Sống ở chung cư: Những
điều được - mất
Hoá ra, đẳng cấp chung cư, những trang thiết bị hiện đại mà chủ
đầu tư mang đến cho con người sống trong đó chưa hẳn đã cho họ
một sự yên bình, thanh thản. Mà chính cái không gian giao tiếp
“chúng ta”, mối quan hệ giữa người và người trong những khối nhà
khép kín này mới là điều chi phối.
Buổi càphê “sống ở chung cư” do KT&ĐS tổ chức với khách mời đến từ
nhiều chung cư có điều kiện sống, cơ sở vật chất khác nhau đã nói lên
điều đó.
Và dưới đây là chia sẻ của những người trong cuộc với các câu hỏi gợi ý
của người chủ trì buổi toạ đàm, kiến trúc sư Nguyễn Trường Lưu.
Anh Nguyễn Sĩ Dũng, sống trong một căn hộ 36m2 tại chung cư góc
Nguyễn Đình Chiểu – Trương Định, quận 3 cho biết, do hiện tại gia đình
anh mới chỉ có ba nhân khẩu nên diện tích căn hộ như thế cũng khá thoải
mái. Tuy nhiên, do căn hộ trên anh thuê lại nên việc kiến thiết một
không gian lý tưởng sống cho gia đình có nhiều hạn chế. Theo anh
Dũng, ở đây điều quan trọng nhất là một không gian sinh hoạt chung cho
toàn khu chung cư hầu như là thiếu.
Tại chung cư của anh, có một thang máy từ thời Mỹ nhưng đã hư hỏng,
bỏ không bao nhiêu năm nay không thấy ai sửa chữa. Do vậy, những
người đã về hưu phải leo cầu thang bộ lên đến tầng 7, tầng 8 rất vất vả.
Anh Dũng cho rằng, nếu sửa sang lại cái thang máy này thì giá trị căn hộ
sẽ tăng lên rất nhiều.
Đó là chưa kể, chung cư của anh được cái tiện lợi là ở ngay khu trung
tâm nhưng ngoài không gian trong căn hộ của mình ra, người dân không
có một không gian sinh hoạt chung nào khác. Không công viên, không
nhà sinh hoạt, không nhà trẻ nên đi làm về là nhà nào vào nhà nấy, rất ít
có sự giao tiếp. Ngoài ra, ở chung cư đã nhiều năm nhưng anh vẫn chưa
một lần được tập huấn về biện pháp, phương thức thoát hiểm. Anh Dũng
lo ngại nếu có hoả hoạn xảy ra thì không biết ứng xử như thế nào.
Cũng thèm muốn có một không gian chung như anh Dũng, chị Thuỷ,
sống ở chung cư Nguyễn Phúc Nguyên, quận 3 (trước ở chung cư Miếu
Nổi, Bình Thạnh) trăn trở: sống ở hai chung cư là hai môi trường khác
nhau. Với chị, lúc ở chung cư Miếu Nổi, cái được nhất là khoảng cách
vào trung tâm gần, giá mua căn hộ cũng vừa túi tiền với 65m2, ba phòng
ngủ phòng nào cũng có cửa sổ nhìn ra ngoài trời, ba bancông thoáng.
Tuy nhiên, do những người sống trong chung cư vẫn duy trì thói quen
sinh hoạt, nếp sống của một “xóm nhà tranh” nên từ một không gian tốt
đã dần trở thành không tốt.
Ví như, chỉ cần một nhà có đám ma là cả khu mất ngủ luôn mấy ngày
bởi tiếng nhạc đinh tai, nhức óc; hoặc tệ nạn ma tuý, xì ke luôn đe doạ;
con cái thường bị nghe nhiều câu chửi thề…
Đây cũng chính là lý do chị Thuỷ quyết tâm chuyển sang chỗ khác để ở.
Chung cư Nguyễn Phúc Nguyên là lựa chọn ưu tiên của chị Thuỷ bởi
gần nhà bố mẹ, gần trường con học và rất ít căn hộ trong chung cư.
Theo chị Thuỷ, tại chung cư này thì thang máy, an ninh luôn được đảm
bảo 24/24. Tuy nhiên, cuộc sống của cư dân ở đây quá khép kín, nhà nào
biết nhà nấy, con cái không biết chơi với ai. Hoạ chăng, người để chị
Thuỷ có thể giao tiếp tại khu vực mình sống là mấy anh bảo vệ. “Môi
trường như vậy nên tôi hầu như phải đi kiếm bạn đưa về nhà cho con
mình có bạn để chơi” – chị Thuỷ cho biết.
Không phải cất công đi tìm bạn cho con nhưng chị Nguyễn Nữ Như Hà
lại luôn “thèm tiếng người” khi sinh sống tại chung cư Sacomreal 584.
Theo chị Hà, cứ mỗi chiều đi làm về nhìn hành lang hun hút không một
bóng người mà rợn cả người. Trước đây, khi sinh sống ở nhà đơn lẻ còn
có bà con lối xóm, còn nói chuyện với người này người kia. Nay vào
sống tại đây, giao tiếp lối xóm hoàn toàn biến mất, nhà nào nhà nấy là
một thế giới riêng, bên ngoài căn hộ là những hành lang lạnh lùng.
Chính vì vậy mà mỗi khi đi làm về, chồng chị thường mở hết các cửa chỉ
với mục đích: nghe tiếng chân người đi lên đi xuống, may mắn hơn là
nghe tiếng trẻ con khóc.
Điều lạ lùng hơn, theo chị Hà, chính sự hiện đại của hệ thống báo cháy
của chung cư này lại trở thành sự bất tiện cửa cư dân. Chung cư
Sacomreal 584 gồm bốn tầng, mỗi tầng có bảy hộ, hai thang máy, một
thang bộ, một thang thoát hiểm. Hệ thống báo cháy cứ hai hôm hú một
lần chỉ vì người dân nướng thịt hoặc nấu bếp. Điều nguy hiểm là không
biết đến lúc máy báo cháy thật thì người ta có còn quan tâm không? Chị
lo ngại.
Theo chị Hà, với các khu chung cư, nhà nước cũng cần làm kết nối hạ
tầng, tổ chức dịch vụ hoàn chỉnh, đối xử với những nơi này như với
những khu dân cư tập trung khác chứ đừng giao hết cho chủ đầu tư. Bởi
400, 500 căn hộ ở một chung cư cũng tương đương cả một khu phố của
những hộ sống riêng lẻ từng căn nhà. Chị Hà cho rằng, nhà ở chung cư
chỉ được chấp nhận khi không gian của “chúng ta” phải hoàn thiện về hạ
tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội (nhà trẻ, sân chơi, khoảng xanh) vấn đề
này thuộc về nhà nước khi phê duyệt quy hoạch phải xem xét và phải có
đầu tư cho hạ tầng chung của những khu dân cư này chứ không chỉ nên
xem xét riêng mỗi một căn nhà cao tầng lẻ loi.
Còn chị Nguyễn Thiên Linh sống tại chung cư Ehome quận 9 cũng
cương quyết, nếu có điều kiện thì sẽ không bao giờ ở chung cư nữa bởi
những bất tiện phát sinh trong đời sống. Chị Hà thì thèm nghe tiếng trẻ
con khóc, chị Linh lại bị ám ảnh bởi trẻ con khóc suốt ngày đêm. Theo
chị Linh, hiện cả ngày đi làm đã rất mệt nhưng khi về nhà thì bị tra tấn
bởi tiếng khóc của ba đứa trẻ nhà hàng xóm, có đêm đến 3 giờ sáng rồi
chúng vẫn khóc.
Thêm một lý do nữa khiến chị Linh ghét ở chung cư là bởi sự cư xử bất
nhã của những người hàng xóm. Chị Linh kể, có hôm hai vợ chồng vừa
thiu thiu ngủ thì nghe tiếng đạp cửa ầm ầm. Cửa mở, một bà phụ nữ có
khuôn mặt hầm hầm đứng chống nạnh nói xa xả vì bà ta cho rằng vợ
chồng chị là nguyên nhân gây ra tiếng ồn khiến bà ta không ngủ được.
Tất nhiên, sự vô lý của bà này cuối cùng cũng bị lực lượng bảo vệ chung
cư nhắc nhở, nhưng cũng khiến chị Linh một phen ức chế.
Anh Hoàng Tiến hiện sống tại khu phố Hưng Vượng của khu đô thị Phú
Mỹ Hưng. Đây là khu đô thị cao cấp kiểu mẫu nên người dân tận hưởng
mọi tiện ích của một khu đô thị hiện đại, có công viên, nhà trẻ, có siêu
thị, bệnh viện, có nơi sinh hoạt cộng đồng. Chưa hết, cư dân ở đây còn
có một ban tự quản độc lập với ban quản lý, độc lập với ban bảo vệ,
nhiệm kỳ hai năm một lần nên trong nhiều năm sinh sống, anh chưa thấy
bất cứ một vụ cãi vã nào của hàng xóm…
Tất nhiên, để có được may mắn ấy thì số tiền mà anh Tiến bỏ ra cũng
không phải là nhỏ.
Theo KTS Nguyễn Trường Lưu, sống ở chung cư là xu thế tất yếu
trong một đô thị hiện đại. Mô hình chung cư không phải là mô hình từ
văn hoá nông nghiệp tại Việt Nam. Đô thị ngày càng phát triển, các khu
chung cư lớn càng được xây dựng nhiều. Mười năm gần đây, ở Việt
Nam đã hình thành một khối lượng nhà ở chung cư lớn. Từ đó cũng phát
sinh nhiều mâu thuẫn trong nhà chung cư. Đã có những tranh cãi giữa
người mua, người bán, tranh chấp chung riêng, tai nạn không ai muốn…
Do vậy, để quản lý nó, càng ngày các nhà quản lý càng đưa ra các tiêu
chuẩn xây dựng rất cao. Cao đến nỗi, hiện nay giới xây dựng đánh giá
tiêu chuẩn xây dựng ở Việt Nam là một tiêu chuẩn khó nhất trên thê
giới. Dù tiêu chuẩn xây dựng có khắt khe, nhưng trình độ quản lý chưa
tương xứng và ý thức người sinh sống chưa phù hợp cũng sẽ dẫn đến
những điều đáng tiếc ở chung cư. Và, đôi khi chính những tiêu chuẩn
khắt khe là cản trở cho cách sống xuê xoa, vô tổ chức … Và chính bản
thân những người sống trong đó buộc phải vô hiệu hóa hoặc tìm cách để
thoát khỏi ràng buộc của các tiêu chuẩn này. Cụ thể như có trường hợp
người ta dùng khăn bịt đầu báo khói, để đồ chặn lối thoát hiểm, tháo bỏ
cầu dao không chế điện áp hoặc làm hư hỏng hệ thống ống thải rác v.v.
Và cũng theo kiến trúc sư Lưu, cần có một bước đi phù hợp để người
sống ở chung cư làm quen và tự thích ứng với môi trường sống sẽ khả
thi hơn là sự ép buộc cứng nhắc mà hiệu quả lại không cao.