Quản trị địa phương đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Bình Dương

QUẢN TRỊ ĐỊA PHƢƠNG ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP
NƢỚC NGỒI TẠI BÌNH DƢƠNG
TS. Tạ Thị Thanh Loan
Khoa Khoa học Quản lý - Đại học Thủ Dầu Một
Tóm tắt
ình Dương là tỉnh có nhiều tiềm năng và thế mạnh phát triển kinh tế xã hội
với hàng hoạt các khu công nghiệp lớn thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Để phát
huy và tận dụng thế mạnh, đưa nền kinh tế xã hội của tỉnh phát triển theo xu hướng
phát triển bền vững, các cơ quan quản lý ngành địa phương phải quản lý và giám sát
tốt hơn nữa vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào địa bàn tỉnh trong thời gian tới. Bài
tham luận t m lược hiện trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài tại ình Dương, đồng thời
nêu rõ được vai trò cũng như chức năng của công tác quản lý đối với hoạt động đầu tư
trực tiếp nước ngoài trong địa bàn tỉnh. Nguồn số liệu sử dụng trong phân tích là số
liệu thứ cấp được tham khảo từ các báo cáo, các nghiên cứu có trước, các trang web
của Tổng cục thống kê, Cục đầu tư nước ngoài, Sở kế hoạch và đầu tư tỉnh Bình
Dương.
Từ khóa: Quản trị địa phƣơng, đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi, Bình Dƣơng
1. Đặt vấn đề
Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI) là một trong những yếu tố quan trọng quyết
định sự tăng trƣởng nền kinh tế của một Quốc gia. Việt Nam sau 30 năm thực hiện
Luật đầu tƣ nƣớc ngồi (tính từ thời điểm ban hành Luật Đầu tƣ nƣớc ngoài năm
1987), khu vực kinh tế có vốn đầu tƣ nƣớc ngồi ở Việt Nam nói chung và Bình
Dƣơng nói riêng đã khơng ngừng phát triển và trở thành một trong những bộ phận
quan trọng cấu thành không thể thiếu của nền kinh tế Quốc dân. Với sự đóng góp quan
trọng của FDI mà Bình Dƣơng đã đạt đƣợc tốc độ tăng trƣởng kinh tế cao trong nhiều
năm qua và đƣợc biết đến là một trong những tỉnh năng động, đổi mới, thu hút đƣợc sự
quan tâm của nhiều nhà đầu tƣ trong nƣớc và cộng đồng Quốc tế. Vai trò của FDI chỉ
thực sự quan trọng nếu đƣợc sử dụng có hiệu quả cao và tạo đƣợc hiệu quả kinh tế
hƣớng tới phát triển bền vững. Để thực hiện đƣợc nhiệm vụ cao cả đó thì cơng tác
quản lý nhà nƣớc nói chung và cơng tác quản trị địa phƣơng nói riêng đối với hoạt
động FDI cần đƣợc đƣa lên hàng đầu.

Việt Nam trƣớc xu thế phát triển bền vững của toàn cầu, bảo đảm sự phát triển
kinh tế hiệu quả, xã hội cơng bằng và mơi trƣờng đƣợc bảo vệ, gìn giữ. Để làm đƣợc
điều này thì tất cả các thành phần kinh tế - xã hội, các nhà cầm quyền, các tổ chức xã
hội … phải hợp tác và chung tay thực hiện nhằm mục đích dung hịa 3 lĩnh vực: kinh
tế - xã hội – môi trƣờng.
Qua các sự cố về môi trƣờng gần đây, vấn đề nâng cao chất lƣợng các dự án
FDI tại Việt Nam đang đƣợc cả xã hội quan tâm, đặc biệt là bài học từ sự cố Formosa
Hà Tĩnh gây ô nhiễm môi trƣờng biển 4 tỉnh miền Trung một lần nữa đặt ra yêu cầu
các ngành, địa phƣơng trong công tác quản lý các hoạt động của FDI tại địa phƣơng
307


mình cần chặt chẽ và bao quát hơn, cần phải kiên quyết từ chối những dự án công
nghệ lạc hậu, ảnh hƣởng xấu đến môi trƣờng, gây tác động nghiêm trọng đến bƣớc tiến
phát triển bền vững của Quốc gia.
Trong thời gian qua, công tác quản lý Nhà nƣớc đối với FDI đã đạt đƣợc nhiều
thành tựu đáng kể, cải thiện đƣợc môi trƣờng đầu tƣ kinh doanh, môi trƣờng pháp lý
thuận lợi, tạo ra một sân chơi bình đẳng giúp thu hút ngày càng nhiều FDI vào Việt
Nam. Tuy nhiên, cơng tác quản lý cịn nhiều khó khăn và hạn chế, đặc biệt là công tác
quản lý FDI tại các địa phƣơng cần có những biện pháp để khắc phục. Bình Dƣơng là
một trong những tỉnh có vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài rất lớn tại Việt Nam, do đó
Bình Dƣơng cần phải xác định rõ vai trị và chức năng của công tác quản trị địa
phƣơng trong việc huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn FDI để vừa tạo môi
trƣờng đầu tƣ hấp dẫn, vừa biết lựa chọn đối tác, dự án phù hợp với phát triển bền
vững của tỉnh nhà.
2. Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi tại Bình Dƣơng
Bình Dƣơng với điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, lực
lƣợng lao động dồi dào, nằm trên trục đƣờng giao thông quan trọng của Quốc gia và là
đầu mối giao lƣu của các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, đặc biệt Bình Dƣơng thiết lập
nhiều chính sách thuận lợi về thuế thu nhập doanh nghiệp và tiền thuế đất để thu hút

nhiều doanh nghiệp đến đầu tƣ, Bình Dƣơng đƣợc mệnh danh là ―miền đất hứa‖ đối
với các nhà đầu tƣ trong và ngoài nƣớc đến đầu tƣ phát triển sản xuất.
Bình Dƣơng hiện có 28 Khu Cơng nghiệp với diện tích 10.560 ha, tỷ lệ cho
thuê đất đạt 71% và 11 cụm cơng nghiệp có diện tích 802 ha, tỷ lệ cho thuê đất đạt
54,9%. Theo Đề án điều chỉnh quy hoạch phát triển các Khu Công nghiệp đến năm
2020 đã đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ phê duyệt, Bình Dƣơng có 33 Khu Cơng nghiệp
với diện tích 14.790 ha. Các Khu Công nghiệp là động lực quan trọng giúp Bình
Dƣơng thu hút vốn FDI hiệu quả.
Theo báo cáo quý I năm 2017 của Sở kế hoạch và đầu tƣ tỉnh Bình Dƣơng, tính
từ đầu năm 2017 đến ngày 20/03/2017, tổng vốn đầu tƣ nƣớc ngoài đăng ký cấp mới,
điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần trên tồn tỉnh đạt 1 tỷ 343 triệu đô la Mỹ, tăng
249% so với cùng kì năm 2016, đạt 95,9% so với kế hoạch năm (1,4 tỷ USD)1.
Trong đó bao gồm 46 dự án đăng ký mới với tổng vốn đầu tƣ 800,3 triệu đô la
Mỹ, tăng 206% so với vốn đăng ký mới cùng kỳ năm 2016; 20 lƣợt dự án điều chỉnh
vốn đầu tƣ với tổng vốn điều chỉnh tăng thêm 538,28 triệu đô la Mỹ, tăng 356% về
vốn đăng ký tăng thêm so với cùng kỳ năm 2016, trong đó bao gồm 18 lƣợt dự án
đăng ký tăng vốn với tổng vốn đăng ký tăng thêm 550,87 triệu đô la Mỹ; 2 dự án giảm
vốn với tổng vốn đăng ký giảm là 12,58 triệu đô la Mỹ; 8 lƣợt dự án góp vốn mua cổ
phần với tổng giá trị góp vốn là 4,37 triệu đơ la Mỹ, trong đó có 6 lƣợt dự án nhà đầu
tƣ nƣớc ngồi góp vốn trên 50% vốn điều lệ hoặc đầu tƣ vào ngành nghề kinh doanh
có điều kiện đối với nhà đầu tƣ nƣớc ngồi.
1

Sở kế hoạch và đầu tƣ tỉnh Bình Dƣơng: 13 Tháng Tƣ 2017 10:20:00 SA Danh mục: Thông báo nổi bật Tin
Đầu Tƣ

308


Trong quý I năm 2017, Bình Dƣơng là địa phƣơng đứng thứ 2 cả nƣớc trong

thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài với tổng vốn đăng ký là 1 tỷ 390 triệu đô la Mỹ, chiếm
18,04% tổng vốn đầu tƣ; đứng đầu là Bắc Ninh với tổng số vốn đăng ký 2,61 tỷ đô la
Mỹ, chiếm 33,86% tổng vốn đầu tƣ; thành phố Hồ Chí Minh đứng thứ 3 với 600 triệu
đô la Mỹ, chiếm 7,78% tổng vốn đầu tƣ.

Vốn đầu tư nước ngồi q I năm 2017

33,86%
40,32%

Bắc Ninh
Bình Dương
thành phố HCM
tỉnh thành khác

18,04%
7,78%

Nguồn: Cục đầu tư nước ngoài
Là địa phƣơng đứng thứ 2 cả nƣớc trong thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngồi, những
tháng đầu năm 2017, Bình Dƣơng tiếp tục đạt đƣợc những kết quả khả quan trong
công tác thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngồi. Để có đƣợc thành tựu này, ngoài việc trải
thảm đỏ thu hút đầu tƣ có chọn lọc, Chính quyền địa phƣơng Bình Dƣơng cịn đẩy
mạnh cơng tác tiếp thị thơng qua các doanh nghiệp đã đầu tƣ hiệu quả tại Bình Dƣơng
cũng nhƣ các nƣớc có nền cơng nghiệp phát triển trên thế giới. Bên cạnh đó, Chính
quyền tỉnh cịn đẩy mạnh cải cách các thủ tục hành chính, tập trung nguồn lực cho phát
triển hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu nhà đầu tƣ trong và ngồi
nƣớc.
3. Vai trị của cơng tác quản lý đối với hoạt động đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi tại
Bình Dƣơng hƣớng tới xu hƣớng phát triển bền vững

Dƣới sự chỉ đạo và quản lý của nhà nƣớc đối với nền kinh tế nói chung, nền
kinh tế địa phƣơng nói riêng và đặc biệt với hoạt động đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi tại
từng địa phƣơng. Chính quyền tỉnh Bình Dƣơng đã thực hiện tốt vai trò quản lý đối
với hoạt động đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài trên địa bàn tỉnh nhà.
Vai trị đó trƣớc hết thể hiện ở khả năng tạo dựng môi trƣờng đầu tƣ hấp dẫn.
Sự hấp dẫn của môi trƣờng đối với các nhà đầu tƣ nƣớc ngồi chính là sự ổn định
chính trị, ổn định kinh tế vĩ mô, môi trƣờng pháp lý an tồn, các thủ tục hành chính
đơn giản, cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội phát triển và có những định hƣớng đúng đắn
khuyến khích các nhà đầu tƣ kinh doanh có hiệu quả và an tồn.
309


Ngày 22/3/2017, trong buổi lễ trao giấy chứng nhận đầu tƣ đợt 1 năm 2017 cho
các nhà đầu tƣ trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dƣơng đã
khẳng định rằng, để Bình Dƣơng tiếp tục là địa chỉ đáng tin cậy, là điểm đến hấp dẫn
đối với các nhà đầu tƣ, trong thời gian tới, lãnh đạo tỉnh và các cấp, các ngành trong
tỉnh Bình Dƣơng sẽ tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các chính sách về phát
triển kinh tế xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế; huy động mọi nguồn lực để tiếp tục
đầu tƣ xây dựng ngày càng hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật2.
Tỉnh tiếp tục cải thiện môi trƣờng đầu tƣ, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính,
nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh; triển khai thực hiện linh hoạt các giải pháp
nhằm hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, vƣớng mắc, tạo điều kiện thuận lợi nhất để các doanh
nghiệp an tâm đầu tƣ và hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý khơng ngừng tăng cƣờng kiểm soát chất và
lƣợng đối với những dự án đầu tƣ có vốn trực tiếp nƣớc ngồi, có thể tăng về lƣợng,
nhƣng phải luôn vƣợt về chất để đảm bảo dung hòa 3 lĩnh vực kinh tế - xã hội – môi
trƣờng. Theo nhận xét của Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tƣ tỉnh Bình Dƣơng Nguyễn
Thanh Trúc, thu hút đầu tƣ FDI vào tỉnh có sự chuyển biến tích cực; việc xây dựng và
phát triển các KCN tập trung trong thời gian qua đã đáp ứng đƣợc yêu cầu của các nhà
đầu tƣ, cho nên phần lớn các dự án đều chọn đầu tƣ vào các khu và cụm công nghiệp,

vừa phù hợp định hƣớng thu hút đầu tƣ bền vững của tỉnh, vừa đáp ứng u cầu bảo vệ
mơi trƣờng. Bên cạnh đó, các ngành, lĩnh vực có lợi thế thu hút đầu tƣ nhƣ cơng
nghiệp phụ trợ, điện, điện tử, cơ khí, dƣợc phẩm, hóa chất, thƣơng mại dịch vụ... ngày
càng đƣợc nhiều Doanh nghiệp quan tâm đầu tƣ3.
Với Chƣơng trình đổi mới thu hút đầu tƣ giai đoạn 2016-2020, Bình Dƣơng đặt
mục tiêu phấn đấu thu hút bảy tỷ USD vốn FDI trong 5 năm. Thực hiện các giải pháp
của chƣơng trình, chỉ trong thời gian ngắn đã có sự chuyển biến rõ nét thể hiện qua
việc tăng nhanh về chất lƣợng và số lƣợng nguồn vốn FDI, từ năm 2016 tính đến tháng
3 năm 2017 đã có gần 3,8 tỷ USD vốn FDI chảy thêm vào tỉnh, trong đó có nhiều dự
án có vốn đầu tƣ lớn. (Nguồn: Báo cáo Sở kế hoạch và đầu tư tỉnh ình Dương, tháng
3 năm 2017)
Bình Dƣơng đã và đang thực hiện tốt vai trị cơng tác quản lý các hoạt động đầu
tƣ trực tiếp nƣớc ngoài trên địa bàn tỉnh, tiếp tục là địa chỉ đáng tin cậy, là điểm đến
hấp dẫn các nhà đầu tƣ.
4. Đề xuất biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đầu tƣ trực tiếp nƣớc
ngoài hƣớng tới phát triển bền vững tại Bình Dƣơng
Để quản lý chặt chẽ hiệu quả hoạt động đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài đảm bảo các
yếu tố kinh tế, xã hội và môi trƣờng, các cơ quan chức năng chú ý một số nội dung sau
đối với hoạt động đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngồi trên địa bàn Bình Dƣơng:

2

Thơng tấn xã Việt Nam, 22/03/2017 11:16 GMT+7, Báo mới, Chuyên mục Kinh tế
Trịnh Bình, Bình Dƣơng nâng chất lƣợng nguồn vốn đầu tƣ nƣớc ngoài. Chuyên mục Kinh tế. Báo nhân dân
điện tử. Thứ Hai, 03/07/2017, 01:23:49
3

310

Xây dựng Chiến lƣợc mới về FDI: thu hút vốn FDI trong giai đoạn đến năm 2020
phải đƣợc điều chỉnh theo hƣớng chuyển từ thiên về số lƣợng sang chú trọng nhiều
hơn đến hiệu quả thu hút và nâng cao chất lƣợng đầu tƣ, tận dụng tối đa nguồn FDI để
thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hƣớng hiện đại và hiệu quả, thực hiện nâng
cao chất lƣợng tăng trƣởng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Cần có sự ƣu tiên
các dự án có cơng nghệ và dịch vụ hiện đại, tiết kiệm năng lƣợng, ít phát thải khí
cácbon và các loại khí gây hiệu ứng nhà kính, cơng nghệ thân thiện với mơi trƣờng,
phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng cao góp phần xây dựng ―kinh tế xanh‖ và phát
triển bền vững; tập trung thu hút FDI vào ngành, lĩnh vực ƣu tiên về cơng nghiệp, dịch
vụ và nơng nghiệp; hình thành chuỗi giá trị, mạng lƣới liên kết sản xuất, kinh doanh;
phân loại các khu kinh tế, khu công nghiệp để xử lý trên nguyên tắc hiệu quả kinh tế xã hội, khắc phục tình trạng lãng phí đất đai, đầu tƣ theo phong trào.
Đối với hoạt động FDI, phải kiểm soát chặt chẽ các yếu tố về chất lƣợng và hiệu
quả cao, xây dựng nền kinh tế ít carbon, chú trọng chuyển giao cơng nghệ thích hợp,
lao động có kỹ năng cao. Dƣới lăng kính của Kinh tế vĩ mơ, cần chú ý các vấn đề về
thay đổi chính sách theo hƣớng nâng cấp FDI và tạo ra mối liên kết giữa TNCs với
doanh nghiệp Việt Nam; hoàn thiện thể chế, khuyến khích, ƣu đãi các dự án thân thiện
mơi trƣờng, cơng nghệ sạch, thành phố xanh, dịch vụ chất lƣợng cao; xây dựng quy
tắc, tiêu chuẩn, định mức; tăng cƣờng các cơng tác hậu kiểm.
Về phía Chính quyền địa phƣơng, phải thực hiện tốt phân cấp quản lý FDI: Cải tiến
hoạt động xúc tiến đầu tƣ; lựa chọn đúng đối tác đầu tƣ; tổ chức thẩm định chất lƣợng
hoạt động FDI vì lợi ích quốc gia và vì lợi ích của địa phƣơng; hƣớng dẫn, thanh tra và
kiểm tra.
Đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Tƣ duy đúng về cơ hội và thách thức trong
hội nhập quốc tế, có chiến lƣợc kinh doanh dài hạn, chú trọng công nghệ, quản lý, chất
lƣợng và hiệu quả, hợp tác cùng phát triển với các đối tác trong nƣớc và ngoài nƣớc.
5. Kết luận
FDI là cần thiết, nhƣng không phải là sự bắt buộc đối với các quốc gia. Chính
phủ và chính quyền địa phƣơng vừa tạo môi trƣờng đầu tƣ hấp dẫn, vừa biết lựa chọn
đối tác, dự án phù hợp với phát triển bền vững của đất nƣớc nói chung và của từng địa
phƣơng nói riêng. Bình Dƣơng đã, đang và sẽ luôn quan tâm định hƣớng thu hút FDI,

thực hiện tốt quyền lựa chọn nhà đầu tƣ và dự án FDI để thực hiện có hiệu quả quy
hoạch phát triển kinh tế - xã hội địa phƣơng, vùng lãnh thổ và ngành kinh tế - kỹ thuật,
thiết lập doanh nghiệp tham gia có hiệu quả vào chuỗi giá trị tồn cầu. Đặc biệt, luôn
chú trọng việc không ngừng nâng cao hiệu quả quản lý các hoạt động đầu tƣ trực tiếp
nƣớc ngoài, thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển, đồng thời đề cao yếu tố bảo vệ môi
trƣờng, xây dựng thành phố xanh sạch đẹp.

311


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Đặng Thu Hƣơng. Thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế: Cơ hội và thách thức[J]. Tạp chí kinh tế và phát
triển, 2007 (118)
[2] Nguyễn Hồng Sơn (2004), ―Bình Dƣơng với việc vận dụng sáng tạo chính
sách thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngồi‖
[3] Nguyễn Minh Hà, Nguyễn Triệu Long. ―Tác động của các nhân tố kinh tế
đến thu hút vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài tại các địa phƣơng Việt Nam‖
[4] Nguyễn Thị Kim (2004), ―Bình Dƣơng đẩy mạnh dạy nghề tiến tới đáp ứng
nhu cầu lao động có tay nghề cao cho các khu công nghiệp, khu chế xuất‖
[5] Nguyễn Thị Hồng Ngân (2009). ―Phân tích mức độ hấp dẫn đầu tƣ trực tiếp
nƣớc ngồi vào hai tỉnh Vĩnh Phúc và Bình Dƣơng‖
[6] Nguyễn Thị Vân. Vai trò của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài đối với sự phát
triển kinh tế vùng Đơng Nam Bộ, Tạp chí Khoa học Xã hội số 11 (171)-2012
[7] Trần Thị Tuyết Lan (2014). Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài theo hƣớng phát
triển bền vững ở vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Luận án tiến sĩ kinh tế. Học viện
chính trị quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

312