Báo cáo "Quy chế tài chính áp dụng cho Cục sở hữu trí tuệ - những bất cập và giải pháp" pot

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 7/2010 25





TS. Lê Thị Thanh *
gy 29/7/1982, Hi ng b trng ó
ban hnh Ngh nh s 125/HBT v
vic sa i t chc b mỏy ca y ban
khoa hc v k thut (nay l B khoa hc v
cụng ngh), trong ú cú quy nh v thnh
lp Cc sỏng ch (nay l Cc s hu trớ tu),
trờn c s t chc ca Phũng qun lớ sỏng
ch - phỏt minh. Theo iu l v t chc v
hot ng ca Cc s hu trớ tu (ban hnh
kốm theo Quyt nh ca B trng B khoa
hc v cụng ngh s 14/2004/Q-BKHCN
ngy 25/6/2004), Cc s hu trớ tu cú chc
nng qun lớ nh nc v bo m cỏc hot
ng s nghip v s hu trớ tu.
Thc hin Ngh quyt i hi i biu
ton quc ln th IX ca ng, ngy
17/9/2001, Th tng Chớnh ph ó kớ Quyt
nh s 136/2001/Q-TTg phờ duyt Chng
trỡnh tng th ci cỏch hnh chớnh nh nc
giai on 2001 - 2010, trong ú xỏc nh rừ
4 lnh vc ci cỏch l ci cỏch th ch, ci

cỏch t chc b mỏy hnh chớnh, xõy dng
v phỏt trin i ng cỏn b, cụng chc v
ci cỏch ti chớnh cụng.
ó cú nhng ci cỏch ỏng k trong lnh
vc ti chớnh cụng, trong ú bc u ó cú
phõn bit ti chớnh c quan nh nc vi ti
chớnh n v s nghip cụng. Nh nc
tn ti v kh nng thc hin cỏc chc
nng, nhim v ca mỡnh, ngõn sỏch nh
nc phi bo m kinh phớ duy trỡ s
hot ng ca cỏc c quan nh nc. V
nguyờn tc, cỏc c quan nh nc thc hin
chc nng, nhim v ca mỡnh nhõn danh
quyn lc nh nc, khụng cú thu, do vy
ngõn sỏch nh nc phi bo m 100%
kinh phớ duy trỡ s tn ti v phỏt trin
ca c quan nh nc. s dng cú hiu
qu ngun ngõn sỏch nh nc, Chớnh ph
ban hnh Ngh nh s 130/2005/N-CP
ngy 17/10/2005 quy nh ch t ch, t
chu trỏch nhim v s dng biờn ch v
kinh phớ qun lớ hnh chớnh i vi cỏc c
quan nh nc.
n v s nghip cụng lp l nhng n
v do Nh nc thnh lp, cung cp cỏc dch
v s nghip trong cỏc lnh vc: y t, giỏo dc
o to, khoa hc cụng ngh v mụi trng,
vn hc ngh thut, th dc th thao Cỏc
hot ng cung cp dch v s nghip phi
c Nh nc qun lớ song phi bo m

cỏc sn phm dch v s nghip c cung
cp vi cht lng cao ỏp ng yờu cu th
trng v hi nhp. gúp phn nõng cao
hiu qu hot ng ca n v s nghip
cụng, Chớnh ph ban hnh Ngh nh s
43/2006/N-CP ngy 25/4/2006 quy nh
quyn t ch, t chu trỏch nhim v thc
hin nhim v, t chc b mỏy, biờn ch v
ti chớnh i vi n v s nghip cụng lp
v Ngh nh s 115/2005/N-CP ngy
05/09/2005 quy nh quyn t ch, t chu
N

* Hc vin ti chớnh


nghiªn cøu - trao ®æi
26 t¹p chÝ luËt häc sè
7/2010
trách nhiệm của các tổ chức khoa học và
công nghệ công lập. Theo đó, điều chỉnh
quan hệ tài chính nói chung và quy định về
cơ chế tự chủ tài chính nói riêng đối với cơ
quan nhà nước có những khác biệt đối với
đơn vị sự nghiệp công. Cục sở hữu trí tuệ là
cơ quan nhà nước thực hiện chức năng quản
lí nhà nước về sở hữu trí tuệ nhân danh
quyền lực nhà nước đồng thời vừa như là
đơn vị sự nghiệp công thực hiện các hoạt
động sự nghiệp về sở hữu trí tuệ. Với quy

định như hiện nay về chức năng, nhiệm vụ
của Cục sở hữu trí tuệ, làm cho cơ quan
này khó có thể cùng lúc thực hiện tốt được
cả chức năng quản lí nhà nước về sở hữu
trí tuệ và chức năng bảo đảm các hoạt động
sự nghiệp về sở hữu trí tuệ. Với sự phát
triển mạnh mẽ của hoạt động sở hữu trí tuệ
trong kinh tế thị trường, với đặc thù của
Cục sở hữu trí tuệ, đòi hỏi phải có cơ chế
tài chính phù hợp.
Cục sở hữu trí tuệ không thể áp dụng cơ
chế tài chính theo quy định tại Nghị định số
130/2005/NĐ-CP ngày 17/10/2005, vì đối
tượng điều chỉnh của Nghị định này là các
cơ quan nhà nước thực hiện chức năng quản
lí nhà nước, có biên chế ổn định được cấp
có thẩm quyền giao, không có nguồn thu sự
nghiệp, trong khi Cục sở hữu trí tuệ thực
hiện hoạt động sự nghiệp về sở hữu trí tuệ
có thu. Cục sở hữu trí tuệ cũng không được
áp dụng cơ chế tài chính theo quy định tại
Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006
và Nghị định số 115/2005/NĐ-CP ngày
5/9/2005, vì Cục sở hữu trí tuệ không phải
là đơn vị sự nghiệp (dù có hoạt động sự
nghiệp) mà Cục sở hữu trí tuệ là cơ quan
nhà nước thực hiện chức năng quản lí nhà
nước về sở hữu trí tuệ.
Dưới góc độ tài chính, để nâng cao hiệu
quả hoạt động của Cục sở hữu trí tuệ, trên cở

sở Luật ngân sách nhà nước, các luật thuế,
Luật quản lí thuế, Pháp lệnh phí và lệ phí,
các nghị định của Chính phủ… Bộ tài chính
đã có các thông tư quy định một số vấn đề về
tài chính của Cục sở hữu trí tuệ, trong đó có:
Thông tư số 22/2009/TT-BTC ngày 4/2/2009
quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lí
và sử dụng phí, lệ phí sở hữu công nghiệp;
Thông tư số 63/2002/TT-BTC ngày 24/7/2002;
Thông tư số 45/2006/TT-BTC ngày 25/5/2006
của Bộ tài chính sửa đổi, bổ sung Thông tư
số 63/2002/TT-BTC ngày 24/7/2002 của Bộ
tài chính hướng dẫn thực hiện các quy định
của pháp luật về phí và lệ phí và Thông tư số
60/2007/TT-BTC hướng dẫn thi hành một số
điều của Luật quản lí thuế và hướng dẫn thi
hành Nghị định số 85/2007/NĐ-CP ngày
25/5/2007 của Chính phủ quy định chi tiết
thi hành một số điều Luật quản lí thuế.
Về bản chất, phí, lệ phí sở hữu công
nghiệp là khoản thu thuộc ngân sách nhà
nước. Với tư cách chủ sở hữu nguồn tài chính
này, Nhà nước cần quy định rõ nội dung,
trình tự thu, quản lí, sử dụng nguồn phí, lệ phí
sở hữu công nghiệp. Theo pháp luật hiện
hành thì cơ quan thu phí, lệ phí (trong đó,
trước hết và chủ yếu là Cục sở hữu trí tuệ)
được trích 35% (ba mươi lăm phần trăm) số
tiền phí, lệ phí về sở hữu công nghiệp thu
được trước khi nộp ngân sách nhà nước, để:

- Chi trả các khoản tiền lương, tiền
công, tiền thù lao, các khoản phụ cấp, các
khoản đóng góp theo quy định được tính trên


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 7/2010 27

tin lng (bo him y t, bo him xó hi
v cụng on phớ) cho ngi lao ng trc
tip thc hin cụng vic, dch v v thu phớ,
l phớ, tr chi phớ tin lng cho cỏn b,
cụng chc ó hng lng t ngõn sỏch nh
nc theo ch quy nh.
- Chi mua sm, sa cha, duy tu, bo
dng ti sn, mỏy múc, trang thit b,
phng tin lm vic phc v cho thc hin
cụng vic, dch v v thu phớ, l phớ; khu
hao ti sn c nh thc hin cụng vic,
dch v v thu phớ; chi mua cụng ngh, k c
quyn s dng cụng ngh c bo h s
hu trớ tu; chi phớ cho vic thit lp, qun lớ
v t chc khai thỏc mng li cỏc c s d
liu thụng tin v s hu trớ tu;
- Chi mua sm vt t, nguyờn liu nh
vn phũng phm, vt t vn phũng, in
thoi, in, nc, xng xe, cụng tỏc phớ v
cỏc khon chi khỏc nh in n, mua cỏc biu
mu, chng ch, vn bng bo h v cỏc n
phm khỏc;

- Chi phớ thuờ dch v bờn ngoi phc v
cỏc cụng vic qun lớ v phỏt trin hot
ng, nh: thuờ c s vt cht, vn phũng
lm vic, thuờ khoỏn chuyờn mụn, thuờ dch
v tra cu, thuờ dch thut, cung cp thụng
tin, thuờ thm nh ni dung cỏc i tng
s hu cụng nghip ca cỏc c quan s hu
trớ tu quc gia hoc quc t;
- Chi phớ o to, bi dng, tp hun,
hi ngh, hi tho trong nc v ngoi nc
v chuyờn mụn, nghip v s hu trớ tu;
chi phớ t chc ph bin, tuyờn truyn,
hng dn phỏp lut, chớnh sỏch, chin
lc, quy hoch, k hoch v s hu trớ tu;
chi phớ xõy dng v thc hin ti, ỏn
thuc nhim v nghiờn cu thng xuyờn
nhm phỏt trin h thng s hu trớ tu,
nõng cao nng lc chuyờn mụn, nghip v
s hu trớ tu;
- Chi phớ thc hin dch v phc v vic
gii quyt cỏc tranh chp, khiu kin v s
hu cụng nghip v tranh chp, khiu kin
thng mi liờn quan n s hu cụng nghip;
- Trớch qu khen thng, qu phỳc li
cho cỏn b, nhõn viờn trc tip thc hin
cụng vic, dch v v thu phớ, l phớ trong c
quan theo quy nh.
Hng nm, c quan thu phớ, l phớ phi
quyt toỏn thu chi theo thc t. Sau khi
quyt toỏn ỳng ch , s tin phớ, l phớ

c trớch li trong nm nu cha chi ht
thỡ c chuyn sang nm sau tip tc chi
tiờu theo ch quy nh.
nh kỡ hng thỏng, c quan thu phớ, l
phớ cú trỏch nhim kờ khai, np v quyt toỏn
s tin phớ, l phớ cũn li (65%) vo ngõn
sỏch nh nc theo chng, loi, khon, mc
tng ng ca Mc lc ngõn sỏch nh nc.
Bờn cnh ngun thu l phớ, l phớ s hu
cụng nghip, trong quỏ trỡnh hot ng, Cc
s hu trớ tu cũn cú th cú cỏc ngun thu s
nghip khỏc (nh ngun thu t cỏc hp ng
thc hin cỏc dch v ).
Theo quy nh hin hnh, quyn t ch
v ti chớnh ca Cc s hu trớ tu l rt hn
ch. Hng nm, s tin m Cc s hu trớ tu
c li tuy khụng nhiu nhng hu nh
khụng s dng ht, trong khi nhiu nhu cu
ca Cc khụng c ỏp ng v thu nhp
ca cỏn b, cụng chc trong Cc khụng
c tng quỏ mc khng ch ging nh
cỏc c quan nh nc khỏc (h s tng thờm


nghiên cứu - trao đổi
28 tạp chí luật học số
7/2010
qu tin lng ti a khụng quỏ 1,0 ln so
vi mc tin lng cp bc, chc v do Nh
nc quy nh tr thu nhp tng thờm cho

cỏn b, cụng chc), do ú khụng khuyn
khớch cỏn b, cụng chc v ngi lao ng
trong n v.
Nh vy, v mt lớ lun cng nh thc
tin, phỏp lut iu chnh cỏc quan h ti
chớnh ỏp dng i vi Cc s hu trớ tu
nh trờn l cha phự hp ũi hi phi c
thay i.
T c thự ca Cc s hu trớ tu, nờn cú
cỏc quy phm phỏp lut iu chnh riờng mt
s quan h ti chớnh ỏp dng i vi Cc s
hu trớ tu, va bo m cho hot ng ca
Cc s hu trớ tu, va bo m s dng cú
hiu qu nht ngun thu t phớ, l phớ s hu
cụng nghip, thỳc y hot ng s hu trớ
tu, ỏp ng yờu cu ca nn kinh t th
trng v yờu cu hi nhp.
Do cú s gn kt gia hot ng qun lớ
nh nc v hot ng s nghip ti Cc s
hu trớ tu, trong ú hot ng s nghip
chim t trng ln hn nhiu so vi hot
ng qun lớ nh nc v thc t ngun thu
s nghip ti Cc s hu trớ tu luụn tng
cao, ỏp ng yờu cu chi qun lớ hnh
chớnh v chi thng xuyờn. T ú, trc
mt, nờn quy nh theo hng Cc s hu
trớ tu c t ch ti chớnh nh ỏp dng i
vi n v s nghip cụng cú thu t bo m
100% chi hot ng thng xuyờn theo quy
nh ti Ngh nh s 43/2006/N-CP. Tt

nhiờn, nu Cc s hu trớ tu c thc hin
c ch t ch ti chớnh theo Ngh nh
43/2006/N-CP thỡ c quan nh nc cú
thm quyn cng cn cú quy nh c th (t
l phn trm) s thu phớ, l phớ c li
cho Cc s hu trớ tu bo m ton b
khon chi qun lớ hnh chớnh nhm thc hin
chc nng qun lớ nh nc v s hu trớ tu
(phn ny nu l c quan qun lớ hnh chớnh
khỏc s do ngõn sỏch nh nc cp trc tip)
v phn chi cho hot ng thng xuyờn
thc hin hot ng s nghip (C quan nh
nc cú thm quyn cn phi quy nh t l
phn trm s phớ, l phớ c li cho Cc
s hu trớ tu bi bn cht khon thu phớ, l
phớ s hu cụng nghip l ngun thu ca
ngõn sỏch nh nc v hng nm s thu ny
t Cc s hu trớ tu l rt ln). Trờn c s
ú, Cc s hu trớ tu xõy dng quy ch chi
tiờu ni b. Quy ch chi tiờu ni b cn quy
nh: mc chi i vi cỏc khon chi thng
xuyờn v chi qun lớ hnh chớnh cao hn
hoc thp hn mc chi do c quan nh nc
cú thm quyn quy nh; cú th quy nh
phng thc khoỏn chi phớ cho tng b phn
trc thuc. Cn c vo ngun thu v nhim
v c thc hin, Cc s hu trớ tu c
quyt nh tng mc thu nhp tng thờm
trong nm theo quy ch chi tiờu ni b
(khụng b khụng ch) sau khi ó thc hin

vic trớch lp qu phỏt trin hot ng s
nghip. V vic trớch lp cỏc qu cn bo
m theo th t: trớch ti thiu 25% s chờnh
lch thu ln hn chi lp qu phỏt trin
hot ng; qu khen thng, qu phỳc li
(mc trớch ti a i vi qu khen thng v
qu phỳc li khụng quỏ 3 thỏng tin lng,
tin cụng v thu nhp tng thờm bỡnh quõn
trong nm), qu d phũng n nh thu nhp
(nu thy cn thit).
(Xem tip trang 36)