HUTECH
BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKăTHUTăCỌNGăNGHăTP.HCM
HăHOĨNGăTRNG
HOĨNăTHINăCÔNG TÁC THANH KIMăTRAă
THUăTIăCCăTHUăTNHăNGăNAI
LUNăVNăTHCăS
ChuyênăngƠnh:ăQUNăTRăKINHăDOANH
Mưăs: 60.34.05
TP.ăHăCHệăMINH,ă06.2012
HUTECH
BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKăTHUTăCỌNGăNGHăTP.HCM
HăHOĨNGăTRNG
HOĨNăTHINăCÔNG TÁC THANH KIMăTRAă
THUăTIăCCăTHUăTNHăNGăNAI
LUNăVNăTHCăS
ChuyênăngƠnh:ăQUNăTRăKINHăDOANH
Mưăs: 60.34.05
HNGăDNăKHOAăHC:ăTS.ăPHANăMăHNH
TP.ăHăCHệăMINH,ă06.2012
HUTECH
i
CỌNGăTRỊNHăCăHOĨNăTHĨNHăTI
TRNGăIăHCăKăTHUTăCỌNGăNGHăTP.ăHCM
Cánăbăhngădnăkhoaăhc: TS.ăPHANăMăHNH
(Ghi rõ h,ătên,ăhcăhƠm,ăhcăvăvƠăchăký)
Cánăbăchmănhnăxétă1ă:
(Ghiărõăh,ătên,ăhcăhƠm,ăhcăvăvƠăchăký)
Cánăbăchmănhnăxétă2ă:
(Ghiărõăh,ătên,ăhcăhƠm,ăhcăvăvƠăchăký)
LunăvnăthcăsăđcăboăvătiăTrngăiăhcăKăthutăCôngănghăTP.ăHCM
ngƠyă.ă.ăthángă.ă.ă.ănmă.ă.ă.
ThƠnhăphnăHiăđngăđánhăgiáălunăvnăthcăsăgm:
(Ghiărõăh,ătên,ăhcăhƠm,ăhcăvăcaăHiăđngăchmăboăvălunăvnăthcăs)
1.
2.
3.
4.
5.
XácănhnăcaăChătchăHiăđngăđánhăgiáăLVăvƠăKhoaăqunălýăchuyênăngƠnhăsauă
khi lunăvnăđưăđcăsaăchaă(nu có).
ChătchăHiăđngăđánhăgiáăLVă KhoaăqunălỦăchuyênăngƠnh
HUTECH
ii
TRNG H K THUT CÔNG NGH TPHCM
PHÒNG QLKH-TSH
CNG HÒA XÃ HI CH NGHA VIT NAM
călpă- Tădoă- Hnhăphúc
TP. HCM, ngày … tháng… nm 20 …
NHIMăV LUNăVNăTHCăS
Hătênăhcăviên:ăHăHOÀNGăTRNG Giiătính:ăNam
NgƠy,ătháng,ănmăsinh: 22/08/1983 Niăsinh:ăng Nai
ChuyênăngƠnh:ăQUNăTRăKINHăDOANHă MSHV: 1084011049
I- TểNăăTĨI:ăHOÀNăTHINăCÔNGăTÁCăTHANHăTRAăKIMăTRAăTHUăTIă
CCăTHUăTNHăNG NAI
II- NHIMăVăVĨăNIăDUNG:ăgmă3 chngăchính
Chngă1.ăLý lunăcăbn v thu và Thanh tra ậ Kim tra Thu.
Chngă2.ăThc trng công tác Thanh tra ậ Kim tra thu ti Cc thu Tnh
ng Nai
Chngă3. Các gii pháp nhm hoàn thin công tác thanh, kim tra thu ti
Cc thu Tnhăng Nai
Kt lun.
III- NGĨYăGIAOăNHIMăV: 15/09/2011
IV- NGĨYăHOĨNăTHĨNHăNHIMăV:ă15/06/2012
V- CÁNăBăHNGăDN: TS. PHANăMăHNH
CÁNăBăHNGăDN KHOAăQUNăLụăCHUYểNăNGĨNH
(HătênăvƠăchăký) (HătênăvƠăchăký)
HUTECH
iii
LIăCAMăOAN
TôiăxinăcamăđoanăđơyălƠăcôngătrìnhănghiênăcuăcaăriêngătôi.ăCácăsăliu,ăktă
quănêuătrongălunăvnălƠă trungăthcăvƠăchaătngăđcăaiăcôngăbătrongăbtăkă
công trình nào khác.
Tôiăxinăcamăđoană rngă miăsăgiúpăđăchoăvicăthcă hină lună vnănƠyăđưă
đcăcmănăvƠăcácăthôngătinătríchădnătrongălunăvnăđưăđcăchărõăngunăgc.
Hcăviênăthcăhinălunăvn
HăHoƠngăTrng
HUTECH
iv
LIăCÁMăN
Tôi xin kính gi li cámăn chân thành ti Ban giám hiuăcùng các thy cô
trng i Hc KăthutăCôngăngh Thành ph H Chí Minh, Banălưnhăđoăcùngă
cácăanh/chănhơnăviênăđangăcôngătácătiăCcăthu,ăChiăccăthuăcaăTnhăngăNai,
các t chc và cá nhân đã truyn đt kin thc, thoălun, cung cp các tài liu
cn thit, cùng vi nhng câu tr li và giúp đ cho tôi hoàn thành bài lun vn
này.
căbitătôiăxinăcmănăti:
Cô TS.ăPhanăMăHnh : TrngăH K thut Công ngh TPHCM
VƠ,ătôiăcngăxinăcmănătiăttăcăcácăđng nghip,ăgiaăđìnhăvƠăbnăbèăđưă
giúpăđăchoătôiătrongăthiăgianăqua.
Trơnătrng.
HăHoƠngăTrng
LpăCaoăhcăKhóaă1ăậ TrngăiăhcăKăthutăCôngănghăTP.HCM
HUTECH
v
TịMăTTăLUNăVN
CôngătácăqunălýăthuătheoăcăchătăkhaiătănpăđưăvƠăđangăđcăngƠnhăthuă
VităNamăápădng,ătrongăđóăthanhătraăkimătraăthuălƠăquanătrngănht.ăNmă2006ălƠă
nmăđu tiên Vit Nam thc hin ci cách công tác thanh tra thu trênăcăs thu
thp và phân tích thông tin, la chnăcácăđnăv có du hiu gian ln thu đ tin
hành kim tra, va không gây phin hà cho các doanh nghip không vi phm, va
tránh lãng phí ngun lc ca căquanăthu. NhmămcătiêuăxácăđnhăcácăyuătănƠoă
nhăhngăđnăcôngătácăthanhă- kimătraăthuătiăCcăthuăngăNai,ătácăgiătină
hƠnhăkhoăsátăcácăcánăbăđangăcôngătácătrcătipătiăbăphnăthanhă- kimătraăthuă
caătnh,ăthƠnhăphăvƠăhuynătrênăđaăbƠn.ăVicăkhoăsátănƠyăgiúpătácăgiăcóămtă
ắbcătranhătngăthẰăvăcôngătácăthanhăkimătraăthuătrongăTnh.
iătngăkhoăsátălƠăcácăviênăchcăthuăđangălƠmăcôngătácăthanh,ăkimătraă
tiăvnăphòngăCcăthuăvƠăcácăchiăccăthuăqunăhuyn. Ktăquăkhoăsátăchoăthyă
cácănhơnătănhăhngăđnăcôngătácăthanh,ăkimătraăthuătiăccăthuătnhăngăNai:ă
(1)ăMiăquanăhăgiaăcăquanăthuăvƠădoanhănghip;ă(2)ăCăquanăthu;ă(3)ăDoanhă
nghip.ăMiăquanăhăgiaăcácănhơnătătrênăđnăcôngătácăthanhăkimătraăđcăbiuă
din thông qua mô hình sau:
Yă =ă 3.393ă +ă 0.14*Miă liênă hă giaă că quană thuă vƠă doanhă nghipă +ă
0.054*Căquanăthuă+ă0.62*Doanhănghip
Ngoàiăra,ăthôngăquaăcơuăhiămăcaăktăquăkhoăsátăcngăchoătácăgiămtăsă
thôngătinăkhácăliênăquanăđnăcôngătácăthanhăkimătra thuătrênăđaăbƠnătnhăngă
Naiănhăsau:ăngƠnhănghăcóăhinătngăviăphmăthuănhiuănht,ăđiătngăthngă
xuyênăkêăkhaiăl,ăđiătngăviăphmăvăchăđăhchătoánăsăsáchăkătoán. Thông
quaăvicăphơnătíchăthcătrngăcôngătácăthanhăkimătraăthuătiătnhăngăNai,ătácăgiă
đưăđăxutămtăsăgiiăphápănhăsau:
HUTECH
vi
Nhómăgiiăphápăătmăvămôănhăvic:ăbanăhƠnhăhăthngălutăpháp,ăchínhă
sách;ăxácăđnhărõă vaiătròăcaăTngăccăThu;ăSăphiăhpăcaăcácăcăquanăchcă
nng;ă
NhómăgiiăphápăcăthătăphíaăCcăthuătnhăngăNaiăliênăquanăđnăvnăđă
văngunănhơnălc;ăiămiăquyătrìnhălpăkăhochăthanhătra,ăkimătra;ăyămnhă
ngădngăcôngănghăthôngătin;ăiămiăcôngătácăthanhătra,ăkimătraădoanhănghipă
quaăvicăthcăhinăkimătraătiătrăsăcăquanăthu;ăT chc tt công tác x lý sau
thanh tra, kim tra
i chiu vi mcătiêuăđ ra, lunăvnăđưăgii quytăđc các vnăđ: Trình
bày lý lun v mô hình qun lý thu t đóănhìnănhn công tác thanh tra, kim tra là
mt khâu có mi quan h gn lin vi qun lý thu;ăđaăraăcácălýălunăcăbn v
công tác thanh tra, kim tra thu.ăánhăgiáăthc trng công tác kim tra, thanh tra
thu chngă2ăch rõăđcăcácăuăđimăvƠănhcăđim trong công tác thanh tra,
kim tra thu ca Cc thu Tnhă ngă Naiă lƠmă că s cho các gii pháp trong
chngă3.
HUTECH
vii
ABSTRACT
Vietnam’să Departmentă ofă Taxationă appliedă the management of self-reported
tax by self-payment mechanism , including tax examination and inspection is the most
important. Vietnam reform the tax inspection on the basis of collecting and analyzing
information in 2006, select the unit for signs of fraud examined, not just a nuisance
for businesses is not violated, just to avoid wasting resources by the tax authorities.
Aims to identify the factors that affect the tax examination an inspection in Dong Nai
Department of Taxation, the authors conducted a survey of staff working directly in
tax examination and inspection in DongNai. The survey helped author a "picture" of
the tax examination and inspection in the province.
Survey results showed that the factors affecting the Inspecting tax in Dong Nai
Department of Taxation: (1) The relationship between Department of Taxation and
enterprises, (2) Department of Taxation , (3) Enterprise. The relationship between
these factors to the work of inspection is performed through the following model:
Y = 3.393 + 0:14 * The relationship between Department of Taxation and
Enterprises + + 0.054*Department of Taxation + 0.62*Enterprises
In addition, through the open question of the survey results also written some
other information related to the tax examination and inspection Dong Nai province as
follows: industry phenomenon most tax violations , who frequently declared losses,
the violators of the accounting regime bookkeeping. Through the analysis of the status
of tax inspection in Dong Nai, the author has proposed some solutions as follows:
Group macro solutions such as: issuing legal system, policies, clearly
identifying the role of Taxation; The coordination of the authorities;
Group specific solutions from the Dong Nai Department of Taxation issues
relating to human resource, innovation planning process inspection and testing;
Promoting the application of information technology; Innovation inspection and
HUTECH
viii
inspect the implementation of an enterprise through inspection at the offices of Tax
well the organization after the inspection process, inspection
Compared with the objectives, the thesis has solved the problem: Present
theoretical models of tax administration which recognizes the inspection, testing is a
stage of a relationship associated with the management Tax; provide the basic theory
of the inspection, tax inspection. Assessment of the status of inspection, tax
inspections specified in Chapter 2 are the advantages and disadvantages of the
inspection, tax inspection of Dong Nai Province Tax Department as the basis for the
solution in Chapter 3.
HUTECH
ix
MC LC
LIăCAMăOAN iii
LIăCÁMăN iv
TịMăTTăLUNăVN v
ABSTRACT vii
MCăLC ix
DANHăMCăBNGăBIU xiii
DANHăMCăHỊNHăNH,ăSă,ăăTH xiv
DANHăMCăTăVITăTT xv
LIăMăU xvi
LýădoăchnăđătƠi xvi
Mcătiêuănghiênăcuăcaălunăvn xvi
iătngăvƠăphmăviănghiênăcu xvii
Phngăphápănghiênăcu xvii
Ktăcuăcaălunăvn xvii
CHNGă1. Lụă LUNă Că BNă Vă THUă VÀă CÔNGă TÁCă KIMă TRA,ă
THANHăTRAăTHU 1
1.1. MTăSăLụăLUNăCăBNăVăTHU 1
1.1.1 Kháiănim 1
1.1.2 Bnăcht 1
1.1.3 Chcănng 2
1.1.4 Cácănguyênătcăxơyădngăhăthngăthu 3
HUTECH
x
1.2. THTăTHUăTHU 5
1.1.2 Kháiănim 5
1.1.3 Phơnăloiăthtăthuăthu 6
1.1.4 Nguyênănhơnăcaăthtăthuăthu 6
1.1.5 nhăhngăcaăthtăthuăthu 7
1.3. LụăLUNăCăBNăVăTHANHăTRA,ăKIMăTRAăTHU 8
1.3.1. KháiănimăvƠăđcăđim 8
1.3.2. PhơnăbităgiaăkimătraăthuăvƠăthanhătraăthu 9
1.3.3. Mcătiêuăcaăkimătra,ăthanhătraăthu 10
1.3.4. Cácăniădungăcăbnăcaăthanhătraă- kimătraăthu 11
1.1.6 ụănghaăcaăcôngătácăthanhăkimătraăthu 12
1.1.7 Cácătiêuăchíăđánhăgiáăhiuăquăhotăđngăkimătra,ăthanhătraăthu 12
1.4. KTăLUNăCHNGă1 14
CHNGă2. THCă TRNGă CÔNGă TÁCă KIMă TRA,ă THANHă TRAă THUă
TIăCCăTHUăTNHăNGăNAI 16
2.1. KHÁI QUÁT CHUNGăVăTỊNHăHỊNHăKINHăTăTIăNGăNAI 16
2.2. THCăTRNGăCÔNGăTÁCăKIMăTRA,ăTHANHăTRAăTHUăTIăCCă
THUăTNHăNGăNAI 18
2.2.1 Chcănng,ănhimăvăphòngăKimătraăthu 20
2.2.2 Chcănng,ănhimăvăphòngăThanhătraăthu 22
2.3. THCăTRNGăCÔNGăTÁCăKIMăTRA,ăTHANHăTRAăTHUăTIăCCă
THU 24
2.3.1 Quyătrìnhăkimătra,ăthanhătraăthuătiăCcăthuătnhăngăNai 24
HUTECH
xi
2.3.2 Côngătácăxơyădngăkăhochăkimătra,ăthanhătraăthuăcaăccăthuătnhă
ngăNai 27
2.3.3 Hotăđngăkimătra,ăthanhătraăthuăcaăCcăthuătnhăngăNai 28
2.4 XÚCăTINăNGHIểNăCU 32
2.5 THÔNGăTINăMUăNGHIểNăCU 36
2.6 PHỂNăTệCHăTHNGăKểăMÔăT 38
2.7 ÁNHăGIÁăSăBăTHANGăO 39
2.7.1. HăsăđătinăcyăCronbachăAnpha 39
2.7.2. PhơnătíchănhơnătăkhámăpháăEFA 41
2.8 PHỂNăTệCHăTNGăQUANăVÀăPHỂNăTệCHăHIăQUY 44
2.8.1. Kimă đnhă giă thuytă vă miă liênă hă giaă 3ă thànhă phnă caă côngă tácă
thanhăkimătraăthu 44
2.8.2. Kimăđnhăđăphùăhpăcaămôăhình 44
2.8.3. Giiăthíchăphngătrình 45
2.9 KTăLUNăCHNGă2 48
CHNG 3. CÁCă GIIă PHÁPă NHMă HOÀNă THINă CÔNGă TÁCă THANH,ă
KIMăTRAăTHUăTIăCCăTHUăTNHăNGăNAI 49
3.1. CăSăCHOăVICăăXUTăGIIăPHÁP 49
3.2. ÁNHăGIÁăTHCăTRNGăKIMăTRA,ăTHANHăTRAăTHUăVÀăQUNă
LụăTHUăTIăCCăTHUăTNHăNGăNAI 51
3.2.1. uăđim 51
3.2.2. Hnăch 53
HUTECH
xii
3.3. NHăHNGăCÔNGăTÁCăTHANHăTRA,ăKIMăTRAăTHU,ăMTăSă
GIă ụă GIIă PHÁPă TIă CCă THUă TNHă NGă NAIă TRONGă THIă GIANă
TI 57
3.3.1. Nhómăgiiăphápăătmăvămô 58
3.3.2. NhómăgiiăphápăcăthătăphíaăCcăthuătnhăngăNai 63
3.4. KTăLUNăCHNGă3 71
KTăLUN 72
TÀIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC
HUTECH
xiii
DANHăMCăBNGăBIU
Bngă2.1.ăSălngăvƠăđaăđimătinăhƠnhăkhoăsát 36
Bngă2.2.ăThngăkêămôătăcácăthangăđoăcôngătác thanhăkimătraăthuătiăCcăthuăTnhă
ngăNai 38
Bngă2.3.ăBngăphơnătíchăhăsăCronbach’săAnphaăcácăthangăđo 40
Bngă2.4.ăMaătrnăcácănhơnăt 41
Bngă2.5.ăHăsătngăquanăhiăquy 45
Bngă2.6.ăHăsătngăquanăgiaăcácăbinătimăn 46
HUTECH
xiv
DANHăMCăHÌNH NH, S , TH
ăthă2.1.ăCánăbăviênăchcălƠmăcôngătácăthanh,ăkimătraăthuătrongămuăkhoăsát . 37
ăthă2.2.ăThiăgianăcôngătácăcaăcácăcánăbăviênăchcălƠmăcôngătácăthanh,ăkimătraă
thuătrongămuăkhoăsát 37
Hình 2.1. Quyătrìnhănghiênăcu 33
Hìnhă2.2.ăCácănhơnătănhăhngăđnăcôngătácăthanh,ăkimătraăthu 34
Săđă2.1.ăSăđătăchcăCcăthuăTnhăngăNai 19
Săđă2.2.ăQuyătrìnhăthanhăkimătraăthu 25
Să đă 2.3.ă Cácă nhơnă tă nhă hngă côngă tácă thanh,ă kimă traă thuă tiă ccă thuă tnhă
ngăNai 42
HUTECH
xv
DANHăMCăTăVITăTT
GTGT
Giáătrăgiaătng
TNDN
Thuănhpădoanhănghip
TNCN
Thuănhpăcáănhơn
NNT
Ngiănpăthu
TNT
i tng np thu
HUTECH
xvi
LIăMăU
LỦădoăchnăđătƠi
CôngătácăqunălýăthuătheoăcăchătăkhaiătănpăđưăvƠăđangăđcăngƠnhăthuă
VităNamăápădng,ătrongăđóăthanhătraăkimătraăthuălƠăquanătrngănht.ăNmă2006ălƠă
nmăđu tiên Vit Nam thc hin ci cách công tác thanh tra thu trênăcăs thu
thp và phân tích thông tin, la chnăcácăđnăv có du hiu gian ln thu đ tin
hành kim tra, va không gây phin hà cho các doanh nghip không vi phm, va
tránh lãng phí ngun lc caăcăquanăthu. T ngày 01/01/2007, mô hình qun lý
thu theo chcănngăđc m rng trinăkhaiăđn 64 tnh, thành ph trong c nc,
đánhădu mtăbc tin quan trng trong vic chuynăđi hoàn toàn, sâu rng sang
mô hình qun lý thu theo chcănngăca ngành thu Vit Nam. Vic chuyn t mô
hình qunălýătheoăđiătng vi mcătiêuăắs thuăngơnăsáchẰălƠmăthcăđo,ăsangămôă
hình qun lý theo chcănngăvi mcătiêuăắtuơnăthẰălƠmăthcăđo.ăTheoăđó,ăhot
đng thanh tra, kim tra thu đcăxácăđnh là mt nhim v trngătơmăhƠngăđu
trongăchngătrìnhăci cách và hinăđi hoá ngành thu trongăgiaiăđon hin nay.
Thanhătraăkimătraăthuătrongăthiăgianăquaăkhôngăchăcóănhngăđóngăgópăđángă
kăvƠoăchngăthtăthuăthuămƠăcònăđmăboăcôngăbng,ăđngăviênăđiăviăcácăchă
thăkinhătăphátăhuyăngunălcăcaămìnhăđyămnhăsnăxut,ănơngăcaoănngăsutălaoă
đng.ăTuyănhiên,ătiăCcăthuăTnhăngăNai, công tác thanh tra kimătraăthuăvnă
cònăcóănhngăhnăchăđòiăhiăphiăđcănghiênăcuănhmăciătin,ăđiămiăvƠăhoƠnă
thinăhnănaăđăđápăngăyêuăcuăthcătinăđangăđtăra.ăViăsăđòiăhiăcpăthităđó,ă
tôiăchnă đă tƠi:ă ắHOÀNă THINă CÔNGă TÁCă THANHă TRAă KIMă TRAă THUă
TIăCCăTHUăTNHăNGăNAIẰălƠmălunăvnăthcăsăkinhăt.ăă
Mcătiêuănghiênăcuăcaălunăvn
Vic nghiên cuăđ tài này nhm mcăđích:ăH thng hoá và làm rõ nhng vn
đ chung v công tác kim tra, thanh tra thu ti Cc thu Tnhăng Nai trong l
trình ci cách và hinăđi hoá ngành thu.ăQuaăđó,ărútăraănhngău,ănhcăđim,
HUTECH
xvii
nhng vnăđ còn tn ti cn phi tip tc hoàn thin.ăTrênăcăs nghiên cu kinh
nghim thanh tra, kim tra, cùng vi l trình thc hinăchngătrìnhăci cách t đóă
đ xut nhng giiăphápăđ hoàn thin hotăđng kim tra, thanh tra thu phù hp
viăchngătrìnhăci cách ca ngành thu và thc tin ti Cc thu Tnhăng Nai.
iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng và phm vi nghiên cu caăđ tài là các vnăđ lý thuyt và thc
tin ca vic t chc, thc hin công tác kim tra thu, thanh tra thu Cc thu
Tnhăng Nai hinănay.ăTrênăcăs đóăđ xut gii pháp hoàn thin công tác thanh
tra kim tra thu góp phnă đm bo công bng, toă môiă trng kinh doanh bình
đng, thc hin nghiêm các lut thu và chng thtăthuăngơnăsáchăNhƠănc.
Phngăphápănghiênăcu
Lună vnă să dngă phngă phápă đnhă tínhă nhm xác đnh các nhân t nh
hng đn công tác thanh kim tra thu ti Tnh ng Nai.
Nghiên cu cng s dng phng pháp đnh lng đ xác đnh mc đ nh
hng ca các nhân t trên đn công tác thanh, kim tra thu ti Tnh ng Nai.
Bên cnh nhng câu hi đnh lng, nghiên cu cng s dng các câu hi m
nhm hiu rõ hn các vn đ khác có nh hng đn công tác thanh, kim tra thu
ti Tnh ng Nai.
Nghiên cu s dng ngun d liu th cp t các báo cáo nm ca Cc thu
Tnh ng Nai và các Chi cc thu trong Tnh, báo cáo thng kê ca Chi cc thng
kê Tnh.
Ngun d liu s cp đc thu thp bng cách phng vn trc tip các cán b,
viên chc thu đang trc tip làm công tác thanh, kim tra thu ti Tnh ng Nai.
Mu thu thp đc ly bng phng pháp thun tin.
Ktăcuăcaălunăvn
Ngoài phn m đu và kt lun, lunăvnăgmă3ăchng:
HUTECH
xviii
Chngă1: Lý lunăcăbn v thu và công tác thanh tra, kim tra thu.
Chngă2: Thc trng công tác thanh tra kim tra thu ti Cc thu Tnh
ng Nai.
Chngă3: Các gii pháp nhm nâng cao hiu qu công tác thanh, kim tra
thu ti Cc thu Tnhăng Nai.
HUTECH
1
CHNGă1. LụăLUNăCăBNăVăTHUăVĨăCỌNGăTÁCăKIMă
TRA, THANHăTRAăTHU
1.1. MT S LÝ LUN C BN V THU
1.1.1 Khái nim
Thu gn lin vi s tn ti, phát trin ca nhà nc và là mt công c quan
trng mà bt k quc gia nào cng s dng đ thc thi chc nng, nhim v ca
mình. Tùy vào bn cht ca Nhà nc và cách thc Nhà nc s dng mà các nhà
kinh t có quan đim khác nhau v thu.
Theo khái nim đc s dng ph bin thì thu là mt khon thu bt buc,
không bi hoàn trc tip ca nhà nc đi vi các t chc và cá nhân nhm trang
tri mi chi phí vì li ích chung.
1.1.2 Bnăchtăă
Choătiănayăcha xác đnhărõăvùngălưnhăthănƠoătrênătráiăđtăkhaiăsinhăthu,ă
songămtăđiuăkhôngăthăphănhnălƠăthuăgnălinăviăsătnătiăvƠăphátătrinăcaă
Nhà nc.ăNóiăchínhăxác,ăthuălƠămtăsnăphmăhayăcôngăcăcaăNhà nc.ăKhiămtă
scăthuăđcănăđnh,ăthuănhpăđcăchuynădchătădơnăchúngăvăphíaăChính ph
mƠăkhôngăcóăbtăkăsăđiăgiáătrcătip.ăánhăthuălƠăđcăquynăcaăNhà nc, đcă
quynănƠyăđcăquyăđnhăbngălutăpháp.ăNhngăkhôngăphiălúcănƠoăquynăđánh
thuăcngăđcăsădngătheoămongămunăcaădơnăchúng.ăDoăđó cóăth xyăraăxungă
đtăgiaăchínhăphăvƠănhngăcôngădơnăcaămìnhătrongăquáătrìnhăthuăthu.
Có thănóiăbnăchtăcaămtănhƠăncăkhôngăthăhinăraătrongăcácătônăchănhƠă
ncăđóăđaăra,ămƠănóăthăhinărtăcăthăquaăvicăsădngătinăthuăcaănhƠăncă
đóătrongăvicăđiuăhƠnhăđtănc.ăVicăđánhăgiáămtănhƠăncăcóăthtăsădoădơn,ăvìă
dân hay không, chăcóăthăđoánăchcătrongăvicănhnăđnhăvƠăđánhăgiáămcăđíchăvƠă
hiuăquăcaăvicăsădngătinăthuămƠăngiădơnăđóngăgóp.
HUTECH
2
1.1.3 Chc nng
Thông thngănhiuătácăgiăchoărngăthuăcóăhaiăchcănngăchăyuăđó là (1)
chcănngăphơnăphiăvƠăphơnăphiăli; (2) chc nng điuătităkinhăt.ăMtă cáchă
nhìn hi khác- cngătng điăhuăíchăcaămtăchuyênăgiăniătingăvăthuăcaăMă
lƠăRichardăA.ăMusgraveăchoărngăthuăcóăbaămcătiêuăchínhălƠăphơnăphiăcácăngună
lc,ătáiăphơnăphiăthuănhpăvƠănăđnhănnăkinhăt.ăă
Chc nng phân phi và phân phi li ca thu là loi chc nng c bn,
đc thù nht mà tt c các nc đu phi da vào đó. Thông qua chc nng này các
qu bng tin ca Nhà nc đc hình thành. ơy chính là sc mnh c s vt cht
bo đm cho s hot đng ca và tn ti ca Nhà nc. Khi bàn đn chc nng tài
chính ca Thu, mt s ngi thng đn gin cho rng: Thu là phng tin to
ngun thu nhp - theo ngha thông thngălƠătrng thu tin - đi vi Nhà nc.
Chc nng điu tit kinh t ca thu. Theo chc nng này, phi xem Thu
nh mt tác nhân tích cc ca quá trình tái phân phi và thông qua đó tác đng đn
quá trình tái sn xut ca doanh nghip. Chc nng này không tách ri khi chc
nng phân phi và phân phi li ca thu, mà hai chc nng đu có quan h tác
đng h tng rt cht ch. Khi s dng thu vi mc đích huy đng mt b phn
tng sn phm trong nc (GDP) vào tay mình thì nhà nc đư đt thu vào th tip
cn vi các yu t tham gia vào quá trình sn xut.
GiaăhaiăchcănngăphơnăphiăvƠăphơnăphiăliăvƠăchcănngăđiuătităkinhătă
caăthuătnătiămiăquanăhăchtăch.ăMiăquanăhănƠy xétăvăbnăchtălƠ phnăánhă
săthngănhtăcaăhaiămtăđiălp.ăChcănngăphơnăphiăvƠăphơnăphiăliăcaăthuălƠă
nguyênănhơnănhăhngăđnăsăvnăđngăvƠăphátătrinăcaăchcănngăđiuătităkinhă
t.ăMt khi cácăngun tài chính nhà ncătpătrungăđcădiădngăthuăgiaătngă
đángăkăthìălúcăđóăvicănƠyăliătoăđiuăkinăkháchăquanăđănhƠăncătácăđngătrênă
dinătíchărngăvƠăcătheoăchiuăsơuătiăquá trìnhăsnăxutăkinhădoanhăcaăcácădoanhă
nghip.ăNgcăli,ăvicăđiu tit,ăspăxpăsnăxutăcaănhƠăncănhmăvƠoăvicăthúcă
HUTECH
3
đyănhanhătcăđătngătrngăkinhăkăliătoăđiuăkinăđătngăthuănhpăcaăcácătngă
lpănhơnădơn vƠăđơyăchínhălƠăc săquanătrng đămărngăphm vi tácăđngăcaă
chcă nngă phơnă phiă vƠă phơnă phiăli.ă Doă đó,ăcácă chcă nngă caă thu,ă trcă cóă
quanăhăhătngăvƠătácăđngălnănhau.
Săthngănhtăniăti caăcácăchcănngăhoƠnătoƠnăkhôngăloiătrăcácămơuă
thunătnătiăgiaăchúng,ăbiălămiăchcănngăphnăánhătngămtănhtăđnhăcaăcácă
quanăhăcóătínhăchtăthuăvnăluônăluônămơuăthunăviănhau.ăChcănngăphơnăphiă
vƠăphơnăphiăliăphnăánhăcácămiăquanăhăgiaăngiănpăthuăvƠănhƠănc,ăcòn
chcănngăkinhătăliă phnăánhămiăquanăhăgiaănhƠăncăhngătiăngiănpă
thu.ăNgayătrongăchcănngăphơnăphiăvƠăphơnăphiăliăđưăchaăđngănhngămmă
mngăcaăsăphátătrinămơuăthunăgiaămtăbênălƠăsăcnăthitămărngăngunăthuă
văthuăcaănhƠăncăviămtăbênălƠăsăphnăkhángăhocăsăkhôngăhƠiălòngăcaăcácă
thƠnhăviênătrongăxưăhiăkhiănpăthu.
Mơuăthunăcaăchcănngăđiuătităkinhătăthăhinăăch:ăNhuăcuăthcătă
caăsăcanăthipăcaănhƠăncăđiăviăquáătrìnhăsnăxutăkinhădoanhăđngăchmă
phiăliăíchăkinhătăcaătngănhƠădoanhănghip.ăTrongăkhiăhìnhăthƠnhăvƠăvnădngă
mtăchínhăsáchăthu,ănhiuăchínhăphăthngăhayămcăsaiălm:ăKhôngătônătrngăđyă
đăc haiăchcănng, thngăxemătrngăchcănngănƠyăhnăchcănngăkia;ăđiuănƠyă
rõărƠngălƠmătnăhiăđnăchcănngăcònăliăvƠălƠănguyênănhơnădnăđnăchínhăsáchă
thuăthoátălyăc săhinăthcăvăkinhăt- xưăhiăcaăđtănc.ăTrênăthcăt,ăliălmă
phăbinănhtăcaăcácăchínhăphălƠădoăcnăphiăbùăđp nhngăthiuăhtăcaăngơnă
sách nên thngăchúătrngătiăchcănngăphơnăphiăvƠăphơnăphiăliăhnălƠăchcă
nngăđiuătităkinhătăcaăthu,ăđiuănƠyădnătiăgimănhăvaiătròăcaăthuăđiăviă
hotăđngăcaădoanhănghip,ătăđóănhăhngătiăsnăxutăvƠăđiăsng.
1.1.4 Các nguyên tc xây dng h thng thu
H thng thu mt quc gia bao gm nhiu sc thu và đc xây dng theo
các nguyên tc c bn sau đơy:
HUTECH
4
1.1.1.1 Nguyên tc minh bch
V mt xã hi, nguyên tc minh bch đòi hi các quy đnh v thu phi rõ
ràng và mang tính đi chúng nhm ngn nga hin tng lm thu đi vi ngi np
thu, ngn nga hin tng tham ô bin th thu ca nhân viên thu, đng thi cho
thy thái đ tôn trng ngi np thu ca Chính ph.
Trong kinh doanh, thu là mt khon chi phí (ngha v) nhng đng thi
cng có th là mt khon u đưi (quyn li) do đó, s rõ ràng ca Thu giúp các
ch th kinh doanh hoch đnh chính xác mi chi phí v thu và đánh giá đy đ u
đưi thu. T đó, h yên tâm sn xut kinh doanh và mnh dn b vn đu t lâu dài.
1.1.1.2 Nguyên tc hiu qu.
Nguyên tc này đòi hi vic xây dng mi sc thu và h thng thu phi
chú trng đn hiu qu kinh t xã hi. Mt h thng thu gi là hiu qu khi đc
phát huy ti đa mi tác dng. Thu là công c thuc chính sách tài chính v mô cha
đng nhiu mc tiêu nh to s thu cho Ngân sách nhà nc; tng cng qun lý
hot đng kinh t xã hi, điu chnh các hot đng kinh t v mô theo hng thúc
đy tng trng kinh t toàn din; to hành lang cnh tranh bình đng gia các
doanh nghip; khuyn khích đu t và tit kim bên trong nn kinh t; điu tit hp
lý thu nhp ca doanhănghip và mi tng lp dân c.
Trên phng din toàn b nn kinh t, phi tính vào chi phí thu thu nhng
chi phí mà xã hi mt đi cho mt đng thu thu vào Ngân sách nhà nc. ó là chi
phí v thi gian và công sc mà đi tng np thu phi b ra đ nghiên cu thc
thi thu, là chi phí sp xp quá trình kinh doanh phù hp vi nhng quy đnh thu
mi. Nguyên tc hiu qu yêu cu đi x thu nh mt công c kinh t nhm tng
cng vai trò ca thu đi vi các hot đng kinh t - xã hi.
1.1.1.3 Nguyênătcălinh hot
MtăhăthngăthuăđòiăhiăthuăsutăvƠăsăthuăngơnăsáchătăthuăphiăcóăthă
điuăchnhăđcăătngăthiăkănhmăthayăđiăthuănhpăkhădngăvƠătngămcăcu.
HUTECH
5
Nguyên tc linh hot đòi hi thu gn cht hot đng kinh t, phn ánh thc
s nhng thng trm kinh t và nhng bin đng chính tr, xã hi. Tính linh hot th
hin qua đ ni và đ co giãn ca thu. NgoƠiăđăniăvƠăđăcoăgiưn, nguyênătcălinhă
hotăcònăđòiăhiăkhiăđaăraăcácăquyăđnh,ăphápălutăthuăphiătiênăliuămiăphátăsinhă
hayăthayăđiăcnăbnăthu,ăkhiăđóăthuăsăđtămtăđănăđnhătrongămtăkhongăthiă
gianănhtăđnh.ăNhăvyăchínhăsălinhăhot caăthuălƠmăchoănhngăquyăđnhăvă
thuănăđnh.ăiuănƠyăkhôngăchăgiúpănhƠăncătităkimăchiăphíăhƠnhăthu mà còn
giúpăcácădoanhănghipătităkimăđángăkă thiăgianăvƠăcôngăscăchoăvicăthcăthiă
thu, giúpăxơyădngăkăhochăkinhădoanhălơuădƠi.
1.1.1.4 Nguyên tc công bng
Xutăphátătăquanăđimătáiăphơnăphiămtăcáchăhpălýăthuănhpăxưăhi,ătcălƠă
săphơnăchiaăgánhănngăthuăraăphmăviătoƠnăxưăhiătheoăkhănngătƠiăchínhăcaămiă
ngiănpăthu.ăKhôngăphiăthuăthuăsaoăchoăsătinăthuănpăămiăngiălƠăbngă
nhau mà là thu thuăsaoăchoătngăsăthuăphiănpătrênătngăthuănhpăchuăthuăă
miăngiălƠănhănhau.
Trên phng din kinh t, nguyên tc công bng đòi hi thu tái phân phi
thu nhp xã hi theo kh nng tài chính ca ngi chu thu. V mt xã hi, đòi hi
Thu không đc phân bit đi x đi tng np thu, thu phi góp phn to môi
trng cnh tranh lành mnh gia các DN.
1.2. THT THU THU
1.1.2 Khái nim
ThtăthuăthuălƠăhinătngăsăthcăthuăvƠoăNgơnăsáchăNhƠăncăthpăhnăsoă
viăsăthuălăraăphiăthuăđcătrongămtăkhongăthiăgianănhtăđnh.
QuanăhăphápălutăthuălƠămiăquanăhăliăíchăgiaămtăbênălƠăNhƠăncăvƠă
mtăbênălƠăNgiănpăthu.ăVicăxălýăhƠiăhòaămiăquanăhănƠyălƠăhtăscăkhóăkhnă
vƠăphcătpăđiăviăcácănhƠăhochăđnhăchínhăsáchăthu.ăVăcnăbnămtăchính sách
thuăhpălýăthìăphiăđmăboăđcăliăíchăcaăNhƠănc,ăvaăphiăđcăsăđngă