Mạng xã hội và mối liên hệ giữa hành vi sử dụng mạng xã hội tới áp lực đồng trang lứa của học sinh, sinh viên độ tuổi 16 19

HỌC VIỆN NGOẠI GIAO
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

BÁO CÁO HỌC PHẦN XÃ HỘI HỌC
Đề tài:
Mạng xã hội và mối liên hệ giữa hành vi sử dụng mạng xã hội tới áp lực
đồng trang lứa của học sinh, sinh viên độ tuổi 16-19
Giáo viên hướng dẫn:

Lớp: XHH(4)

PGS.TS Nguyễn Thị Như Trang

Ngày nộp: 23/12/2021

Sinh viên thực hiện (5 thành viên):

Số trang: 19 (Khơng tính phụ lục)

Bùi Xn Nhật, QHQT48C1-1069
Bùi Tường Minh, QHQT48C1-1022
Bùi Nguyễn Uyên Thư, QHQT48C1-1136
Cao Lê Quỳnh Anh, QHQT48C1-0773
Phạm Vũ Quỳnh Mai, QHQT48C1-1016

Hà Nội - 2021


Mục lục
Báo cáo cuối kỳ học phần Xã hội học trình bày về nghiên cứu về “Mạng xã hội và mối
liên hệ giữa hành vi sử dụng mạng xã hội tới áp lực đồng trang lứa của các bạn trẻ thuộc

độ tuổi 16-19”. Tiểu luận bao gồm các phần nội dung như sau:
Chương I. Lời mở đầu……………………………….……….…………………………...…2
Chương II. Kết quả nghiên cứu……………………………………………………………..3
A. Tìm hiểu mức độ tham gia mạng xã hội của HSSV
1.
Tìm hiểu các mạng xã hội và mức độ tham gia mạng xã hội của HSSV
2.
Tìm hiểu quan hệ bạn bè trên mạng xã hội
B. Đánh giá sự thay đổi hành vi, sức khỏe tinh thần của học sinh, sinh viên sau khi đối
mặt với áp lực đồng trang lứa trên mạng xã hội.
1. Đánh giá tầm quan trọng của các phản ứng của bạn bè trên MXH tới việc thể
hiện bản thân và các phản ứng của HSSV trên MXH
2. Đánh giá ảnh hưởng của các phản ứng của bạn bè trên mạng xã hội tới cảm xúc
và sức khỏe tinh thần của HSSV
C.Kết luận
D.Tài liệu tham khảo
Phụ lục nghiên cứu…………………………………………………………………………20
A. Bảng hỏi và kết quả khảo sát
B. Biên bản phỏng vấn sâu

1

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


CHƯƠNG I. LỜI MỞ ĐẦU
Đề tài của nhóm nghiên cứu về mạng xã hội và mối liên hệ giữa hành vi sử dụng mạng xã hội tới
áp lực đồng trang lứa của học sinh, sinh viên độ tuổi 16-19. Chúng tôi nhận thấy rằng việc sử
dụng mạng xã hội hiện nay đang rất phổ biến với thanh thiếu niên dẫn đến sự quan tâm rất lớn
của họ dành cho những tương tác trên mạng xã hội. Trong 50 trang điện tử được xem nhiều

nhất năm 2021 tại Việt Nam theo khảo sát của Alexa.com, 3 trang điện tử đứng đầu đều thuộc
về nền tảng mạng xã hội Google, Youtube và Facebook1 và điều đó đã cho chúng ta thấy mạng
xã hội hiện đang là phương tiện liên lạc và cập nhật tin tức phổ biến nhất tại Việt Nam. Bởi sức
nóng của việc sử dụng mạng xã hội gia tăng mạnh mẽ, đặc biệt vào thời điểm sau khi đại dịch
COVID-19 bùng nổ, chúng tôi quyết định muốn nghiên cứu về chủ đề mạng xã hội và cách nó
tác động tới đời sống của các bạn trẻ, đặc biệt trong độ tuổi 16-19, mà theo chúng tôi, đây là độ
tuổi sinh viên dễ bị xã hội hóa bởi bạn bè đồng trang lứa và có sự tham gia vào mạng xã hội cao
vì nhu cầu giao tiếp với bạn bè và cộng đồng mạng.

Nghiên cứu của chúng tơi có hai mục đích chính để tìm hiểu về thực trạng của việc sử dụng
mạng xã hội ở thanh thiếu niên và ảnh hưởng của nó. Mục đích 1 của nhóm nghiên cứu là
tìm hiểu mức độ tham gia mạng xã hội, quan hệ bạn bè của học sinh, sinh viên trên mạng
xã hội để nhận biết các hình thái tương tác và phân tích tại sao những tương tác, phản ứng
của bạn bè với người dùng lại trở nên quan trọng. Mục đích 2 sẽ đánh giá sức nặng của
phản ứng bạn bè với người dùng và phân tích những thay đổi về hành vi, sức khỏe tinh
thần của họ sau khi đối mặt với những áp lực, phản ứng của bạn bè trên mạng xã hội.
Để phục vụ cho nghiên cứu này, chúng tôi đã thực hiện một khảo sát nhỏ về mối liên hệ
giữa hành vi sử dụng mạng xã hội tới áp lực đồng trang lứa của các bạn trẻ thuộc độ tuổi
16-19 và ghi nhận 124 câu trả lời của người tham gia khảo sát. Chúng tôi nhận thấy đối
tượng tham gia khảo sát đang học tập tại 48 trường học, cơ sở giáo dục khác nhau trên cả
nước và thuộc về hai bậc học chính là Trung học Phổ thơng và Đại học. Đồng thời, nhóm
nghiên cứu đã thực hiện phỏng vấn sâu với 5 đối tượng khác để tìm hiểu những thơng tin
chi tiết về lý do họ đưa ra những lựa chọn trong bảng khảo sát và các chia sẻ, suy nghĩ cá
nhân của họ về vấn đề nghiên cứu đề ra. Trong Chương II của báo cáo này, chúng tôi sẽ
đưa ra những phân tích, nhận định về mối liên hệ giữa hành vi sử dụng mạng xã hội và áp
lực đồng trang lứa dựa trên kết quả thu được bảng khảo sát và phỏng vấn sâu.

Nguyễn Văn Minh, “Thấy gì qua bảng xếp hạng 50 tờ báo, trang điện tử nhiều người
xem nhất Việt Nam năm 2021?,” Báo Quân đội nhân dân, ngày 16/10/2021,
hieu-nguoi-xem-nhat-viet-nam-nam-2021-674421

1

2

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


CHƯƠNG II. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
A. Tìm hiểu mức độ tham gia mạng xã hội của HSSV
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu các mạng xã hội và mức độ tham gia mạng xã hội của HSSV Sau
khi thực hiện khảo sát, chúng tôi ghi nhận 124 câu trả lời tới từ rất nhiều đối tượng
khác nhau, trong đó đối tượng khảo sát tiếp cận được nhiều nhất là sinh viên năm nhất
Đại học (74,2%), theo sau là học sinh lớp 12 (15,3%) và học sinh lớp 11 (6.5%) ở nhiều
khu vực trên cả nước. Chỉ một số ít người trả lời khảo sát (4%) khơng thuộc về nhóm
độ tuổi theo u cầu là từ 16-19 tuổi.

Kết quả này đã đáp ứng được đối tượng nghiên cứu đã đặt ra ban đầu của đề tài nghiên
cứu là học sinh, sinh viên có độ tuổi từ 16-19. Theo kết quả thu được, 73,4% người tham gia
điền khảo sát là nữ, 24,2% là nam và 2,4% cịn lại khơng muốn nêu cụ thể giới tính.

Trong năm nền tảng mạng xã hội được đưa ra: Facebook, Instagram, Youtube, Zalo, Tiktok,
Facebook là nền tảng được dùng nhiều nhất (75%), sau đó lần lượt là Instagram (13,7%) và
Youtube (8,1%), hai nền tảng còn lại chỉ chiếm tỉ lệ rất nhỏ với 2,4% và 0,8%. Facebook trở
thành mạng xã hội phổ biến nhất được các bạn học sinh 16-19 tuổi sử dụng là một điều dễ
hiểu và hợp lý với thực tế sử dụng mạng xã hội ở Việt Nam khi tính đến ngày 14/10/2021,

3

TIEU LUAN MOI download : moi nhat

Facebook vẫn đang là 1 trong 3 trang website phổ biến nhất bên cạnh Google và Youtube 2 và
có lượng người dùng tại Việt Nam tính đến tháng 10 năm 2021 lên đến gần 81 triệu người 3.

Khi được hỏi về thời gian dành cho truy cập mạng xã hội mỗi ngày, nhóm người dành ra hơn 3
tiếng sử dụng chiếm nhiều nhất với 50,8%, chênh lệch không quá nhiều ở vị trí theo sau là
nhóm đối tượng dành ra 1-3 tiếng, còn lại 3,2% là tỉ lệ những người chỉ dành ra 1 tiếng.

Em nghĩ mình phải dùng 3-4 tiếng. Em không chỉ dùng để xem trang cá nhân
mà em cịn dùng để chạy page nữa nên nó cũng phải rơi vào tầm đấy. (Nữ, 17
tuổi, THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, Hà Nội)
Một ngày thì mình sử dụng mạng xã hội rất nhiều, một phần là để học còn phần
lớn là để nhắn tin với bạn bè, xem video, nên là khoảng 6-7 tiếng một ngày. (Nữ,
18 tuổi, Hà Tĩnh)
Em dành hơn 3 tiếng mỗi ngày để sử dụng các mạng xã hội. Trước đây em chưa
vạch rõ mục tiêu sử dụng mạng xã hội của bản thân nên tiêu tốn nhiều thời gian
cho mạng xã hội và cảm thấy rất lãng phí. Hiện tại, bạn hiểu được mục đích sử
dụng mạng xã hội của bản thân nên có thể tự kiểm sốt trong việc sử dụng mạng
xã hội một cách hiệu quả. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên Bảo Lộc, Lâm Đồng)

Nguyễn Văn Minh, “Thấy gì qua bảng xếp hạng 50 tờ báo, trang điện tử nhiều người
xem nhất Việt Nam năm 2021?,” Báo Quân đội nhân dân, ngày 16/10/2021,
hieu-nguoi-xem-nhat-viet-nam-nam-2021-674421
3 “Facebook users in Viet Nam, October 2021,” NapoleonCat, truy cập ngày
22/12/2021, />2

4

TIEU LUAN MOI download : moi nhat

Con số này cho thấy việc truy cập mạng xã hội chiếm một phần không nhỏ trong quỹ
thời gian của các bạn trẻ và dường như đang có xu hướng tăng lên. Nhờ vào đặc điểm
là tính kết nối nhanh, chỉ cần một chiếc smartphone nhỏ gọn có kết nối với Internet
mà việc truy cập mạng xã hội ngày càng trở nên thiết yếu đặc biệt là trong thời điểm
dịch bệnh như hiện tại. Tuy nhiên, mỗi người tham gia khảo sát đều có mục đích, cách
thức, mức độ tham gia các hoạt động trên các trang mạng xã hội khác nhau. Kết quả
khảo sát thu được 64.5% các bạn chủ yếu sử dụng mạng xã hội để xem ảnh, tương tác
với bài viết của bạn bè, sau đó là đăng story 6.5%, còn lại phân bố ở các hoạt động
như: nhắn tin, chia sẻ bài viết, học tập, đọc tin, tìm hiểu thơng tin…

Mạng xã hội mình sử dụng nhiều nhất là Facebook và Youtube. Mình dành
khoảng 5 tiếng rải rác các thời gian trong ngày để truy cập mạng xã hội, có thể là
nói chuyện trao đổi với bạn bè qua Facebook đặc biệt là trong giai đoạn phải học
online như bây giờ hay chia sẻ những bài viết hay ho thú vị để kết nối với mọi
người có chung sở thích và mối quan tâm. Mình cũng hay lên Youtube xem các
videos của các Youtubers, influencers nổi tiếng để giải trí sau khi chạy thành cơng
những chuỗi deadlines nối tiếp dập dìu. (Nữ, 18 tuổi, Đại học Quốc gia Hà Nội)
Đa số thời gian hoạt động của bạn trên mạng xã hội là dành cho việc học. Bạn phân
chia mục đích sử dụng của các nền tảng mạng xã hội: Facebook để giao lưu, kết nối
với bạn bè, Youtube để trau dồi kiến thức và xem thêm về hoạt động, cuộc sống hàng
ngày của những người bạn quan tâm, Instagram chỉ mới được lập vài tháng và được
dùng riêng tư hơn để viết lách, chia sẻ về cuộc sống cá nhân và giới hạn người có thể
xem được những bài đăng đó. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên Bảo Lộc, Lâm Đồng)
Trước khi COVID, thời gian em dành nhiều nhất trên Facebook thì để chạy page, nói
chuyện về các vấn đề liên quan đến các thể loại câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa. Sau
khi COVID, em nghĩ là cái thời gian đấy nó ít hơn một chút vì bọn em cũng khơng tổ
chức được nhiều sự kiện và các hoạt động. Nên là em đã tăng cái thời gian để em lên

5

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


đấy nói chuyện với mọi người nhiều hơn vì mình khơng được gặp nhau ở ngồi đời nữa.

(Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, Hà Nội)
Khi được đặt trong tình huống 1 ngày khơng dùng Facebook trong COVID thì có 40% các
bạn tham gia cảm thấy bình thường khơng có ảnh hưởng gì, trong khi tỷ lệ các bạn tham gia
cảm thấy bồn chồn, thiếu thốn và các bạn cảm thấy mất kết nối với bạn bè gần như tương
đương nhau với 26,6% với 25,8%, và chỉ 8,1% các bạn cảm thấy vui vẻ, thoải mái hơn.

Thật vậy, việc truy cập mạng xã hội mỗi ngày trở thành một thói quen và thậm chí có trường
hợp bị nghiện, nên nếu buộc phải bỏ sẽ cảm thấy bứt rứt hay trống vắng, khơng thể chịu được.

Trước đây mình khơng có thói quen sử dụng mạng xã hội quá thường xuyên và
cảm thấy vẫn rất thoải mái và bình thường. Nhưng hiện tại nhất là trong thời kỳ
dịch COVID-19, 1 ngày của mình trơi qua khơng thể khơng lên mạng xã hội. Nếu
khơng dùng mạng xã hội mình sẽ khó có thể cập nhật kịp thời những thơng tin về
lịch học trên group lớp, khơng thể hồn thành bài nhóm cũng như mất mối liên hệ
với bạn bè. (Nữ, 18 tuổi, Đại học Quốc gia Hà Nội)
Tuy nhiên, đối với nhiều bạn học sinh, sinh viên, việc được rời xa mạng xã hội - nơi tin
tức ngập ngụa từng giây cũng khiến các bạn cảm thấy được giải thoát và thoải mái hơn
nhiều. Các bạn cảm thấy không bị ảnh hưởng và thậm chí cịn tìm ra các hoạt động
khác thay thế cho việc truy cập mạng xã hội.
Thực ra bình thường thì em có sợ cái cảm giác mình bỏ lỡ những tin nhắn trên mạng xã
hội nhưng cũng có một số ngày em khơng muốn cập nhật thêm một cái gì nữa vì mọi thứ
quá đáng sợ ạ. Vì kiểu đơi lúc mình chỉ ngủ dậy thơi ý mà nó có q nhiều thơng tin đổ ập
lên và kiểu mình chưa thể tiêu hóa hết được á. Xong rồi có những hơm có q nhiều
chuyện xảy ra xong mình bỏ lỡ hết nên cái cảm giác đấy nó cũng dễ chịu chút nào. Đôi lúc

kiểm tra mạng xã hội có gì cũng là một thứ khá là đáng sợ ấy ạ...Nếu hôm

6

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


nào em khơng sử dụng mạng xã hội, thì em sẽ chọn ngồi đọc sách cả ngày. Em
cũng cảm thấy khá là bình thường vì cũng từng có những hơm em làm như thế,
em thấy nó cũng khá là thư giãn nếu một hơm mình khơng phải lo về việc là có ai
đang định nói chuyện gì với mình khơng mà mình bỏ lỡ á. (Nữ, 17 tuổi, THPT
Chuyên Khoa học Tự nhiên, Hà Nội)
Mặc dù mình sử dụng mạng xã hội rất nhiều nhưng nếu mình khơng sử dụng
mạng xã hội trong 1 ngày thì mình vẫn thấy rất bình thường, chắc là do mình
cũng khơng bị FOMO (fear of missing out) hay gì đấy. (Nữ, 18 tuổi, Hà Tĩnh)
Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu quan hệ bạn bè trên mạng xã hội
Khi được hỏi về loại tương tác các bạn trẻ được nhận nhiều nhất thì đa phần câu trả lời
hướng tới lượt thích (44,4%) và yêu thích-thương thương (30,6%) trong khi số lượng các
loại tương tác khác là tương đối thấp, đều dưới 10%: buồn (8,1%), haha (5,1%), buồn (4%),
giận (2,1%), bình luận bằng lời (8,1%), bình luận bằng emoji, nhãn dán (6,5%).

Các loại lượt tương tác cũng phản ánh cảm xúc của người đọc, những mối quan hệ, tình
cảm gắn bó giữa người đăng và người đọc cũng như để lại cảm xúc khác nhau cho người
đăng bài. Lượt like thông thường là một ám thị thể hiện một mối quan tâm ít thiện cảm,
có phần hơi lạnh lùng, nhiều khi là hời hợt đối với người đăng bài trong khi lượt yêu
thích hay thương thương lại thể hiện sắc thái thân thiết, gắn bó, nhiều thiện cảm hơn.
Các loại lượt tương tác như haha, buồn, giận thể hiện những sắc thái đặc biệt của cảm
xúc cũng như hồn cảnh. Bình luận bằng lời thể hiện mối quan tâm sâu sắc hơn bình
luận bằng nhãn dán hay emoji nhưng một số trường hợp, nó lại dễ gây những hiểu lầm,
tổn thương hoặc ngượng ngùng cho người đọc.

Mình thì mình thường thả like cho các bài viết của những người không quá thân thiết
hoặc những nội dung mà mình quan tâm ở mức độ vừa phải, thả yêu thích và thương
thương với những người mình u q, cịn haha, buồn hay giận dữ mình chỉ thả
trong các trường hợp cụ thể đặc biệt. (Nữ, 18 tuổi, Học viện Tài chính, Hà Nội)

7

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Em thấy reaction chỉ là một cái một người núp bóng thơi, mọi người lướt qua thơi,
nó cũng rất là nhỏ, mọi người thật sự không suy nghĩ nhiều vậy khi bấm nút
reaction nhưng khi để mọi người viết được ra một câu comment gì đấy gây sát
thương thì chắc chắn mọi người phải có suy nghĩ, mọi người phải gõ. Và nhất là khi
người ấy chịu khó viết một đoạn cơng kích dài ra thì em biết thừa là con người ấy cố
tình gây sát thương cho mình. Nên em thấy rằng nó có nhiều mục đích hơn, làm cho
mình kiểu đau đớn hơn. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên KHTN, Hà Nội)

Xem xét kỹ hơn về sự khác biệt giữa các tương tác, có thể đưa ra một số lý do giải thích
cho các số liệu trên như sau. Phần lớn bạn bè trên mạng xã hội đến từ nhiều mối quan
hệ với mức độ thân-sơ khác nhau thậm chí cịn là những người hồn tồn xa lạ (bạn,
người quen của bạn bè ngoài đời thực hay một người vơ tình lướt qua) vậy nên có sự đa
dạng trong loại tương tác. Lượt thích là nhiều nhất bởi thực tế nhiều các mối quan hệ
trên mạng xã hội không có sự gắn kết như ngồi đời thực nên họ cũng khơng muốn để
lại kí hiệu gì đặc biệt và có thể chỉ là hời hợt vơ tình lướt qua rồi “like dạo”. Và thực tế,
nút thích cũng là nút đặt đầu tiên trong các loại lượt tương tác vì vậy, mọi người sẽ có xu
hướng ấn vào nút thích nhiều hơn, đặc biệt với những người đứng tuổi- những người
thường khơng thích thể hiện hay bộc lộ rõ ràng một cảm xúc cụ thể.
Bài đăng của mình thì hay nhận được lượt like nhiều nhất bởi có lẽ là do có những
người chỉ lướt qua vơ tình thấy bài của mình và cũng có những người khơng phải

là bạn bè thân thiết nên họ khơng muốn để lại kí hiệu đặc biệt. (Nữ, 18 tuổi, Học
viện Tài chính, Hà Nội)
Lượt yêu thích, thương thương là nhiều thứ hai bởi trong xã hội hiện đại, các mối quan
hệ thân thiết ngồi đời thực cũng gắn bó sâu sắc với các tương tác trên không gian
mạng, đồng thời giao tiếp trên không gian ảo cũng đang trở thành một xu hướng đặc
biệt giữa đại dịch COVID-19 đang hoành hành, vậy nên chắc chắn sẽ có những mối
quan hệ gần gũi với bạn bè trên mạng xã hội, việc để lại những tương tác có phần nhiều
thiện cảm hơn một chút như thương thương hay yêu thích là một điều dễ hiểu.
Hơn thế nữa, phần lớn mọi người đều mong muốn nhận được những lượt tương tác có
nhiều hảo cảm hơn như thương thương, yêu thích nên việc thả các lượt tương tác này
cho bạn bè như cách để người đăng có thể có cảm xúc thoải mái, vui vẻ, ấm lịng hơn
cũng như thể hiện tình cảm có phần gần gũi hơn của người đọc.
Mình thì mong muốn nhận được yêu thích và thương thương nhất và thường
thường mình chỉ chú tâm đến lượt tương tác của bạn thân mình. (Nữ, 18 tuổi, Học
viện Tài chính, Hà Nội)
Cịn các loại lượt tương tác khác như haha, buồn hoặc giận dữ thường xuất hiện trong
những tình huống đặc biệt như: các câu chuyện tình huống hài hước, tình huống bi
thảm như báo tang hay tai nạn, bệnh tật hay một hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội.

8

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Cịn bình luận thường chỉ xuất hiện trong những vấn đề, tình huống có mối quan tâm đặc biệt
tuy nhiên, khơng thể phủ nhận có những bình luận dạo hay bình luận quảng cáo sản phẩm lan
tràn khắp các bài viết trên mạng xã hội đặc biệt là bài đăng của sinh viên trong hội nhóm.

Những bài đăng của mình thường được nhận nhiều nhất là các tương tác như like,
tim, thương thương, haha. Còn những người bạn thân thiết hơn với mình thì sẽ

hay bình luận bằng lời kèm emoji nhãn dán để có thể tương tác và chia sẻ với
mình. Bình luận thì mình chỉ bình luận ở bài viết của bạn thân nhưng trước đây,
thi thoảng mình cũng hay comment dạo ở các page, các hội nhóm. (Nữ, 18 tuổi,
Học viện Tài chính, Hà Nội)
Thực tế cho thấy tương tác trên mạng xã hội ngày càng quan trọng hơn đối với các bạn trẻ
là bởi mạng xã hội là giống như một thế giới thu nhỏ ở đó diễn ra sự tác động qua lại giữa
các mối quan hệ trong xã hội, cùng với đó, dịch COVID-19 khiến mọi hoạt động tương tác
ngoài đời thực trở nên khó khăn hơn. Việc có tương tác thường xuyên trên mạng xã hội như
là một biểu hiện của một mối quan hệ gắn bó và sự cơng nhận của bạn bè, người thân với
tồn tại xã hội của một con người. Hơn thế nữa, mạng xã hội cịn là khơng gian để các bạn thể
hiện mình, thể hiện cái tơi với khao khát nhận được sự công nhận của mọi người.

Tại vì trên mạng xã hội có những người quan trọng với mình như bạn bè người
thân hay người mà mình thích, mình muốn những người đó chú ý tới mình, muốn
để lại ấn tượng nên những tương tác trên mạng xã hội trở nên quan trọng với
mình...Các bài viết trên mạng xã hội phải có một ý nghĩa nhất định với thì mình
mới đăng lên mạng xã hội đó có thể là một bức ảnh rất đẹp hay một kỉ niệm sâu
sắc,... nên là mình vẫn mong muốn được bạn bè tương tác lại với những bài viết ấy.
(Nữ, 18 tuổi, Học viện Tài chính, Hà Nội)
Trước đây, cứ cách một khoảng thời gian ngắn sau khi đăng một story hay post hình
ảnh, bài viết trên mạng xã hội, em thường xuyên vào kiểm tra xem đã có bao nhiêu
người đã tương tác với bài đăng đó. Dần về sau, em bớt đặt nặng vấn đề hình ảnh, bài
viết về bản thân nhận được bao nhiêu tương tác. Tuy nhiên, khi đăng bài cho các tổ
chức mà em tham gia, em vẫn bị ảnh hưởng nhiều trong việc phải chạy KPI số người
quan tâm, tiếp cận đến các bài viết. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên Bảo Lộc, Lâm Đồng)
Mỗi khi phải kiểu chạy page, đạt được cái KPI mình đề ra cho bài đăng đấy, mình đã
phải bỏ rất là nhiều công sức về design, về ảnh, về bài viết nên em có sự mong chờ cho cho
bài viết đấy có một lượng tương tác nhất định. Em biết đấy là một cái khiến em khá là áp
lực khi em đăng cịn đâu bình thường khi em đăng thì em chỉ cảm thấy là nó nhiều lượt
tương tác thì tốt cịn khơng thì thơi. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chun KHTN, Hà Nội)

Tuy nhiên, ở một chiều cạnh khác, tương tác xã hội không phản ánh nhiều mối quan hệ
giữa các cá nhân cũng như sự công nhận của mọi người với cá nhân đó bởi nhiều yếu tố
khác nhau như: tâm lý ngại giao tiếp thực, không dùng, không để ý đến mạng xã hội,
tính cách trầm ổn nên khơng có nhiều tương tác, để các chế độ riêng tư hay công khai,…

9

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Có rất nhiều bạn mà em nói chuyện và tương tác trên mạng xã hội nhưng khơng
thể nói chuyện với bạn đó ngồi đời thật, đó là điều em chưa tìm ra lý do và rất
tiếc. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên Bảo Lộc, Lâm Đồng)
Không thể phủ nhận được tương tác trên mạng xã hội đã gây nên áp lực đồng trang lứa.
Phần lớn người được hỏi đều cho rằng mình bị áp lực bởi các yếu tố như: thành tích học tập
(51,6%), nhan sắc ngoại hình (46%), đời sống xã hội (37,1%), lượt theo dõi, tương tác
(20,2%),... Tuy nhiên, có một phần nhỏ (2,4%) cho rằng mình khơng chịu áp lực gì từ
mạng xã hội.

Dễ thấy thành tích học tập là yếu tố gây nên nhiều áp lực nhất cho các bạn trẻ bởi ở độ tuổi
16-19 là độ tuổi mà đại đa số các bạn đều là học sinh, sinh viên, trách nhiệm nặng nề nhất là
phải cố gắng học tập để chuẩn bị cho tương lai. Hơn thế nữa, mạng xã hội là nơi mà mọi
người thể hiện, khoe khoang kết quả, thành tích của bản thân hoặc con cái để nhận những
lời khen, sự tự hào, điều đó vơ hình chung gây nên một tự so sánh - một tác nhân gây nên
căng thẳng trên mạng xã hội cho các bạn trẻ. Thực tế, tâm lý so sánh với hình mẫu lý tưởng
“con nhà người ta” đã trở thành một hiện tượng ăn sâu vào tư duy của các bậc phụ huynh
nên rất khó tránh sự so sánh, phán xét, gây áp lực lại lên con của mình khi xem những bài
viết về thành tích của “con nhà người ta” tràn lan trên mạng xã hội

Thành tích học tập là yếu tố gây nhiều áp lực cho mình nhất bởi hai lí do. Thứ
nhất mình vẫn đang là sinh viên, mình vẫn đang đi học khi thấy những bạn bằng
mình mà có thành tích vượt trội mình cũng cảm thấy hơi căng thẳng. Thứ hai,
thực tế trong xã hội, mọi người vẫn thường coi trọng kết quả nhiều hơn là quá
trình cố gắng. (Nữ, 18 tuổi, Học viện Tài chính, Hà Nội)
Nhưng mà kiểu nói chung là nhà em khá là áp lực trong cái chuyện con nhà người ta
các thứ. Em sống cả tuổi thơ trong cái việc có một cái hình mẫu con nhà người ta nào
đó nên những tổn thương trong quá khứ khiến em cảm thấy áp lực với những người
hơn mình ấy. Em cảm thấy là liệu bố mẹ, ông bà đọc được thì mình có lại bị so sánh
hay khơng, mình đã rất là cố gắng rồi mình khơng muốn có thêm con nhà người ta
nào xuất hiện nữa. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên KHTN, Hà Nội)
Về các yếu tố khác, có một sự khác biệt nhỏ giữa Nam và Nữ trong khảo sát. Các bạn nam có xu
hướng quan tâm nhiều đến các yếu tố như đời sống xã hội hơn là nhan sắc, trong số các bạn nam
được hỏi, có 23,3% các bạn cho rằng yếu tố nhan sắc ngoại hình là một trong những yếu tố gây
nên áp lực. Tuy nhiên, chỉ có 6% cho rằng yếu tố nhan sắc là yếu tố duy nhất gây áp lực, nhưng
có tới 67% số bạn nữ coi nhan sắc là một yếu tố gây nên áp lực trên mạng xã

10

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


hội. Thực tế, phái nữ vốn được coi là phái đẹp, các bạn nữ có xu hướng quan tâm đến nhan
sắc, chau chuốt ngoại hình nhiều hơn và ánh nhìn đầu tiên mà xã hội nhìn vào người các cơ
gái là sự soi xét ngoại hình. Với các bạn nam, nhan sắc không phải là yếu tố được xã hội xem
xét kỹ và đề cao như nữ giới mà là các yếu tố khác như thành tích, đời sống xã hội…
Em sẽ thấy hơi áp lực nếu mà có 1 bạn nào đó kết bạn với em và đột nhiên vào profile của
bạn đó thì bạn đó q xinh, ơi trời ơi em cảm thấy hơi hơi áp lực một chút vì bạn đó q
xinh, trong q là fancy. Em rất là ngại khi nói chuyện với các bạn fancy một chút

ý

(Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên KHTN, Hà Nội)

B. Đánh giá sự thay đổi hành vi, sức khỏe tinh thần của học sinh, sinh viên sau khi
đối mặt với áp lực đồng trang lứa trên mạng xã hội.
Nhiệm vụ 1: Đánh giá tầm quan trọng của các phản ứng của bạn bè trên MXH tới việc
thể hiện bản thân và các phản ứng của HSSV trên MXH
Trong câu hỏi về sự ảnh hưởng đến bản thân khi thấy một bài đăng của bạn bè với lượt tương
tác cao và khi thấy bài đăng của bản thân có lượt tương tác thấp, 60,5% người được hỏi thấy
rằng việc bài đăng của bản thân có lượt tương tác thấp sẽ ảnh hưởng nhiều hơn là việc bài
đăng của bạn bè có lượt tương tác cao. 31,5% người được hỏi cho rằng bài viết của bạn bè có
lượt tương tác cao sẽ ảnh hưởng đến họ nhiều hơn. Các câu trả lời còn lại đều rất thấp, chỉ
dưới 1%, như là “không ảnh hưởng bởi tương tác”(0.8%), “không quan tâm”(0.8%),...

Và với số lượng rất nhỏ chọn khơng quan tâm, chúng ta có thể thấy rằng lượt tương tác
trong các bài viết trên các trang mạng xã hội ít nhiều có ảnh hưởng đến sự công nhận
giữa bản thân với bạn bè đồng trang lứa. Tuy nhiên, phần lớn người được hỏi để tâm
nhiều hơn tới tương tác thấp của chính bản thân mình, bởi vì điều đó khiến họ dễ dàng
rơi vào phép so sánh với tương tác của bạn bè khác trên mạng xã hội.
Em nghĩ là em bị ảnh hưởng hơn nếu mà bài đăng của em bị tương tác nó hơi thấp quá,
thấp hơn so với lượt follow mà mình đạt được, thì em sẽ hơi hơi đặt câu hỏi một xíu:

11

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Liệu mình có đang bị bóp tương tác khơng? Chắc nó khơng ảnh hưởng nhiều lắm
đâu vì lượt like cao đó là việc của mọi người thơi, em cũng khơng cảm thấy gì quá

là lạ lùng cả ấy. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, Hà Nội)

Trong một câu hỏi khác về kỳ vọng của người dùng với tương tác họ nhận được cho
mỗi bài bài đăng, 54% người được hỏi trả lời rằng họ có mong chờ một lượt tương tác
nhất định khi đăng bài. Chình vì lượt tương tác đã đóng có một tầm quan trọng nhất
định đối với người dùng, bởi vậy sự mong chờ số lượt tương tác nhất định là sẽ có, tuy
nhiên được thể hiện ở những mức độ khác nhau.
Tất nhiên là mình có bởi các bài viết trên mạng xã hội phải có một ý nghĩa nhất
định với thì mình mới đăng lên mạng xã hội đó có thể là một bức ảnh rất đẹp hay
một kỉ niệm sâu sắc,... nên là mình vẫn mong muốn được bạn bè tương tác lại với
những bài viết ấy. Nhưng mà mình khơng quan tâm cụ thể tới lượt tương tác cao
hay thấp chỉ cần ổn định và những người bạn bè thân thiết ln duy trì tương tác
với mình. (Nữ, 18 tuổi, Học viện Tài chính, Hà Nội)
Tuy nhiên, một số lượng người không nhỏ với 41,1% người trả lời khảo sát nói rằng họ
khơng mong chờ gì về lượt tương tác mình sẽ nhận được khi đăng bài. Trong khi việc
mong chờ lượt tương tác nhất định khi đăng bài là một điều hợp lý, những người không
mong chờ lượt tương tác cũng có những lý do riêng của họ. Những người như vậy
thường ít đặt nặng việc thể hiện bản thân trên mạng xã hội, bởi vì họ khơng khao khát
quá lớn sự công nhận từ người dùng khác trên mạng xã hội.
Em khơng có mong chờ gì nhiều lắm tại vì những hoạt động đó chỉ là những bước để
xây dựng một trang Facebook khơng bị q là ít để mà mọi người khơng biết mình là
một người như thế nào nên thi thoảng em cũng mới đăng ảnh, chứ bình thường em
chỉ đăng status các thứ thơi. Em khơng có áp lực gì nhiều về tương tác như kiểu các
bạn mà thay ảnh đại diện xong rồi nhắc tất cả mọi người like cho mình. Em khơng
quan tâm đến thế, lên được bao nhiêu thì lên, nhưng cũng có những lần lên được khá
là nhiều nên em cũng khá là sốc. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên KHTN, Hà Nội)

12

TIEU LUAN MOI download : moi nhat

Trước đây, cứ cách một khoảng thời gian ngắn sau khi đăng một story hay post hình
ảnh, bài viết trên mạng xã hội, em thường xuyên vào kiểm tra xem đã có bao nhiêu
người đã tương tác với bài đăng đó. Dần về sau, em bớt đặt nặng vấn đề hình ảnh, bài
viết về bản thân nhận được bao nhiêu tương tác. Tuy nhiên, khi đăng bài cho các tổ
chức mà em tham gia, em vẫn bị ảnh hưởng nhiều trong việc phải chạy KPI số người
quan tâm, tiếp cận đến các bài viết. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên Bảo Lộc, Lâm Đồng)
Thực ra mình cũng ít đăng bài lên MXH mà hầu như chỉ là các story trên Instagram,
nên hầu như mình cũng ít mong chờ các lượt tương tác. Trên Facebook mình chỉ thỉnh
thoảng đăng, ví dụ như khi về trường cấp 3 tham gia sự kiện kỷ niệm 30 năm mình
mới đăng ảnh với thầy cơ và bạn bè. Ngồi ra mình cũng đăng các bài viết cho CLB,
nhưng khi đó thì lại chắc chắn sẽ có các lượt tương tác của các thành viên trong CLB
thôi chứ ít có tương tác của người ngồi. (Nữ, 18 tuổi, Hà Tĩnh)

Không thể phủ nhận rằng số lượng lượt tương tác có ảnh hưởng đến tâm lý người dùng
mạng xã hội, nhất là ở độ tuổi học sinh-sinh viên này. Do đó, khi được hỏi rằng đã bao
giờ xóa bài đăng hoặc ẩn thành chế độ chỉ mình tơi bởi bài đăng nhận được ít tương tác
sau khi đăng, hơn một nửa số lượng người được hỏi trả lời là đã từng (55.6%), gần một
nửa trả lời chưa từng (41.9%), và các câu trả lời khác chiếm phần còn lại.

Lý do của việc xóa bài đăng trên mạng xã hội do lượt tương tác thấp là chưa rõ ràng,
vì mặc dù số lượng người trả lời đã từng xóa bài chiếm số đông, nhưng trong số
những người được phỏng vấn sâu, thì câu trả lời có sự khác biệt rõ ràng.
Em có chủ đích để bài viết ở chế độ chỉ mình tơi ngay từ ban đầu chứ khơng
phải khi bài viết có lượt tương tác thấp mới để. Nếu đã có chủ ích đăng bài ở chế
độ “bạn bè” hay “cơng khai” thì dù có nhận được lượt tương tác thấp em cũng
khơng xố. Về việc đăng bài cho hoạt động của tổ chức em tham gia thì đến hiện
tại có đủ lượt tiếp cận tổ chức yêu cầu và em chưa phải điều chỉnh hay xóa đi
bài nào. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên Bảo Lộc, Lâm Đồng)

13

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Tiếp theo khi được hỏi về việc có xu hướng dành nhiều sự xem xét nội dung hơn cho
một bài viết của bạn bè có lượt tương tác cao khơng, 58.1% số lượng người trả lời có,
chỉ 37.1% số người trả lời không, và các câu trả lời khác chiếm phần còn lại.

Xu hướng chung này cũng là điều dễ hiểu, vì con người, đặc biệt là ở độ tuổi này có một
sự tị mị nhất định đến các sự kiện hay sự việc mà thu hút được nhiều sự quan tâm trên
mạng xã hội. Các bài viết trên các trang như ‘Kênh 14’, hay ‘Yan News’ ở trên nền tảng
Facebook, cho dù có thể khơng hồn tồn chính xác nhưng vẫn có lượt tương tác rất
cao, với hàng nghìn lời bình luận và lượt chia sẻ. Và xu hướng chung là lượt tương tác
càng cao thì sẽ càng thu hút nhiều sự chú ý, mọi người sẽ truy cập bài viết để xem có gì
mà lại thu hút sự chú ý của mọi người và lại có lượt tương tác khủng đến như vậy. Bệnh
FOMO (Fear of missing out) hay còn gọi là hội chứng sợ bị bỏ rơi khiến việc bỏ lỡ một
thơng tin gì đó nổi bật hay thú vị sẽ làm cho học sinh, sinh viên cảm thấy bị bỏ rơi,
không tham gia được vào cuộc trò chuyện chung hay còn gọi là bị “quê”.
Một yếu tố nữa ảnh hưởng đến việc các bài viết nhiều tương tác xuất hiện nhiều trên các
newsfeed của người dùng là thuật tốn. Các trang mạng xã hội có các thuật tốn khác
nhau, nhưng nó đều phục vụ mục đích gần giống nhau, đó là gỡ các bài đăng spam ra
khỏi newsfeed người dùng và đưa các bài đăng có nhiều lượt tương tác, like, chia sẻ,
bình luận càng nhiều thì càng có khả năng xuất hiện trên newsfeed người dùng.
Khi được hỏi: “Khi thấy một bài đăng của bạn bè có lượt tương tác cao, điều đó có
thúc đẩy bạn tương tác (like, share, comment) bài viết đó khơng?” thì 48% câu trả lời
nói có. Những người trả lời có ở câu hỏi sau rằng khi thấy bài viết của bạn bè có lượt
tương tác cao thì bạn cảm thấy như thế nào, họ cũng trả lời rằng sẽ cảm thấy vui cho
bạn bè. Những người này có một thái độ khá tích cực với mạng xã hội và không cảm

thấy thua kém bạn bè hay ghen tị khi bạn bè được lượt tương tác cao trên các bài viết.
Mình thấy có nhiều người cũng có bị áp lực và hay ghen tị nhưng bản thân mình
thì khơng, mình cịn thấy vui lây cho các bạn và mình cũng có động lực tích cực để
cố gắng hơn. (Nữ, 18 tuổi, Hà Tĩnh)
14

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Khi em like, tương tác với bài viết nào em sẽ xem xét kĩ xem bài đó có hay và ý
nghĩa thật sự với mình khơng mới tương tác chứ khơng có thói quen “like dạo".
(Nữ, 17 tuổi, Lâm Đồng)
Nhiệm vụ 2: Đánh giá ảnh hưởng của các phản ứng của bạn bè trên mạng xã hội tới cảm
xúc và sức khỏe tinh thần của HSSV
Một trong những mục đích quan trọng nhất của nghiên cứu là đánh giá ảnh hưởng của các phản
ứng đến từ bạn bè trên những nền tảng mạng xã hội tớ cảm xúc và sức khỏe tinh thần của học
sinh, sinh viên. Ở lứa tuổi thanh thiếu niên, các bạn trẻ thường có nhu cầu khẳng định mình, thể
hiện cái “tơi” nhưng đây là giai đoạn tâm lý còn chưa vững vàng, khi học sinh, sinh viên đang
trên hành trình tìm bản ngã. Biểu tượng về “cái tôi” trong giai đoạn đầu của lứa tuổi thanh
thiếu niên thường chưa thật rõ nét, tự đánh giá về bản thân khơng ổn định và có tính mâu
thuẫn. Thanh thiếu niên cũng dễ rơi vào trạng thái nghi ngờ bản thân từ những hành động của
bạn bè đồng trang lứa. Nhu cầu giao tiếp, đặc biệt là giao tiếp với bạn bè đồng lứa phát triển
mạnh ở lứa tuổi này đã thực hiện một chức năng quan trọng là giúp thanh niên dần hiểu mình
rõ hơn, đánh giá bản thân chính xác hơn thơng qua những cuộc trao đổi thông tin, trao đổi các
đánh giá về các hiện tượng mà họ quan tâm. Chính vì vậy, đây là lứa tuổi bị ảnh hưởng mạnh
mẽ nhất từ bạn bè, đặc biệt là qua các nền tảng mạng xã hội.

Khi được khảo sát về cảm xúc và suy nghĩ của mình ảnh hưởng từ lượt tương tác trên các
trang mạng xã hội, 46.8% số học sinh, sinh viên cho rằng mình khơng bị ảnh hưởng. Trái
lại, 48.4% lại nhận thấy mình bị ảnh hưởng nhiều chiều cả tích cực lẫn tiêu cực. Khi được

phỏng vấn về vấn đề này, một nữ sinh 17 tuổi trường THPT chuyên Bảo Lộc đã trả lời:
Lượt tương tác trên mạng xã hội ảnh hưởng đến em cả về mặt tích cực và tiêu cực. Về
mặt tích cực, khi một bài viết có lượt tương tác cao thì sẽ có nội dung bổ ích hoặc đang
đánh đúng vào trào lưu nào đó, em có thể học hỏi góc nhìn nào đó từ đó. Về mặt tiêu cực,
một số bài đăng có nội dung chưa lành mạnh nhưng có lượng tương tác cao thì lại hiện
lên newfeed của em và điều này làm em hơi khó chịu. (Nữ, 17 tuổi, Lâm Đồng)

15

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Về việc bài đăng bị tương tác thấp trên mạng xã hội, phần lớn các em học sinh, sinh
viên đều nhận thấy rằng mình khơng cảm thấy bị tác động lớn, khơng cảm thấy mình
thua kém bạn bè hay cảm thấy bản thân mất đi giá trị. Đây là một kết quả khá bất ngờ
và tích cực. Tuy nhiên, cũng có một số ít cho rằng mình cảm thấy ghen tị (14,5 %), thấy
thua kém bạn bè (12,9 %) và áp lực (6,5 %) khi đọc các bài viết có lượt tương tác cao
của bạn bè. Được phỏng vấn về lượt tương tác trên mạng xã hội, một học sinh lớp 12
trường THPT Chuyên Khoa học tự nhiên đã trả lời:
Em nghĩ là em bị ảnh hưởng hơn nếu mà bài đăng của em bị tương tác nó hơi thấp
quá, thấp hơn so với lượt follow mà mình đạt được, thì em sẽ hơi hơi đặt câu hỏi
một xíu: Liệu mình có đang bị bóp tương tác khơng? Chắc nó khơng ảnh hưởng
nhiều lắm đâu vì lượt like cao đó là việc của mọi người thôi, em cũng không cảm
thấy gì quá bất ngờ. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên KHTN, Hà Nội)
Tuy nhiên, phần lớn các em được phỏng vấn đều cho rằng mình hầu như khơng có cảm
xúc đặc biệt, khơng bị q ảnh hưởng (52,4%) Thậm chí, một số đơng học sinh, sinh
viên cịn cảm thấy vui lây (33,9%) và có động lực tích cực để cố gắng, được truyền cảm
hứng từ bạn bè (31,5%).
Nếu mà một người họ có một cái vịng bạn bè rộng ấy, những bạn mà bạn ấy có kiểu 4,5
nghìn bạn trên Facebook mà kiểu các bạn phải xóa bớt bạn đi chẳng hạn, những bạn như

thế cũng là những bạn em cảm thấy rất là ngưỡng mộ, cũng không phải ghen tỵ mà khiến
em ngưỡng mộ vì các bạn đã xây dựng được một trang Facebook rất là thành công trong
cái việc là xây dựng thương hiệu cá nhân là một và có những vịng quan hệ rất là rộng. Đó
là những bạn khiến em thi thoảng sẽ cảm thấy là: Ôi, ngưỡng mộ thế, cịn đâu em cũng
khơng có gì ghen tỵ cả. Cịn về lượt tương tác thì em cũng biết là lượt tương tác trang của
mình cũng khơng nhiều và có nhiều bạn hot hơn các thứ nhưng em cũng không bao giờ
ghen tị ý. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên KHTN, Hà Nội)

16

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Một kết quả khá bất ngờ của nghiên cứu này đó là sau tất cả những yếu tố tạo áp lực
cho học sinh sinh viên từ bạn bè trên mạnh xã hội, phần đông đảo các em được hỏi
(62,1%) cho rằng sự công nhận thấp trên mạng xã hội không khiến mình hồi nghi về
sự cơng nhận ngồi đời của cộng đồng về bản thân. Khi được phỏng vấn sâu về sự
công nhận từ mạng xã hội, chúng tôi ghi nhận được một câu trả lời:
Đối với em thì cái việc trên mạng xã hội khơng được cơng nhận thì sẽ làm các bạn hơi
thiệt thiệt một chút, mọi người sẽ khơng biết các bạn có tiềm năng gì. Nếu các bạn
chọn sống ẩn dật một chút, không cố gắng thể hiện bản thân thì các bạn cũng chấp
nhận cái việc là mọi người không biết đến các bạn ấy giỏi hay là các bạn ấy có thành
tích ABC và em khơng biết bạn nào như thế mà lại có vấn đề về việc hồi nghi bản
thân mình cả. Em sợ nhất là những bạn đang có kiểu hồ sơ khủng, được cơng nhận
trên mạng xã hội và vì một cái lý do gì đấy mà mọi người tẩy chay bạn ấy, suy sụp
trong một khoảng thời gian rất là lâu thì những bạn ấy rất là khủng hoảng với sự tồn
tại của bản thân có ý nghĩa gì. (Nữ, 17 tuổi, THPT Chuyên KHTN, Hà Nội)
Những người cảm thấy khơng hồi nghi về sự cơng nhận ngồi đời thật bởi những ảnh hưởng
trên mạng xã hội thường là những người vững tin vào bản sắc và hệ giá trị cá nhân của mình.
Họ chấp nhận rằng những suy nghĩ và giá trị đó của bản thân có người yêu, ghét nên ít bị ảnh

hưởng bởi cách nhìn nhận của người khác về mình hơn. Hơn nữa, đa phần những người phản
ứng trên mạng xã hội thường là những người chưa hiểu quá rõ về người dùng như những
người thân quen ngoài đời, bởi vậy những đánh giá của người trên mạng xã hội khá là tách biệt
với cuộc sống đời thật của người dùng. Tuy nhiên, đối với những bạn khơng có mối quan hệ
lành mạnh và khăng khít với những người thân quen ở ngoài cuộc đời thật, các bạn đó thường
dễ đánh đồng những phản ứng của vòng bạn bè trên mạng xã hội với phản ứng của bạn bè ở
ngồi đời, từ đó dễ dàng hồi nghi hơn về sự cơng nhận ở ngồi đời thật.

17

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


C. Kết luận
Mạng xã hội, đặc biệt là Facebook với học sinh, sinh viên ngày nay là một công cụ giao
tiếp rất phổ biến bởi vậy chúng tôi ghi nhận được rằng thanh thiếu niên dành một lượng
thời gian khá lớn cho mạng xã hội để giao tiếp, tương tác với bạn bè và cộng đồng mạng.
Nhóm nghiên cứu khơng tính tốn con số chính xác nhưng hơn một nửa số người trả lời
khảo sát nói rằng họ dành trên 3 tiếng cho việc sử dụng và thao tác trên mạng xã hội.
Những nút like, tương tác, bình luận đã trở thành một biểu lộ cảm xúc của người tương
tác với chủ nhân của các bài đăng nhưng chính nó cũng trở thành những thứ gây sát
thương cho người dùng nếu như đó là các tương tác tiêu cực. Số lượng tương tác trong
một bài đăng như lượt like, lượt chia sẻ cũng thể hiện sự công nhận định lượng từ xã hội
và nó có gây những áp lực nhất định tới học sinh, sinh viên. Tuy nhiên trong khảo sát
của chúng tôi, chỉ 1 trên 5 người được hỏi cho rằng sự công nhận định lượng này là yếu
tố gây áp lực nhất với họ. Chúng tôi ghi nhận được rằng thành tích học tập mới là yếu tố
có sức ảnh hưởng nhất tới các bạn trẻ thuộc độ tuổi 16-19 và kế tiếp là yếu tố ngoại hình.
Chúng tôi cũng củng cố thêm một nhận định khác thông qua kết quả khảo sát khi 3 trên 5 người
cho rằng họ thường bị ảnh hưởng hơn nếu bài đăng của bản thân bị lượt tương tác thấp. Chính
vì sự lo lắng nhất định về lượt tương tác thấp của bản thân, người dùng phần lớn đều có kỳ vọng

với lượt tương tác mình nhận được sau khi đăng bài và thậm chí một số người đồng ý rằng họ đã
từng có những hành vi như xóa bài đăng hoặc chỉnh sửa quyền riêng tư thành chỉ mình tơi vì bài
viết đó nhận được lượt tương tác kém. Và khi xét đến sự ảnh hưởng của người dùng bởi các bài
đăng của bạn bè họ, phần lớn người được khảo sát đồng tình rằng họ đã được điều hướng về
hành vi vì họ có xu hướng dành nhiều sự xem xét hơn cho một bài đăng có lượt tương tác cao
trên mạng xã hội. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe tinh thần của người dùng
mạng xã hội được ghi nhận là khá tích cực hoặc gần như khơng có ảnh hưởng gì q lớn. Phần
lớn người tham gia khảo sát nói rằng họ khơng hồi nghi về sự cơng nhận ngồi đời bởi những
sự cơng nhận thấp trên mạng xã hội và đây là một dấu hiệu tốt khi học sinh, sinh viên đã có
năng lực tin tưởng vào hệ giá trị và bản sắc cá nhân của mình cũng như có ý thức phân tách rõ
ràng giữa đời sống thực và đời sống ảo.

D. Tài liệu tham khảo
Nguyễn Văn Minh. “Thấy gì qua bảng xếp hạng 50 tờ báo, trang điện tử nhiều người
xem nhất Việt Nam năm 2021?.” Báo Quân đội nhân dân, ngày 16/10/2021.
ien-tu-nhieu-nguoi-xem-nhat-viet-nam-nam-2021-674421.
NapoleonCat. “Facebook users in Viet Nam, October 2021.” truy cập ngày 22/12/2021.
/>
18

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Lauren, Hambrick. “The Factors of Peer Pressure among College Students.” Marshall Digital
Scholar. />
Kalpidou, M., Costin, D., & Morris, J. “The relationship between Facebook and the
well-being of undergraduate college students.” Cyberpsychology, Behavior &
Social Networking
https://doi: 10.1089/cyber.2010.0061.
Sherman, L. E. (2016). Social Media Use and Peer Influence in Adolescence: Perspectives from

Neuroimaging. UCLA. ProQuest ID: Sherman_ucla_0031D_14845. Merritt ID:
ark:/13030/m59p7pdc. Retrieved from />
19

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Phụ lục nghiên cứu
A. Bảng hỏi và kết quả khảo sát
Bảng hỏi và kết quả khảo sát
B. Biên bản phỏng vấn sâu
BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU (1)
Người phỏng vấn: Cao Lê Quỳnh Anh
I. Thông tin nhân khẩu xã hội:
Đối tượng phỏng vấn: Lớp 12, Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên
Độ tuổi: 17
Nơi ở: Hà Nội
Học lực: Học sinh xuất sắc
II. Nội dung phỏng vấn (45 phút):
1. Trong những mạng xã hội như Facebook, Zalo, Instagram, Youtube, Tiktok thì
mạng xã hội nào là mạng xã hội em thường xuyên sử dụng nhất?
Em dùng Facebook.
2. Một ngày em dành thời gian bao nhiêu cho việc sử dụng Facebook?
Em nghĩ mình phải dùng 3-4 tiếng. Em không chỉ dùng để xem trang cá nhân mà
em còn dùng để chạy page nữa nên nó cũng phải rơi vào tầm đấy.
3. Em có thể cho chị biết là 3-4 tiếng sử dụng Facebook của em do tính chất cơng việc
hay tính chất cá nhân nhiều hơn?
Thường thì em lên đó khoảng 50% thời gian em dùng để chạy page hoặc làm việc với
các bạn, câu lạc bộ các thứ nên em vẫn phải lên để nói chuyện với mọi người về cơng
việc. Thứ hai là kiểu đơi lúc mà kiểu mình cơ đơn q trong mùa online ở nhà, khơng

nói chuyện với ai thì mình sẽ lên trên đấy để tương tác thêm với các bạn.
4. Theo em thì em thường dành thời gian tương tác nhiều nhất trong hoạt động nào
trong những hoạt động nêu trên?
Trước khi COVID, thời gian em dành nhiều nhất trên Facebook thì để chạy page, nói
chuyện về các vấn đề liên quan đến các thể loại câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa. Sau khi
COVID, em nghĩ là cái thời gian đấy nó ít hơn một chút vì bọn em cũng không tổ chức
được nhiều sự kiện và các hoạt động. Nên là em đã tăng cái thời gian để em lên đấy nói
chuyện với mọi người nhiều hơn vì mình khơng được gặp nhau ở ngồi đời nữa.

5. Trong thời kỳ COVID, nếu em không sử dụng mạng xã hội một ngày thì em có
cảm thấy như thế nào?

20

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Nếu hôm nào em không sử dụng mạng xã hội, thì em sẽ chọn ngồi đọc sách cả ngày. Em
cũng cảm thấy khá là bình thường vì cũng từng có những hơm em làm như thế, em thấy
nó cũng khá là thư giãn nếu một hơm mình khơng phải lo về việc là có ai đang định nói
chuyện gì với mình khơng mà mình bỏ lỡ á.
6. Thế thì bình thường em có sợ cái cảm giác mình bỏ lỡ những tin nhắn trên mạng xã
hội hay khơng?
Thực ra bình thường thì em có sợ cái cảm giác mình bỏ lỡ những tin nhắn trên mạng xã hội
nhưng cũng có một số ngày em không muốn cập nhật thêm một cái gì nữa vì mọi thứ quá
đáng sợ ạ. [Tại sao nó lại q đáng sợ?] Vì kiểu đơi lúc mình chỉ ngủ dậy thơi ý mà nó có
q nhiều thơng tin đổ ập lên và kiểu mình chưa thể tiêu hóa hết được á. Xong rồi có những
hơm có quá nhiều chuyện xảy ra xong mình bỏ lỡ hết nên cái cảm giác đấy nó cũng dễ chịu
chút nào. Đơi lúc kiểm tra mạng xã hội có gì cũng là một thứ khá là đáng sợ ấy ạ.

7. Em có hay đăng bài đăng trên mạng xã hội khơng?
Em nghĩ là đợt trước thì có nhưng bây giờ em kiểu q q bận nên là em khơng có đăng
nhiều ấy. Em dành nhiều thời gian để đăng lên page hơn là đăng lên trang cá nhân của em ấy.

8. Em có nhu cầu, mục đích bản thân trên mạng xã hội không? Em thường thể hiện bản
thân trên mạng xã hội như thế nào?
Em nghĩ là có. Ngồi Linkedin là nơi mình có thể thể hiện cái profile của mình một cách
chuyên nghiệp ra thì cách để mà thể hiện mình bằng đời sống xã hội cũng là một cách để
phát triển trang Facebook. Em thường hay đăng những cái đơn làm việc, hoạt động em
làm với ảnh và bài viết, đôi lúc thể hiện quan điểm và thái độ của mình trên đó , cũng là
một cách để thể hiện bản thân mình là một con người như thế nào trên Mạng xã hội . Ví
dụ như em hay đi hội thảo các thứ, mọi người sẽ biết em qua Facebook và em sẽ tạo
được ấn tượng với người ta em là người như thế nào một cách rất là nhanh mà họ khơng
cần với nói chuyện với mình rất là lâu để nhận ra được ấy. Đấy cũng là một cách để em
xây dựng thương hiệu cá nhân trên Facebook.
9. Khi em xây dựng thương hiệu cá nhân trên Facebook, em có mong chờ gì vào sự
tương tác của mọi người với hình ảnh đó khơng?
Em khơng có mong chờ gì nhiều lắm tại vì những hoạt động đó chỉ là những bước để xây
dựng một trang Facebook khơng bị q là ít để mà mọi người khơng biết mình là một người
như thế nào nên thi thoảng em cũng mới đăng ảnh, chứ bình thường em chỉ đăng status các
thứ thơi. Em khơng có áp lực gì nhiều về tương tác như kiểu các bạn mà thay ảnh đại diện
xong rồi nhắc tất cả mọi người like cho mình. Em khơng quan tâm đến thế, lên được bao
nhiêu thì lên, nhưng cũng có những lần lên được khá là nhiều nên em cũng khá là sốc.

21

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


10. Nếu lượt tương tác không phải điều khiến em áp lực như vậy thì điều gì mới khiến

em áp lực trên mạng xã hội?
Mỗi khi phải kiểu chạy page, đạt được cái KPI mình đề ra cho bài đăng đấy, mình đã
phải bỏ rất là nhiều cơng sức về design, về ảnh, về bài viết nên em có sự mong chờ cho
cho bài viết đấy có một lượng tương tác nhất định. Em biết đấy là một cái khiến em
khá là áp lực khi em đăng cịn đâu bình thường khi em đăng thì em chỉ cảm thấy là nó
nhiều lượt tương tác thì tốt cịn khơng thì thơi.
11. Theo em, những yếu tố nào là yếu tố tạo nên sự ghen tỵ cho em ghi nhìn vào
người khác và cuộc sống của họ?
Em sẽ thấy hơi áp lực nếu mà có 1 bạn nào đó kết bạn với em và đột nhiên vào profile
của bạn đó thì bạn đó q xinh, ơi trời ơi em cảm thấy hơi hơi áp lực một chút vì bạn đó
q xinh, trơng quá là fancy. Em rất là ngại khi nói chuyện với các bạn fancy một chút
ý. Cịn nói về áp lực thì em nói thật ln, có một thứ khiến em áp lực cực kỳ đó là lên
những group kiểu như Scholarship Hunters (TG: Group tìm kiếm học bổng lớn nhất
Việt Nam với khoảng 200.000 thành viên) để ngồi đọc profile của các bạn khủng quá.
Trong quá trình apply em ln cảm thấy rằng mình chưa đủ, có làm cái gì cũng khơng
đủ để thấy mình viết luận hay hay điểm SAT mình có bao nhiêu cũng khơng đủ. Xong
khi lên mấy group đấy, bình thường em cũng thấy nó giải trí lắm, mọi người kiểu hỏi
mấy thứ cũng buồn cười, nhưng cũng có một số bài đăng làm cho em cảm thấy hơi ghen
tị một chút và cảm thấy là ơi mình thật là kém cỏi, thật là áp lực.
[Ngồi ra thì cịn yếu tố nào gây áp lực tới em khơng?] Nếu mà một người họ có một cái
vòng bạn bè rộng ấy, những bạn mà bạn ấy có kiểu 4,5 nghìn bạn trên Facebook mà kiểu
các bạn phải xóa bớt bạn đi chẳng hạn, những bạn như thế cũng là những bạn em cảm thấy
rất là ngưỡng mộ, cũng không phải ghen tỵ mà khiến em ngưỡng mộ vì các bạn đã xây dựng
được một trang Facebook rất là thành công trong cái việc là xây dựng thương hiệu cá nhân
là một và có những vịng quan hệ rất là rộng. Đó là những bạn khiến em thi thoảng sẽ cảm
thấy là: Ơi, ngưỡng mộ thế, cịn đâu em cũng khơng có gì ghen tỵ cả. Cịn về lượt tương tác
thì em cũng biết là lượt tương tác trang của mình cũng khơng nhiều và có nhiều bạn hot
hơn các thứ nhưng em cũng không bao giờ ghen tị ý.

12. Em có thể lý giải là giữa yếu tố nhan sắc & ngoại hình và yếu tố thành tích học tập

thì em nghĩ là yếu tố nào thường xuyên khiến em bị áp lực nhiều hơn?
Em nghĩ là thành tích học tập cịn ngoại hình thì thi thoảng thơi.
13. Theo em thì vì lý do nào mà em cảm thấy ghen tị nhất với thành tích học tập, có phải
những yếu tố như tần suất dày đặc của nó trên mạng xã hội khơng?

22

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


Thực ra em không nghĩ là tần suất của một cái profile khiến em thấy: ối giời ơi sao
mình kém thế, sao nó nhiều đến mức độ đấy. Nhưng mà kiểu nói chung là nhà em khá là
áp lực trong cái chuyện con nhà người ta các thứ. Em sống cả tuổi thơ trong cái việc có
một cái hình mẫu con nhà người ta nào đó nên những tổn thương trong quá khứ khiến
em cảm thấy áp lực với những người hơn mình ấy. Em cảm thấy là liệu bố mẹ, ơng bà
đọc được thì mình có lại bị so sánh hay khơng, mình đã rất là cố gắng rồi mình khơng
muốn có thêm con nhà người ta nào xuất hiện nữa. Đôi lúc em cảm thấy như thế nên em
mới cảm thấy áp lực, chứ khơng hẳn vì nó xuất hiện nhiều quá.
14. Theo em đánh giá thì hiện tại em có phải là một con nhà người ta không?
Em đã từng nghe về một số bạn rằng em là con nhà người ta các thứ nhưng em không
cảm thấy như thế lắm vì…nói như nào nhỉ, em khơng cố gắng thể hiện những cái đấy ra
, em chỉ đơn giản là em thể hiện những cái đấy ra, coi nó như một phần của mục nhận
diện về mình. Em đã từng quen rất nhiều người hay được biết đến những anh chị có
profile rất là khủng ý mà em muốn tiếp cận ấy, em đọc rất nhiều thứ trên Facebook các
anh chị ấy và cảm thấy rằng đây là con người năng nổ và mình có thể kết nối với người
ta nên em cảm thấy đấy không phải cái gì sai cả. Nhưng tình cờ thì đã làm cho bố mẹ
một số bạn cảm thấy mình là con nhà người ta.
15. Em có thấy những bài đăng về thành tích học tập thu hút được nhiều lượt tương
tác hay khơng? Và em từng có suy nghĩ nào về việc đăng thành tích của bản thân và
mong chờ lượt tương tác tương tự khơng?

Em thấy những bài đó thu hút được nhiều lượt tương tác, comment các thứ, khen giỏi nọ kia, thì
em cũng biết là những bài như thế thu hút được nhiều lượt tương tác. Đối với em thì kiểu lượt
tương tác nó khơng quan trọng đến thế và em chưa từng có ý định đăng profile của mình lên
đâu cả. Vì khi em muốn tìm lời khuyên cho profile của em, thì em sẽ tìm những người thật sự có
cái khả năng chun mơn, đủ nhận thức đánh giá cái profile đấy trên nhiều phương diện và góp
ý cho em thay vì đăng lên những group như Scholarship Hunters (TG: Group tìm kiếm học
bổng lớn nhất Việt Nam, có 200.000 thành viên) chưa chắc mình đã nhận được lời khun có
tính xây dựng từ ai cả, sẽ chỉ nhận được tương tác, được khen giỏi, thế thơi ý, khơng có giá trị gì
cả. Em nhìn những bài đăng đó và em chưa từng có ý định đăng.

16. Em nghĩ tại sao người ta đăng những bài đăng về thành tích học tập của họ lên mạng
xã hội như vậy?
Em nghĩ là có hai lý do. Một là kiểu họ thành thật không biết hồ sơ của họ đang như thế nào và
họ muốn hỏi xem họ có cơ hội học bổng hay khơng thì em nghĩ đó cùng là động cơ thuần khuyết
từ rất nhiều bạn và em khơng cảm thấy điều đấy có gì sai nhưng em cảm giác như một số bạn
lên trên đấy để tìm kiếm sự cơng nhận, để mọi người khen mình và được tương tác các thứ, nó
khá là ảo ý Em đã từng nhìn thấy một bạn làm giả điểm SAT, em nhìn là đã biết edit

23

TIEU LUAN MOI download : moi nhat


rồi ý, nhét tên mình vào và đăng facebook chỉ vì muốn có tương tác và được khen giỏi thế thôi
ý. [Em nghĩ tại sao các bạn làm vậy, các bạn ấy nghĩ gì?] Em nghĩ nó khá là trẻ con, hơi giống
như kiểu trẻ con khoe xem đứa nào nhiều kẹo hơn, váy đẹp hơn, và em cảm giác mấy cái đấy
khơng có gì hay ho và em phát hiện ra một điều. Em cảm giác mấy bạn ấy trong cuộc sống gia
đình hoặc cuộc sống riêng tư của họ có rất là nhiều áp lực đến mức mà họ cần phải tìm kiếm sự
cơng nhận từ những nơi khác mà không phải nơi họ thân quen. Nên em nghĩ là phần nào em
cũng hiểu, họ cùng hơi hơi bị áp lực thái quá trong những vấn đề đấy ý.

17. Vậy em có cho rằng sự cơng nhận trên mạng xã hội có ảnh hưởng thế nào tới sự
cơng nhận ngồi đời thật khơng?
Em nghĩ là phần nào nó cũng ảnh hưởng khá lớn vì cái sống ảo này nó bắt đầu dấn sang
thế giới thật rồi ấy, kiểu như mình đăng điểm hay thành tích gì đấy lên trên mạng xã hội
thì những người quen mình ở ngồi đời thật và trên mạng xã hội sẽ kiểu hỏi han các thứ,
đấy cũng là tiếp nối ảnh hưởng từ mạng xã hội ra. Nếu mà mình nói cái gì đấy khơng
hay ở trên mạng xã hội thì nó sẽ ảnh hưởng đến thế giới thật của mình. Bản thân em đã
từng nhìn rất nhiều người phỏng vấn visa hay là bị từ chối bởi một trường nào đấy chỉ
đơn giản là… phát ngơn một cái gì đấy hoặc một cái quan điểm gì đấy sai trái, tệ hại
trên mạng xã hội thì nó có thể ảnh hưởng đến chính những cái kết quả thật ngồi đời
của mình ln ấy. Thế nên em rất là cẩn trọng với việc em sẽ nói gì trên mạng xã hội.
18. Theo em, sự cơng nhận thấp trên mạng xã hội có khiến chúng ta hồi nghi về sự cơng
nhận thật khơng?
Đối với em thì cái việc trên mạng xã hội khơng được cơng nhận thì sẽ làm các bạn hơi thiệt
thiệt một chút, mọi người sẽ khơng biết các bạn có tiềm năng gì. Nếu các bạn chọn sống ẩn
dật một chút, khơng cố gắng thể hiện bản thân thì các bạn cũng chấp nhận cái việc là mọi
người không biết đến các bạn ấy giỏi hay là các bạn ấy có thành tích ABC và em khơng biết
bạn nào như thế mà lại có vấn đề về việc hồi nghi bản thân mình cả. Em sợ nhất là những
bạn đang có kiểu hồ sơ khủng, được công nhận trên mạng xã hội và vì một cái lý do gì đấy
mà mọi người tẩy chay bạn ấy, suy sụp trong một khoảng thời gian rất là lâu thì những bạn
ấy rất là khủng hoảng với sự tồn tại của bản thân có ý nghĩa gì. [Thế thì sự tẩy chay em vừa
nhắc đến là sự tẩy chay ở ngoài đời thật hay trên mạng xã hội?] Thường thì nó là trên mạng
xã hội cịn những người ở ngồi đời thật họ q mình thì vẫn quý mình á.

19. Những cái phản ứng dữ dội quá của mạng xã hội khiến cho chúng ta nghi ngờ về
bản thân, vậy theo em những tương tác (reaction) như u thích, haha, buồn có ảnh
hưởng tới mọi người khơng, dù là nhỏ?
Em nghĩ là có, em nhìn thấy rất nhiều người tag một ai đấy vào comment chỉ vì người đấy phá
haha streak (TG: một loạt lượt người liên tục thả haha). Em cảm thấy điều ấy đối với nhiều

người rất quan trọng, đặc biệt là những bạn làm page thì rất là nhạy cảm vì các bạn ấy tạo một

24

TIEU LUAN MOI download : moi nhat