Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
LỜI CẢM ƠN
Trong 4 năm học qua, được sự dìu dắt, chỉ bảo của các thầy cô trong trường em đã
học hỏi được rất nhiều kiến thức có ích trong công việc cũng như trong cuộc sống
sau này.
Để hoàn thành luận văn này, ngay từ những ngày đầu đi thực tập em đã được sự
hướng dẫn, quan tâm, giúp đỡ của các thầy cô trong khoa Tài chính ngân hàng,
thầy giáo hướng dẫn và các cô chú, anh chị trong Công ty cổ phần đầu tư và xây
dựng số 4. Qua đây em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
- GS. Hiệu trưởng Trần Phương, thầy giáo Nguyễn Văn Long - chủ nhiệm khoá
9A cùng các thầy cô trong Ban đào tạo, trong trường đã quan tâm chỉ bảo em trong
suốt 4 năm học qua.
- Thầy giáo - GS. Vũ Văn Hóa (Trưởng khoa Tài chính ngân hàng), cùng các thầy
cô trong khoa Tài chính ngân hàng đã hướng dẫn, tạo điều kiện tốt nhất để chúng
em được đi thực tập và làm luận văn.
- Thầy giáo - TS. Trần Trọng Khoái người đã trực tiếp hướng dẫn em trong suốt
quá trình đi thực tập và làm luận văn.
- Các cô chú, anh chị trong phòng Tài chính kế toán Công ty cổ phần đầu tư và
xây dựng số 4 đã giúp em thu thập số liệu, hướng dẫn em trong suốt quá trình thực
tập.
Hà Nội, tháng 03 năm 2008.
Sinh viên thực hiện
NGUYỄN THỊ THƠ
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
LỜI MỞ ĐẦU
Để thúc đẩy sản xuất, mở rộng lưu thông hàng hóa và dịch vụ khuyến khích phát
triển nền kinh tế quốc dân, động viên một phần thu nhập của người tiêu dùng vào
ngân sách nhà nước. Quốc hội khóa IX kỳ họp thứ 11 vào tháng 5 năm 1997 đã
thông qua luật thuế giá trị gia tăng (GTGT) thay thế cho hệ thống thuế doanh thu.
Ngày 01/01/1999 loại thuế mới thuế GTGT chính thức có hiệu lực.
Kể từ khi ban hành cho đến nay, thuế GTGT đã có tác động tích cực đến việc tăng
doanh thu góp phần ổn định nguồn thu ngân sách nhà nước, hoạt động sản xuất -
kinh doanh ngày càng đi vào khuôn khổ hơn, xuất khẩu được khuyến khích mạnh
mẽ, sản xuất nội địa được gia tăng áp lực bảo hộ và tạo điều kiện cho nền kinh tế
Việt Nam hội nhập với khu vực và thế giới.
Với ý nghĩa trên, qua thời gian thực tập tại Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng số
4, em đã lựa chọn đề tài “Tình hình thực hiện luật thuế GTGT tại Công ty cổ
phẩn đầu tư và xây dựng số 4” làm đề tài cho luận văn của mình.
Luận văn gồm ba chương
Chương I: Một số vấn đề chung về thuế - thuế GTGT.
Chương II: Tình hình thực hiện luật thuế GTGT tại Công ty cổ phần đầu tư và
xây dựng số 4.
Chương III: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện phương pháp tính thuế GTGT tại
Công ty cổ phần đầu tư và xây dựng số 4.
Dù đã cố gắng tìm hiểu nghiên cứu và nhận được sự giúp đỡ tận tình của thầy giáo
hướng dẫn, các cô chú, anh chị trong phòng Tài chính kế toán cũng như các phòng
ban khác của công ty, nhưng do thời gian thực tập có hạn và trình độ hiểu biết của
em còn nhiều hạn chế nên luận văn của em không thể tránh khỏi những thiếu sót.
Kính mong các thầy, cô đóng góp ý kiến để luận văn này được hoàn chỉnh hơn và
cũng để em có điều kiện bổ sung, nâng cao kiến thức của bản thân mình để phục
vụ tốt hơn cho công tác thực tế sau này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
CHƯƠNG I
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THUẾ - THUẾ GTGT.
I. KHÁI NIỆM VỀ THUẾ.
1. Khái niệm Thuế.
Thuế là một phạm trù kinh tế xuất hiện, tồn tại và phát triển cùng với sự hình
thành và phát triển của Nhà nước. Thuế ra đời là một yếu tố khách quan để nhà
nước có nguồn tài chính thực hiện các chức năng của mình. Thuế là khoản đóng
góp mang tính chất bắt buộc của tổ chức, cá nhân vào Ngân sách nhà nước
(NSNN) và được Nhà nước sử dụng như một công cụ quan trọng để điều tiết vĩ mô
nền kinh tế.
* Xét về nội dung kinh tế: Thuế là một khoản tiền hay hiện vật mà người dân, tổ
chức kinh tế đóng góp vào Ngân sách để dùng vào việc chi tiêu của Nhà nước.
* Xét về góc độ Nhà nước: Thuế là một khoản thu bắt buộc, không hoàn trả trực
tiếp cho người nộp thuế, được pháp luật quy định.
* Xét về góc độ người nộp thuế: Thuế là một khoản đóng góp manh tính pháp luật
cao nhất của Nhà nước. Nhà nước buộc các cá nhân, tổ chức phải nộp nào NSNN
để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước.
* Xét về thực chất: Thuế là một hình thức phân phối được nhà nước sử dụng để
động viên một phần thu nhập của các tổ chức kinh tế và cá nhân đóng góp vào
NSNN.
2. Những nguyên tắc cơ bản của Thuế.
Thuế phải công bằng: Việc ấn định thuế phải tuỳ theo năng lực về thu nhập, của
cải và khả năng đóng thuế của người chịu thuế.
Thuận tiện cho người nộp thuế: thuận tiện cả về thời gian và địa điểm nộp thuế.
Các quy định của thuế phải rõ ràng: Rõ ràng về căn cứ đánh thuế, thủ tục nộp
thuế, số tiền phải đóng thuế...
Chi phí tiến hành thu thuế phải thấp nhất: nghĩa là chi phí xây dựng hệ thống tổ
chức tiến hành thu thuế là ít nhất.
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
3. Vai trò của Thuế trong nền kinh tế.
Thuế là nguồn thu chủ yếu của NSNN.
Thuế là một trong những công cụ quan trọng của Nhà nước trong việc quản lý và
điều tiết vĩ mô, thúc đẩy nền kinh tế nhà nước phát triển, mở rộng lưu thông hàng
hoá, nâng cao hiệu quả của các doanh nghiệp nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói
chung.
Thuế góp phần thực hiện công bằng xã hội, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế
và tầng lớp dân cư, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh.
4. Chức năng của Thuế trong nền kinh tế.
Thuế hình thành và phát triển qua nhiều chế độ xã hội và mang nhiều nội dung
khác nhau. Dù chế độ thuế khoá có nhiều cải cách tiến bộ và hợp lý hơn, song bản
chất và chức năng của thuế vẫn không thay đổi.
Thuế là công cụ quan trọng để động viên một phần thu nhập quốc dân vào NSNN.
Thuế là công cụ điều tiết, kích thích sản xuất, điều chỉnh cung cầu xã hội.
Thuế là công cụ giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa nhà nước, tập thể và người
lao động.
Nhà nước sử dụng công cụ thuế để kiểm tra và giám sát về mặt tài chính đối với
các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế.
Thuế có tác dụng mở rộng kinh tế đối ngoại đồng thời bảo vệ lợi ích sản xuất
trong nước.
Thuế là công cụ sắc bén để điều hoà thu nhập quốc dân. Nó mang tính quyền lực,
tính cưỡng chế và tính pháp lý cao. Tuy nhiên tính bắt buộc đó luôn được xác lập
trên nền tảng các vấn đề kinh tế - xã hội của người nộp thuế. Và nó là một khoản
không mang tính hoàn trả trực tiếp, đặc điểm này phân biệt sự khác nhau giữa thuế,
phí và lệ phí.
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
5. Phân loại thuế.
Dựa vào những nội dung, tính chất của thuế mà người ta phân chia thuế ra thành
nhiều loại khác nhau. Dựa vào mối quan hệ giữa người nộp thuế và người chịu
thuế, thuế được phân thành thuế trực thu và thuế gián thu.
5.1. Thuế trực thu: Là loại thuế trực tiếp đánh vào thu nhập của cá nhân, tổ chức
kinh doanh có thu nhập. Người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế.
Các sắc thuế thuộc loại thuế trực thu như: Thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu
nhập của người có thu nhập cao, thuế tài sản.
Ưu điểm: Có tính công bằng cao, thuận tiện cho người nộp thuế và người thu thuế.
Nhược điểm: Vì đánh trực tiếp vào thu nhập nên gây ra phản ứng không tốt của
người nộp thuế (trốn thuế, trây ỳ), Nhà nước khó khăn và tốn kém sức người và
thời gian trong việc quản lý và thu thuế.
5.2. Thuế gián thu: Là loại thuế được thu qua giá bán, là yếu tố cấu thành trong giá
bán. Người chịu thuế là người mua, người nộp thuế là người bán - nộp hộ thuế cho
người mua vào NSNN.
Các sắc thuế thuộc loại thuế gián thu như: Thuế GTGT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế
xuất - nhập khẩu.
Ưu điểm: Nhà nước bỏ ra ít chi phí nhưng thu được nhiều thuế nên tiết kiệm được
chi phí cho việc thu thuế.
Nhược điểm: Tính công bằng xã hội không cao.
6. Các yếu tố cấu thành thuế.
Để cấu thành một sắc thuế bao gồm những đặc điểm và yếu tố khác nhau. Luật
thuế bao gồm những sắc thuế song các sắc thuế đều được cấu thành bởi các yếu tố
cơ bản sau: tên sắc thuế, đối tượng chịu thuế, đối tượng nộp thuế, căn cứ tính thuế
(giá tính thuế, thuế suất), kê khai thuế, đăng ký thuế, quyết toán thuế và nộp thuế,
khiếu nại hoặc xét thưởng thuế, miễn giảm hoặc hoàn thuế nếu có.
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
7. Các sắc thuế hiện hành ở Việt Nam.
Thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế GTGT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất - nhập
khẩu, thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế tài nguyên, thuế nhà đất, thuế chuyển
quyền sử dụng đất, thuế thu nhập của người có thu nhập cao và một số khoản thu
khác: tiền thuê đất, tiền sử dụng đất, phí và lệ phí.
II. KHÁI QUÁT VỀ THUẾ GTGT.
1. Sự ra đời và phát triển của thuế GTGT.
Sau 36 năm kề từ khi lý thuyết về thuế GTGT được nhà kinh tế học người Đức đề
xuất năm 1918, vào năm 1954 Pháp là nước đầu tiên trên thế giới áp dụng luật thuế
GTGT. Qua nghiên cứu, lý thuyết về thuế GTGT ngày càng được hoàn thiện và lần
lượt được đưa vào áp dụng. Theo báo cáo của Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF) đến 6
tháng đầu năm 2000 đã có khoảng 124/210 quốc gia áp dụng luật thuế GTGT tăng
163,8% so với năm 1988 (có 47 nước).
ở Việt Nam cùng với sự phát triển của hệ thống thuế, luật thuế GTGT đã chính
thức được Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khoá IX kỳ họp
thứ 11 ngày 10/05/1997 thông qua và có hiệu lực ngày 01/01/1999 thay cho luật
thuế doanh thu. Qua 5 năm thực hiện, luật thuế GTGT đã được Quốc hội khoá XI
ngày 17/06/2003 sửa đổi bổ sung và có hiệu lực ngày 01/01/2004 đến ngày
29/11/2005 sửa đổi bổ sung lần thứ hai và có hiệu lực ngày 01/01/2006, gần đây
nhất là ngày 09/04/2007 sửa đổi bổ sung lần thứ ba và có hiệu lực thi hành ngày
01/01/2008.
2. Khái niệm về thuế GTGT.
Thuế GTGT còn được gọi là VAT (Value Added Tax) là một loại thuế đánh trên
phần giá trị tăng thêm qua mỗi khâu của quá trình sản xuất kinh doanh hàng hoá,
dịch vụ và tổng số thuế thu được ở tất cả các khâu bằng chính số thuế tính trên giá
bán cuối cùng cho người tiêu dùng.
Vậy vấn đề then chốt khi nghiên cứu bản chất của thuế GTGT là phải xác định
được thành phần của giá trị gia tăng ở mỗi giai đoạn sản xuất kinh doanh. Hay nói
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
cách khác muốn xác định được số thuế GTGT phải nộp thì trước tiên phải xác định
được GTGT.
GTGT = Tổng giá trị hàng hóa, - Tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ
dịch vụ bán ra mua vào tương ứng
3. Những đặc tính cơ bản của thuế GTGT.
Thuế GTGT do cơ sở sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ nộp hộ người tiêu
dùng thông qua việc tính gộp thuế này vào giá bán. Người tiêu dùng là người chịu
thuế. Về thực chất thếu GTGT là loại thuế gián thu đánh vào thu nhập của người
tiêu dùng để động viên phần thu nhập cho Nhà nước thông qua giá cả.
Thuế GTGT đánh vào tất cả các giai đoạn của quá trình sản xuất kinh doanh
nhưng chỉ tính trên phần giá trị tăng thêm của mỗi giai đoạn. Vì tổng giá trị gia
tăng ở tất cả các giai đoạn luân chuyển có giá trị bằng giá bán của sản phẩm ở giai
đoạn cuối cùng, do đó việc thu thuế GTGT ở từng giai đoạn đảm bảo cho tổng số
thuế thu được tính trong giá bán cho người tiêu dùng cuối cùng.
Đối tượng điều tiết của thuế GTGT là phần thu nhập của người tiêu dùng cho việc
mua hàng hóa, dịch vụ. Như vậy về nguyên tắc chỉ thu thuế GTGT ở khâu bán
hàng là đủ. Nhưng trên thực tế khó có thể phân biệt đâu là khâu cuối cùng và đâu
là khâu trung gian. Vì vậy để đảm bảo việc thu thuế được công bằng và giảm bớt
việc gian lận thuế nên cứ có hành vi mua hàng là phải thu thuế GTGT. Nếu là tiêu
dùng trung gian thì số thuế được chuyển vào giá bán cho người mua ở giai đoạn
sau, cứ thế thuế GTGT được thu đến giai đoạn tiêu dùng cuối cùng.
4. Sự cần thiết phải ban hành luật thuế GTGT.
* Thuế GTGT ra đời là một nhu cầu tất yếu đối với nền kinh tế khi cơ cấu chính
sách thuế cũ không còn đáp ứng được nhu cầu trong tình hình mới vì:
- Thứ nhất: Thuế doanh thu không đáp ứng được yêu cầu thu và quản lý do có
nhiều bất hợp lý (trùng lặp, thuế thu trên thuế, có nhiều mức thuế suất (11 mức)).
- Thứ hai: Do quá trình toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới, yêu cầu
mở rộng lưu thông hàng hóa giữa các nước đòi hỏi bãi bỏ, giảm thuế ở cửa khẩu
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
đối với xuất nhập khẩu hàng hóa, nó giúp kích thích các ngành sản xuất dịch vụ
trong nước, khuyến khích xuất khẩu những tiềm lực quốc gia và góp phần thúc đẩy
những mặt hàng thiết yếu.
* Như vậy thuế GTGT ra đời trước hết để đáp ứng tình hình mới, sau một thời gian
được áp dụng và kiểm nghiệm, thuế GTGT được đại đa số các nước trên thế giới
thừa nhận về những ưu điểm nổi bật của nó ở các mặt sau:
- Thứ nhất: Với điều kiện số lượng đối tượng được miễn hạn chế và sự vận dụng
thuế suất 0% chỉ hạn chế đối với hoạt động xuất khẩu, thuế GTGT là một thứ thuế
trung lập và không dẫn đến bất kỳ một sự méo mó nào. Điều này thể hiện tính ưu
việt của thuế GTGT so với các loại thuế được nó thay thế.
- Thứ hai: Thuế GTGT là một loại thuế tiêu dùng và được áp dụng rộng rãi, có
phạm vi tính thuế rất rộng nên có thể nói đây chính là nguồn thu chủ yếu và ổn
định cho NSNN.
- Thứ ba: Thuế GTGT có thể khắc phục được nhược điểm của thuế doanh thu là
không thu trùng lặp thuế nên có tác động tích cực giảm chi phí kinh doanh và hạ
giá thành đối với sản phẩm hàng hóa, dịch vụ.
- Thứ tư: Thuế GTGT góp phần khuyến khích xuất khẩu, mở rộng thị trường tiêu
thụ sản phẩm hàng hóa ra nước ngoài, giải quyết nhu cầu ngày càng tăng của xã
hội.
- Thứ năm: Việc thực hiện thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu sẽ góp phần
bảo hộ sự công bằng giữa Doanh nghiệp kinh doanh hàng nhập khẩu và Doanh
nghiệp trong nước đối với hàng hóa sản xuất trong nước. Thuế GTGT không làm
tăng giá cả hàng hóa. Thuế GTGT còn góp phần cơ cấu lại nền kinh tế từ sản xuất
thay thế nhập khẩu chuyển mạnh sang sản xuất hướng xuất khẩu.
- Thứ sáu: Thuế GTGT thúc đẩy việc kiểm tra, kiểm soát của Nhà nước, hạn chế
hiện tượng trốn thuế, lậu thuế, tạo ra môi trường kiểm soát lẫn nhau về thuế giữa
các đơn vị có liên quan trong cung ứng hàng hóa.
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
- Thứ bảy: Thuế GTGT cho phép người nộp thuế có quyền tự kiểm tra, tự kê khai,
tự nộp thuế... dựa trên các hoá đơn hợp pháp, hợp lệ nên nâng cao được tính tự
nguyện, tự giác trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế. Đồng thời khuyến khích
việc thực hiện đúng và đầy đủ chế độ sổ sách, chế độ kế toán, chế độ hóa đơn
chứng từ.
5. Nội dung cơ bản của thuế GTGT ở Việt Nam.
5.1. Đối tượng nộp thuế.
Đối tượng nộp thuế GTGT là tất cả các tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất,
kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT ở Việt Nam, không phân biệt ngành
nghề, hình thức, tổ chức kinh doanh và các tổ chức, cá nhân khác có nhập khẩu
hàng hóa, mua dịch vụ từ nước ngoài chịu thuế GTGT.
5.2. Đối tượng chịu thuế GTGT: Là hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh
doanh và tiêu dùng ở Việt Nam, trừ các đối tượng không thuộc diện chịu thuế
GTGT.
5.3. Đối tượng không chịu thuế GTGT: Gồm 29 nhóm hàng hóa, dịch vụ (xem
phụ lục 1) có các đặc điểm sau:
Là sản phẩm của một số ngành nghề sản xuất và kinh doanh trong những điều kiện
khó khăn, sản phẩm sản xuất ra dùng cho chính những người sản xuất và cho đời
sống toàn xã hội, nhằm tạo điều kiện khuyến khích phát triển: sản phẩm trồng trọt,
chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản... và sản phẩm là thiết bị, máy móc nhập khẩu mà
trong nước chưa sản xuất được.
Là sản phẩm hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phục vụ cho nhu cầu toàn xã hội: Dịch vụ
bảo hiểm, khám chữa bệnh, triển lãm, văn hóa, hoạt động thể dục - thể thao, phát
thanh, truyền hình... nhằm nâng cao đời sống vật chất văn hóa của con người.
Là sản phẩm phục vụ nhu cầu toàn xã hội không vì mục đích lợi nhuận, tài nguyên
chuyên dùng cho an ninh quốc phòng, dịch vụ vệ sinh công cộng, tưới tiêu phục vụ
nông nghiệp... và một số hàng hóa nhập khẩu có tính chất việc trợ, quà tặng, hàng
hóa vì mục tiêu xã hội nhân đạo.
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
Các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ do nhà nước quy định không chịu thuế GTGT:
Dịch vụ tín dụng, quỹ đầu tư, chuyển giao công nghệ, nhập khẩu máy móc,
phương tiện vận tải chuyên dùng (máy bay, tàu thủy, dàn khoan) mà trong nước
chưa sản xuất được, sản phẩm xuất khẩu khoáng sản mà trong nước chưa có điều
kiện chế biến thành sản phẩm tinh, hàng hóa đã chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thì
không phải chịu thuế GTGT tại khâu nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.
Cá nhân kinh doanh có thu nhập dưới mức lương tối thiểu quy định áp dụng cho
công chức nhà nước.
5.4. Căn cứ tính thuế GTGT: Là giá tính thuế và thuế suất.
* Giá tính thuế.
Giá tính thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ là giá chưa có thuế được xác định cụ
thể như sau:
(1) Đối với hàng hoá, dịch vụ do cơ sở sản xuất, kinh doanh bán ra hoặc cung ứng
cho đối tượng khác là giá bán chưa có thuế GTGT. Đối với hàng hóa, dịch vụ chịu
thuế tiêu thụ đặc biệt là giá bán đã có thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng chưa có thuế
GTGT.
(2) Đối với hàng hoá nhập khẩu là giá nhập khẩu tại cửa khẩu cộng (+) với thuế
nhập khẩu (nếu có), cộng (+) thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có). Giá nhập khẩu tại cửa
khẩu làm căn cứ tính thuế GTGT được xác định theo các quy định về giá tính thuế
hàng hóa nhập khẩu.
(3) Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, biếu, tặng, khuyến mại
hoặc để trả thay lương là giá tính thuế GTGT được xác định theo giá tính thuế của
sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại cùng thời điểm phát
sinh các hoạt động này.
(4) Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cơ sở kinh doanh xuất để tiêu dùng
không phục vụ cho sản xuất, kinh doanh hoặc dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng
hoá, dịch vụ không chịu thuế GTGT là giá bán của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
cùng loại hoặc tương đương tại cùng thời điểm phát sinh việc tiêu dùng hàng hóa,
dịch vụ.
(5) Đối với dịch vụ do phía nước ngoài cung ứng cho các đối tượng tiêu dùng ở
Việt Nam là giá dịch vụ bên Việt Nam phải thanh toán cho phía nước ngoài.
(6) Dịch vụ cho thuê tài sản như cho thuê nhà, văn phòng, xưởng, kho tàng, bến,
bãi, phương tiện vận chuyển, máy móc thiết bị... là giá cho thuê chưa có thuế.
Trường hợp cho thuê theo từng hình thức thu tiền thuê từng kỳ hoặc thu trước tiền
thuê cho một thời hạn thuê thì thuế GTGT tính trên số tiền thu từng kỳ hoặc thu
trước, bao gồm cả các khoản thu dưới hình thức khác như thu tiền để hoàn thiện,
sửa chữa, nâng cấp nhà cho thuê theo yêu cầu của bên thuê.
(7) Đối với hàng hóa bán theo phương thức trả góp, trả chậm là giá bán trả một lần
chưa có thuế GTGT của hàng hóa đó (không bao gồm lãi trả góp, trả chậm), không
tính theo số tiền trả góp, trả chậm từng kỳ.
(8) Đối với gia công hàng hóa là giá gia công chưa có thuế GTGT bao gồm: tiền
công, tiền nhiên liệu, động lực, vật liệu phụ và các chi phí khác để gia công do bên
nhận gia công phải chịu.
(9) Đối với xây dựng, lắp đặt: Trường hợp xây dựng, lắp đặt có bao thầu nguyên
vật liệu là giá xây dựng, lắp đặt bao gồm cả giá trị nguyên vật liệu chưa có thuế
GTGT. Đối với trường hợp xây dựng, lắp đặt không bao thầu nguyên vật liệu thì
giá tính thuế là giá trị xây dựng, lắp đặt không bao gồm giá trị nguyên vật liệu
chưa có thuế GTGT. Trường hợp xây dựng, lắp đặt thực hiện thanh toán theo hạng
mục công trình hoặc giá trị khối lượng xây dựng, lắp đặt hoàn thành bàn giao là giá
tính theo giá trị hạng mục công trình hoặc giá trị khối lượng công việc hoàn thành
bàn giao chưa có thuế GTGT.
(10) Đối với cơ sở hạ tầng kỹ thuật do các cơ sở kinh doanh được Nhà nước giao
đất xây dựng để chuyển nhượng gắn với chuyển quyền sử dụng đất thì giá tính
thuế GTGT là giá thực tế chuyển nhượng cơ sở hạ tầng cùng với chuyển quyền sử
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
dụng đất chưa có thuế GTGT, trừ tiền sử dụng đất phải nộp vào NSNN theo giá do
UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định tại thời điểm giao đất.
(11) Đối với hoạt động kinh doanh bất động sản, giá tính thuế GTGT đối với nhà,
hạ tầng gắn với đất được trừ giá đất theo giá do UBND các tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương quy định tại thời điểm nhận quyền sở hữu hoặc sử dụng bất
động sản.
(12) Đối với dịch vụ đại lý tàu biển, dịch vụ môi giới, uỷ thác xuất nhập khẩu và
dịch vụ khác hưởng tiền công hoặc tiền hoa hồng, giá tính thuế là tiền công hoặc
tiền hoa hồng được hưởng chưa có thuế GTGT.
(13) Đối với vận tải, bốc xếp là giá cước vận tải, bốc xếp chưa có thuế GTGT,
không phân biệt cơ sở trực tiếp vận tải, bốc xếp hay thuê lại.
(14) Đối với hàng hóa, dịch vụ có tính đặc thù dùng các chứng từ như vé cước vận
tải, vé xổ số kiến thiết... ghi giá thanh toán là giá đã có thuế GTGT thì giá chưa có
thuế được xác định như sau:
Giá thanh toán (tiềnn bán vé, bán tem...)
Giá chưa có thuế =
1 + (%) thuế suất của hàng hóa, dịch vụ đó.
(15) Đối với dịch vụ du lịch theo hình thức lữ hành, hợp đồng ký với khách hàng
theo giá trọn gói (ăn, ở, đi lại) thì giá trọn gói doanh thu của cơ sở kinh doanh được
xác định là giá đã có thuế GTGT.
(16) Đối với dịch vụ cầm đồ, giá tính thuế là tiền phải thu từ dịch vụ này bao gồm
tiền lãi phải thu từ cho vay cầm đồ và khoản thu khác phát sinh từ việc bán hàng
cầm đồ (nếu có).
(17) Đối với sách, báo, tạp chí bán theo đúng giá phát hành (giá bìa) theo quy định
của Luật xuất bản thì giá bán đó được xác định là giá đã có thuế GTGT để tính
thuế GTGT và doanh thu của cơ sở (đối với loại chịu thuế GTGT). Các trường hợp
bán không theo giá bìa thì thuế GTGT tính trên giá bán ra.
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
(18) Đối với hoạt động in, giá tính thuế là tiền công in. Trường hợp cơ sở in thực
hiện các hợp đồng in, giá thanh toán bao gồm cả tiền công in và tiền giấy in thì giá
tính thuế bao gồm cả tiền giấy.
(19) Đối với dịch vụ đại lý giám định, đại lý xét bồi thường, đại lý đòi người thứ
ba của dịch vụ kinh doanh bảo hiểm, giá tính thuế là tiền công hoặc tiền hoa hồng
được hưởng, bao gồm cả khoản phí tổn cơ sở kinh doanh bảo hiểm thu được.
* Thuế suất.
Theo luật thuế GTGT hiện hành ở Việt Nam có ba mức thuế suất khác nhau: mức
0%, 5%, 10% và được áp dụng với từng loại hàng hóa, dịch vụ sản xuất kinh
doanh trong nước hoặc nhập khẩu (xem phụ lục 2). Trong điều kiện hiện nay khi
mà mặt bằng kinh doanh của các ngành nghề chưa đồng nhất thì việc phân ra thành
nhiều mức thuế suất là rất cần thiết, nhằm thể hiện chính sách điều tiết thu nhập và
hướng dẫn tiêu dùng các loại hàng hóa, dịch vụ khác nhau của Nhà nước.
- Thuế suất 0%: Áp dụng với hàng hóa xuất khẩu kể cả hàng hoá gia công xuất
khẩu, hàng hóa không thuộc diện chịu thuế GTGT xuất khẩu, hoạt động xây dựng,
lắp đặt các công trình ở nước ngoài, công trình của doanh nghiệp chế xuất.
- Thuế suất 5%: Áp dụng với hàng hóa, dịch vụ thiết yếu cần khuyến khích hoặc
sản xuất kinh doanh còn gặp nhiều khó khăn và các hàng hoá, dịch vụ cần được ưu
đãi: nước sạch, thuốc chữa bệnh.
- Thuế suất 10%: Là mức thuế suất thông dụng, áp dụng cho các loại hàng hóa,
dịch vụ thông thường còn lại không thuộc mức thuế suất 0% và 5% như: sản phẩm
điện tử, sản phẩm may mặc, xây dựng, lắp đặt, dịch vụ tư vấn...
5.5. Phương pháp tính thuế GTGT.
Thuế GTGT cơ sở kinh doanh phải nộp được tính theo một trong hai phương
pháp: phương pháp khấu trừ thuế và phương pháp tính trực tiếp trên GTGT.
5.5.1. Phương pháp khấu trừ thuế:
* Đối tượng áp dụng: Các đơn vị, tổ chức kinh doanh, doanh nghiệp thành lập
theo Luật Doanh nghiệp Nhà nước (nay là Luật Doanh nghiệp), Luật Hợp tác xã,
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và các đơn vị, tổ chức kinh doanh khác
được áp dụng phương pháp khấu trừ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, trừ các đối
tượng áp dụng tính thuế theo phương pháp trực tiếp trên GTGT.
* Xác định thuế GTGT phải nộp:
Số thuế GTGT = Thuế GTGT - Thuế GTGT đầu vào
phải nộp đầu ra được khấu trừ.
Trong đó:
Thuế GTGT = Giá tính thuế HH, DV * Thuế suất thuế GTGT
đầu ra chịu thuế bán ra của HH, DV đó.
Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng tính thuế theo phương pháp khấu trừ thuế khi
bán hàng hóa, dịch vụ phải tính và thu thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ bán ra.
Khi lập hóa đơn bán hàng hóa, dịch vụ, cơ sở kinh doanh phải ghi rõ giá bán chưa
có thuế, thuế GTGT và tổng số tiền người mua phải thanh toán. Trường hợp hóa
đơn chỉ ghi giá thanh toán, không ghi giá chưa có thuế và thuế GTGT thì thuế
GTGT của hàng hóa, dịch vụ bán ra phải tính trên giá thanh toán ghi trên hóa đơn,
chứng từ. Trường hợp cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế theo phương
pháp khấu trừ thuế có hoạt động kinh doanh mua, bán vàng, bạc đá quý, ngoại tệ
thì cơ sở phải hạch toán riêng hoạt động kinh doanh này để tính thuế trực tiếp trên
GTGT.
Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ bằng (=) tổng số thuế GTGT ghi trên hoá đơn
GTGT mua hàng hóa, dịch vụ (gồm cả TSCĐ) dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng
hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT, số thuế GTGT ghi trên chứng từ nộp thuế của hàng
hóa nhập khẩu hoặc chứng từ nộp thuế GTGT thay cho phía nước ngoài theo
hướng dẫn của Bộ Tài chính áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân nước ngoài có
hoạt động kinh doanh tại Việt Nam nhưng không thành lập pháp nhân tại Việt
Nam.
Xác định thuế GTGT đầu vào được khấu trừ:
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02
Trường ĐH Kinh doanh & Công nghệ HN Khoa Tài chính - Ngân hàng
- Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ là thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ dùng
cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT.
- Thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ mua vào dùng đồng thời cho sản xuất, kinh
doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế và không chịu thuế GTGT thì chỉ được khấu trừ
số thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng
hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT, số thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ được
tính vào chi phí của hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT.
- Cơ sở kinh doanh phải hạch toán riêng thuế đầu vào của hàng hóa, dịch vụ dùng
cho sản xuất , kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế và không chịu thuế GTGT.
Trường hợp hàng hóa, dịch vụ sử dụng chung cho sản xuất kinh doanh hàng hóa,
dịch vụ chịu thuế và không chịu thuế GTGT nhưng cơ sở không hạch toán riêng
được thuế đầu vào được khấu trừ, thì thuế đầu vào được tính khấu trừ theo tỷ lệ %
doanh số của hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT so với tổng doanh số của hàng
hóa, dịch vụ bán ra.
- Thuế GTGT đầu vào hàng hóa, TSCĐ mua vào bị tổn thất, bị hỏng do thiên tai,
hoả hoạn, tai nạn bất ngờ, mất trộm nếu xác định được tổ chức, cá nhân có trách
nhiệm phải bồi thường thì thuế GTGT đầu vào của số hàng hóa này được tính vào
giá trị hàng hóa tổn thất phải bồi thường, không được khấu trừ.
- Thuế GTGT đầu vào của hàng hoá, dịch vụ được khấu trừ phát sinh trong tháng
nào được kê khai khấu trừ khi xác định số thuế phải nộp của tháng đó, không phân
biệt đã xuất dùng hay còn để trong kho. Trường hợp hóa đơn GTGT hoặc chứng từ
nộp thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ mua vào phát sinh trong tháng
nhưng chưa kê khai kịp trong tháng thì kê khai khấu trừ vào các tháng tiếp sau,
thời gian tối đa là 3 tháng kể từ thời điểm kê khai của tháng phát sinh.
- Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa (kể cả hàng hóa mua ngoài hoặc hàng hóa do
doanh nghiệp tự sản xuất) mà doanh nghiệp sử dụng để khuyến mại, quảng cáo
dưới các hình thức phục vụ cho sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế
GTGT thì được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.
Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị Thơ - Lớp
9A02