Chương 7: Kế toán tài sản cố định và công cụ lao động pot

Kế toán Ngân hàng thương mại

Giảng viên: Ths Đinh Đức Thịnh
Khoa Ngân hàng - Học viện Ngân hàng

03/15/14


Chương 7: Kế tốn tài sản cố định
và cơng cụ lao động
I. Kế toán tài sản cố đinh:
1. Một số vấn đề cơ bản về tài sản cố định
2. Chứng từ và tài khoản sử dụng
3. Quy trình kế tốn tăng, giảm, thanh lý tài sản cố định

II. Kế toán công cụ lao động
1. Cơ chế quản lý công cụ lao động và vật liệu
2. Chứng từ và tài khoản sử dụng
3. Quy trình kế tốn cơng cụ lao động

2

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Một số vấn đề cơ bản về TSCĐ


Tiêu chuẩn TSCĐ



TSCĐ là những tư liệu LĐ thường có giá trị lớn và thời
gian sử dụng lâu dài.
Theo chuẩn mực kế toán Việt nam (số 03 – TSCĐ hữu
hình và 04 – TSCĐ vơ hình) và chế độ của Bộ Tài chính
thì TSCĐ phải thoả mãn các tiêu chuẩn:
Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ
việc sử dụng tài sản đó;
Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách đáng
tin cậy;
Thời gian sử dụng ước tính trên 1 năm
Có đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện hành (nay
là từ 10 triệu đồng trở lên)










3

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Phân loại TSCĐ


Phân loại TSCĐ theo hình thức tồn tại:



TSCĐ hữu hình: là những tài sản có hình thái vật chất do
ngân hàng nắm giữ để sử dụng cho hoạt động kinh doanh
phù hợp với tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ hữu hình, như:
nhà cửa, VKT; MMTB; PTVT, thiết bị truyền dẫn; TSCĐ
hữu hình khác.
TSCĐ vơ hình: là tài sản khơng có hình thái vật chất
nhưng xác định được giá trị và do NH nắm giữ, sử dụng
trong kinh doanh, cung cấp dịch vụ hoặc cho các đối
tượng khác thuê phù hợp với tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ
vơ hình, như: quyền sử dụng đất có thời hạn, bản quyền
bằng sáng chế, phần mềm máy tính, nhãn hiệu háng hố...



4

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Phân loại TSCĐ
Lưu ý: Có những nguồn lực vơ hình của doanh nghiệp khơng
được ghi nhận là TSCĐ vơ hình, ví dụ:
Các nguồn lực vơ hình như: Lợi thế thương mại, nhãn hiệu
hàng hố, danh sách khách hàng...được hình thành trong nội
bộ doanh nghiệp không được ghi nhận là TSCĐVH.

Chi phí phát sinh đem lại lợi ích trong tương lai cho DN bao
gồm chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí đào tạo nhân viên
và chi phí quảng cáo phát sinh trong giai đoạn truớc hoạt
động của doanh nghiệp mới thành lập...được ghi nhận là chi
phí SXKD trong kỳ hoặc phân bổ dần vào CFSXKD trong thời
gian tối đa không q 3 năm => khơng được coi là TSCĐVH.
Chi phí nghiên cứu và phát triển thì giai đoạn nghiên cứu
được coi là chi phí, chỉ khi nào chuyển sang giai đoạn phát
triển tức là có khả năng tạo ra lợi ích kinh tế trong tương lai thì
mới được coi là TSCĐVH









5

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Phân loại TSCĐ


Phân loại theo nội dung kinh tế và theo phương
pháp quản lý:



Tài sản cố định trong bảng tổng kết tài sản: Phải tính
khấu hao vào chi phí.
Tài sản cố định thuộc sở hữu của chủ ngân hàng: Mua
sắm bằng nguồn vốn của ngân hàng được quyền tặng.
TSCĐ đi th tài chính: khơng thuộc sở hữu của ngân
hàng mà ngân hàng đi thuê tài chính để sử dụng.
Tài sản cố định ngoài bảng tổng kết tài sản:
TSCĐ thuê hoạt động: đối với tài sản này thì chi phí th
hàng tháng sẽ được hạch tốn vào chi phí phát sinh trong kì
kế tốn.
TSCĐ nhận cầm cố, thế chấp, nhận giữ hộ khách hàng










6

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Cơ chế quản lý TSCĐ của NHTM








7

TSCĐ của một hệ thống NHTM được hình thành, sử dụng
và quản lý ở các đơn vị NHTM trong hệ thống như: các Chi
nhánh, Sở giao dịch, Hội sở chính.
Các đơn vị phải có trách nhiệm tổ chức quản lý tốt việc hình
thành, sử dụng và bảo dưỡng TSCĐ theo đúng quy chế quản
lý TSCĐ của Nhà nước. Đồng thời tổ chức việc hạch tốn
chính xác, đầy đủ, kịp thời vào sổ sách kế tốn và báo cáo đầy
đủ trung thực tình hình TSCĐ của đơn vị về Hội sở chính
Nguồn vốn hình thành TSCĐ của toàn hệ thống một NHTM
được quản lý tập trung tại Hội sở chính.
Tuy nhiên, ngoại lệ cũng có hệ thống (Vd: NHĐT&PTVN)
thực hiện quản lý vốn hình thành TS phân tán tại các đơn vị
ngân hàng.
KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Xác định nguyên giá TSCĐ






8

(Theo CMKTQT và CMKTVN số 03, 04, và 06)
Nguyên giá của TSCĐ: là toàn bộ các chi phí mà NH
phải bỏ ra để có được TSCĐ tính đến thời điểm đưa
TSCĐ đó vào trạng thái sẵn sàng sử dụng.
Các chi phí phát sinh sau ghi nhận ban đầu TSCĐ được
ghi tăng nguyên giá của TS nếu các chi phí này chắc
chắn làm tăng lợi ích kinh tế trong tương lai do sử dụng
TS đó.
Ngồi ra, đối với TSCĐ vơ hình thì các chi phí phát sinh
sau ghi nhận ban đầu chỉ được tính vào nguyên giá khi
chi phí đó được đánh giá một cách chắc chắn và gắn
liền với một TSCĐ vơ hình cụ thể.
KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Xác định nguyên giá TSCĐ


Với TSCĐ hữu hình



TSCĐ xây dựng: là giá thực tế của cơng trình theo quy
định của điều lệ quản lý đầu tư XD hiện hành, các chi phí
liên quan và lệ phí trước bạ (nếu có).
TSCĐ mua sắm: (kể cả mới và cũ):

Nguyên giá = Pmua - Chiết khấu, giảm giá (nếu có) + Các
khoản thuế (khơng bao gồm thuế được hồn lại) + Các CP
liên quan trực tiếp đến việc đưa TS vào trạng thái sẵn sàng
được sử dụng.
TSCĐ mua trả chậm: NG TSCĐ được phản ánh theo giá
mua trả ngay tại thời điểm mua, chênh lệch giữa giá mua
trả ngay và giá mua trả chậm được hạch tốn vào chi phí
theo kỳ hạn thanh tốn, trừ khi số chênh lệch đó được vốn
hố theo quy định trong CMKTVN số 16 về chi phí đi vay.





9

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Xác định nguyên giá TSCĐ







10

TSCĐ được cấp, được điều chuyển đến:

NG là giá trị còn lại trên sổ sách hoặc theo đánh giá của hội
đồng giao nhận, chi phí tân trang sửa chữa, chi phí vận
chuyển, lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ (nếu có)
Riêng TSCĐ điều chuyển trong nội bộ giữa các chi nhánh
trong 1 hệ thống thì NG là chính NG đang theo dõi tại chi
nhánh điều chuyển đi, chi phí vận chuyển khơng hạch tốn
tăng ngun giá mà ghi vào chi phí.
TSCĐ dược quyên tặng: NG gồm giá trị theo đánh giá thực
tế của hội đồng giao nhận, chi phí tân trang, sửa chữa,
v/chuyển, lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ (nếu có) mà bên
nhận phải chi ra.

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Xác định ngun giá TSCĐ


Với TSCĐ vơ hình:



Đối với TSCĐVH được hình thành từ nội bộ doanh nghiệp:
NH phải phân chia quá trình hình thành TSCĐ theo 2 giai đoạn
là giai đoạn nghiên cứu và giai đoạn triển khai. Toàn bộ CF của
giai đoạn nghiên cứu không được ghi nhận là TSCĐ mà phải
ghi nhận là CFSXKD trong kỳ. TSCĐVH tạo ra trong giai đoạn
triển khai chỉ được ghi nhận là TSCĐVH nếu thoả mãn các điều
kiện ghi nhận TSCĐVH theo CMKTVN 04, gồm có điều kiện
về tính khả thi kỹ thuật, khả năng tạo ra lợi ích kinh tế trong

tương lai của TS, khả năng của doanh nghiệp để có thể hồn
thành việc xây dựng, đưa vào sử dụng hoặc đem bán TS đó, khả
năng ước tính một cách hợp lý về chi phí trong giai đoạn triển
khai tạo ra TS, về giá trị và thời gian sử dụng của TS.
Đối với TSCĐVH là quyền sử dụng đất có thời hạn: gồm tồn
bộ chi phí đã chi ra liên quan trực tiếp đến đất và sử dụng (chi để
có quyền sử dụng đất, đền bù giải phóng mặt bằng, san lấp, lệ phí
trước bạ)



11

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Xác định nguyên giá TSCĐ


Với TSCĐ đi thuê



Với TSCĐ thuê tài chính: NG của TSCĐ thuê tài chính tuỳ
thuộc vào phương thức thuê và nội dung trên hợp đồng. Theo
chuẩn mực kế toán Việt Nam số 06 về thuê tài sản, TSCĐ
thuê tài chính phải được ghi nhận trong sổ sách kế toán của
người đi thuê theo giá trị thấp hơn của (1) giá trị hợp lý của
tài sản thuê tại thời điểm bắt đầu thuê tài sản và (2) giá trị
hiện tại của các khoản tiền thuê phải trả trong tương lai (lãi

suất chiết khấu để xác định giá trị hiện tại là lãi suất ngầm
định trong hợp đồng thuê tài chính).
Với TSCĐ thuê hoạt động: Nếu NH bỏ tiền ra để xây lắp,
trang bị thêm theo sự thoả thuận của bên cho th thì phải
hạch tốn phần trang bị thêm để trích khấu hao hàng tháng.
Khi bàn giao hết hợp đồng thì thu hồi phần giá trị cịn lại của
phần trang bị thêm.



12

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Nhiệm vụ của kế tốn TSCĐ








13

Phản ánh đầy đủ, chính xác kịp thời tình hình TSCĐ thực
có, tình hình xuất nhập TSCĐ. Giám đốc chặt chẽ quá
trình sử dụng để đảm bảo an tồn và nâng cao hiệu quả sử
dụng

Tính đúng và phản ánh kịp thời khấu hao TSCĐ, chấp
hành đúng các quy định của nhà nước của ngành về tính
và nộp khấu hao cho ngân sách
Tính, phản ánh kịp thời về chi phí XDCB, sửa chữa
TSCĐ, chấp hành dự toán về xây dựng, mua sắm, sửa
chữa trong đơn vị
Xử lý và thanh lý kịp thời những TSCĐ đã hư hỏng,
khơng sử dụng được hợc khơng thích hợp… theo đúng thủ
tục và chế độ

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Tài khoản sử dụng












14

Tài khoản 602: Vốn đầu tư XDCB, mua sắm TSCĐ
Gồm 2 TK PT : - Vốn ngân sách

- Vốn của ngân hàng
TK 301,302,303: TSCĐ
TK 305: Hao mòn TSCĐ
TK 321: Mua sắm TSCĐ
TK 322: Chi phí XDCB
TK 323: Sửa chữa lớn TSCĐ
TK 642: Chênh lệch đánh giá lại giá trị tài sản cố định
TK 809: Trả lãi thuê tài chính
TK 871: Khấu hao cơ bản tài sản cố định
TK 872: Bảo dưỡng sửa chữa tài sản
KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Quy trình kế tốn mua sắm TSCĐ


Kế tốn mua sắm tại Hội sở chính:

TK thích hợp

TK 321

TK 301,302

Tập hợp CP
mua sắm TSCĐ



15

Duyệt quyết toán
mua sắm TSCĐ

Lưu ý: Trên cơ sở vốn đầu tư xây dựng cơ bản và mua
sắm TSCĐ đã có, TCTD thực hiện mua sắm TSCĐ nên
khi mua sắm TSCĐ khơng có sự thay đổi nguồn vốn hình
thành TSCĐ mà chỉ giảm TS này (tiền mặt...) tăng TS
khác (TSCĐ)
KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Quy trình kế tốn mua sắm TSCĐ



Kế tốn mua sắm tại chi nhánh:
Tại Hội sở:

TK Tạm ứng

TK 5191

Chuyển cấp vốn
mua sắm TSCĐ (1)
Nhận thông báo của CN về việc
đã mua sắm TSCĐ (6)


Tại chi nhánh:

TK t.hợp

TK 321

TK P.trả

TK 5191

Tập hợp CP

Duyệt quyết toán

Nhận cấp vốn

mua sắm TSCĐ
(3)

mua sắm TSCĐ
(4)

mua sắm TSCĐ
(2)

16

KTNH 2 - Đại học Thăng Long

TK 301

Ghi nhập TSCĐ
báo về HSC
(5)


Kế toán mua sắm TSCĐ








Đối với thuế VAT đầu vào khi mua sắm TSCĐ tuỳ từng
trường hợp để hạch toán:
Nếu TSCĐ mua vào để sử dụng riêng cho hoạt động dịch vụ thì
thuế VAT sẽ hạch tốn vào TK 3632 (thuế VAT đầu vào) làm
cơ sở khấu trừ.
Nếu TSCĐ mua về để sử dụng riêng cho các hoạt động không
phải chịu thuế hoặc chịu thuế VAT theo phương pháp trực tiếp
thì phần VAT đầu vào được hạch tốn vào TK mua sắm TSCĐ
để XĐ nguyên giá TSCĐ.
Nếu TSCĐ mua vào sử dụng chung cho nhiều đối tượng thì
thuế VAT đầu vào sẽ hạch toán vào tiểu khoản riêng của TK
3632 (thuế VAT đầu vào), sau đó căn cứ vào quá trình sử dụng
TSCĐ để phân bổ phần khấu trừ cho các đối tượng được tính
khấu trừ, phần cịn lại sẽ hạch toán vào nguyên giá TSCĐ.
17

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Kế toán xây dựng cơ bản TSCĐ
Theo phương pháp tự làm



TK t.hợp

TK 3222

TK 3221

TK 301,302

CP NVL
(1a)

TK 3223

Duyệt quyết toán

TSCĐ (2)

CP nhân cơng
(1b)

Tập hợp
CPXDCB

cơng trình (3)

TK 3229
CP quản lý, CP ≠
(1c)
18

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Kế toán xây dựng cơ bản TSCĐ


Theo phương pháp giao thầu:

TK t.hợp

TK 3221

TK tạm ứng

Tạm ứng cho

Duyệt quyết toán

nhà thầu (1)

(2)

Thanh toán nốt CPXD
cho nhà thầu

19

KTNH 2 - Đại học Thăng Long

Ghi nhận
TSCĐ (3)

TK 301


Kế tốn khấu hao TSCĐ


Các quy định về trích khấu hao



Các TSCĐ phải trích khấu hao. Giá trị khấu hao của
TSCĐ được phân bổ một cách có hệ thống trong thời gian
sử dụng hữu ích của chúng. Phương pháp khấu hao phải
phù hợp với lợi ích kinh tế mà tài sản đem lại cho NH.
Thời gian khấu hao của TSCĐ vơ hình tối đa là 20 năm.
Có ba phương pháp khấu hao TSCĐ:
Khấu hao đường thẳng
Khấu hao theo số dư giảm dần
Khấu hao theo số lượng sản phẩm
Trong NH áp dụng phổ biến theo phương pháp khấu hao

đường thẳng (tuyến tính).







20

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Kế toán khấu hao TSCĐ










21

Nếu thời gian sử dụng, nguyên giá TSCĐ thay đổi và hàng
năm các NH phải xác định lại mức và tỉ lệ khấu hao.
TSCĐ tăng trong tháng thì trích ngay tháng đó, giảm
trong tháng ngừng trích KH tại tháng đó.

TSCĐ tạm ngừng sử dụng trong thời gian sửa chữa vẫn
phải trích KH. Riêng những TSCĐ đã hết thời gian sử
dụng và đã khấu hao hết nguyên giá nhưng vẫn sử dụng
được thì khơng được tiếp tục trích khấu hao nữa.
Khơng trích KH những TSCĐ: Khơng sử dụng được vì hư
hỏng bất thường, bị đình chỉ sử dụng vì lý do sửa chữa,
đang dự trữ.
Số tiền trích KHCB TSCĐ thuộc vốn NSNN hàng tháng
phải nộp NSNN
KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Kế toán khấu hao TSCĐ










22

Phương pháp hạch toán khấu hao TSCĐ
Tại các chi nhánh:
Hàng tháng căn cứ vào nguyên giá TSCĐ và tỉ lệ khấu
hao, lập bảng kê trích KH theo đúng mẫu quy định, lập
phiếu chuyển khoản hạch toán:

Nợ TK 861 - chi khấu hao cơ bản TSCĐ
Có TK 305 - Hao mịn TSCĐ (3051, 3052, 3053)
Sau đó các chi nhánh báo về Hội sở số trích khấu hao
theo các trường hợp:
Nếu quản lý vốn tập trung: chỉ phải gửi một liên bảng kê
trích KH về Hội sở.
Nếu quản lý vốn phân tán: chuyển vốn về Hội sở
Nợ TK 602 – Vốn đầu tư XDCB và mua sắm TSCĐ
Có TK 5191
KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Kế tốn khấu hao TSCĐ










23

Tại Hội sở chính:
Thực hiện trích khấu hao hàng tháng cho các TSCĐ sử
dụng tại Hội sở như ở chi nhánh
Nhận khấu hao của chi nhánh theo các trường hợp:
Nếu quản lý vốn tập trung: nhận bảng kê trích KH của chi

nhánh, Hội sở thực hiện kiểm sốt sau đó tổng hợp.
Nếu quản lý vốn phân tán: nhận được Lệnh chuyển tiền
chuyển số khấu hao của chi nhánh, Hội sở hạch tốn:
Nợ TK 5191
Có TK 602 – Vốn đầu tư XDCB và mua sắm TSCĐ
Sau đó tập hợp số khấu hao của toàn hệ thống, lập chứng
từ nộp NSNN số KH TSCĐ thuộc vốn ngân sách
Nợ TK 602
Có TK thích hợp
KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Kế toán điều chuyển TSCĐ


Quy định: Mọi trường hợp điều chuyển TSCĐ đều
phải có lệnh của cấp có thẩm quyền và biên bản bàn
giao của hai đơn vị.



Tại bên giao TS:



Lập Lệnh chuyển Nợ để chuyển giao nguyên giá TSCĐ
Nợ TK TTV nội bộ (5191)
Có TK TSCĐ
Đồng thời lập Lệnh chuyển Có để chuyển số khấu hao
đã trích:

Nợ TK hao mịn TSCĐ
Có TK TTV nội bộ (5191)



24

KTNH 2 - Đại học Thăng Long


Kế toán điều chuyển TSCĐ


Tại bên nhận:



Căn cứ biên bản giao TS và chứng từ chuyển tiền, ghi
nhận nguyên giá TSCĐ nhận đến:
Nợ TK TSCĐ
Có TK TT nội bộ (5191)
Đồng thời ghi nhận số khấu hao đã trích:
Nợ TK TT nội bộ (5191)
Có TK hao mịn TSCĐ
Thơng thường nếu chuyển giao trong nội bộ thì các chi
phí vận chuyển, bốc dỡ… do chi nhánh nhận chịu và được
hạch toán trực tiếp vào chi phí hoạt động, khơng tăng
ngun giá TSCĐ.





25

KTNH 2 - Đại học Thăng Long