Thuyết minh về một danh lam thắng
cảnh ở Địa Phương em - Núi Chứa Chan -
chùa Gia Lào (Đồng Nai)
Núi Chứa Chan - chùa Gia Lào (huyện Xuân Lộc) là một địa danh nổi tiếng
xưa nay không chỉ là phong cảnh hữu tình từ vẻ đẹp của núi đá hang động thiên nhiên
kết hợp với bàn tay sáng tạo khéo léo của con người mà còn là một địa danh với nhiều
chiến tích lịch sử đã đi vào ký ức của bao thế hệ cư dân như một biểu tượng của quê
hương "Miền Đông gian lao mà anh dũng".
Ngày 17-6-2009, UBND tỉnh Đồng Nai đã ra Quyết định số 1687/QĐ-UBND
xếp hạng núi Chứa Chan là di tích lịch sử - danh thắng đầu tiên nằm trên địa phận
huyện Xuân Lộc. Và ngày 8-8 tới, Đảng bộ và nhân dân huyện Xuân Lộc sẽ long
trọng tổ chức lễ đón nhận Bằng công nhận di tích lịch sử danh thắng.
* Núi Chứa Chan - chùa Gia Lào: Dị tích lịch sử, danh thắng
Núi Chứa Chan cao khoảng 837m là một trong những ngọn núi hiếm hoi của
miền Đông Nam bộ, một thắng cảnh hữu tình nằm gọn trên địa bàn huyện Xuân Lộc.
Xung quanh núi có 4 suối nước trong mát quanh năm mang những cái tên rất quen
thuộc của đồng bào dân tộc Châu Ro: Gia Ui, Gia Miên, Gia Liêu, Gia Lào.
Từ ngã ba Ông Đồn theo tỉnh lộ 766 đi hướng Đông Bắc khoảng 3 cây số, du
khách đến chân núi Chứa Chan. Từ đây, theo đường mòn và những bậc đá tam cấp đã
định hình để lên núi viếng chùa. Trên lưng chừng núi ở độ cao khoảng 600m có một
hang đá thiên tạo về hướng Đông Bắc có mái vòm uốn cong tạo dáng hình rồng như
kiến trúc chùa cổ, xung quanh khu vực này từ xưa, giới tu hành, đạo hạnh đã đến dựng
chùa, trong đó có chùa Gia Lào (tức là chùa Bửu Quang Tự). Trong phạm vi khu vực
núi Chứa Chan còn có mật khu Hầm Hinh nổi tiếng là địa điểm đóng quân của Ban
chỉ huy quận quân sự 10, sau đó là Huyện đội Xuân Lộc trong khoảng thời gian từ
năm 1946 đến cuối năm 1948. Hầm Hinh là một bãi đá tự nhiên gồm những viên đá
granite xếp ken với nhau tạo thành một bức tường dày. Âm sâu bên trong là hang đá
gồm những tảng đá lớn xếp chênh nhau tạo thành. Lòng hang sâu hun hút, khúc khuỷu
với nhiều chỗ rộng hẹp, cao thấp khác nhau tạo thuận lợi cho việc thoát hiểm khi cần.
Chính nhờ vị thế đó, Ban chỉ huy quận quân sự 10 (Xuân Lộc) đã chọn đóng quân và
cũng từ địa điểm này các đồng chí: Đinh Quang Ân, Bùi Cát Vũ, Phạm Đình Công đã
lập sở chỉ huy đánh giao thông đường sắt ở Trảng Táo, Gia Hinh, Bảo Chánh. Năm
1947, đồng chí Nguyễn Văn Tạo lúc này là chủ tịch quận bộ Việt Minh Xuân Lộc và
đồng chí Huỳnh Công Tâm (Tư Ước), chỉ huy trưởng quận quân sự 10, kiêm chỉ huy
trưởng ban bảo vệ căn cứ địa Gia Ray đã tạm mượn chùa Chánh Giác ở mật khu Hầm
Hinh để chứa thóc gạo làm trạm tiếp tế lương thực cho bộ đội và cán bộ trong huyện.
Cuối năm 1948, giặc Pháp tiến hành càn quét vùng quanh núi Chứa Chan, mật khu
Hầm Hinh bị lộ, quân Pháp và Việt gian đốt chùa Chánh Giác, lúa gạo cháy suốt 6
ngày đêm còn ngút khói. Thời gian sau, thầy trò chùa Chánh Giác lại chạy lên chùa
Bửu Quang tiếp tục tu hành, vận động bá tánh ủng hộ kháng chiến.
Tháng 5-1947, đồng chí Lê Duẩn, Bí thư xứ ủy Nam bộ trên đường đi công tác
từ Nam Trung bộ vào đến núi Chứa Chan. Đồng chí đã lưu lại căn cứ của huyện Xuân
Lộc tại khu vực chùa Gia Lào một thời gian.[/COLOR]
* Núi Chứa Chan - chùa Gia Lào: Điểm hẹn du lịch
Từ chân núi lên chùa chừng 2km, đặc biệt là khi du khách leo hết dốc khoảng
300 bậc đá sẽ đến một đoạn đường bằng phẳng rợp bóng cây. Đến cây 1 ngọn 3 gốc
gặp suối Tiên, du khách có thể hết sức thích thú khi vốc nước rửa mặt. Nguồn nước từ
trong hang núi chảy ra, thật trong mát. Vượt dốc 3, du khách sẽ đến chùa, chùa được
kiến tạo dựa vào hình thể thiên nhiên, chánh điện xây mái vòm uốn cong bên trên
hang đá của hàm rồng. Tất cả tạo nên một quần thể những hang động thiên nhiên được
bàn tay con người xây đắp thêm phần thẩm mỹ, tạo cho ngôi chùa một vẻ thâm
nghiêm kỳ vĩ.
Vào ngày cuối tuần về Xuân Lộc, du khách có thể bơi thuyền trên hồ Gia Ui
(thuộc xã Xuân Tâm) cách thị trấn Gia Ray khoảng 5km về phía Đông Bắc; rồi ghé
qua khu vui chơi giải trí hồ Núi Le (toạ lạc tại khu 7, thị trấn Gia Ray) để thưởng thức
các món ăn đặc sản của sông, hồ ngắm cảnh thiên nhiên sông núi hữu tình. Từ giã
hồ Núi Le thơ mộng, du khách về lại núi Chứa Chan lên viếng chùa Gia Lào, dùng
bữa cơm chay, đêm ngủ võng trong những chòi lá dựng cheo leo trên sườn núi để
thưởng thức một đêm ngủ rừng đầy thú vị.
Sớm tinh sương vào chùa thắp hương cúng Phật, du khách còn thời gian
thưởng thức vẻ đẹp của rừng núi, của bạt ngàn nương rẫy với những vườn cây ăn trái
xanh tươi, như: mít, bơ, chôm chôm, chuối, sầu riêng, cam, quýt Ở đây còn có hàng
chục loài hoa kiểng bốn mùa trổ hoa ngát hương làm du khách ngất ngây có cảm giác
như sống giữa bồng lai tiên cảnh.
Thêm một tin vui nữa là sau khi núi Chứa Chan được công nhận di tích lịch sử
- danh thắng, huyện Xuân Lộc sẽ đầu tư hệ thống cáp treo phát triển du lịch ở khu vực
này. Đến lúc đó chắc chắn khu di tích - danh thắng núi Chứa Chan sẽ là một điểm du
lịch lý tưởng, một điểm hẹn hấp dẫn cho du khách.
================================================
Nằm án ngữ một bên trên đường Quốc lộ 1 thuộc địa phận huyện Xuân Lộc,
tỉnh Đồng Nai, núi Chứa Chan nhìn xa giống hình bát úp, trên đỉnh thường xuất hiện
mây mù lãng đãng, rất thơ mộng. Núi Chứa Chan có độ cao 837m so với mặt đất và
1.800 so với mặt biển, là một nhánh cuối của dãy Trường Sơn vươn ra biển Đông.
Dãy núi tọa lạc sừng sững trên diện tích khoảng 55 hecta tại xã Xuân Trường và cũng
là điểm tựa lưng của thị trấn Gia Ray, trung tâm chính huyện Xuân Lộc tỉnh Đồng Nai
Đến núi Chứa Chan vào ngày đầu xuân (ngày 11 tháng Giêng Âm lịch), nhóm
chúng tôi gặp một số trục trặc nhỏ do vấn đề liên lạc (trên núi) khá kém, nhưng đối
với tôi vẫn là một chuyến đi thú vị. Sau đây là vài dòng tôi ghi nhận được qua chuyến
tham quan này.
Theo một số tài liệu tìm được trước đó, núi Chứa Chan còn nhiều nét hoang sơ
chưa có bàn tay con người xâm phạm nhiều. Nhận xét này ít nhiều đúng với núi Chứa
Chan (phần núi mà rừng còn phủ xanh) nhưng ko đúng với đoạn núi dẫn lên chùa Gia
Lào.
Chùa Gia Lào (hay còn gọi là chùa Bửu Quang) - vốn dĩ là một ngôi chùa linh
thiêng ko chỉ đối với người dân bản địa mà còn đối với người phương xa. Họ thường
hành hương để đến chùa này để cầu mong những điều tốt đẹp nhất sẽ đến. Chính vì
thế, đoạn đường 3,2 km dẫn từ chân núi lên chùa Gia Lào (nằm ở độ cao khoảng
600m) mang nặng màu sắc kinh doanh và mê tín, át hẳn không khí trang nghiêm
thường có ở những ngôi chùa linh thiêng và không khí tĩnh lặng của miền núi hoang
sơ này.
Đủ mọi loại hình kinh doanh cho du khách đến hành hương. Này thì quán ăn
(toàn bán đồ mặn, pà kon nào ăn chay thì chịu khó chuẩn bị trước nha), võng để ngả
lưng khi thấm mệt, karaoke những thứ mà ở chợ người ta thường bán thì trên đoạn
đường lên chùa này có đủ cả. Đường đi khá hẹp và nhiều bậc thang nhưng ko khiến
chúng tôi mệt bằng việc phải chen chúc giữa dòng người tấp nập đến ngạt thở.
Trên đường lên chùa, có một tạo vật tuyệt vời của tạo hóa ban tặng, đó làcây đa
3 gốc. Đó là 1 cây đa cao khoảng 50m, thân cây được hình thành từ 3 gốc chụm lại -
đó là điểm đặc biệt của cây đa này. Thân cây cao và tỏa bóng rộng khiến ai cũng phải
trầm trồ ngạc nhiên và thích thú nhưng (hixhix) đã bị người dân "thần thánh hóa" - nói
đây là "sơn thần" (hoặc "thần đa") nhập vào cây này và bày ra đủ trò cúng kiếng ở
đây.
Để thuận tiện cho việc cúng kiếng, người ta đã tiến hành xây gạch bao quanh
gốc cây đa. Nhang đèn, bánh trái các loại vung vãi khắp nơi khiến cho khu vực này
mất vệ sinh nghiêm trọng.
Theo một người dân lâu năm ở đây, cây 3 gốc 1 ngọn thực ra là một cây đa
sống ký sinh lâu năm trên thân cây đại thụ, hút hết dưỡng chất của cây này mà thành.
Nhiều năm qua, lợi dụng sự mê tín thái quá của khách hành hương mà người cò cúng,
khấn thuê phịa đủ thứ chuyện quỷ ma hòng lừa mị, bán buôn chặt chém; đêm đêm họ
vẽ chuyện cầu số, gọi hồn ỏm tỏi!
Nhưng núi Chứa Chan thì quả là một nơi xứng đáng để nhóm thanh niên trai
tráng chúng tôi thử thách chính mình. Từ chùa Gia Lào có những con đường mòn nhỏ
để dẫn lên đỉnh núi. Ku Hùng và bạn Thư đã làm 1 chuyến "tiền trạm" lên đỉnh trước
rùi đến bọn chúng tôi lũ lượt kéo nhau theo (cái này là do ku Hùng oánh lẻ với bạn
Thư nà, ko thèm rủ anh em đi cùng gì hết, cứ lẳng lặng leo núi 2-mình, ghê nha!).
Đoạn đường mòn chúng tôi qua khá hẹp và dốc (xem hình trên), nhưng ko khó
lém để chinh phục đỉnh núi vì đã có nhiều người đi qua đoạn đường mòn này rùi. Pà
kon nào muốn thử thì làm 1 chuyến đến núi Chứa Chan nhé!
Một ngôi chùa và một ngọn núi linh thiêng nhưng đáng tiếc là thiếu sự quan
tâm của chính quyền sở tại (nhìn cái bảng đón chào du khách cũ mèm thế này ) lại
thêm sự thiếu ý thức của con người (rác trên chùa và trên núi nhiều vô kể - do các du
khách ăn uống tự nhiên rùi xả rác bừa bãi) khiến núi Chứa Chan mất đi hình ảnh đẹp
vốn có. Mong rằng cơ quan chức năng cần có biện pháp quan tâm nhiều hơn đến "Đệ
nhị thiên sơn" (núi Chứa Chan cao 837 m, cao thứ 2 của cả Nam Bộ này - chỉ thua có
No.1 - núi Bà Đen - Tây Ninh thui) để du khách ngoài một chuyến hành hương còn có
dịp thưởng thức không khí trong lành và vẻ đẹp hoang sơ của miền núi tuyệt vời này.