Một số ý kiến về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ

NGHIÊN CỨU - TRAO Đổi

LUẬT sư VIỆT NAM
V I E TN AM LAW YER JOURNAL

só 8.THÁNG 8-2022

MỘT SỖ Ý KIÊN VÊ TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH
VÊ THAM GIA GIAO THÔNG ĐNG BỘ
TS ĐỖ LƯỜNG THIỆN
HỌC VIỆN CẢNH SÁT NHÂN DÂN

Tóm tắt: Bài viết phân tích những điếm mới của tội vi phạm quy định ve tham gia giao thông đường bộ trong Bộ luật
Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017; phân tích những tồn tại, hạn chếtrong quy định của Bộ luật Hình sự về tội
phạm này, từ đó đê xuất hướng hồn thiện quy định của Bộ luật Hình sự về tội vi phạm quy định vê tham gia giao thơng
đường bộ, góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng trên thực tiễn.
Tù khóa: Đường bộ, giao thông, tội phạm, thiệt hại, vi phạm quy định.
Abstract: The article provides an analysis of new contents in the crime of road traffic offences in the 2015 Criminal Code,
amended in 2017, analyzes the shortcomings and limitations in the provisions on this crime; on that basis, propose solutions
to improve the provisions of the Criminal Code on the crime of road traffic offencesin order to improve the effectiveness of
application in reality.
Keywords: Road, traffic, crime, damage, law violation.
Tội "vi phạm quy định về tham
gia giao thông đường bộ" là tội
phạm quy định tại Điều 260 Bộ
luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ
sung năm 2017 (BLHS năm 2015)
thuộc Chương XXL Tội phạm này
xâm phạm đến các quy định của
Nhà nước về trật tự, an tồn giao
thơng đường bộ (GTĐB), do người

có năng lực trách nhiệm hình sự
(TNHS) thực hiện dưới hình thức
lỗi vô ý. Đối với tội phạm này,
người phạm tội không thực hiện,
thực hiện không đúng hoặc không
đầy đủ các quy định của pháp luật
về trật tự, an toàn GTĐB gây thiệt
hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản
của người khác. Trong Bộ luật Hình
sự năm 1999 sửa đổi, bơ sung năm
2009 (BLHS năm 1999), tội phạm
này được quy định tại Điều 202 với
tên gọi "tội vi phạm quy định về
điều khiển phương tiện GTĐB".
Thực tiễn thấy rằng, nhiều
trường hợp người tham gia GTĐB
có hành vi vi phạm quy định gây
hậu quả rất lớn cho xã hội. Do vậy,
cần thiết phải nghiên cứu quy định
của BLHS năm 2015 nhằm chỉ ra
những điểm mới, xác định những
tồn tại, hạn chế trong quy định,
trên cơ sở đó đề xuất hướng hồn
thiện nhằm nâng cao hiệu phòng
ngừa và đấu tranh chống tội phạm
này trên thực tiễn.

Những điểm mới của tội vi
phạm quy định về tham gia
giao thơng đường bộ trong

Bộ luật Hình sự năm 2015
So với BLHS năm 1999, tội vi
phạm quy định về tham gia giao
thơng đường bộ trong BLHS năm
2015 có những điểm mới sau đây:
Thứ nhất, mở rộng phạm vi chủ
thể của tội phạm.
Nếu như BLHS năm 1999 xác
định chủ thể của tội phạm là "người
điều khiển phương tiện GTĐB" thì
BLHS năm 2015 xác định là "người
tham gia GTĐB". Người tham gia
GTĐB bao gồm người điều khiến
phương tiện GTĐB và những

(1) Xem: khoản 22 Điều 3 Luật Giao thông đường bộ năm 2008.

người khác(1*. Việc BLHS năm 2015
mở rộng phạm vi chủ thể phải chịu
TNHS v'ê tội phạm này nhằm phù
hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu
phòng ngừa và xử lý các hành vi vi
phạm quy định về an toàn GTĐB.
Thứ hai, định lượng các tình tiết
là điều kiện truy cứu TNHS trong
cấu thành tội phạm.
Nếu như BLHS năm 1999 quy
định các tình tiết định tính là điều
kiện truy cứu TNHS trong cấu
thành tội phạm thì BLHS năm 2015

quy định dưới dạng các tình tiết
định lượng. Cụ thể:
Tình tiết "gây thiệt hại nghiêm
trọng cho sức khỏe, tài sản của
người khác" quy định tại khoản


LUẬT sư VIỆT NAM

NGHIÊN CỨU - TRAO Đổi

VIETNAM LAWYER JOURNAL

só S.THÁNG S-2022

1 Điều 202 BLHS năm 1999 được
khoản 1 Điều 260 BLHS năm 2016
định lượng thành: "làm chết người"
(điểm a), "gây thưoưg tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của 01 người
mà tỷ lệ tôn thương cơ thê 61% trở
lên" (điểm b), "gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của
02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn
thương cơ thê của những người này
từ 61% đến 121%" (điểm c), "gây
thiệt hại về tài sản từ 100.000.000
đồng đến dưới 500.000.000 đồng"
(điểm d).
Tình tiết "gây hậu quả rất

nghiêm trọng" quy định tại điểm đ
khoản 2 Điều 202 BLHS năm 1999
được khoản 2 Điều 260 BLHS năm
2015 định lượng thành: 'Tàm chết 02
người" (điểm đ), "gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của
02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn
thương cơ thế của những người này
từ 122% đến 200%" (điếm e), "gây
thiệt hại về tài sản từ 500.000.000
đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng"
(điểm g).
Tình tiết "gây hậu quả đặc biệt
nghiêm trọng" quy định tại khoản
3 Điều 202 BLHS năm 1999 được
khoản 3 Điều 260 BLHS năm 2015
định lượng thành: 'Tàm chết 03
người trở lên" (điểm a), "gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe
của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ
tổn thương cơ thể của những người

này 201% trở lên" (điếm b), "gây
thiệt hại về tài sản 1.500.000.000
đồng trở lên" (điểm c).
Thứ ba, thay đổi về hình phạt.
Điều 260 BLHS năm 2015 đã nâng
mức thấp nhất của hình phạt tù có
thời hạn quy định tại khoản 1 từ
06 tháng lên 01 năm, giảm mức cao

nhất của hình phạt tù có thời hạn
quy định tại khoản 4 trong trường
hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu
quả từ 02 năm xuống cịn 01 năm.

Một sơ hạn chê trong quy
định của Bộ luật Hình sự
năm 2015 về tội vi phạm
quy định về tham gia giao
thông đường bộ
Từ thực tiễn xử lý tội vi phạm
quy định về tham gia GTĐB và qua
nghiên cứu quy định của BLHS
năm 2015 về tội phạm này, chúng
tơi thấy cịn một số tồn tại, hạn chế.
Cụ thê:
Thứ nhất, trong cấu thành tội
phạm cơ bản.
Tội vi phạm quy định về tham
gia GTĐB là tội phạm có cấu thành
vật chất, người tham gia GTĐB bị
truy cứu TNHS về tội phạm này
khi hành vi vi phạm quy định gây
hậu quả thuộc một trong các trường
hợp quy định tại khoản 1 Điều
260 BLHS. Nếu chưa gây hậu quả
hoặc gây hậu quả không đáng kể,

không thuộc một trong các trường
hợp quy định thì khơng bị truy cứu

TNHS và bị xử phạt vi phạm hành
chính theo Nghị định số 100/2019/
NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính
phủ quy định xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực giao
thông đường bộ và đường sắt.
Hậu quả là thiệt hại đê truy cứu
TNHS về tội phạm này được xác
định dưới dạng: hoặc gây thiệt hại
về tính mạng, hoặc gây thiệt hại về
sức khỏe, hoặc gây thiệt hại về tài
sản. Người phạm tội chỉ cần gây
hậu quả thuộc 01 trong 03 dạng nêu
trên sẽ bị truy cứu TNHS. Điêu này
dẫn đến thực trạng: trường hợp gây
thiệt hại lớn nhưng khơng bị truy
cứu TNHS vì khơng thỏa mãn quy
định, gây thiệt hại nhỏ hơn thì bị
truy cứu TNHS vì thuộc một trong
các trường hợp do luật định.
Ví dụ 1: A có hành vi vi phạm
quy định về tham gia GTĐB. Thiệt
hại vê tài sản mà A gây ra cho người
khác là 99 triệu đồng, đồng thời A
gây thiệt hại về sức khỏe cho người
này với tỷ lệ tổn thương cơ thể là
60%. Trường hợp này, A không bị
truy cứu TNHS vì thiệt hại mà A
gây ra khơng thuộc một trong các
trường hợp quy định tại khoản 1

Điều 260 BLHS.
Ví dụ 2: B có hành vi vi phạm quy
định về tham gia GTĐB và gây thiệt
hại về tài sản cho người khác là 101
triệu đồng, B không gây thiệt hại về
tính mạng hoặc sức khỏe cho bất kỳ
ai. Hành vi của B không thuộc một
trong các trường họp quy định tại
điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 260
BLHS. Trường họp này, hành vi
của B thỏa mãn điều kiện "gây thiệt
hại về tài sản từ 100.000.000 đồng
đến dưới 500.000.000 đồng" quy
định tại điểm d khoản 1 Điều 260
BLHS, do vậy B bị truy cứu TNHS.
Qua 02 ví dụ trên, có thể thấy
thiệt hại do A gây ra nghiêm trọng
hơn B (vì gây thiệt hại về sức khỏe
là 60%) nhưng A không bị truy cứu
TNHS, B gây thiệt hại nhỏ hơn A
rthưng bị truy cứu TNHS. Đây là
điểm bất hợp lý trong quy định của
BLHS năm 2015.


NGHIÊN cứu-TRAO Đổi

LUẬT Sư VIỆT NAM
V I B TN AM LAWYER 1 o u R N A L

số 8.THÁNG 8-2022

Thứ hai, trong cấu thành tội
phạm tăng nặng. Nghiên cứu thiệt
hại là điều kiện truy cứu TNHS về
tội vi phạm quy định về tham gia
GTĐB trong cấu thành tăng nặng
(khoản 2, khoản 3 Điều 260) thấy
rằng: thiệt hại được quy định theo
hướng như trong khoản 1 Điều 260
(hoặc gây thiệt hại về tính mạng,
hoặc gây thiệt hại về sức khỏe,
hoặc gây thiệt hại về tài sản), người
phạm tội không cần gây đồng thời
03 dạng thiệt hại hoạc 02 trong 03
dạng thiệt hại nêu trên. Điều này
dẫn đến thực trạng: gây thiệt hại
lớn hơn nhưng bị truy cứu TNHS
ở cấu thành tội phạm nhẹ hơn, gây
thiệt hại nhỏ hơn nhưng bị truy cứu
TNHS ở cấu thành tội phạm nặng
hơn như các ví dụ dưới đây:
Ví dụ 3: c có hành vi vi phạm
quy định về tham gia GTĐB và
gây thiệt hại cho 03 người. Cụ thể:
người thứ nhất và người thứ hai
chết, người thứ ba bị tổn thương cơ
thể 80%. Trường hợp này, hành vi
của c thỏa mãn quy định "làm chết
02 người" - điểm đ khoản 2 Điều

260 và "gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ
tốn thương cơ thê’617o trở lên" - điểm
b khoản 1 Điều 260. Do vậy, c bị
truy cứu TNHS theo khoản 2 với
mức phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.
Ví dụ 4: D có hành vi vi phạm
quy định về tham gia GTĐB và
gây thiệt hại cho 03 người. Cụ
thể: Người thứ nhất bị tổn thương
cơ thê’ 60%, người thứ hai bị tổn
thương cơ thê’ 70% và người thứ ba
bị tổn thương cơ thể 80%. Trường
hợp này, hành vi của D thỏa mãn
điều kiện “gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở
lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thểcủa
những người này 201% trở lên" quy
định tại điểm b khoản 3 Điều 260
BLHS. Do vậy, D bị truy cứu TNHS
theo khoản 3 Điều 260 vói mức
phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
So sánh thiệt hại do c và D gây
ra thấy rằng: c gây thiệt hại lớn hơn
D nhưng chỉ bị truy cứu TNHS theo

khoản 2, trong khi đó D gây thiệt hại
nhỏ hơn c nhưng bị truy cứu TNHS
theo khoản 3. Đây cũng là điểm bất
hợp lý trong cấu thành tăng nặng

của tội vi phạm quy định về tham
gia GTĐB trong BLHS năm 2015.
Thứ ba, xác định khả năng thực
tế dẫn đến hậu quả quy định tại
khoản 4 Điêu 260 BLHS. Khoản 4
Điều 260 quy định: "Vi phạm quy
định về tham gia giao thơng đường
bộ trong trường hợp có khả năng
thực tế dẫn đến hậu quả quy định
tại một trong các điểm a, b và c
khoản 3 Điều này nếu không được
ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt tiền
tư 10.000.000 đồng đến 50.000.000
đồng, phạt cải tạo không giam
giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03
tháng đến 01 năm".
Như vậy, người thực hiện hành
vi vi phạm trong trường hợp có khả
năng thực tế gây ra hậu quả quy
định tại khoản 3 Điều 260 BLHS nếu
khơng được ngăn chặn kịp thời thì
bị truy cứu TNHS. So với các BLHS
trước đó, đây khơng phải là quy
định mới trong BLHS năm 2015,
việc BLHS năm 2015 quy định như
vậy nhằm đáp ring yêu cầu phòng
ngừa tội phạm, nhất là trong giai
đoạn hiện nay khi các hành vi vi
phạm quy định về tham gia GTĐB
diễn biến phức tạp (ví dụ: hành vi

đi ngược chiều trên cao tốc(2)). Mặc
dù BLHS đã quy định, tuy nhiên
trên thực tế các cơ quan tiến hành
tố tụng không áp dụng quy định
tại khoản 4 Điều 260 BLHS đê’ xủ
lý các hành vi vi phạm quy định về
tham gia GTĐB do khó khăn trong
đánh giá và xác định "trường hợp
có khả năng thực tế dẫn đến hậu
quả" vì khơng có căn cứ cụ thể xác
định. Khó khăn này khơng chỉ có ở
tội vi phạm quy định về tham gia
GTĐB mà cịn có trong một số tội
vi phạm quy định được thực hiện
dưới hình thức lơi vơ ý khác (tội
vi phạm quy định về an toàn lao
động, vệ sinh lao động, về an tồn
ở nơi đơng người; tội vi phạm quy
định về phịng cháy, chữa cháy<3)).

Thứ tư, về hình phạt bổ sung.
Nghiên cứu về hình phạt bổ sung
quy định tại khoản 5 Điều 260 BLHS
năm 2015 thấy rằng: xét trong mối
tương quan với một số tội vi phạm
quy định được thực hiện dưới hình
thức lỗi vơ ý cùng thuộc Chương
XXI thì tội vi phạm quy định về
tham gia GTĐB khơng quy định
hình phạt tiền với tư cách là hình

phạt bổ sung. Trong khi đó, các tội
vi phạm quy định khác được thực
hiện dưới hình thức lỗi vơ ý quy
định hình phạt tiền là hình phạt
bơ sung cùng với các hình phạt bổ
sung khác như cấm đảm nhiệm
chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm
công việc nhất định. Chúng tôi cho
rằng, khoản 5 Điều 260 BLHS năm
2015 khơng quy định hình phạt tiền
là hình phạt bổ sung đã tạo nên sự
không thống nhất và tương thích
với các điều luật khác, làm giảm
tính răn đe, phịng ngừa đối với tội
phạm này trên thực tiễn.

Kiến nghị, để xuất
Từ những tồn tại, hạn chế trong
quy định của BLHS năm 2015 về
tội vi phạm quy định về tham gia
GTĐB như đã phân tích, chúng tơi
kiến nghị, đề xuất:
Thứ nhất, sửa đổi khoản 1 Điều
260 theo hướng: quy định đồng
thời thiệt hại về sức khỏe và thiệt
hại về tài sản là điều kiện truy cứu
TNHS. Khi đó, khoản 1 được sửa
đổi thànhH>:
"1. Người nào tham gia giao
thông đường bộ mà vi phạm quy

định về an tồn giao thơng đường
bộ gây thiệt hại cho người khác
thuộc một trong các trường hợp sau
đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000
đồng đến 100.000.000 đồng, phạt
cải tạo không giam giữ đến 03 năm
hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Làm chết 01 người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khỏe của 01 người mà
tỷ lệ tổn thương cơ thê’ 61% trở lên;

(2) Ngày 05/9/2020, x tơ biển kiềm sốt 30F - 318.29 màu đen và xe ơ tơ biến kiểm sốt 15A-328.il màu đỏ đi ngược chiều từ Kml01+305 hướng Hà Nội - Hái Phòng thuộc
cao toe Hà Nội - Hải Phòng. Link: , ngày 30/6/2021.
(3) Xem Điều 295 và Điều 313 BLHS năm 2015.
(4) Phần in nghiêng là tác giả đề xuất bổ sung.


LUẬT sự VIET NAM

NGHIÊN CỨU - TRAO Đổi

V l 1 T*N A M LA w Y E K JOURNAL

só 8.THÁNG 8-2022

c) Gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của 02 người
trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ
thể của những người này từ 61%

đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản
từ 100.000.000 đồng đến dưới
500.000.000
đồng;
hoặc
dưới
100.000.000 đông nhưng gây thương
tích hoặc gây tơh hại cho sức khỏe của
người khác mà tôhg tỷ lệ tổn thương
cơ thê’ của những người này từ 31%
đêh 60%''.
Thứ hai, sửa đổi khoản 2 và
khoản 3 Điều 260 theo hướng bô
sung quy định đồng thời cả 03 dạng
thiệt hại hoặc 02 trong 03 dạng thiệt
hại là điều kiện truy cứu TNHS.
Khi đó, khoản 2 và khoản 3 được
sửa đổi thành:
"2. Phạm tội thuộc một trong
các trường hợp sau đây, thì bị phạt
tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Khơng có giấy phép lái xe
theo quy định;

trong các trường hợp quy định tại
điểm bvàc khoản 1 Điêu này.
3. Phạm tội thuộc một trong các
trường hợp sau đây, thì bị phạt tù
từ 07 năm đến 15 năm:

a) Làm chết 03 người trở lên hoặc
làm chết 02 người nhưng thuộc một
trong các trường hợp quy định tại b, c
và d khoản 1 Điêu này;
b) Gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của 03 người
trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ
thê’ của những người này 201% trở
lên hoặc từ 122% đến 200% nhưng
thuộc trường hợp quy định tại
điểm g khoản 2 Điều này;
c) Gây thiệt hại về tài sản
1.500.000.000 đồng trở lên;
d) Làm chết 01 người, gây thiệt
hại về tài sản từ 100.000.000 đông
đêh dưới 500.000.000 đơng và gây
b) Trong tình trạng có sử dụng thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
rượu, bia mà trong máu hoặc hơi khỏe của người khác thuộc trường hợp
thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định tại điểm b hoặc điểm c khoản
quy định, có sử dụng chất ma túy 1 Điêu này".
Thứ ba, đề nghị liên ngành tư
hoặc chất kích thích mạnh khác;
pháp
Trung ương ban hành thông
c) Bỏ chạy đê’ trốn tránh trách
nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp tư liên tịch hoặc Hội đồng Thẩm
phán Tòa án nhân dân tối cao ban
người bị nạn;
hành nghị quyết hướng dẫn cụ thê’
d) Không chấp hành hiệu lệnh

khoản 4 Điều 260 BLHS năm 2015.
của người điêu khiển hoặc hướng
Thứ tu; bơ’ sung hình phạt tiền là
dẫn giao thơng;
hình phạt bơ’ sung có thê’ áp dụng
đ) Làm chết 02 người hoặc làm
đối với người phạm tội. Trên cơ sở
chết 01 người nhưng thuộc một trong
nghiên cứu những điều luật quy
các trường hợp quy định tại điểm b, c
định các tội vi phạm quy định được
và d khoản 1 Điêu này;
thực
hiện dưới hình thức lỗi vơ ý,
e) Gây thương tích hoặc gây
chúng tơi đề xuất sửa đối khốn 5
tổn hại cho sức khỏe cua 02 người
Điêu 260 BLHS năm 2015 thành:
trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ
5. Người phạm tội cịn có thể
thê’ của những người này từ 122%
bị
phạt
tiên từ 10.000.000 đông đến
đến 200%;
50.000.000 đông, cấm đảm nhiệm
g) Gây thiệt hại về tài
chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm
sản từ 500.000.000 đồng đến
công việc nhất định từ 01 năm đến

dưới 1.500.000.000 đồng hoặc
05 năm.
từ 100.000.000 đông đêh dưới
Đ.L.T
500.000.000 đông nhưng thuộc một

Tài liệu tham khảo:
1. Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bơ sung năm 2017).
2. Bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi, bơ sung năm 2009).
3. Luật Giao thông đường bộ năm 2008.
4. Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực giao thơng đường bộ và đường sắt.

©------