tiểu luận CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1975 VÀ Ý NGHĨA CỦA NÓ TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM
KHOA CHÍNH TRỊ VÀ LUẬT


BỘ MÔN: LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1975 VÀ
Ý NGHĨA CỦA NÓ TRONG SỰ PHÁT TRIỂN
CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM

GVHD: TS. Trịnh Thị Mai Linh
MÃ MÔN HỌC: LLCT220514
MÃ LỚP HỌC: LLCT220514_21_3_01
HỌC KỲ III – NĂM HỌC 2021-2022

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT

Độc lập- Tự do - Hạnh phúc

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
BỘ MƠN LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

TP. HCM, tháng 7 năm 2022

DANH SÁCH NHÓM VIẾT TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
MÔN LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
HỌC KỲ III NĂM HỌC 2021-2022
1. Mã lớp học: LLCT220514_21_3_01
2. Giảng viên hướng dẫn: TS. Trịnh Thị Mai Linh
3. Tên đề tài: Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và ý nghĩa của nó trong sự phát triển
của lịch sử Việt Nam.
4. Danh sách nhóm viết tiểu luận cuối kỳ:
STT

HỌ VÀ TÊN SINH VIÊN

Mã số sinh
viên

Tỉ lệ tham
gia %

1

Trần Ngọc Vũ

20151594

100%

2

Trương Sùng Thái Hàng

20142490

100%

3

Trần Quốc Tịnh

20161384

100%

4

Lê Văn Mạnh Quỳnh

20146147

100%

5

Phạm Minh Khánh

20151493

100%

6

Phan Hoàng Phúc

20119088

100%

7

Phan Văn Nhật

20151529

100%

8

Văn Tấn Hiển

20144497

100%

9

Phan Minh Điền

19151037

100%

10

Mai Thị Trí Tuệ

20104070

100%

- Tỷ lệ % = 100%
- Trưởng nhóm: Mai Thị Trí Tuệ

Kí tên


Nhận xét của giáo viên
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2022
Giảng viên ký tên


MỤC LỤC
Phần Mở Đầu .........................................................................................................1

A.

B.

1.

Lí do chọn đề tài ................................................................................................1

2.

Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................1

3.

Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................2
Phần Nội Dung .......................................................................................................3

Chương 1: Nội dung của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 ........................3
1.1.

Bối cảnh lịch sử cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 .......................3

1.2.

Diễn biến của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945...........................4

1.3.

Nguyên nhân thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 ....5
1.3.1. Nguyên nhân chủ quan .........................................................................5
1.3.2. Nguyên nhân khách quan .....................................................................6

Chương 2: Ý nghĩa và ảnh hưởng của cách mạng Tháng Tám năm 1945 trong
sự phát triển của lịch sử Việt Nam. .........................................................................7
2.1.
Tính chất, ý nghĩa, bài học kinh nghiệm của cuộc cách mạng Tháng
Tám năm 1945........................................................................................................7
2.1.1. Tính chất. ..............................................................................................7
2.1.2. Ý nghĩa .................................................................................................8
2.1.3. Bài học kinh nghiệm.............................................................................9
2.2.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ảnh hưởng như thế nào trong sự
phát triển của lịch sử Việt Nam..........................................................................11
2.2.1. Bước ngoặc vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam. ...................11
2.2.2. Xây dựng lực lượng lãnh đạo và lực lượng đoàn kết dân tộc ............12
2.2.3. Bài học giải quyết một số vấn đề trong giai đoạn cách mạng hiện nay
………………………………………………………………………13

2.2.4. Ý nghĩa của cách mạng tháng Tám với việc giáo dục truyền thống cho
thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay. .......................................................................17
2.2.5. Những nội dung giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ từ giá trị của
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ................................................................17
C.

PHẦN KẾT LUẬN ..............................................................................................19

TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................20


A. Phần Mở Đầu
1. Lí do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng viết: “ Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân
Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác
cũng có thể tự hào rằng: Lần này là làn đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc
thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành cơng,
đã nắm chính quyền tồn quốc”1.Như một lời khẳng định về ý nghĩa to lớn của Cách
mạng Tháng Tám – thắng lợi vĩ đại đầu tiên của nhân dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo.
Cách mạng Tháng Tám dồn dập trên khắp đất nước,chuyển từ Bắc vào Nam, từ
nông thôn tràn vào thành thị, từ thành thị tỏa về nơng thơn, đã đập tan xiềng xích nơ lệ
thống trị tàn bạo của đế quốc Pháp và phát xít Nhật, giành quyền độc lập dân tộc, thống
nhất đất nước, đánh đổ chế độ quân chủ lỗi thời, thành lập Nhà nước Cộng hòa Dân chủ.
Cách mạng Tháng Tám giải phóng các giai cấp, các tầng lớp nhân dân khỏi ách
nơ lệ, cứu giống nịi Việt Nam khỏi hiểm họa tàn lụi vì đói khổ, vì rượu cồn và thuốc
phiện mà chủ nghĩa thực dân đã mang tới dưới danh nghĩa “khai sáng”. Nhân dân Việt
Nam từ thân phận nô lệ bước lên địa vị người chủ đất nước, có quyền quyết định vận
mệnh của mình.
Cũng từ thắng lợi đó, quốc hiệu Việt Nam được khôi phục; những giá trị văn hóa
cao đẹp của nước Việt Nam được giành lại và phát triển. Mỗi người Việt Nam được

Cách mạng Tháng Tám mang lại vinh dự và tự hào là dân một nước độc lập, tự do. Ý
nghĩa và tầm vóc vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám khơng chỉ đóng khung trong một
thời điểm, một không gian nhất định, mà ngày càng lan tỏa rộng hơn cùng với tiến trình
phát triển của dân tộc ta. Với ý nghĩa to lớn đó, hi vọng qua bài tiểu luận này sẽ giúp thế
hệ trẻ đều hiểu biết sâu sắc, tự hào, tôn vinh lịch sử, văn hoá dân tộc. Nhận thức sự vĩ
đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và ý nghĩa của nó trong sự phát triển của lịch
sử Việt Nam.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Tìm hiểu về bối cảnh lịch sử của Việt Nam và tình hình thế giới trong giai đoạn
này để hiểu rõ hơn quá trình diễn ra và nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng Tháng

1

Hồ Chí Minh Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 7, trang 25.

1


Tám dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Qua đó đánh bật lên ý nghĩa quan
trọng và tầm ảnh hưởng to lớn mà cuộc cách mạng mang lại trong lịch sử phát triển của
Việt Nam .
3. Phương pháp nghiên cứu
− Phương pháp đọc sách và tài liệu
− Phương pháp tổng kết kinh nghiệm

2


B. Phần Nội Dung
Chương 1: Nội dung của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945

1.1. Bối cảnh lịch sử cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945

Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc. Ngày
15/8/1945, Nhật đầu hàng Liên Xô và các nước đồng minh khơng điều kiện. Sự đầu
hàng của Chính phủ Nhật đã đẩy qn Nhật ở Đơng Dương vào tình thế tuyệt vọng như
rắn mất đầu, hoang mang dao động đến cực độ. Chính Phủ Trần Trọng Kim rệu rã, tin
Nhật đầu hàng nhanh chóng lan truyền trong nhân dân. Khắp nơi trên đất nước ta, Việt
Minh tổ chức những cuộc mít tinh, biểu tình thị uy vũ trang, có tới hàng ngàn quân tham
gia. Hàng triệu quần chúng sẵn sàng đứng lên giành chính quyền. Trước tính hình đó,
mặc dù đang ốm nặng Hồ Chí Minh đã sáng suốt nhận thức rằng: “Lúc này thời cơ thuận
lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết
giành cho được độc lập dân tộc. Ngày 9/3/1945, phát xít Nhật làm cuộc đảo chính hất
cẳng Pháp. Ngay trong đêm đó Hội nghị Ban thường vụ Trung ương mở rộng quyết định
phát động một cao trào cách mạng làm tiền đề cho tổng khởi nghĩa.2
Tháng 3/1945, Trung ương đảng ra chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động
của chúng ta”. Tháng 4/1945 phong trào kháng Nhật cứu nước diễn ra mạnh mẽ. Tháng
5/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn
cứ địa cách mạng. Tại Tân Trào đã diễn ra Hội nghị toàn quốc của Đảng họp từ ngày 14
-15/8/1945. Hội nghị của Đảng họp tại thời điểm lịch sử phong trào cách mạng của tồn
dân ta diễn ra sơi sục trong cả nước và phát xít Nhật đầu hàng vơ điều kiện (15/8/1945).
Tiếp đó Hội nghị thơng qua 2 10 chính sách lớn của Việt Minh, thông qua lệnh tổng
khởi nghĩa, quyết định Quốc Kỳ nền đỏ sao vàng, chọn bài “Tiến quân ca” làm Quốc ca
và bầu Uỷ ban giải phóng Trung ương, Chính phủ lâm thời do đồng chí Hồ Chí Minh
làm Chủ tịch. Hội nghị nhận định các điều kiện chủ quan và khách quan đã chín mùi để
khởi nghĩa nổ ra và thắng lợi, cơ hội rất tốt cho ta giành quyền độc lập đã tới. Hội nghị
quyết định Đảng phải kịp thời nắm thời cơ phát động và lãnh đạo tồn dân tổng khởi
nghĩa giành chính quyền và giành thắng lợi trước khi quân đồng minh vào Đông Dương.

2

Phạm Ngọc Anh (2018), Cách mạng Tháng Tám 1945: Cuộc cách mạng của tinh thần đại đoàn kết dân tộc và

của lịng dân. Tạp chí Mặt trận online

3


1.2. Diễn biến của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945
Đêm giữa tháng 8 – 1945, khí thế cách mạng sục sội trong cả nước. Từ ngày 148, một số cấp bộ Đảng và tổ chức Việt Minh, tuy chưa nhận được lệnh Tổng khởi nghĩa
do thông tin liên lạc khó khăn, nhưng căn cứ vào tính hình cụ thể của địa phương và vận
dụng chỉ thị “ Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” đã phát động nhân dân
khởi nghĩa . Khởi nghĩa đã nổ ra ở nhiều xã, huyện thuộc các tỉnh đồng bằng châu thổ
sơng Hồng, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế, Quảng Ngãi, Khánh
Hòa,....
Chiều 16 – 8 – 1945, theo lệnh của ủy ban khởi nghĩa , một đơn vị giải phóng
quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào tiến về giải phóng thị xã Thái
Nguyên.
Ngày 18-8-1945, nhân dân Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành
được chính quyền ở tỉnh lị sớm nhất trong cả nước.
Ở Hà Nội, chiều 17 – 8, quần chúng nội, ngoại thành tổ chức mít tinh tại Nhà
hát Lớn, sau đó xếp thành đội ngũ, đi từ nhà hát Lớn qua các phố trung tâm và hô vang
các khẩu hiệu:” Ủng hộ Việt Minh!”, “Đả đảo bù nhìn”,” Việt Nam độc lập!”.
Ủy ban Khởi nghĩa Hà Nội quyết định khởi nghĩa giành chính quyền vào ngày
19-8-1945.
Ngày 18-8, cờ đỏ sao vàng xuất hiện trên các đường phố chính của Hà Nội.
Ngày 19-8, hàng vạn nhân dân nôi, ngoại thành xuống đường biểu dương lực
lượng. Quần chúng cách mạng, có sự hỗ trợ các đội tự vệ chiến đấu, lần lượt chiếm Phủ
Khâm sai Bắc Bộ, Sở Cảnh sát Trung ương, sở Bưu điện, Trại Bảo an binh....Tối 19-8,
cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội thắng lợi.
Ở Huế, ngày 20-8, Ủy ban khởi nghĩa tỉnh được thành lập. Ủy ban quyết định

giành chính quyền vào ngày 23 – 8. Hàng vạn nhân dân nội, ngoại thành kéo về biểu
tình thị uy, chiếm các cơng sở, giành chính quyền về tay nhân dân.
Tại Sài Gòn, Xứ ủy Nam Kì quyết định khởi nghĩa ở Sài Gịn và các tỉnh vào
ngày 25-8.
Sáng 25- 8, các đơn vị “ Xung phong cơng đồn”,” Thanh niên tiền phong”, cơng
nhân, nơng dân các tỉnh Gia Định , Biên Hòa, Thủ Dầu Một, Mĩ Tho kéo về thành phố.

4


Quần chúng chiếm Sở Mật thám , Sở Cảnh Sát, nhà ga, bưu điện, nhà máy điện... giành
chính quyền ở Sài Gòn.
Khởi nghĩa thắng lợi ở ba thành phố lớn (Hà Nơi, Huế, Sài Gịn) đã tác động
mạnh đến các địa phương trong cả nước. Nhiều nơi, từ rừng núi, nông thôn đến thành
thị nối tiếp nhau khởi nghĩa. Đồng Nai Thượng và Hà Tiên là những địa phương giàng
chính quyền muộn nhât vào ngày 28 – 8.
Như vậy, trừ một số thị xã tự do lực lượng của Trung Hoa Dân quốc và tay sai
chiếm đống từ nước (Móng Cái, Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu, Vĩnh Yên), cuộc Tổng
khởi nghĩa đã giàng được thắng lại trên cả nước trong vòng nữa tháng, từ ngày 14 đến
28 – 8 – 1945.
Chiều 30 – 8, trong cuộc mít tinh lớn có hàng vạn quần chúng tham gia, vua Bảo
Đại tuyên bố thối vị. Chế độ phong kiến Việt Nam hồn tồn sụp đổ.
Chỉ trong vịng 15 ngày cuối tháng 8-1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng
lợi hồn tồn, chính quyền trong cả nước về tay nhân dân.
Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản
Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố trước nhân dân Việt Nam và thế giới nước Việt Nam Dân
chủ cộng hồ ra đời. Bản Tun ngơn độc lập mở đầu bằng những “lời bất hủ”.
1.3. Nguyên nhân thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945
1.3.1. Nguyên nhân chủ quan
Dân tộc ta vốn có truyền thống yêu nước nồng nàn, xong trải qua những cuộc đấu

tranh kiên cường, bất khuất cho độc lập tự do. Vì vậy, khi Đảng Cộng Sản Đông Dương
và mặt trận Việt Minh phất cao ngọn cờ cứu nước và toàn dân nhất tể đứng lên cứu
nước, cứu nhà.3
Cách mạng tháng Tám do Đảng Cộng Sản Đơng Dương đứng đầu là Hồ Chí
Minh lãnh đạo đã đề ra đường lối cách mạng đúng đắn dựa trên cơ sở lý luận Mác –
Lênin được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cách mạnh ở Việt Nam.
Để giành thắng lợi trong Cách mạng tháng Tám, Đảng ta có q trình chuẩn bị
trong suốt 15 năm, qua các phong trào cách mạng 1930 – 1935, 1936 – 1939, đã đúc rút
được những bài học kinh nghiệm qua những thành công và thất bại, nhất là trong quá

3

CCBook (2019), CMT8-1945: Tóm tắt diễn biến, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm.

5


trình xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, căn cứ địa thời kỳ vận động giải
phóng dân tộc 1939 – 1945.
Trong những ngày khởi nghĩa, toàn Đảng, tồn dân nhất trí, đồng lịng, khơng sợ
hi sinh, gian khổ, quyết tâm giành độc lập, tự do. Các cấp bộ Đảng và Việt Minh từ
trung ương đến địa phương đã linh hoạt, sáng tạo chỉ đạo khởi nghĩa, chớp thời cơ phát
động quần chúng nổi dậy giành chính quyền.
1.3.2. Nguyên nhân khách quan
Chiến thắng của Hồng quân Liên Xô và quân Đồng minh trong các cuộc chiến
tranh chống phát xít, nhất là chiến thắng phát xít Đức và quân phiệt Nhật Bản, đã cổ vũ
tinh thần, củng cố niềm tin cho nhanh dân ta đứng lên Tổng Khởi nghĩa.

6

Chương 2: Ý nghĩa và ảnh hưởng của cách mạng Tháng Tám năm 1945 trong sự
phát triển của lịch sử Việt Nam.
2.1. Tính chất, ý nghĩa, bài học kinh nghiệm của cuộc cách mạng Tháng Tám
năm 1945
2.1.1. Tính chất.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là “một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc mang
tính chất dân chủ mới. Nó là một bộ phận khăng khít của cách mạng dân tộc dân chủ
nhân dân Việt Nam”4. “Cách mạng Tháng Tám Việt Nam là một cuộc cách mạng giải
phóng dân tộc. Mục đích của nó là làm cho dân tộc Việt Nam thoát khỏi ách đế quốc,
làm cho nước Việt Nam thành một nước độc lập tự do”5.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc điển
hình, thể hiện:
Tập trung hồn thành nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng là giải phóng dân tộc,
tập trung giải quyết mâu thuẫn chủ yếu của xã hội Việt Nam lúc đó là mâu thuẫn giữa
tồn thể dân tộc với đế quốc xâm lược và tay sai; đáp ứng đúng yêu cầu khách quan của
lịch sử và ý chí, nguyện vọng độc lập tự do của quần chúng nhân dân.
Lực lượng cách mạng bao gồm toàn dân tộc, đoàn kết chặt chẽ trong mặt trận Việt
Minh với những tổ chức quần chúng mang tên “cứu quốc”, động viên đến mức cao nhất
mọi lực lượng dân tộc lên trận địa cách mạng. Cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám năm
1945 là sự vùng dậy của lực lượng tồn dân tộc.
Thành lập chính quyền nhà nước “của chung toàn dân tộc” theo chủ trương của
Đảng, với hình thức cộng hồ dân chủ, chỉ trừ tay sai của đế quốc và những kẻ phản
quốc, “còn ai là người dân sống trên giải đất Việt Nam đều thảy được một phần tham
gia giữ chính quyền, phải có một phần nhiệm vụ giữ lấy và bảo vệ chính quyền ấy”6.
Cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam là một bộ phận của phe dân chủ chống
phát xít. “Nó chống lại phát xít Nhật và bọn tay sai phản động, và nó là một bộ phận của
cuộc chiến đấu vĩ đại của các lực lượng dân chủ, tiến bộ trên thế giới chống phát xít
xâm lược” 7.
Trường Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tập 1, trang 172.

Trường Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tập 1, trang 169.
6
Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, tập 7, trang 114.
7
Trường Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tập 1, trang 170.
4
5

7


Cách mạng đã giải quyết một số quyền lợi cho nông dân, lực lượng đông đảo nhất
trong dân tộc. Do Cách mạng Tháng Tám, một phần ruộng đất của đế quốc và Việt gian
đã bị tịch thu, địa tô dược tuyên bố giảm 25%, một số nợ lưu cữu được xố bỏ.
Cuộc cách mạng đã xây dựng chính quyền nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở
Việt Nam, xóa bỏ chế độ quân chủ phong kiến. Các tầng lớp nhân dân được hưởng
quyền tự do, dân chủ.
Cách mạng Tháng Tám “chưa làm cách mạng ruộng đất, chưa thực hiện khẩu hiệu
người cày có ruộng”, “chưa xố bỏ chế độ phong kiến chiếm hữu ruộng đất, chưa xoá
bỏ những tàn tích phong kiến và nửa phong kiến để cho cơng nghiệp có điều kiện phát
triển mạnh... quan hệ giữa địa chủ và nơng dân nói chung vẫn như cũ. Chính vì thế Cách
mạng Tháng Tám có tính chất dân chủ, nhưng tính chất đó chưa được đầy đủ và sâu
sắc”8.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 dưới sự lãnh đạo của Đảng cịn mang đậm tính
nhân văn, hồn thành một bước hết sức cơ bản trong sự nghiệp giải phóng con người ở
Việt Nam khỏi mọi sự áp bức về mặt dân tộc, sự bóc lột về mặt giai cấp và sự nô dịch
về mặt tinh thần.
2.1.2. Ý nghĩa
Khẳng định ý nghĩa của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Hồ Chí Minh viết:
“Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao

động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng: Lần này là làn đầu
tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới
15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành cơng, đã nắm chính quyền toàn quốc”9.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã đập tan xiềng xích nơ lệ của chủ nghĩa đế
quốc trong gần một thế kỷ, chấm dứt sự tồn tại của chế độ qn chủ chun chế ngót
nghìn năm, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhà nước của nhân dân đầu tiên
ở Đông Nam Á, giải quyết thành công vấn đề cơ bản của một cuộc cách mạng xã hội là
vấn đề chính quyền.
Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhân dân Việt Nam từ thân phận nơ lệ
bước lên địa vị người chủ đất nước, có quyền quyết định vận mệnh của mình.

8
9

Trường Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tập 1, trang 172.
Hồ Chí Minh Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 7, trang 25.

8


Nước Việt Nam từ một nước thuộc địa trở thành một quốc gia độc lập có chủ
quyền, vươn lên cùng các dân tộc trên thế giới đấu tranh cho những mục tiêu cao cả của
thời đại là hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Đảng Cộng sản Đơng Dương từ chỗ phải hoạt động bí mật trở thành một đảng cầm
quyền. Từ đây, Đảng và nhân dân Việt Nam có chính quyền nhà nước cách mạng làm
công cụ sắc bén phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám mở ra kỷ nguyên mới trong tiến trình lịch
sử dân tộc, kỷ nguyên độc lập tự do và hướng tới chủ nghĩa xã hội.
Cách mạng Tháng Tám là một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc lần đầu tiên
giành thắng lợi ở một nước thuộc địa, đã đột phá một khâu quan trọng trong hệ thống

thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, mở đầu thời kỳ suy sụp và tan rã của chủ nghĩa thực
dân cũ.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám không chỉ là chiến công của dân tộc Việt
Nam mà cịn là chiến cơng chung của các dân tộc thuộc địa đang đấu tranh vì độc lập tự
do, vì thế nó có sức cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của đường lối giải phóng dân tộc đúng đắn,
sáng tạo của Đảng và tư tưởng độc lập tự do của Hồ Chí Minh. Nó chứng tỏ rằng: một
cuộc cách mạng giải phóng dân tộc do Đảng Cộng sản lãnh đạo hồn tồn có khả năng
thắng lợi ở một nước thuộc địa trước khi giai cấp cơng nhân ở “chính quốc” lên nắm
chính quyền.
Cách mạng Tháng Tám đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận của chủ
nghĩa Mác-Lênin về cách mạng giải phóng dân tộc.
2.1.3. Bài học kinh nghiệm
Cách mạng Tháng Tám thành công để lại cho Đảng và nhân dân Việt Nam nhiều
kinh nghiệm quý báu.
Thứ nhất, về chỉ đạo chiến lược, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội, giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa dân tộc và dân chủ, chống đế quốc và
phong kiến. Trong cách mạng thuộc địa, phải đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng
đầu, cịn nhiệm vụ cách mạng ruộng đất cần tạm gác lại, rải ra thực hiện từng bước thích
hợp nhằm phục vụ cho nhiệm vụ chống đế quốc.

9


Thứ hai, về xây dựng lực lượng: xây dựng mặt trận dân tộc thống nhất, tiêu biểu
cho khối đại đoàn kết toàn dân tộc dựa trên nền tảng vững chắc của khối liên minh cơng
- nơng, đấu tranh vì độc lập, tự do. Theo cách dùng từ của V.I.Lênin trong tác phẩm
Tổng kết một cuộc tranh luận về quyền tự quyết, thì đó chính là một “lị lửa khởi nghĩa
dân tộc”10.
Thứ ba, về phương pháp cách mạng: kịp thời nắm bắt thời cơ, chủ động, sáng tạo

tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền., giành chính quyền bộ phận ở những vùng nơng
thơn có điều kiện, tiến lên chớp đúng thời cơ, phát động tổng khởi nghĩa ở cả nông thôn
và thành thị, giành chính quyền tồn quốc.
Thứ tư, về xây dựng Đảng: Phải xây dựng một Đảng cách mạng tiên phong của
giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn dân tộc Việt Nam, tuyệt đối trung thành
với lợi ích giai cấp và dân tộc; vận dụng và phát triển lý luận Mác-Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh, đề ra đường lối chính trị đúng đắn; xây dựng một đảng vững mạnh về tư
tưởng, chính trị và tổ chức, liên hệ chặt chẽ với quần chúng và với đội ngũ cán bộ đảng
viên kiên cường được tôi luyện trong đấu tranh cách mạng.
Chú trọng vai trò lãnh đạo ở cấp chiến lược của Trung ương Đảng, đồng thời phát
huy tính chủ động, sáng tạo của đảng bộ các địa phương.
Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Đảng đã lãnh đạo nhân dân
đưa lịch sử dân tộc sang trang mới, đánh dấu bước nhảy vọt vĩ đại trong q trình tiến
hố của dân tộc. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ khi ra đời, dù phải trải qua mn
vàn khó khăn thử thách, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, với tinh thần đoàn kết phấn
đấu của tồn dân, ln được xây dựng và củng cố, vững bước tiến trên con đường độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Suốt 15 năm đấu tranh cách mạng 1930-1945, Đảng đã
lãnh đạo giai cấp và dân tộc hoàn thành mục tiêu giành độc lập, thiết lập nhà nước dân
chủ nhân dân.

10

V.I.Lênin Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1981, tập 30, trang 67.

10


2.2. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ảnh hưởng như thế nào trong sự phát
triển của lịch sử Việt Nam.
2.2.1. Bước ngoặc vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam.

Năm 1945, Chiến tranh Thế giới thứ hai bước vào giai đoạn cuối. Ngày 09/5/1945,
phát xít Đức đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh kết thúc ở châu Âu. Ở châu Á, ngày
14/8/1945, phát xít Nhật đầu hàng vơ điều kiện, Chiến tranh Thế giới lần thứ hai kết
thúc. Theo thỏa thuận của các nước Đồng minh, sau khi phát xít Nhật đầu hàng, quân
Anh và quân Tưởng sẽ vào Đông Dương để giải giáp quân đội Nhật. Trong khi đó, thực
dân Pháp có ý định dựa vào Đồng minh để khơi phục địa vị thống trị của mình; đế quốc
Mỹ đứng cũng sẵn sàng can thiệp vào Đông Dương; những phần tử phản động, ngoan
cố trong chính quyền tay sai Nhật âm mưu “thay thầy đổi chủ”, chống lại cách mạng.
Cách mạng nước ta đứng trước tình thế một mình đối phó với nhiều lực lượng
trong và ngồi nước. Khí thế cách mạng của quần chúng ngày càng dâng cao. Tháng
8/1945, Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào khẳng định: “Cơ hội rất
tốt cho ta giành độc lập đã tới” và quyết định phát động tồn dân khởi nghĩa giành chính
quyền từ tay phát xít Nhật và tay sai trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương; đề ra
ba nguyên tắc bảo đảm tổng khởi nghĩa thắng lợi, đó là: Tập trung, thống nhất, kịp thời.
Vào ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp tại Tân Trào thơng qua “10 chính sách
lớn của Việt Minh”; thông qua “Lệnh tổng khởi nghĩa”; quy định Quốc kỳ, Quốc ca;
thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng Trung ương, tức Chính phủ Lâm thời do đồng chí
Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhân
dân cả nước đồng loạt vùng dậy, tiến hành tổng khởi nghĩa, giành chính quyền.
Khoảng thời gian từ ngày 14 - 18/8/1945 Từ ngày 14-18/8/1945, tổng khởi nghĩa
nổ ra và giành thắng lợi ở vùng nông thôn đồng bằng miền Bắc, đại bộ phận miền
Trung, một phần miền Nam và các thị xã Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An,
Quảng Nam... Sáng 19/8, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội. Từ Thủ
đơ, làn sóng cách mạng toả đi khắp cả nước và liên tiếp giành thắng lợi.. Chỉ trong
vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hồn tồn,
chính quyền trong cả nước về tay Nhân dân.
Ngày 02/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, trước cuộc mít tinh của gần
một triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Lâm thời trịnh trọng đọc
11

bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa ra đời.
Dù đã 77 năm (1945 - 2022), nhưng tầm vóc, ý nghĩa thắng lợi, bài học kinh
nghiệm của Cách mạng Tháng Tám vẫn còn nguyên giá trị và ngày càng tỏa sáng. Đó
là một trong những trang chói lọi nhất trong lịch sử của dân tộc ta, một dấu mốc lớn trên
con đường phát triển trong suốt chiều dài mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của
dân tộc Việt Nam, đưa nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người chủ đất nước, làm
chủ xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân
dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi
khác cũng có thể tự hào rằng lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân
tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành cơng,
đã nắm chính quyền tồn quốc”.
Từ khi Cách mạng tháng Tám thành công đến nay, đất nước ta đã đạt được nhiều
thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, đất nước ngày càng phát triển, vị thế của
Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao. Kỷ niệm 76 năm Ngày Cách
mạng Tháng Tám thành cơng và Quốc khánh nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
là dịp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong tỉnh thi đua lập thành tích cao nhất chào
mừng thành công Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX và
đại hội đảng bộ các cấp, chào mừng thành công cuộc Bầu cử đại biểu Quốc hội khóa
XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Qua đó, chúng ta
càng hiểu rõ giá trị lịch sử, thực tiễn sâu sắc mà Cách mạng Tháng Tám đã mang lại; đề
cao lòng tự hào dân tộc, nhận thức đầy đủ trách nhiệm của thế hệ hôm nay trong việc
vận dụng và phát triển những bài học kinh nghiệm quý giá, tư tưởng mang tầm thời đại
của Cách mạng Tháng Tám vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội
chủ nghĩa.
2.2.2. Xây dựng lực lượng lãnh đạo và lực lượng đoàn kết dân tộc
Trên nền tảng đồn kết của khối liên minh cơng - nông, Đảng bộ tiếp tục vận động,
tập hợp tầng lớp tiểu tư sản, tư sản dân tộc, những người tiến bộ có xu hướng chống đế
quốc và tay sai vào Mặt trận đồn kết thống nhất chung, thơng qua các tổ chức công

khai, hợp pháp như: hội cứu tế đỏ, hội đọc sách báo, các nghiệp đoàn của người lao

12


động; tổ chức Thanh niên Tiền phong... Từ đã tạo nên sức mạnh đoàn kết đấu tranh hiệu
quả, áp đảo hệ thống cai trị của thực dân Pháp và bọn tay sai.
Công tác đào tạo đội ngũ cán bộ được Đảng bộ và Mặt trận Việt Minh các cấp đặc
biệt xem trọng. Nhiều hình thức tổ chức huấn luyện, đào tạo cán bộ được tổ chức tại các
vùng căn cứ địa cách mạng nhằm cung cấp kịp thời đội ngũ cán bộ chính trị, cán bộ
quân sự cho các địa phương. Tiêu biểu là các khóa đào tạo cán bộ quân sự của tỉnh Mỹ
Tho ở cầu Bến Chùa, xã Long An, quận Châu Thành.
Công tác xây dựng lượng vũ trang tiến hành khẩn trương. Từ các đội tự vệ, đội du
kích, lực lượng vũ trang các cấp phát triển cùng các đồn thể cứu quốc. Lực lượng vũ
trang đóng vai trò nòng cốt, kết hợp với lực lượng quần chúng, tạo nên sức mạnh áp đảo
quân Nhật và tay sai, giành chính quyền về tay nhân dân.
Cơng tác xây dựng căn cứ địa ở phía Bắc các quận Châu Thành, Cai Lậy, Cái Bè
và Gị Cơng là những nơi đứng chân để xây dựng lực lượng. Sức mạnh và ảnh hưởng
của căn cứ địa ngày càng lan rộng cùng với sự xuất hiện các khu du kích. Khu du kích
xã Mỹ Hạnh Đơng (quận Cai Lậy), xã Thiên Hộ (quận Cái Bè), xã Hưng Thạnh (quận
Châu Thành), xã Gia Thuận (Gị Cơng)... phát triển mạnh mẽ.
Cơng tác xây dựng Đảng là một trong những cơng tác có tính quyết định đến sự
thành bại của cách mạng. Trong công tác này có ba việc cần phải được quan tâm đúng
mức, đó là: xây dựng Đảng về mặt tư tưởng, xây dựng Đảng về mặt tổ chức và bồi
dưỡng kết nạp đảng viên mới. Đó là điều kiện bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng với
quần chúng. Đồng thời, Đảng bộ chỉ đạo tổ chức xây dựng các tổ chức quần chúng, và
thơng qua đó che giấu các tổ chức bí mật của Đảng, bảo vệ cán bộ, đảng viên và tuyên
truyền vận động, đưa quần chúng ra đấu tranh.
Nhờ thực hiện cơng tác chính trị, tư tưởng kịp thời, đúng đắn, Đảng bộ giữ được
niềm tin của cán bộ, đảng viên, quần chúng vào thắng lợi của cách mạng. Đó là nhân tố

quan trọng để cách mạng tiến lên giành thắng lợi.
2.2.3. Bài học giải quyết một số vấn đề trong giai đoạn cách mạng hiện nay
Bài học quý giá về chớp thời cơ, đem sức ta mà tự giải phóng cho ta.
Thực tiễn sơi động của thời gian diễn ra Cách mạng Tháng Tám năm 1945 dồn
dập đặt ra cho Đảng những yêu cầu cấp bách cần phải giải quyết. Cách mạng Tháng
Tám năm 1945 là minh chứng sinh động về sự nhạy bén của Hồ Chí Minh và Đảng ta
13


trong nhận định thời cơ, thúc đẩy thời cơ và chỉ đạo chớp thời cơ tổng khởi nghĩa thắng
lợi. Trong từng diễn biến khởi nghĩa ở các địa phương, vào những thời điểm bước ngoặt,
nhiều đảng bộ đã chớp thời cơ phát động quần chúng giành chính quyền thắng lợi.
Chọn đúng thời cơ là một khoa học và là một nghệ thuật. Trong tất cả các cuộc
cách mạng, vấn đề xác định thời cơ, chuẩn bị lực lượng để chớp thời cơ hành động, là
những yếu tố hết sức quan trọng, quyết định sự thành bại của cách mạng. Thành công
lớn nhất của nghệ thuật khởi nghĩa trong Cách mạng Tháng Tám là đã chọn đúng thời
cơ lịch sử để phát động tổng khởi nghĩa, làm cho sức mạnh của toàn dân ta được nhân
lên gấp bội, giành thắng lợi triệt để một cách nhanh, gọn, ít đổ máu.
Ngày nay, bối cảnh thế giới biến động nhanh chóng, phức tạp, khó lường, đặt dân
tộc ta trước hàng loạt thời cơ, thuận lợi và khơng ít khó khăn, thách thức. Vận dụng sáng
tạo bài học chớp thời cơ trong bối cảnh mới hiện nay đòi hỏi Đảng phải nâng cao năng
lực phân tích thực tiễn sâu sắc, tầm nhìn xa trơng rộng, trên cơ sở thấm nhuần và vận
dụng một cách xuất sắc lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin vào điều kiện lịch sử cụ thể,
nhận diện và nắm bắt đúng thời cơ để đưa ra các quyết sách có lợi cho cách mạng, cho
đất nước. Trong quá trình hội nhập khu vực và thế giới, trên cơ sở giữ vững quyền độc
lập và tự chủ, giữ gìn mơi trường hịa bình và với ngun tắc bình đẳng, cùng có lợi,
Việt Nam phải tạo ra được một năng lực nội sinh làm nền tảng cho sự phát triển bền
vững. Chủ động ngăn chặn suy giảm kinh tế, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mơ, duy trì
tăng trưởng kinh tế hợp lý, bền vững; tập trung giải quyết những vấn đề dân sinh bức
xúc, bảo đảm an sinh xã hội và những yếu tố định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát

triển kinh tế thị trường; tăng cường quốc phòng an ninh; thực hiện có hiệu quả đường
lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa các quan hệ quốc tế vì hịa
bình, hợp tác, phát triển; bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, lãnh
hải thiêng liêng của Tổ quốc. Vận hội mới, điều kiện mới càng thấy rõ yêu cầu nâng cao
tầm nhìn chiến lược, nắm bắt thời cơ của người tổ chức, lãnh đạo cách mạng- Đảng
Cộng sản Việt Nam.
Bài học về giữ vững, phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản trong tiến
trình cách mạng.
Giai đoạn 1930 - 1945, trong hoàn cảnh lịch sử ngặt nghèo, bị kẻ thù tìm trăm
phương ngàn kế tiêu diệt, Đảng phải vừa củng cố, xây dựng và trưởng thành qua thực
14


tiễn lãnh đạo cách mạng. Đường lối cách mạng được xây dựng, kiện tồn dần dần, đặc
biệt có những điều chỉnh rất đúng đắn trong chủ trương chuyển hướng chiến lược kể từ
sau Hội nghị Trung ương 6 (tháng 11-1939). Trong lãnh đạo tổng khởi nghĩa, Đảng đã
phân tích những chuyển biến nhanh chóng của tình hình và kịp thời đề ra những chủ
trương đúng đắn, thể hiện tính linh hoạt của Đảng. Đường lối cách mạng của Đảng, từ
sau Hội nghị Trung ương 8, bám sát thực tiễn, sát tính cấp thiết của mỗi yêu cầu cách
mạng đặt ra theo nguyên tắc ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, để mỗi người dân yêu nước có
thể hiểu và thực hành cách mạng. Chỉ thị "Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng
ta", chủ trương “Phá kho thóc giải quyết nạn đói”, việc chọn thời điểm tổng khởi nghĩa
trên cả nước và ở các địa phương cho thấy rõ điều đó.
Ngày nay, lịch sử đặt ta trước những nhiệm vụ mới, Đảng phải không ngừng bồi
dưỡng lực lượng, rèn luyện bản lĩnh, kiên định giữ vững vai trò lãnh đạo, năng động,
sáng tạo, phân tích thấu đáo thực tiễn để kịp thời để ra đường lối đúng đắn, đưa cách
mạng tiếp tục tiến bước trên kỷ nguyên mới. Trong tiến trình lãnh đạo cách mạng, có
những giai đoạn lịch sử, có những sai lầm, khuyết điểm, Đảng đã thẳng thắn thừa nhận
và kiên quyết sửa chữa, vì lợi ích của nhân dân. Chính điều đó giúp cho Đảng nhanh
chóng lấy lại niềm tin và sự ủng hộ của nhân dân. Nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng

sự thật để biết trân trọng phát huy những giá trị mà Đảng ta đã cùng nhân dân đạt được
bằng bản lĩnh, trí tuệ và sức mạnh Việt Nam để bình tĩnh, tĩnh táo đánh giá, xử lý những
yếu kém, khuyết điểm; đồng thời phải tránh những phủ nhận sạch trơn, chỉ thấy khuyết
điểm, sai lầm mà không thấy những thành tựu quan trọng, hay ngược lại, tuyệt đối hóa
thành tựu mà khơng thấy những khó khăn, khuyết tật đều là khơng biện chứng và không
đúng với thực tế lịch sử. Hiện nay, toàn Đảng đang đầy mạnh thực hiện Chỉ thị 05 gắn
với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI và khóa XII nhằm phịng chống "tự
diễn biến", "tự chuyển hóa", vượt lên và chiến thắng sức ỳ và những sai lầm trong Đảng
để Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, "là đạo đức, là văn minh", tiêu biểu cho trí
tuệ, danh dự, lương tâm của dân tộc, của thời đại.
Bài học về đoàn kết toàn dân tộc, phát huy sức mạnh vĩ đại của quần chúng nhân
dân để thực hiện cuộc cách mạng giải phóng và phát triển
Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 nhanh chóng giành thắng lợi là kết quả
của sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân được Đảng phát huy cao độ trong Mặt trận dân
15


tộc thống nhất. Đảng đã xuất phát từ chính lợi ích, nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân
để tổ chức, tập hợp, đưa nhân dân ra trận tuyến đấu tranh. Chủ trương "Phá kho thóc,
giải quyết nạn đói" đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng cấp bách nhất của quần chúng, tạo
nên một cao trào cách mạng mạnh mẽ chưa từng thấy, khơng chỉ có ý nghĩa kinh tế trước
mắt mà cịn mang nội dung chính trị sâu sắc. Đó là hình thức thích hợp nhất lúc bấy giờ
để tập hợp, phát động, động viên đông đảo quần chúng, tiến lên mặt trận cách mạng.
Mặt khác, nhìn vào thành phần lực lượng quần chúng tham gia Cách mạng Tháng Tám,
chúng ta dễ thấy khơng những có cơng nhân, nơng dân mà cịn có đại địa chủ, quan lại
của triều đình, đại diện các tôn giáo, đồng bào các dân tộc thiểu số...
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, nhân dân là nền tảng lực lượng của Đảng.
Đảng tồn tại, trưởng thành và phát triển trong phong trào cách mạng của quần chúng.
Đó là một truyền thống tốt đẹp của Đảng và cũng là cội nguồn sức mạnh của Đảng trong
suốt 90 năm qua. Sức mạnh Cách mạng Tháng Tám là sức mạnh của tồn dân Việt Nam

có tổ chức, có lãnh đạo bởi Đảng Cộng sản, trong mọi nhận thức và hành động luôn
quán triệt sâu sắc quan điểm lấy dân làm gốc, đem sức dân, lực dân, tài dân vì mục tiêu
cao nhất là giải phóng dân tộc, giành chính quyền về tay nhân dân. Thắng lợi của Cách
mạng Tháng Tám là thắng lợi của sức mạnh chính trị, tinh thần của nhân dân. Đó là kết
tinh tinh thần, khí thế cách mạng ở trình độ cao hơn các giá trị văn hóa tinh thần của dân
tộc, biến thành sức mạnh vật chất khổng lồ của hàng triệu quần chúng nhân dân, vì mục
tiêu giải phóng và phát triển.
Sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế đặt
ra cho toàn Đảng và dân tộc ta nhiều vận hội mới, thời cơ mới, nhưng cũng đan xen
nhiều thử thách, khó khăn; là cuộc vận động có tính cách mạng. Hơn lúc nào hết, Đảng
phải phát huy được sức mạnh vô tận của khối đại đoàn kết toàn dân, động viên mọi tầng
lớp xã hội vào cuộc chiến đấu xóa bỏ nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
xã hội chủ nghĩa. Thành công của sự nghiệp đổi mới phụ thuộc vào chính nhân dânngười chủ- vào khối đại đồn kết vững chắc hơn, mạnh mẽ hơn, rộng rãi hơn bao gồm
nhân dân trong nước, kiều bào ngoài nước và bạn bè năm châu. Những bài học đổi mới
do các Đại hội của Đảng nêu lên đến nay vẫn cịn có giá trị, trong đó có bài học "đổi
mới phải dựa vào nhân dân, vì lợi ích của nhân dân, phù hợp với thực tiễn, luôn luôn
sáng tạo... Đổi mới là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
16


Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã và mãi mãi sẽ được ghi vào trang sử
vàng dân tộc như một biểu tượng hùng hồn và tỏa sáng nhất về tinh thần yêu nước, về
chủ nghĩa anh hùng cách mạng, về tinh thần đoàn kết sẵn sàng bảo vệ nền độc lập dân
tộc, tự do của Tổ quốc. Ôn lại những sự kiện lịch sử của những năm tháng hào hùng đó,
chúng ta sẽ càng thêm tự hào về Đảng, về nhân dân ta. Cuộc Cách mạng Tháng Tám
lịch sử là cái gốc, là khởi điểm của chính thể mới dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của cách mạng Việt Nam đã
khôi phục tên tuổi nước ta trên bản đồ thế giới, mở đường cho cách mạng Việt Nam tiến
lên, phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa.
2.2.4. Ý nghĩa của cách mạng tháng Tám với việc giáo dục truyền thống cho thế hệ

trẻ Việt Nam hiện nay.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là động lực mạnh mẽ cổ vũ toàn thể
dân tộc Việt Nam kiên cường, bất khuất tiếp tục sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc,
thống nhất đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội, thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới
đưa nước ta phát triển để có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày hơm nay.
Giáo dục giá trị truyền thống của Cách mạng Tháng Tám để cho các thế hệ, mỗi
người Việt Nam hiện nay và mai sau nhận thấy cơng lao trời biển của Đảng, Chủ tịch
Hồ Chí Minh, sự hy sinh xương máu của biết bao chiến sĩ, đồng bào để đổi lấy nền độc
lập, tự do của Tổ quốc là một trọng trách to lớn đối với lịch sử. Giá trị của Cách mạng
Tháng Tám là bất diệt, có sức sống trường tồn đối với dân tộc Việt Nam và thế hệ trẻ là
những người viết tiếp truyền thống “con Lạc, cháu Hồng” với niềm tự hào của dân tộc
Việt Nam trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện
nay.
Với ý nghĩa to lớn đó, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ là một nội dung đặc
biệt quan trọng góp phần thực hiện quan điểm, đường lối của Đảng ta để mọi người Việt
Nam đều hiểu biết sâu sắc, tự hào, tơn vinh lịch sử, văn hóa dân tộc.
2.2.5. Những nội dung giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ từ giá trị của Cách mạng
Tháng Tám năm 1945
Thứ nhất, giáo dục cho thế hệ trẻ kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc
gắn liền với chủ nghĩa xã hội

17


Đây là mục tiêu xuyên suốt của cách mạng Việt Nam, trong đó Cách mạng Tháng
Tám năm 1945 được xem là điểm xuất phát của một thời kỳ cách mạng mới đấu tranh
cho độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Hơn lúc nào hết, thế hệ trẻ cần có bản
lĩnh chính trị, lập trường cách mạng noi gương các thế hệ cha anh đi trước, đấu tranh
phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ thành quả cách mạng của dân tộc Việt
Nam, bằng những luận cứ, luận chứng thuyết phục, khẳng định giá trị của Cách mạng

Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam - cuộc cách mạng của nhân dân, do nhân dân, vì nhân
dân để tiến lên một nấc thang mới trong tiến trình phát triển của dân tộc và nhân loại.
Thứ hai, giáo dục cho thế hệ trẻ truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần bất
khuất, ý thức độc lập và tự cường của dân tộc
Truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần bất khuất, ý thức độc lập và tự cường
của dân tộc được hội tụ và kết tinh trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Tinh thần
yêu nước của dân tộc Việt Nam đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Dân ta có
một lịng nồng nàn yêu nước. Truyền thống yêu nước đó cần được thế hệ trẻ hơm nay
thể hiện bằng việc ra sức đóng góp cơng sức, trí tuệ để góp phần xây dựng quê hương,
đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Thứ ba, giáo dục cho thế hệ trẻ truyền thống đoàn kết dân tộc, lao động sáng tạo
của con người Việt Nam
Trong Bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định:
“Toàn thể dân Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của cải
để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy” .Những giá trị đó hiện nay cần tiếp tục được khơi
dậy và nhân lên gấp bội, khi một dân tộc đã đoàn kết một lịng thì sẽ làm được những
điều to lớn, phi thường. Sự sáng tạo thể hiện ở tư duy và tầm nhìn chiến lược của Đảng
và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc đánh giá tình hình, phân tích điều kiện khách quan
và phát huy nhân tố chủ quan trong việc nhận định những mâu thuẫn, chớp thời cơ cách
mạng lãnh đạo nhân dân, kiên trì thực hiện chủ trương “khởi nghĩa từng phần tiến lên
tổng khởi nghĩa” giành thắng lợi trên phạm vi toàn quốc.
Thứ tư, giáo dục cho thế hệ trẻ tinh thần nhân văn, nhân đạo, hòa hiếu của dân
tộc Việt Nam
Đây là bài học lớn cho thế hệ trẻ hôm nay, nhất là trong quá trình hội nhập quốc tế cần
ứng xử, giải quyết hài hòa các mối quan hệ với các nước và cộng đồng quốc tế, tăng
18


cường tạo dựng lịng tin, khơng ngừng nâng cao hình ảnh, uy tín, vị thế của Việt Nam
nhằm góp phần giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định xây dựng và phát triển đất nước

hùng cường, thịnh vượng.
C. PHẦN KẾT LUẬN
Trong quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt Nam đã viết nên
nhiều trang sử vẻ vang với những chiến cơng chói lọi chống xâm lược và chống ách
thống trị của nước ngoài. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một trang sử vẻ vang,
chói lọi nhất, đánh dấu một bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc. Dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) và Chủ tịch Hồ Chí
Minh, cả dân tộc Việt Nam triệu người như một, nhất tề vùng lên tiến hành cuộc Tổng
khởi nghĩa Tháng Tám thắng lợi, đập tan ách thống trị của thực dân, phong kiến giành
chính quyền về tay nhân dân. Trải qua 70 năm nhưng ý nghĩa và tầm vóc của Cách mạng
Tháng Tám năm 1945 vẫn cịn nguyên giá trị cho đến ngày nay.

19


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1

Hồ Chí Minh Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 7, trang 25.

2

Phạm Ngọc Anh (2018), Cách mạng Tháng Tám 1945: Cuộc cách mạng của tinh

thần đại đoàn kết dân tộc và của lịng dân. Tạp chí Mặt trận online
3

CCBook (2019), CMT8-1945: Tóm tắt diễn biến, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh

nghiệm.

4

Trường Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tập 1, trang 172.

5

Trường Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tập 1, trang 169.

6

Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà

Nội, 2000, tập 7, trang 114.
7

Trường Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tập 1, trang 170.

8

Trường Chinh: Tuyển tập, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1987, tập 1, trang 172.

9

Hồ Chí Minh Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 7, trang 25.

10

V.I.Lênin Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1981, tập 30, trang 67.

20