Hướng dẫn công cụ học Online -04_TVU_ICT101_Bai1_v1.0012112203

Bài 1 – T ng quan v Internet

BÀI 1: T NG QUAN V INTERNET

M c tiêu

H

K t thúc bài này, b n có th :
 Tr l i câu h i “Internet là gì?”.
 Hi u và phân bi t đ
k t n i Internet.

c các ph

ng pháp

 Hi u đ c vai trò c a đ a ch IP và tên
mi n trong vi c nh n di n thi t b và tài
nguyên Internet.

ng d n h c

N i dung bài này ch y u cung c p các
khái ni m và đ nh ngh a v Internet.
h c t t bài này, sinh viên c n đ c k các
khái ni m và đ nh ngh a trong bài. Ph i
hi u đ c rõ các khái ni m và đ nh ngh a
này và n m đ c m i quan h gi a chúng.

 Hi u đ c vai trò c a các nhà cung c p

d ch v Internet.
 Hi u đ c ng d ng và nguyên t c ho t
đ ng c a m t s d ch v Internet thông
d ng nh : Web, th đi n t , truy n t p…

ICT101_Bai1_v1.0012112203

1


Bài 1 – T ng quan v Internet

N i dung

 Ngày nay, Internet đã tr nên quen thu c v i r t nhi u ng i, đ c bi t là các b n tr . S
xu t hi n và phát tri n c a Internet đã thay đ i cách th c làm vi c và trao đ i thông tin c a
m i ng i, thúc đ y m nh m s phát tri n c a xã h i. Internet là m t kho thông tin đ s ,
ch a đ ng vô vàn ki n th c và đ c phân tán kh p n i trên th gi i. Các d ch v Internet
ngày càng đa d ng và d s d ng, giúp ích cho con ng i trong r t nhi u cơng vi c.


2

giúp b n có đ c cái nhìn t ng quan v Internet, bài này s gi i thi u m t s n i dung
c b n v Internet, bao g m: nh ngh a và l ch s phát tri n c a Internet; các ph ng th c
k t n i Internet; c u trúc Internet; đ a ch IP và tên mi n …

ICT101_Bai1_v1.0012112203

Bài 1 – T ng quan v Internet

1.1.

Khái quát v Internet

1.1.1.

Internet là gì?

Internet là m t liên m ng máy tính tồn c u đ c hình thành t các m ng nh h n,
liên k t hàng tri u máy tính trên th gi i thơng qua c s h t ng vi n thông. Internet
là m ng c a các m ng máy tính. Trong m ng này, các máy tính và thi t b m ng giao
ti p v i nhau b ng m t ngôn ng th ng nh t. ó là b giao th c TCP/IP (Transmision
Control Protocol – Internet Protocol).
1.1.2.

L ch s

phát tri n

Internet đ c hình thành t n m 1969, t m t d án nghiên c u c a B qu c phịng
M . Lúc đó Internet ch liên k t 4 đ a đi m: Vi n Nghiên c u Standford, Tr ng i
h c t ng h p California LosAngeles, UC – Santa Barbara và Tr ng i h c T ng
h p Utah. M ng này đ c bi t đ n d i cái tên ARPANET.
ARPANET càng phát tri n khi có nhi u máy n i vào – r t nhi u trong s này là t các
c quan c a B qu c phòng M ho c nh ng tr ng đ i h c nghiên c u v i các đ u
n i vào B qu c phòng. ây là nh ng giao đi m trên m ng. Trong khi ARPANET
đang c g ng chi m l nh m ng qu c gia thì m t nghiên c u t i Trung tâm nghiên c u
Palo Alto c a công ty Xerox đã phát tri n m t k thu t đ c s d ng trong m ng c c

b là Ethernet.
Theo th i gian, Ethernet tr thành m t trong nh ng chu n quan tr ng đ k t n i trong
các m ng c c b . C ng trong th i gian này, DARPA (đ t l i tên t ARPA) chuy n
sang h p nh t TCP/IP (giao th c đ c s d ng trong vi c truy n thông trên Internet)
vào phiên b n h đi u hành UNIX c a tr ng đ i h c t ng h p California Berkeley.
V i s h p nh t nh v y, nh ng tr m làm vi c đ c l p s d ng UNIX đã t o nên m t
th m nh trên th tr ng, TCP/IP c ng có th d dàng tích h p vào ph n m m h đi u
hành. TCP/IP trên Ethernet đã tr thành m t cách th c thông d ng đ tr m làm vi c
n i đ n tr m khác.
Trong th p k 1980, máy tính cá nhân đ c s d ng r ng rãi trong các công ty và
tr ng
i h c trên th gi i. M ng Ethernet k t n i các máy tính cá nhân (PC) tr
thành ph bi n. Các nhà s n xu t ph n m m th ng m i c ng đ a ra nh ng ch ng
trình cho phép các máy PC và máy UNIX giao ti p cùng m t ngôn ng trên m ng.
Vào gi a th p k 1980, giao th c TCP/IP đ c dùng trong m t s k t n i khu v c –
khu v c (liên khu v c) và c ng đ c s d ng cho các m ng c c b và m ng liên khu v c.
Thu t ng "Internet" xu t hi n l n đ u vào kho ng 1974 trong khi m ng v n đ c
g i là ARPANET. Vào th i đi m này, ARPANET (hay Internet) cịn qui mơ r t nh .
M c l ch s quan tr ng c a Internet đ c ch n vào gi a th p k 1980, khi Qu khoa
h c qu c gia M NSF (National Science Foundation) thành l p m ng liên k t các
trung tâm máy tính l n v i nhau g i là NSFNET. M ng này chính là m ng Internet.
i m quan tr ng c a NSFNET là cho phép m i ng i cùng s d ng. Tr c NSFNET,
ch các nhà khoa h c, chuyên gia máy tính và nhân viên các c quan Chính ph đ c
k t n i Internet.

ICT101_Bai1_v1.0012112203

3

Bài 1 – T ng quan v Internet

Nhi u doanh nghi p đã chuy n t ARPANET sang NSFNET. Chính vì v y, sau g n
20 n m ARPANET tr nên khơng cịn hi u qu và đã ng ng ho t đ ng vào kho ng
n m 1990.
Ngày nay, m ng Internet phát tri n m nh m h n các ph ng ti n truy n thông truy n
th ng khác nh phát thanh và truy n hình, do s c i ti n và phát tri n không ng ng.
Các công ngh đang áp d ng trên Internet giúp cho Internet tr thành m ng liên k t vơ
s kho thơng tin tồn c u, có d ch v phong phú v n i dung, hình th c. ó c ng
chính là đi u thúc đ y chúng ta nên b t đ u ngay v i hành trình khám phá th gi i
m i – th gi i Internet.
1.1.3.

C u trúc Internet

Internet là m t liên m ng k t n i các m ng nh h n v i nhau. Nh v y, c u trúc
Internet g m các m ng máy tính đ c k t n i v i nhau thông qua các k t n i vi n
thông. Thi t b dùng đ k t n i các m ng máy tính v i nhau là c ng n i Internet
(Internet Gateway) ho c B đ nh tuy n (Router).

Hình 1.1. C u trúc Internet

Tuy nhiên, đ i v i ng

i dùng, Internet ch là m t m ng duy nh t.

Internet

Hình 1.2. Internet d
4

i góc nhìn c a ng

i s d ng
ICT101_Bai1_v1.0012112203


Bài 1 – T ng quan v Internet

1.2.

Ph

ng th c k t n i

có th s d ng các d ch v Internet, ng i dùng ph i k t n i máy tính c a mình
v i Internet. Có nhi u ph ng th c k t n i v i nhi u t c đ khác nhau, tùy thu c vào
nhu c u s d ng và đi u ki n c a ng i s d ng.
1.2.1.

K t n i thông qua kênh thuê riêng

Trong ph ng th c k t n i này, máy tính hay m ng máy tính c a ng i s d ng đ c
k t n i tr c ti p t i nhà cung c p d ch v Internet thông qua m t kênh thuê riêng do
nhà cung c p d ch v Vi n thơng c p.

Hình 1.3. K t n i qua kênh thuê riêng

c đi m c a ph ng th c này là k t n i luôn th ng tr c, ngh a là b n có th truy
nh p Internet b t c lúc nào. Tuy nhiên, giá thành s d ng k t n i này r t cao vì b n

ph i tr ti n thuê bao theo tháng ch không ph i tr theo dung l ng s d ng. Ph ng
th c k t n i này th ng đ c nh ng nhà cung c p d ch v tr c tuy n s d ng.
1.2.2.

K t n i quay s qua m ng đi n tho i

Trong ph ng th c k t n i này, ng i dùng k t n i v i Internet thông qua m ng đi n
tho i.
k t n i, ng i dùng c n có m t đ ng đi n tho i và m t thi t b k t n i có
tên modem. Máy tính c a ng i dùng k t n i v i Modem và modem đ c k t n i t i
đ ng đi n tho i.

Hình 1.4. K t n i quay s qua m ng đi n tho i

Hi n nay, d ch v k t n i này đ u đ c các nhà cung c p d ch v Vi n thông cung
c p. Khi ng i s d ng đ ng ký, nhà cung c p s c p cho h m t tài kho n đ truy
nh p và s đi n tho i c n g i.
K t n i ki u này không luôn th ng tr c. Khi mu n s d ng d ch v , ng i dùng ph i
quay s đ n s đi n tho i do nhà cung c p d ch v c p. Sau đó nh p tên truy nh p và
m t kh u đ đ ng nh p. Ki u k t n i này th ng đ c ng i dùng cá nhân s d ng vì
giá thành r và d l p đ t.
ICT101_Bai1_v1.0012112203

5


Bài 1 – T ng quan v Internet

1.2.3.

K t n i qua ADSL

K t n i Internet qua ADSL là m t d ch v m i và đang r t ph bi n. ADSL là công
ngh truy nh p b t đ i x ng, t c đ đ ng xu ng l n h n t c đ đ ng lên. c đi m
này r t phù h p v i truy nh p Internet vì ng i dùng th ng l y thông tin t Internet
xu ng nhi u h n g i thông tin lên Internet.
Ng i dùng có th đ ng ký d ch v này ngay trên đ ng dây đi n tho i s n có c a
mình ch khơng nh t thi t ph i m c thêm m t đ ng dây m i.
s d ng, ng i
dùng c n có ADSL modem. Máy tính c a ng i dùng k t n i t i ADSL modem và
modem này đ c k t n i v i đ ng dây đi n tho i đã đ ng ký d ch v ADSL.

Hình 1.5. K t n i qua ADSL

c đi m c a ph ng th c này là k t n i m ng c ng luôn th ng tr c (sau khi k t n i
đ c t đ ng th c hi n) nh ng ng i dùng ch ph i tr ti n cho nh ng th i gian s
d ng. C th , các nhà cung c p d ch v hi n nay đ u tính c c d a trên dung l ng
thơng tin ng i dùng t i xu ng và t i lên Internet.
1.3.

a ch IP và tên mi n

1.3.1.

a ch IP

Các máy tính trên Internet giao ti p v i nhau s d ng b giao th c TCP/IP.
các
máy tính có th liên l c v i nhau, m i máy tính c n có m t đ a ch liên l c và đ a ch
này ph i là duy nh t. i u này c ng gi ng nh các thuê bao trong m ng đi n tho i

di đ ng ph i có m t s hi u thuê bao (s máy) và s thuê bao này ph i là duy nh t
trong m ng.
B giao th c TCP/IP s d ng đ a ch IP đ đánh đ a ch cho các máy tính trong m ng.
M i đ a ch IP bao g m 32 bit, đ c chia thành 4 nhóm đ u nhau, m i nhóm 8 bit.
Các nhóm này đ c phân tách v i nhau b i m t d u ch m “.”. Cách bi u di n đ a ch
IP ph bi n nh t là “th p phân d u ch m”. Trong cách bi u di n này, đ a ch IP đ c
chia thành 4 nhóm, m i nhóm là m t s th p phân và đ c phân tách v i nhau b i
m t d u ch m.
C u trúc đ a ch IP là: A.B.C.D
Trong đó: A, B, C, D là các s th p phân. Dó m i s th p phân này đ u d c chuy n
t m t s nh phân 8 bit nên giá tr c a chúng ph i n m trong kho ng t 0 đ n 255.
M t s ví d v đ a ch IP:
6

ICT101_Bai1_v1.0012112203


Bài 1 – T ng quan v Internet

- 10.10.10.10
- 128.3.5.7
- 192.168.10.1
a ch IP đang đ c s d ng hi n t i là (IPv4) có 32 bit. Hi n nay m t s qu c gia đã
đ a vào s d ng đ a ch IPv6 nh m m r ng không gian đ a ch và nh ng ng d ng
m i, IPv6 bao g m 128 bit dài g p 4 l n c a IPv4. Version IPv4 có kh n ng cung c p
232 = 4 294 967 296 đ a ch . Còn Version IPv6 có kh n ng cung c p t i 2128 đ a ch .
Do đ a ch IP ph i là duy nh t nên c n có m t t ch c qu n lý vi c c p phát đ a ch IP.
Hi n nay t ch c phi Chính ph Inter – NIC – ch u trách nhi m cung c p đ a ch IP đ
đ m b o khơng có máy tính k t n i Internet nào b trùng đ a ch : ().
1.3.2.

Tên mi n

V
vi
s
tr

i c u trúc đ a ch IP nh trên, ng i s d ng s khó nh đ c đ a ch IP d n đ n
c s d ng d ch v t m t máy tính nào đó là r t khó kh n.
thu n ti n cho ng i
d ng, m t tên t ng tr ng s đ c s d ng thay th cho đ a ch IP. Tên t ng
ng này đ c g i là tên mi n (domain name).

Ví d : Máy ch Web Server c a VNNIC có đ a ch là 203.162.57.101, tên mi n c a nó
là www.vnnic.net.vn.
truy nh p đ n m t máy ch , ng i dùng có th dùng đ a ch
IP ho c tên mi n. Tuy nhiên trên th c t , ng i dùng không c n bi t đ n đ a ch IP mà
ch c n nh tên mi n này là truy c p đ c.
Nh v y, tên mi n là m t s nh n d ng v trí c a m t máy tính trên m ng Internet.
Nói cách khác, tên mi n là tên c a các m ng l i, tên c a các máy ch trên m ng
Internet. M i đ a ch d ng ch này luôn t ng ng v i m t đ a ch IP d ng s .
H th ng qu n lý tên mi n (Domain Name System – DNS)
M i máy tính khi k t n i vào m ng Internet thì đ c gán cho m t đ a ch IP xác đ nh.
a ch IP c a m i máy là duy nh t. H th ng DNS ra đ i nh m giúp chuy n đ i t
đ a ch IP khó nh mà máy s d ng sang m t tên d nh cho ng i s d ng, đ ng th i
giúp h th ng Internet ngày càng phát tri n.
H th ng DNS s d ng h th ng c s d li u phân tán và phân c p hình cây. Vì v y,
vi c qu n lý s d dàng và thu n ti n cho vi c chuy n đ i t tên mi n sang đ a ch IP
và ng c l i. H th ng DNS gi ng nh mơ hình qu n lý công dân c a m t n c. M i

cơng dân s có m t tên xác đ nh đ ng th i c ng có đ a ch ch ng minh th đ giúp
qu n lý con ng i m t cách d dàng h n.


M i công dân đ u có s c n c
minh th : 111166520.

c đ qu n lý, ví d : Ơng V H u Hùng có ch ng



M i m t đ a ch IP t ng ng v i tên mi n, ví d : Trang ch c a nhà cung c p
d ch v ISP l n nh t Vi t Nam hi n t i là VDC có tên mi n là: home.vnn.vn ,
t ng ng v i đ a ch IP là: 203.162.0.12.

Ho t đ ng c a h th ng DNS:
Gi s ng i s d ng mu n truy c p vào trang web có đ a ch là:
Ti n trình ho t đ ng c a DNS nh sau:

ICT101_Bai1_v1.0012112203

7


Bài 1 – T ng quan v Internet

 Tr c h t ch ng trình trên máy ng i s d ng g i yêu c u tìm ki m đ a ch
IP ng v i tên mi n www.yahoo.com t i máy ch qu n lý tên mi n (Name
Server) c c b thu c m ng c a nó (ISP DNS Server).
 Máy ch qu n lý tên mi n c c b này ki m tra trong c s d li u c a nó xem

có ch a c s d li u chuy n đ i t tên mi n sang đ a ch IP c a tên mi n mà
ng i s d ng yêu c u không. Trong tr ng h p máy ch qu n lý tên mi n c c
b có c s d li u này, nó s g i tr l i đ a ch IP c a máy có tên mi n nói
trên (www.yahoo.com).
 Trong tr ng h p máy ch qu n lý tên mi n c c b khơng có c s d li u v
tên mi n này, nó th ng h i lên các máy ch qu n lý tên mi n c p cao nh t
(máy ch qu n lý tên mi n làm vi c m c Root). Máy ch qu n lý tên mi n
m c Root này s tr v cho máy ch qu n lý tên mi n c c b đ a ch c a máy
ch tên mi n qu n lý các tên mi n có đi .com.
 Máy ch qu n lý tên mi n c c b g i yêu c u đ n máy ch qu n lý tên mi n có
đi .com tìm tên mi n www.yahoo.com. Máy ch qu n lý tên mi n qu n lý
các tên mi n .com s g i l i đ a ch c a máy ch qu n lý tên mi n yahoo.com.
 Máy ch qu n lý tên mi n c c b s h i máy ch qu n lý tên mi n yahoo.com
này đ a ch IP c a tên mi n www.yahoo.com. Do máy ch qu n lý tên mi n
yahoo.com có c s d li u v tên mi n www.yahoo.com nên đ a ch IP c a
tên mi n này s đ c g i tr l i cho máy ch qu n lý tên mi n c c b .
 Máy ch tên mi n c c b chuy n thơng tin tìm đ

c đ n máy c a ng

i s d ng.

 Máy tính c a ng i dùng s s d ng đ a ch IP này đ m m t phiên k t n i
TCP/IP đ n máy ch ch a trang web có đ a ch />T ch c H th ng DNS theo s phân c p tên mi n trên Internet đ c cho hình
d i đây:

Hình 1.6. T ch c c a h th ng tên mi n

C u t o tên mi n (Domain Name):
qu n lý các máy đ t t i nh ng v trí v t lý khác nhau trên h th ng m ng nh ng

thu c cùng m t t ch c, cùng l nh v c ho t đ ng… ng i ta nhóm các máy này vào
8

ICT101_Bai1_v1.0012112203


Bài 1 – T ng quan v Internet

m t tên mi n (Domain). Trong mi n này n u có nh ng t ch c nh h n, l nh v c
ho t đ ng h p h n… thì đ c chia thành các mi n con (Sub Domain). Tên mi n
dùng d u ch m (.) làm d u phân cách. C u trúc mi n và các mi n con gi ng nh m t
cây phân c p.
Ví d www.home.vnn.vn là tên mi n máy ch web c a VNNIC. Thành ph n th
nh t ‘www‘ là tên c a máy ch , thành ph n th hai ‘home‘ th ng g i là tên mi n
c p 3 (Third Level Domain Name), thành ph n th ba ‘vnn‘ g i là tên mi n m c 2
(Second Level Domain Name) thành ph n cu i cùng ‘vn‘ là tên mi n m c cao nh t
(ccTLD – Country Code Top Level Domain Name).
Qui t c đ t tên mi n:
Tên mi n nên đ c đ t đ n gi n và có tính ch t g i nh , phù h p v i m c đích và
ph m vi ho t đ ng c a t ch c, cá nhân s h u tên mi n.
M i tên mi n đ c có t i đa 63 ký t bao g m c d u “.”. Tên mi n đ c đ t b ng các
ch s và ch cái (a-z A-Z 0-9) và ký t “-”.
M t tên mi n đ y đ có chi u dài khơng v t q 255 ký t
D i đây là các tên mi n thông d ng :
.com (Communication – Dành cho m i đ i t ng, cá nhân, doanh nghi p)
.net (Network – Dành cho các nhà cung c p d ch v web, net)
.org (Organization – Các t ch c phi chính ph ho c phi l i nhu n)
.edu (Education – Dành cho các t ch c giáo d c đào t o)
.info (Information – Website v l nh v c thông tin)
.name (Name - S d ng cho trang cá nhân, blog, website cá nhân)

.biz (Business – Dùng cho các trang th ng m i)
.gov (Government – Dành cho các t ch c Chính ph )
.ws (Website – S d ng cho các t ch c th ng m i ho c cá nhân)
.us (US – Dành cho cá nhân hay cơng ty M )
Ngồi ra, m i Qu c gia cịn có m t mi n g m hai ký t . Ví d : “vn” (Vi t Nam), “fr”
(Pháp), “ca” (Canada)…
B ng sau là các ký hi u tên vùng c a m t s n c trên th gi i:
Mi n
at
be
ca
es
fi
fr
Hk
de
il
it
jp
vn
ICT101_Bai1_v1.0012112203

Qu c gia t ng ng
Áo
B
Canada
Tây Ban Nha
Ph n Lan
Pháp
H ng Kông

c
Israel
Italia
Nh t
Vi t Nam
9


Bài 1 – T ng quan v Internet

1.4.

World Wide Web và HTML

1.4.1.

World Wide Web

World Wide Web (g i t t là Web hay WWW)
 Là m t d ch v c a Internet, cho phép b n truy nh p t i ngu n thông tin đ s
c a Internet. Ngu n thông tin này đ c t ch c d i d ng các trang web có s
liên k t ch t s v i nhau.
 M i trang web là m t tài li u siêu v n b n. Tài li u này có th ch a v n b n,
âm thanh, hình nh…
c mã hố đ c bi t, s d ng ngôn ng đánh d u siêu
v n b n – HTML (HyperText Markup Languages). Ngôn ng này cho phép
tác gi c a m t tài li u nhúng các liên k t siêu v n b n (còn đ c g i là các
siêu liên k t – hyperlink) vào trong tài li u. Các liên k t siêu v n b n là n n
móng c a World Wide Web.
 Khi đ c m t trang web, có th nh p chu t vào m t t hay m t hình nh đ c mã

hoá nh m t liên k t siêu v n b n và s l p t c chuy n t i m t v trí khác n m
bên trong tài li u đó ho c t i m t trang Web khác. Trang th hai có th n m trên
cùng máy tính v i trang đ u, ho c có th n m b t kì n i nào trên Internet.
 M
đ
tr
đ

t t p h p các trang Web có liên quan đ c g i là WebSite. M i WebSite
c l u tr trên trên m t máy ph c v Web, v n là các máy ch Internet l u
hàng ngàn trang Web riêng l . Vi c sao chép m t trang lên m t Web Server
c g i là t i (ho c n p) lên (uploading).

Hình 1.7. Hình nh c a m t trang Web
10

ICT101_Bai1_v1.0012112203


Bài 1 – T ng quan v Internet

 Web cung c p thông tin r t đa d ng bao g m v n b n, hình nh, âm thanh,
video. Hi n nay các trang Web s d ng đ phân ph i tin t c, các d ch v giáo
d c, thông tin, danh m c s n ph m, cùng nhi u th khác. Các trang Web t ng
tác cho phép các đ c gi tra c u c s d li u, đ t hàng các s n ph m và các
thông tin, g i s ti n thanh tốn b ng th tín d ng …..

Máy ch Web (web server)


cung c p d ch v Web cho ng i s d ng, chúng ta c n có m t máy ch
web đ t t i m t đ a ch nào đó trên Internet. Máy ch web là m t máy tính mà
trên đó cài đ t ph n m m ph c v Web, đôi khi ng i ta c ng g i chính ph n
m m đó là Web Server.

 T t c các Web Server đ u hi u và ch y đ c các file *.htm và *.html, tuy
nhiên m i Web Server l i ph c v m t s ki u file chuyên bi t ch ng h n nh
IIS c a Microsoft dành cho *.asp, *.aspx...; Apache dành cho *.php...; Sun
Java System Web Server c a SUN dành cho *.jsp...

Trình duy t Web (web browser)
Trình duy t Web là m t ph n m m ng d ng đ c cài đ t trên máy tính c a ng i s
d ng. Ph n m m này cho phép ng i dùng tìm các tài li u siêu v n b n trên Web r i
m các tài li u đó trên máy tính ng i s d ng.
M t s trình duy t Internet thơng d ng g m:
 Trình duy t Internet Explorer (IE)
ây là trình duy t Internet ph bi n nh t. Trình duy t này đã đi kèm v i máy
tính h đi u hành Windows c a b n.


u đi m: Trình duy t này máy nào c ng có. Nhi u trang web đ c thi t k
ph c v cho ng i dùng trình duy t này nên vi c hi n th trang là đ p nh t
trong s các trình duy t.

 Nh c đi m: T c đ n p trang không nhanh l m, d b nh ng trang web đ c
h i, mã đ c, virus l i d ng l h ng c a trình duy t này chui vào máy gây m t
an toàn cho ng i s d ng.
 Trình duy t Firefox
ây là m t trình duy t m i, có nhi u tính n ng hay và hồn tồn mi n phí.


u đi m: H tr t t nh ng chu n thi t k web hi n đ i. T c đ duy t khá
nhanh, h n Internet Explorer.
ng th i Firefox cho phép ng i dùng cài
thêm nh ng cơng c b sung có s n mi n phí mà ng i dùng có th
download t trang , c ng là trang ch c a trình duy t
Firefox. Khi duy t web v i Firefox s an toàn h n so v i IE, ng i dùng h n
ch đ c l a đ o theo hình th c phishing, mã đ c h i, virus t các trang web.

 Nh c đi m: Vì v n cịn nhi u trang web đ c thi t k sai theo h tr c a
trình duy t IE vì th mà khi duy t nh ng trang này v i Firefox s hi n th
khơng đ c t t. Ngồi ra, ph i cài thêm h tr d ng Extension / Plug-ins m i
có th xem đ c m t s trang multimedia (xem phim, nghe nh c).
ICT101_Bai1_v1.0012112203

11


Bài 1 – T ng quan v Internet

1.4.2.

HTML

HTML (HyperText Markup Language), ngh a là "Ngôn ng
ánh d u Siêu v n b n"
là m t ngôn ng đánh d u đ c thi t k ra đ t o nên các trang web.
Tên c a ngơn ng này đ

c hình thành t b n t :

 Hyper (Siêu): HTML cho phép liên k t nhi u trang v n b n r i rác kh p n i
trên Internet. Nó có tác d ng che d u s ph c t p c a Internet đ i v i ng i s
d ng. Ng i dùng Internet có th đ c v n b n mà không c n bi t đ n v n b n
đó đang n m đâu, h th ng đ c xây d ng ph c t p nh th nào.
 Text (V n b n): HTML đ u tiên và tr
trên n n t ng là m t v n b n.

c h t là đ trình bày v n b n và d a

 Language (Ngôn ng ): HTML là m t ngôn ng t ng t nh các ngơn ng
l p trình, tuy đ n gi n h n. Nó có cú pháp ch t ch đ vi t các l nh nh m th c
hi n vi c trình di n v n b n.
 Markup ( ánh d u): HTML là ngôn ng c a các th (Tag) đánh d u. Các th
này xác đ nh cách th c trình bày đo n v n b n t ng ng trên màn hình.
M t file HTML là m t t p v n b n bao g m nhi u th (tag). Nh ng th này nói
cho trình duy t bi t nó ph i hi n th trang đó nh th nào. M t file HTML ph i có
ph n m r ng là .htm ho c .html và có th đ c t o b i m t trình so n th o v n
b n đ n gi n
1.5.

Các nhà cung c p d ch v Internet

m i ng i có th khai thác và s d ng các d ch v Internet, c n có các nhà cung
c p d ch v Internet. Có th li t kê nh sau:
 ISP (Internet Service Provider) – Nhà cung c p d ch v Internet.
Nhà cung c p d ch v Internet c p quy n truy c p Internet qua m ng vi n
thông và các d ch v nh : Email, Web, FTP, Telnet, Chat.
có th truy nh p
và s d ng các d ch v c a Internet, ng i s d ng ph i đ ng ký v i nhà cung

c p d ch v này.
ISP đ

c c p c ng truy c p vào Internet b i IAP.

Hi n t i Vi t Nam có 18 ISP đ ng ký cung c p d ch v , trong đó, m t s nhà
cung c p d ch v l n g m: T p đồn B u chính Vi n thơng Vi t Nam (VNPT),
Công ty C ph n truy n thông (FPT), T ng công ty Vi n thông Quân đ i
(Vietel).
 IAP (Internet Access Provider) – Nhà cung c p d ch v đ ng truy n đ k t
n i v i Internet (còn g i là IXP – Internet Exchange Provider).
N u hi u Internet nh m t siêu xa l thơng tin thì IAP là nhà cung c p ph ng
ti n đ đ a ng i dùng vào xa l . Nói cách khác IAP là k t n i ng i dùng
tr c ti p v i Internet. IAP có th th c hi n c ch c n ng c a ISP nh ng ng c
l i thì khơng. M t IAP th ng ph c v cho nhi u ISP khác nhau.
12

ICT101_Bai1_v1.0012112203


Bài 1 – T ng quan v Internet

Hi n nay, t i Vi t Nam có 7 IAP, bao g m: T p đồn B u chính Vi n thơng
Vi t Nam (VNPT), Công ty đ u t phát tri n công ngh FPT, T ng công ty
vi n thông quân đ i (Viettel), Công ty thông tin vi n thông đi n l c (ETC),
Công ty c ph n d ch v B u chính Vi n thơng Sài Gịn (SPT), Cơng ty c
ph n vi n thơng Hà N i (HANOITELECOM), Công ty truy n thông đa
ph ng ti n (VTC).
 ISP dùng riêng
ISP dùng riêng đ c quy n cung c p đ y đ d ch v Internet. i u khác nhau

duy nh t gi a ISP và ISP dùng riêng là ISP dùng riêng không cung c p d ch v
Internet v i m c đích kinh doanh. ây là lo i hình d ch v Internet c a các c
quan hành chính, các tr ng đ i h c hay vi n nghiên c u.
 ICP (Internet Content Provider) – Nhà cung c p d ch v n i dung thông tin
Internet.
ICP cung c p các thông tin v : kinh t , giáo d c, th thao, chính tr , quân s
(th ng xuyên c p nh t thông tin m i theo đ nh k ) đ a lên m ng.
 OSP (Online Service Provider) – Nhà cung c p d ch v

ng d ng Internet.

OSP cung c p các d ch v trên c s ng d ng Internet (OSP) nh : Mua bán
qua m ng, giao d ch ngân hàng, t v n, đào t o, ...

Hình 1.8. Các nhà cung c p d ch v Internet

ICT101_Bai1_v1.0012112203

13


Bài 1 – T ng quan v Internet

1.6.

Gi i thi u m t s d ch v Internet thông d ng

1.6.1.

World Wide Web

World Wide Web hay Web là m t trong nh ng d ch v ph bi n nh t c a Internet.
D ch v này cho phép b n truy nh p đ n các trang thông tin siêu v n b n (trang web)
đ c đ t t i nhi u v trí khác nhau trên Internet.
D ch v này ho t đ ng theo mơ hình Khách/Ch (Client/Server). Trong đó máy ch
web là máy tính trên Internet có ch y ph n m m Web server. Máy ch web l u tr n i
dung thông tin (các trang web), nh n và tr l i các yêu c u t máy khách web. Máy
khách web là máy tính c a ng i dùng có ch y trình duy t web (nh Internet
Explorer, Netscape Navigator, Firefox …). Máy khách web g i yêu c u và hi n th
thông tin tr l i t máy ch web.
D ch v web s d ng giao th c HTTP (Hyper Text Transfer Protocol): Giao th c
truy n siêu v n b n.

Hình 1.9. Mơ hình ho t đ ng c a m t d ch v Web

truy nh p đ n m t trang web nào đó, ng
đ a ch c a trình duy t web.

i dùng gõ đ a ch trang web vào thanh

Ví d , đ truy nh p t i trang web c a Ch ng trình c nhân tr c tuy n TOPICA, b n gõ:
.
1.6.2.

D ch v th

đi n t

D ch v th đi n t là m t d ch v thông d ng nh t c a Internet. Nó cho phép b n
g i m t thông đi p t i m t ho c m t nhóm ng i qua m ng Internet. Ngồi vi c

g i thơng đi p d i d ng v n b n, b n còn có th đính kèm các t p tin cùng v i
thông đi p.
D ch v th đi n t đ

c s d ng ph bi n do có các u đi m sau:

 T c đ cao và kh n ng chuy n t i trên tồn c u: Có th nói đây là m t
trong nh ng u đi m hàng đ u c a h th ng th đi n t . B n có th g i th
cho b t k ng i nào g n nh ngay l p t c. Ng i nh n c ng có th nh n th
b t k đâu, mi n là n i đó có k t n i Internet.
 Giá thành th p: Giá thành c a vi c g i thông tin b ng th đi n t g n nh
không đáng k b i b n ch c n tr chi phí cho vi c s d ng Internet là b n đã
14

ICT101_Bai1_v1.0012112203


Bài 1 – T ng quan v Internet

có kh n ng s d ng các h th ng th đi n t mi n phí trên tồn c u và t đó
liên l c đ n kh p m i n i. N u so sánh v m t giá thành v i h th ng th tín
thơng th ng, nh t là g i th qu c t thì vi c g i b ng h th ng th đi n t r
và ti n d ng h n r t nhi u l n.
 Linh ho t v m t th i gian: N u b n có ng i quen M và b n mu n g i
đi n cho ng i đó lúc 12 gi tr a, b n có th khơng nh n đ c câu tr l i (do
các c quan M đã ngh ), ho c có th b n s đánh th c h vào lúc n a đêm,
r t phi n toái. Tuy nhiên, n u s d ng th đi n t thì b n có th g i vào b t c
lúc nào và ng i nh n c ng có th đ c th vào lúc nào h mu n.
có th s d ng th đi n t , m i ng i dùng ph i có m t tài kho n. Tài kho n này
có th đ c đ ng ký mi n phí ho c đ c các nhà cung c p d ch v c p.

C u trúc chung c a m t đ a ch th đi n t nh sau:
Tênđ ngký@tênmi n
Ví d đ a ch th :
Tên đ ng ký: nva
Ký t @ phân tách tên đ ng ký và tên mi n, ký t này bu c ph i có trong m i đ a ch
th đi n t .
Tên mi n: topica.edu.vn là đ a ch website c a t ch c mà ng
v th đi n t .

i dùng đ ng ký d ch

H th ng th đi n t đ c chia làm hai ph n: UA (Mail User Agent) và MTA
(Message Transfer Agent). MUA th c ch t là m t h th ng làm nhi m v t ng tác
tr c ti p v i ng i dùng cu i, giúp h nh n b n tin, so n th o b n tin, l u các b n tin
và g i b n tin. Nhi m v c a MTA là đ nh tuy n b n tin và x lý các b n tin đ n t h
th ng c a ng i dùng sao cho các b n tin đó đ n đ c đúng h th ng đích.

Hình 1.10. C u trúc h th ng th đi n t

ICT101_Bai1_v1.0012112203

15


Bài 1 – T ng quan v Internet

1.6.3.

Telnet

Telnet là m t d ch v Internet cho phép ng i dùng ng i trên m t thi t b đ u cu i có
th thơng qua k t n i m ng truy nh p đ n m t thi t b t xa đ đi u khi n nó b ng câu
l nh nh là đang ng i t i máy xa. M t máy tr m có th th c hi n đ ng th i nhi u
phiên telnet đ n nhi u đ a ch IP khác nhau.
Telnet ho t đ ng theo phiên, m i phiên là m t k t n i truy n d li u theo giao th c
TCP v i c ng 23. Telnet ho t đ ng theo mơ hình khách/ch (Client/Server), trong
đó Client là m t ph n m m ch y trên máy c a ng i dùng, ph n m m này s cung
c p giao di n hi n th đ ng i dùng gõ l nh đi u khi n. Ph n Server là d ch v ch y
trên máy t xa l ng nghe và x lý các k t n i và câu l nh đ c g i đ n t máy tr m
t i ch .
D ch v Telnet th ng đ c s d ng đ đi u khi n và c u hình t xa cho các thi t b ,
ch ng h n b đ nh tuy n (Router) và b chuy n m ch (Switch).
k t n i t xa đ n m t thi t b nào đó, câu l nh đ

c s d ng là: Telnet IP_address

Trong đó:
 Telnet là tên l nh.
 IP_address là đ a ch IP c a thi t b .
1.6.4.

D ch v truy n t p

D ch v truy n t p (FTP) là m t d ch v c b n và ph bi n cho phép chuy n các t p
d li u gi a các máy tính khác nhau trên m ng. FTP h tr t t c các d ng t p, trên
th c t nó khơng quan tâm t i d ng t p cho dù đó là t p v n b n mã ASCII hay các
t p d li u d ng nh phân.
V i c u hình c a máy ph c v FTP, có th quy đ nh quy n truy nh p c a ng i s
d ng v i t ng th m c d li u, t p d li u c ng nh gi i h n s l ng ng i s d ng
có kh n ng cùng m t lúc có th truy nh p vào cùng m t n i l u tr d li u.

1.6.5.

D ch v Gopher

Tr c khi Web ra đ i, Gopher là d ch v r t đ c a chu ng. Gopher là m t d ch v
truy n t p t ng t nh FTP, nh ng nó h tr ng i dùng trong vi c cung c p thông
tin v tài nguyên. Client Gopher hi n th m t th c đ n, ng i dùng ch vi c l a ch n
cái mà mình c n. K t qu c a vi c l a ch n đ c th hi n m t th c đ n khác.
Gopher b gi i h n trong ki u các d li u. Nó ch hi n th d li u d i d ng mã
ASCII m c dù có th chuy n d li u sang d ng nh phân và hi n th b ng m t ph n
m m khác.
1.6.6.

D ch v WAIS

WAIS (Wide Area Information Serves) là m t d ch v tìm ki m d li u. WAIS
th ng xuyên b t đ u vi c tìm ki m d li u t i th m c c a máy ch , n i ch a toàn
b danh m c c a các máy ph c v khác. Sau đó WAIS th c hi n tìm ki m t i máy
ph c v thích h p nh t. WAIS có th th c hi n cơng vi c c a mình v i nhi u lo i d
li u khác nhau nh v n b n ASCII, PostScript, GIF, TIFF, đi n th ,…
16

ICT101_Bai1_v1.0012112203


Bài 1 – T ng quan v Internet

1.6.7.

D ch v chat

Chat là hình th c h i tho i tr c ti p trên Internet. V i d ch v này hai hay nhi u ng i
có th cùng trao đ i thông tin tr c ti p qua bàn phím máy tính. i u đó có ngh a là b t
k câu đánh trên máy c a ng i này đ u hi n th trên màn hình c a ng i đang cùng
h i tho i.
Có nhi u ch ng trình h tr cho phép chat tr c ti p (nh ng ng i chat đang tr c
tuy n) ho c gián ti p (nh ng ng i chat đang không tr c tuy n) v i đ i ph ng.
Ng i s d ng có th chat b ng ch (Text), chat b ng âm thanh (Voice) ho c b ng
hình nh (Web-cam)... Ngồi chat trên Internet ng i s d ng cịn có th chat v i
nhau trên m ng LAN.

ICT101_Bai1_v1.0012112203

17


Bài 1 – T ng quan v Internet

TÓM L

C CU I BÀI

Trong bài này, sinh viên c n ghi nh các n i dung sau:
 Internet là m t liên m ng máy tính tồn c u đ c k t n i t hàng nghìn m ng máy tính trên
kh p th gi i. M ng Internet s d ng m t ngơn ng th ng nh t, đó là b giao th c TCP/IP
(Transmision Control Protocol – Internet Protocol).
 Internet có ngu n g c t m ng ARPANET c a B Qu c phịng M .
 Có ba ph ng pháp k t n i ph bi n t i Internet là: Kênh thuê riêng, quay s qua m ng đi n
tho i và ADSL.


a ch IP dùng đ nh n d ng máy tính và thi t b trên m ng Internet. Tên mi n đ
thay th cho đ a ch IP.



s d ng d ch v Internet, ng
– Internet Service Provider).

c dùng

i dùng c n đ ng ký v i nhà cung c p d ch v Internet (ISP

 Các d ch v Internet nh : web, th đi n t , truy n t p, đ u ho t đ ng theo mơ hình
Client/Server.
cung c p các d ch v này, Internet c n có các máy ch . Máy tính c a ng i
s d ng (máy khách) s k t n i t i máy ch trên Internet đ s d ng d ch v .

18

ICT101_Bai1_v1.0012112203


Bài 1 – T ng quan v Internet

CÂU H I ÔN T P

 Hãy trình bày đ nh ngh a v Internet và nh ng m c phát tri n chính c a Internet.
 Hãy trình bày tác d ng c a đ a ch IP, c u trúc c a đ a ch IP và li t kê 5 đ a ch IP mà
b n bi t.

 Hãy nêu 3 ph
ph ng pháp.

ng pháp k t n i Internet thơng d ng và trình bày u, nh

c đi m c a t ng

 Hãy nên tên 5 nhà cung c p d ch v Internet t i Vi t Nam mà b n bi t.
 Tên mi n là gì? Hãy cho ví d .
 Nêu quy t c đ t tên mi n và li t kê các tên mi n thông d ng.
 Th nào là tên mi n m c cao nh t, m c hai, m c ba? Cho ví d .
 Nêu s t

ng ng gi a tên mi n và đ a ch IP. Cho ví d .

 Th nào là m t Website?
 HTTP là gì?

ICT101_Bai1_v1.0012112203

19


Bài 1 – T ng quan v Internet

BÀI T P

1. Internet đ

c ra đ i vào n m nào?

a) 1968
b) 1969
c) 1974
d) 1997
2. M ng nào là m ng ti n thân c a Internet?
a) LAN
b) B, WAN
c) MAN
d) ARPANET
3. B giao th c nào đ

c s d ng trên Internet?

a) H.323
b) TCP/IP
c) AppleTalk
d) IPX/SPX
4. ISP là vi t t t c a c m t ti ng Anh nào?
a) Internet Service Protocol
b) Internet Service Provider
c) Internet Search Provider
d) Important Service Provider
5. IAP là vi t t t c a c m t ti ng Anh nào?
a) Internet Access Protocol
b) Internet Application Provider
c) Internet Access Provider
d) Internet Application Protocol

20

ICT101_Bai1_v1.0012112203