NHIỄM VIÊM GAN b ở PHẪU THUẬT VIÊN và NHÂN VIÊN y tế CHÚNG TA nên làm gì để bảo vệ BỆNH NHÂN

14:57, 21/10/2022

NHIỄM VIÊM GAN B Ở PHẪU THUẬT VIÊN VÀ NHÂN VIÊN Y TẾ: CHÚNG TA NÊN LÀM GÌ ĐỂ BẢO VỆ BỆNH NHÂN ?

Home Page

|

Tài liệu chuyên môn

|

Bạn cần biết
hệ

|

Thông tin hội nghị

|

Liên

 

 NHIỄM VIÊM GAN B Ở PHẪU THUẬT VIÊN VÀ NHÂN VIÊN Y TẾ:
CHÚNG TA NÊN LÀM GÌ ĐỂ BẢO VỆ BỆNH NHÂN ?
CÁC ĐIỂM CHÚ Ý

HBV mạn tính có thể truyền
- Nhân viên y tế nhiễm

virus cho người bệnh.


- Nguy cơ lây nhiễm liên
quan đến lượng virus, với
tỷ lệ lây nhiễm vô ý lớn hơn ở các đối tượng HBeAg
(+). Tuy nhiên, đối tượng với HbeAg (-) vẫn có thể
truyền HBV cho bệnh nhân.
- Liệu pháp kháng virus hữu
hiệu có thể giảm nguy
cơ lây nhiễm nhưng phác đồ điều trị tối ưu và định
nghĩa về lượng virus “an tồn” vẫn cịn chưa rõ.
Nhiễm virus viêm gan B (HBV) mạn tính có thể đi kèm với nồng độ virus máu rất cao.
Lây truyền virus do tiếp xúc từ máu sang máu đã được ghi nhận rõ ràng và nhiễm
trùng do tiếp xúc với các dịch cơ thể bị lây nhiễm đã được thành lập. Do đó khơng bất
ngờ để tìm ra rằng các nhân viên y tế đã lây truyền một cách tình cờ và khơng cố ý lên
bệnh nhân, đôi khi với hậu quả nặng nề. Nguy cơ lây truyền lớn hơn và không thể
tránh khỏi ở những người thực hiên các thủ thuật ngoại khoa hở và kéo dài, tuy nhiên
các nhân viên y tế tham gia vào các thủ thuật xâm nhập cũng có thể đưa đến các nguy
cơ cho bệnh nhân. Việc nhận biết các nhân viên y tế với HBeAg (+) có nồng độ virus
nhân lên cao và đưa đến nguy cơ lớn nhất đã đưa đến việc hầu hết các quốc gia đều
nhấn mạnh rằng các nhân viên y tế thực hiện các thủ thuật can thiệp nguy cơ cao cần
được kiểm tra HBV và những người có HBeAg (+)  thường không được thực hiện các
thủ thuật nguy cơ cao. Định nghĩa các thủ thuật nguy cơ cao không được chấp thuận
rộng rãi: ở Anh, định nghĩa của “thủ thuật dễ bị phơi nhiễm” bao gồm tay của thủ thuật
viên ở bên trong cơ thể người bệnh với dụng cụ sắt nhọn. Định nghĩa này bao gồm
các phẫu thuật ngoại khoa, thủ thuật nha khoa và các can thiệp sản khoa, nhưng
không bao hàm thủ thuật nội soi và lấy máu tĩnh mạch. Mối quan tâm ở một số đơn vị
rằng định nghĩa này không bao hàm thủ thuật nội soi – có thể dẫn đến mổ hở một
cách nhanh chóng, và một số đơn vị đã định nghĩa lại về các thủ thuật dễ bị phơi

nhiễm để bao gồm “các thủ thuật có thể dẫn đến thủ thuật mà tay phẫu thuật viên ở
bên trong cơ thể người bệnh với dụng cụ sắt nhọn”. Các định nghĩa tương đương đã
được sử dụng ở các đơn vị có thẩm quyền khác. Tuy nhiên, việc loại bỏ các nhân viên
y tế có nguy cơ lây truyền HBV mạn tính cao nhất đã khơng thể phịng ngừa hồn
tồn việc lây nhiễm HBV không cố ý, và các nghiên cứu chi tiết đã chỉ ra rằng các
nhân viên y tế với nhiễm HBV HBeAg (-) vẫn có thể lây truyền cho bệnh nhân, đặc biệt
ở những nhân viên y tế có hàm lượng virus máu cao. Việc nhận ra rằng một số người
với HBeAg (-) có thể lây truyền virus đến người bệnh khác đã dẫn đến việc đưa vào
www.drthuthuy.com/reseach/VGBoNhanVienYTe.html

1/4


14:57, 21/10/2022

NHIỄM VIÊM GAN B Ở PHẪU THUẬT VIÊN VÀ NHÂN VIÊN Y TẾ: CHÚNG TA NÊN LÀM GÌ ĐỂ BẢO VỆ BỆNH NHÂN ?

các guideline sửa đổi ở nhiều nước, bao gồm việc ngăn cản bệnh nhân HBeAg (-) có
hàm lượng virus máu cao tham gia vào các thủ thuật nguy cơ cao. Nồng độ virus máu
được cho là “an toàn” thay đổi tùy theo quốc gia, nhưng ở Anh thì giá trị nhỏ hơn 103
copies/mL hay tương đương được xem là an toàn và các nhân viên y tế với hàm
lượng virus máu nhỏ hơn mức trên có thể được phép tham gia phẫu thuật một cách tự
do. Các nước khác sử dụng hạn mức virus máu cao hơn một chút.
Việc giới thiệu và sử dụng ngày càng nhiều các loại thuốc kháng virus mạnh đã dẫn
đến việc cần thiết phải đánh giá lại các guideline hướng dẫn điều trị liên quan đến
những nhân viên y tế bị nhiễm virus và nhiều quốc gia khuyến cáo rằng các phẫu thuật
viên và một số đối tượng làm việc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe khác khi đang
điều trị với liệu trình kháng virus thì nên được cho phép tiếp tục tham gia phẫu thuật
trong trường hợp tải lượng virus trong cơ thể họ giảm xuống một mức thấp, có thể
chấp nhận được. Tuy nhiên, nếu cho phép các phẫu thuật viên được tiến hành phẫu

thuật khi tải lượng virus của họ được giảm xuống bằng liệu trình điều trị kháng virus
thì lại ẩn chứa nhiều nguy cơ: tải lượng virus có thể tăng lên trở lại rất nhanh nếu xuất
hiện tình trạng kháng thuốc và viễn cảnh một cán bộ chăm sóc sức khỏe nhiễm một
đột biến virus kháng thuốc và lây nhiễm đột biến đó cho bệnh nhân có thể làm cho các
cơ quan quản lý phải đặt ra những quy định khắt khe liên quan đến các nhân viên y tế
đang điều trị liệu trình kháng virus như thế này. Nước Anh có một trong những đạo
luật khắt khe nhất và quy định hiện tại của Anh là cho phép những nhân viên y tế bị
nhiễm có thể tiến hành các thủ thuật có nguy cơ gây phơi nhiễm nếu như tải lượng
virus trước điều trị của họ thấp (<105/mL) và chỉ khi họ đang được điều trị và theo dõi
bởi một bác sĩ có tên tuổi. Liên quan đến sự biến động về kết quả xét nghiệm tải
lượng virus HBV tại những phịng thí nghiệm khác nhau, test này phải được tiến hành
tại một trong 2 phịng thí nghiệm được quy định trước tại nước Anh. Quy định về việc
chỉ cho phép các nhân viên y tế có nồng độ virus trong máu trước điều trị ở mức thấp
mới được tiến hành phẫu thuật dựa trên nhận định rằng tình trạng nhiễm virus thấp
trước điều trị thì ít có nguy cơ phát triển đột biến trong q trình điều trị, và từ đó ít có
khả năng kháng thuốc, nên tải lượng virus sẽ không tăng lên một cách quá nhanh tới
một nồng độ rất cao, do đó cho phép ta có cơ hội để phát hiện sớm tình trạng kháng
thuốc và ngăn ngừa kịp thời sự lây nhiễm virus từ nhân viên y tế sang bệnh nhân.
Phương pháp tiếp cận tối ưu trong việc quản lý những nhân viên y tế nhiễm HBV gặp
rất nhiều khó khăn. Một mặt, những phẫu thuật viên kinh nghiệm là một nguồn lực
khan hiếm và cần rất nhiều tiền bạc và công sức để đào tạo, và việc cấm họ tiến hành
các thủ thuật gây phơi nhiễm có thể sẽ làm giảm số lượng các thủ thuật có thể được
tiến hành. Rất nhiều các nhân viên y tế bị nhiễm HBV trong lúc làm việc và việc ngăn
cấm họ tiếp tục làm việc bởi vì một tai nạn liên quan đến nghề nghiệp trơng có vẻ như
là một sự trừng phạt đối với họ. Điều này rõ ràng là một vấn đề cần được quan tâm
đúng mức vì thu thập của mỗi bệnh viện phụ thuộc vào số lượng các thủ thuật được
tiến hành. Tuy nhiên, bệnh nhân lại có quyền được u cầu là họ sẽ khơng bị phơi
nhiễm với bất cứ yếu tố nguy cơ không cần thiết nào khi được chăm sóc sức khỏe và
điều này đặt ra yêu cầu là phải cấm các nhân viên y tế bị nhiễm như đã mô tả ở trên
www.drthuthuy.com/reseach/VGBoNhanVienYTe.html

2/4


14:57, 21/10/2022

NHIỄM VIÊM GAN B Ở PHẪU THUẬT VIÊN VÀ NHÂN VIÊN Y TẾ: CHÚNG TA NÊN LÀM GÌ ĐỂ BẢO VỆ BỆNH NHÂN ?

thực hiện các thủ thuật gây phơi nhiễm để bảo vệ bệnh nhân khỏi nguy hiểm là một
nguyên tắc đã được xác định rõ và được tôn trọng rộng rãi bởi các chuyên gia y tế.
Guideline của Anh là một trong những guideline khắt khe nhất trên thế giới liên quan
đến vấn đề này. Tuy nhiên, vẫn có một số nhỏ những người bị nhiễm tranh luận rằng,
quy định hạn chế như thế này là không cần thiết.
Với các nhân viên y tế bị nhiễm HBV, có một nguyên tắc cần phải được chấp thuận,
được quy định trong các guideline hiện tại, đó là nên hạn chế các thủ thuật gây phơi
nhiễm như đã trình bày ở trên nếu như tải lượng virus của họ quá cao. Nhưng nếu
như tải lượng virus của họ thấp hoặc khi họ được điều trị hiệu quả với các phác đồ thì
khơng cần hạn chế hoặc nếu có thì rất ít. Một số chính sách hạn chế được xây dựng
để nhằm bảo vệ các bệnh nhân khỏi sự tăng nồng độ virus trong máu gây ra bởi sự đề
kháng của virus. Thế hệ các thuốc kháng virus hiện tại (đặc biệt là entecavir và
tenofovir) là rất mạnh, có tỷ lệ đề kháng rất thấp và giảm được tải lượng virus ở hầu
hết các bệnh nhân xuống dưới mức có thể phát hiện được, do đó ta có cơ sở để đặt
ra câu hỏi liệu một nhân viên y tế có được cho phép phẫu thuật nếu như họ được
uống một trong những thuốc kháng virus rất mạnh này. Một quy định như vậy sẽ có ưu
điểm là cho phép những nhân viên y tế có kinh nghiệm được quay lại làm việc, đơn
giản hóa sự quản lý những nhân viên y tế bị nhiễm và cũng có khả năng bảo vệ bệnh
nhân cao vì những phẫu thuật viên như vậy ít có khả năng lây truyền virus qua cho
bệnh nhân của họ. Tuy nhiên, cũng có một tỷ lệ nhỏ, khơng phải là khơng có, nguy cơ
tái phát virus do sự kém tuân thủ điều trị hoặc do đề kháng và nếu như tình cờ một
nhân viên y tế nhiễm cho một bệnh nhân tại thời điểm tải lượng virus của ơng ta ở

mức cao, điều đó sẽ gây rắc rối cho những người liên quan.
Các thảo luận liên quan đến cách quản lý tối ưu những cán bộ y tế nhiễm HBV đã
được xây dựng dựa trên kết quả của rất nhiều các nghiên cứu có giá trị đánh giá nguy
cơ lây nhiễm và hiệu quả của các liệu pháp điều trị. Ở nhiều quốc gia, hầu hết quần
thể dân số được bảo vệ bằng chương trình tiêm chủng mở rộng và do đó khả năng lây
lan là rất thấp. Tuy nhiên, các chính sách bảo vệ các bệnh nhân khỏi bị lây nhiễm HBV
sẽ là tiền đề quan trọng được sử dụng để đưa ra các chính sách liên quan đến những
nhân viên y tế nhiễm HIV và HCV và những bệnh lý truyền nhiễm hiện chưa có khả
năng dự phịng bằng vaccine và có sự kỳ thị cao hơn so với nhiễm HBV. Do đó, các
chính sách liên quan đến sự lây truyền HBV cần được đánh giá lại cùng với các virus
lây nhiễm qua đường máu khác.
Xử trí tối ưu đối với nhân viên y tế nhiễm HBV mạn tính vẫn cịn tranh cãi. Các thủ
thuật đưa đến nhiều nguy cơ lây nhiễm nhất cho bệnh nhân đã được ghi nhận rõ ràng
và có vẻ hợp lý khi đưa ra một số hạn chế đối với nhân viên y tế bị lây nhiễm khi thực
hiện các thủ thuật như trên. Hiện tại, hầu hết các nước ngăn khơng cho những người
có nguy cơ lây nhiễm cao nhất thực hiện các thủ thuật nêu trên nhưng quy dịnh có thể
được nới lỏng trong trường hợp nhân viên y tế đang điều trị kháng virus – khi nó đã
chứng tỏ một số tác dụng hữu hiệu. Nhiều nước hiện đã đưa vào phác đồ xử trí kết
hợp cho phép những người với hàm lượng virus máu vừa phải thực hiện các thủ thuật
dễ bị lây nhiễm nhưng loại trừ những người với hàm lượng virus máu cao trong việc
www.drthuthuy.com/reseach/VGBoNhanVienYTe.html

3/4


14:57, 21/10/2022

NHIỄM VIÊM GAN B Ở PHẪU THUẬT VIÊN VÀ NHÂN VIÊN Y TẾ: CHÚNG TA NÊN LÀM GÌ ĐỂ BẢO VỆ BỆNH NHÂN ?

thực hiên các thủ thuật nguy cơ cao. Từ các kinh nghiệm tích lũy được với các loại

thuốc kháng virus, có một khả năng rằng các hạn chế hiện hữu sẽ được nới lỏng và
có nhiều hơn nữa các nhân viên y tế sẽ được phép tham gia trở lại các thủ thuật xâm
nhập nguy cơ cao. Điều quan trọng là phải đảm bảo tất cả các đối tượng như thế sẽ
được theo dõi chặt chẽ  để đảm bảo lây truyền vô ý không diễn ra: “sự nới lỏng” các
hạn chế hiện hữu có thể được đảo nghịch nhanh chóng dưới áp lực của dư luận nếu
để xảy ra một trường hợp lây nhiễm vô ý virus viêm gan B sang cho bệnh nhân.
 

Home Page

|

Tài liệu chun mơn

|

Bạn cần biết

|

Thơng tin hội nghị

|

Liên hệ

Copyright © 2005 Dr. Phạm Thị Thu Thủy - Khoa gan - Trung tâm Y khoa Tp. Hồ Chí Minh

 

www.drthuthuy.com/reseach/VGBoNhanVienYTe.html

4/4