẹinh,Tiền
Lê

Thời Lý

---------Thời
Trần


SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
Vua
Thái Thợng Hoàng

Cấp triều ỡnh

Quan
vn

Quan
võ

(Họ Trần)

(Họ Trần)

Các cơ quan
Quố
c
Sử
viện

Thái
Y
viện

Các chc quan

Tôn
nhâ
n
phủ

Hà
đê
sứ

12 lộ

Khuyế đồn
n nông điề
sứ
n
Sứ

( Chánh, phó An phủ
sứ)
Phủ

Các đơn vị
hành chính
trung gian

( Tri phủ)

Châu, huyện
( Tri châu, tri
huyện))

XÃ
( XÃ quan)

Các đơn vị
hành chÝnh C¬
së


THẢO LUẬN NHÓM


SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN

SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI lý

Vua

(Thái Thợng Hoàng)

Quan
vn

Quan
võ

(Họ Trần)

(Họ Trần)

Các cơ quan
Quốc
sử
viên

Thái
y
viên

Tôn
nhân
phủ

Vua
Quan
vaờn

Quan vn

Các chức quan
Hà
đê
sứ

Khuyế ồn
n nông điề
sứ
n sứ

12 lộ
(Chánh, phó an phủ sứ)
Phủ
(Tri phủ)

24 lộ, phủ
(Tri phủ, tri châu)
Huyện

Hơng, XÃ

Châu, huyÖn
(Tri chËu tri huyÖn)

X·
(X· quan)

? So với bộ máy nhà nước thời Lý, thời
Trần có gì giống và khác? Nhận xét?

Nhà Lý
Khác
nhau - Vua
- Quan đại thần
+ Quan văn
+ Quan võ
-Cả nước chia làm 24 lộ

Nhà Trần
-Thực hiện chế độ Thái
thượng hoàng.
-Các chức quan đại thần do
người họ Trần nắm giữ.
-Đặt thêm một số cơ quan
và chức quan để trông coi
sản xuất.
- Cả nước chia làm 12 lộ.

Giống Đều tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập
nhau quyền.
•Nhận xét: Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà Lý.
Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất
nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao.


3/ Pháp luật thời Trần.
- Ban

hành bộ luật mới: Quốc triều
hình luật.
- Đặt

cơ quan Thẩm hình viện đê
xét xưử̉ việc kiện cáo.

Nhà Trần đã ban
hành bộ luật nào?
Nội dung cơ bản


Luật Hình thư thời Lý và Quốc triều hình luật
thời Trần có điểm gì giống và khác nhau ?

Nhà Lý
Khác
nhau

Nhà Trần
Bổ sung thêm :
- Xác nhận và bảo vệ
quyền tư hữu tài sản.
- Quy định cụ thể việc
mua bán ruộng đất.

Giống Lập lại những điều ban hành ở thời Lý.
nhau
=> Pháp luật được tăng cường và hoàn thiện hơn

Chuông ở điện
Long Trì

Vua đi thăm các địa phương


Lời kết
- Từ cuối TK XII - đầu TK XIII, nhà Lý bước
vào thời kì suy yếu, khơng đủ năng lực
quản lí đất nước, xã hội rối loạn, đời sống
nhân dân cực khổ. Trong bối cảnh đó, nhà
Trần thay thế nhà Lý quản lí đất nước là
cần thiết đối với quốc gia, xã hội Đại Việt
bấy giờ.
- Bằng nhiều biện pháp tích cực, nhà Trần
đã củng cố được chế độ quân chủ trung
ương tập quyền, tăng cường pháp luật;
nhờ vậy quốc gia Đại Việt thời Trần đã có
bước phát triển mới về nhiều mặt : quân
đội, kinh tế …


2. Một chế độ đặc biệt chỉ có
ở triều nhà Trần :
a. Chế độ lập Thái tử sớm.
b. Chế độ Thái thượng hoàng.
c. Chế độ lập nhiều hoàng hậu.
3. Điền vào chỗ trống:
-Bộ luật thành văn đầu tiênBộ

củahình
nước
Ly
ta là ……………………………….
được thư
viết dưới
ù
thời ………………………
Quốc
triều
-Đến
hình thời Trần, ban hành bộ luật mới
gọi
là ……………………………
luật
Được
………………………………………………………..
tăng

cường và hoàn thiện hơn.

-So với pháp luật thời Lý, pháp luật


Trò chơi đốn « chữ
n
h
à
a
T

Q u è c T r
a
T r i C h ââ
T h ẩ m h ì n
T r ầ
L ý C
T h

C ả n h
i
i
r
i
u

ê
y
ầ
ề

h v

u H o µ n g
v i Ư n
n T h ñ ® é
u h x n l u Ë t
i ệ n

4.
3.Tên

Ngi
Cơmột
quan
t
nào
múng
chuyên
choxét
s
việc
racác
i
chvụ
achớnh
bệnh
7.
địann
phơng
chuyên
xử
kiện

6. 2.
Tên
một
chức
quan
đứng
đầu
châu.

5.
Thời
Trần
ban
hành
bộ
Vị
vua
cuối
cùng
của
nhà
Lý
là ai?
thc
trong
ca h
cung
Trn
vua?
l ai
? Trần
1.Vị vua
đầu
tiên
của
nhà
là
luật nào?

1

3
2


DẶN DÒ
- Học bài.
- Xem bài mới: Phần II/ Nhà Trần
xây dựng quân đội và phát triên kinh tế
( SGK/ 52).