Barbara Hepworth: Bàn tay to làm nên tất cả pot

Barbara Hepworth: Bàn
tay to làm nên tất cả

10. 1 là sinh nhật Barbara Hepworth – một điêu khắc gia vĩ
đại người Anh.

Các tác phẩm của Barbara Hepworth là những khối đục lỗ,
những dáng tròn, bên trong có khi sơn, bề mặt sần sùi, bên
ngoài có khi được căng dây thép.


Một nhân viên nhà Christie's đang ngắm bức tượng 'Sea
Form (Porthmeor)' của Barbara Hepworth,
bày tại nhà đấu giá London, ngày 30. 5. 2008. Ảnh: AP
Photo/Sang Tan.




Curved Form, 1956, đồng, 902 x 597 x 673 mm




Landscape Sculpture, 1944, gỗ, 320 x 680 x 290 mm

Stringed Figure (Curlew), Version II, 1956, phiên bản1959.
Đồng thau và dây trên bệ gỗ. 514 x 768 x 432 mm




Pendour, khoảng 1947 - 1948



Những tượng đá và tượng đồng khổng lồ đã đưa bà lên thành
một trong những nghệ sĩ vĩ đại nhất của thế kỷ 20. Nhưng
không phải thời nào cũng công nhận điều ấy.

“Đôi khi cũng vui,” Sir Alan Bowness, cựu giám đốc của
Tate, đồng thời là con rể của Barbara Hepworth, nói. “Khi
nhìn những phụ nữ trung niên đi trong vườn tượng ở St Ives
ngắm tác phẩm của Barbara, tôi biết rằng 30 năm trước,
cũng những phụ nữ như thế này đã từng nói, ‘Cái này là nói
về cái gì?’. Chuyện đó vẫn thường xảy ra với những nghệ sĩ
lớn. Cần có thời gian.”



Một góc vườn tượng ở St Ives


Sinh năm 1903, ngay từ nhỏ, khi theo cha đi công cán,
Hepworth đã để ý và ghi trong nhật ký, “Đồi là tượng. Đường
vẽ nên hình.” Barbara nhận được học bổng về mỹ thuật từ rất

sớm, và tại trường Mỹ thuật Leeds, bà trở thành bạn đồng
môn với Henry Moore.

18 tuổi, Hepworth và Moore lên tiếp Cao đẳng Nghệ thuật
Hoàng gia, và Hepworth thấy nổi lên niềm ham thích được
tiếp xúc với vật liệu bằng “chạm đục trực tiếp” – một việc
không phải nghệ sĩ tạo hình nào cũng làm. Bà phải xuống tận
xưởng học công việc của thợ đục đá – những người vẫn
thường chuyển phác thảo của nghệ sĩ vào trong đá. Sir Alan
Bowness nói, “Chỉ có bà như thế. Thời đó ở Anh không có nữ
điêu khắc gia. Hoàn toàn không.”



Barbara tạc tượng



Hepworth, cũng như Henry Moore, được học bổng đến Ý.
Tại đây bà học kiến trúc, học chạm đá hoa cương. Bà trở về
London, không nghỉ ngơi, bắt tay vào việc ngay. Bà đám
cưới với điêu khắc gia John Skeaping. Họ có một con trai là
Paul, và ngày nay, đến gallery ở St Ives, bạn sẽ thấy bức
tượng bà yêu thích nhất, bằng gỗ Burmese, tạc bé Paul ngủ
dưới chân mẹ trong khi mẹ đang làm việc… Vào những năm
1930s, tác phẩm của Hepworth được bày ở nhiều gallery, các
nhà sưu tập đua nhau mua. Nhưng hôn nhân của bà cũng tan.
Bà gặp họa sĩ trừu tượng Ben Nicholson. Đây là một cuộc
gặp như tiền định, họ hợp nhau tất tật về lý tưởng, tinh thần
lao động nghệ thuật. Ben Nicholson có một ảnh hưởng lớn

lên tượng của Barbara sau này.


Ben Nicholson và Barbara Hepworth


Nhưng cuộc sống sáng tạo của họ gặp phải một chuyện dở
khóc dở cười: Barbara sinh con, những ba đứa một lúc. Cuộc
sống khó khăn, Hepworth thì thích làm việc, một ngày mà
không dành được ít nhất một giờ trong xưởng là bà như phát
điên. Cuối cùng, ba đứa bé phải gửi vào nội trú, thường chỉ
gặp bố mẹ vào những ngày lễ. Con gái bà nhớ lại, “Mẹ là một
phụ nữ Yorkshire thực thụ, một người chỉ tin vào chăm chỉ
và kỷ luật”.


Barbara Hepworth bên tác phẩm 'Mother and Child'


Cùng học với nhau, nhưng con đường của Henry Moore và
Hepworth rất khác. Moore đàn ông, luôn “lộ diện”, là đại
diện cho Anh tại Venice Biennale trước Hepworth hai năm.
Trong lúc Moore nổi như cồn thì Hepworth đang quần quật
với gia đình ở St Ives. Hepworth vốn nhút nhát (“Nếu muốn
kể một chuyện cười, bạn phải bảo, ‘Barbara, đây là chuyện
cười nha!’” trợ lý một thời cho bà, là điêu khắc gia Angela
Conner, kể lại.) Bà là một phụ nữ nhỏ bé, nhưng có hai bàn
tay to.

Bàn tay của Barbara. Ảnh của Paul Schutzer



“Bạn không thể không để ý đến đôi tay bà,” con gái bà kể lại.
Hepworth gọi tay trái là tay nghĩ, tay phải là tay làm, và với
hai bàn tay (có sự giúp đỡ), bà làm nên những bức tượng
khổng lồ, mà người ta phải vần hoặc kéo bằng xích ra khỏi
xưởng, chuyển đi trên những con đường hẹp của St Ives.


Một con đường nhỏ đặc trưng của St Ives


Không giống Moore, Hepworth không thích vẽ phác thảo
tượng, cũng không làm maquette. Dùng thạch cao từ một nhà
cung cấp địa phương, Hepworth thường chăng khung thép và
tạc khối thạch cao như là tạc đá, cho tới khi hài lòng rằng tác
phẩm có thể dùng làm khuôn.


Uốn khung để làm khuôn (?)




Oval Sculpture (No. 2), 293 x 400 x 255 mm, thạch cao trên
bệ gỗ.

Barbara mất trong một đám cháy, tại xưởng của bà ở St Ives
năm 1975. Nguyên nhân có lẽ do hút thuốc trong giường, lửa
bén vào chăn nệm. Giờ đây, được coi là nữ nghệ sĩ lớn nhất
của thế kỷ 20 ở Anh. Những tác phẩm hiện đại và phong cách
nổi bật của bà có mặt khắp nơi nơi, từ trường nhạc Cardiff tới
công viên tượng Yorkshire, tới mặt tiền bên ngoài khu mua
sắm John Lewis ở đường Oxford, London.