tìm hiểu về công nghiệp hóa - hiện đại hóa

L i nói đ uờ ầ
T i h i ng VIII n nay, ng ta luôn xác nh công nghi pừ Đạ ộ Đả đế Đả đị ệ
hoá l nhi m v tr ng tâm c a th i k quá . Nhi m v CNH - H H ãà ệ ụ ọ ủ ờ ỳ độ ệ ụ Đ đ
c th c hi n n c ta trong nh ng n m qua, nh t l th i k i m iđượ ự ệ ở ướ ữ ă ấ à ờ ỳ đổ ớ
chúng ta ã thu c nhi u th nh t u quan tr ng t o th v l c cho th iđ đượ ề à ự ọ ạ ế à ự ờ
k phát tri n ti p theo. Bên c nh nh ng th nh t u ã t c chúng taỳ ể ế ạ ữ à ự đ đạ đượ
không tránh kh i nh ng sai l m. gi i quy t nh ng nhi m v m i tỏ ữ ầ Để ả ế ữ ệ ụ ớ đặ
ra cùng kh c ph c nh ng thi u xót khi m khuy t, y lùi nguy c t t h uắ ụ ữ ế ế ế đẩ ơ ụ ậ
v kinh t a t n c ra kh i tình tr ng ói nghèo, c i thi n i s ngề ế đư đấ ướ ỏ ạ đ ả ệ đờ ố
nhân dân, t ng c ng ti m l c qu c phòng an ninh, c ng c v ng ch că ườ ề ự ố ủ ố ữ ắ
c l p ch quy n qu c gia thì không có con ng n o khác con ngđộ ậ ủ ề ố đườ à đườ
y m nh CNH - H H t n c.đẩ ạ Đ đấ ướ
V n CNH - H H l m t v n r t r ng, trong ph m vi b i vi tấ đề Đ à ộ ấ đề ấ ộ ạ à ế
n y em xin c p n: N i dung CNH - H H n c ta hi n nay. Ti uà đề ậ đế ộ Đ ở ướ ệ ể
lu n n y ho n th nh theo yêu c u c a B môn Kinh t chính tr , tr ngậ à à à ầ ủ ộ ế ị ườ
H c vi n Ngân h ng. N i dung c a ti u lu n d a trên t t ng c a nh ngọ ệ à ộ ủ ể ậ ự ư ưở ủ ữ
b i vi t v v n CNH - H H c a các chuyên gia ho t ng trong cácà ế ề ấ đề Đ ủ ạ độ
ng nh kinh t , do ph m vi c a v n r ng l n cùng h n ch v m t trìnhà ế ạ ủ ấ đề ộ ớ ạ ế ề ặ
nh n th c c a b n thân nên n i dung ti u lu n n y khó tránh kh iđộ ậ ứ ủ ả ộ ể ậ à ỏ
nh ng s s i, h n ch v thi u xót. Em r t mong nh n c nh ng ý ki nữ ơ à ạ ế à ế ấ ậ đượ ữ ế
óng góp c a các th y cô giáo.đ ủ ầ
Em xin chân th nh c m n các th y cô gi ng viên b môn ã giúpà ả ơ ầ ả ộ đ
em ho n th nh ti u lu n n y.đỡ à à ể ậ à
1
A. Ph n m đ uầ ở ầ
Hi n nay trên th gi i ang di n ra cu c ch y ua phát tri n kinh tệ ế ớ đ ễ ộ ạ đ ể ế
r t sôi ng, các n c nhanh chóng th c hi n các chính sách kinh t nh mấ độ ướ ự ệ ế ằ
a kinh t phát tri n trong ó con ng i l v trí trung tâm. Mu n v yđư ế ể đ ườ à ị ố ậ
các n c không còn con ng n o khác l ph i th c hi n công nghi pướ đườ à à ả ự ệ ệ
hoá - hi n i hoá. Do v y v n công nghi p hoá l v n chung mangệ đạ ậ ấ đề ệ à ấ đề
tính to n c u khi n m i ng i u ph i quan tâm nghiên c u nó.à ầ ế ọ ườ đề ả ứ

Th c t l ch s ã ch ng minh r ng, phát tri n kinh t l quy lu tự ế ị ử đ ứ ằ ể ế à ậ
khách quan c a t n t i v phát tri n xã h i lo i ng i v b t c giaiủ ồ ạ à ể ộ à ườ à ấ ứ ở
o n n o, b t k t n c n o không lo i tr các n c gi u m nh vđ ạ à ở ấ ỳ đấ ướ à ạ ừ ướ à ạ ề
kinh t suy n cùng u c b t u v quy t nh phát tri n kinh tế đế đề đượ ắ đầ à ế đị ể ế
ngh a l ph i b t u t ph ng th c s n xu t. V n khách nhau gi aĩ à ả ắ đầ ừ ươ ứ ả ấ ấ đề ữ
các n c ch l m c tiêu, n i dung v cách th c phát tri n, có s khácướ ỉ à ở ụ ộ à ứ ể ự
nhau v t c v hi u qu v trên th c t ch m t s ít n c côngề ố độ ề ệ ả à ự ế ỉ ộ ố ướ
nghi p hoá th nh công.ệ à
Nh ta ã bi t m i ph ng th c s n xu t nh t nh u có c s v tư đ ế ỗ ươ ứ ả ấ ấ đị đề ơ ở ậ
ch t k thu t t ng ng. C s v t ch t k thu t c a m t xã h i nh tấ ỹ ậ ươ ứ ơ ở ậ ấ ỹ ậ ủ ộ ộ ấ
nh th ng c hi u l to n b v t ch t c a l c l ng s n xu t cùngđị ườ đượ ể à à ộ ậ ấ ủ ự ượ ả ấ
v i k t c u c a xã h i ã t c trình xã h i t ng ng. C s v tớ ế ấ ủ ộ đ đạ đượ độ ộ ươ ứ ơ ở ậ
ch t k thu t c a m t xã h i t n t i trong ph m vi các quan h s n xu tấ ỹ ậ ủ ộ ộ ồ ạ ạ ệ ả ấ
nh t nh nên nó mang d u n v ch u s tác ng c a các quan h s nấ đị ấ ấ à ị ự độ ủ ệ ả
xu t trong vi c t ch c quá trình công ngh trong c c u xã h i. Vì v yấ ệ ổ ứ ệ ơ ấ ộ ậ
khái ni m c s v t ch t k thu t g n bó ch t ch v i các hình th c xãệ ơ ở ậ ấ ỹ ậ ắ ặ ẽ ớ ứ
h i c a nó. c tr ng c s v t ch t k thu t c a ph ng th c tr c th iộ ủ Đặ ư ơ ở ậ ấ ỹ ậ ủ ươ ứ ướ ờ
công nghi p t b n còn th công l c h u. Còn c s v t ch t k thu t c aệ ư ả ủ ạ ậ ơ ở ậ ấ ỹ ậ ủ
n n s n xu t l n, hi n i ch có th l n n công nghi p hi n i cân iề ả ấ ớ ệ đạ ỉ ể à ề ệ ệ đạ đố
phù h p d a trên trình khoa h c k thu t công ngh ng y c ng cao. ợ ự độ ọ ỹ ậ ệ à à Để
2
có c s v t ch t v k thu t nh v y các n c ang phát tri n c n ph iơ ở ậ ấ à ỹ ậ ư ậ ướ đ ể ầ ả
ti n h nh công nghi p hoá. ế à ệ
N c ta thu c v o nhóm ang phát tri n, l m t trong nh ng n cướ ộ à đ ể à ộ ữ ướ
nghèo nh t th gi i, nông nghi p l c h u còn ch a thoát kh i xã h iấ ế ớ ệ ạ ậ ư ỏ ộ
truy n th ng sang "Xã h i v n mình công nghi p". Do ó khách quanề ố để ộ ă ệ đ
ph i ti n h nh công nghi p hoá - hi n i hoá l n i dung, ph ng th cả ế à ệ ệ đạ à ộ ươ ứ
l con ng phát tri n nhanh có hi u qu . i v i n c ta quá trình côngà đườ ể ệ ả Đố ớ ướ
nghi p hoá còn g n ch t v i hi n i hoá, nó l m cho xã h i chuy n tệ ắ ặ ớ ệ đạ à ộ ể ừ
xã h i truy n th ng sang xã h i hi n i l m bi n i c n b n b m tộ ề ố ộ ệ đạ à ế đổ ă ả ộ ặ

c a xã h i trên t t c các l nh v c kinh t , xã h i, chính tr ủ ộ ấ ả ĩ ự ế ộ ị
Hi n nay t n c ta còn nghèo (thu c nhóm th 3 thì vi c côngệ đấ ướ ộ ứ ệ
nghi p hoá - hi n i hoá l con ng t t y u. T i h i ng VI c aệ ệ đạ à đườ ấ ế ừ Đạ ộ Đả ủ
ng xác nh ây l th i k phát tri n m i - Th i k " y m nh côngĐả đị đ à ờ ỳ ể ớ ờ ỳ Đẩ ạ
nghi p hoá - hi n i hoá t n c" nh h ng phát tri n nh m m cệ ệ đạ đấ ướ đị ướ ể ằ ụ
tiêu "Xây d ng n c ta th nh m t n c công nghi p có c s v t ch t kự ướ à ộ ướ ệ ơ ở ậ ấ ỹ
thu t hi n i, c c u kinh t h p lý, quan h s n xu t ti n b , phù h pậ ệ đạ ơ ấ ế ợ ệ ả ấ ế ộ ợ
v i trình phát tri n c a l c l ng s n xu t, i s ng v t ch t v tinhớ độ ể ủ ự ượ ả ấ đờ ố ậ ấ à
th n cao, qu c phòng an ninh v ng ch c, dân gi u n c m nh, xã h i côngầ ố ữ ắ à ướ ạ ộ
b ng v n minh.ằ ă
góp ph n nghiên c u v công nghi p hoá - hi n i hoá trongĐể ầ ứ ề ệ ệ đạ
khuôn kh b i vi t n y em xin c p n ổ à ế à đề ậ đế "N i dung công nghi p hoá -ộ ệ
hi n i hoá n c ta hi n nay.ệ đạ ở ướ ệ
3
B. N i dungộ
I. S c n thi t ph i ti n h nh công nghi p hoá - hi n i hoá.ự ầ ế ả ế à ệ ệ đạ
1. Công nghi p hoá l xu h ng mang tính quy lu t c a các n cệ à ướ ậ ủ ướ
i t n n s n xu t nh i lên m t n n s n xu t l n.đ ừ ề ả ấ ỏ đ ộ ề ả ấ ớ
có m t xã h i nh ng y nay không ph i do t nhiên m có , nó doĐể ộ ộ ư à ả ự à
quá trình tính lu v l ng ngay t khi lo i ng i xu t hi n thì s n xu tỹ ề ượ ừ à ườ ấ ệ ả ấ
thô s , i s ng không n nh, c s v t ch t h u nh không có gìơ đờ ố ổ đị ơ ở ậ ấ ầ ư
nh ng tr i qua s n l c c a con ng i tác ng v o gi i t nhiên, c iư ả ự ỗ ự ủ ườ độ à ớ ự ả
bi n nó thông qua lao ng, tr i qua nhi u th ng tr m c a l ch s gi i âyế độ ả ề ă ầ ủ ị ử ờ đ
con ng i ã t o ra c nh ng th nh công áng k . Th nh t u tườ đ ạ đượ ữ à đ ể à ự đạ
c l do quy lu t phát tri n do t thân v n ng c a con ng i trongđượ à ậ ể ự ậ độ ủ ườ
to n xã h i. Ng y nay công cu c xây d ng các n c ã c g ng r t nhi uà ộ à ộ ự ướ đ ố ắ ấ ề
trong cu c c nh tranh chay ua v kinh t . Th hi n l các chính sách,ộ ạ đ ề ế ể ệ à
ng l i v phát tri n kinh t ng y m t to n di n h n, v các m t quanđườ ố ề ể ế à ộ à ệ ơ ề ặ
h s n xu t, l c l ng s n xu t, n n v n hoá v con ng i c a xã h i ó.ệ ả ấ ự ượ ả ấ ề ă à ườ ủ ộ đ
Công nghi p hoá chính l con ng v b c i t t y u t o ra c sệ à đườ à ướ đ ấ ế để ạ ơ ở

v t ch t k thu t cho n n s n xu t hi n i.ậ ấ ỹ ậ ề ả ấ ệ đạ
Xây d ng c s v t ch t k thu t cho n n s n xu t l n hi n iự ơ ở ậ ấ ỹ ậ ề ả ấ ớ ệ đạ
c ng l m t quy lu t chung, ph bi n i v i t t c các n c, tuy nhiênũ à ộ ậ ổ ế đố ớ ấ ả ướ
tu t ng n c khác nhau, do i m xu t phát ti n lên khác nhau, m c tiêuỳ ừ ướ đ ể ấ ế ụ
phát tri n không gi ng nhau nên cách th c ti n h nh c s v t ch t kể ố ứ ế à ơ ở ậ ấ ỹ
thu t cho n n s n xu t l n, hi n i không gi ng nhau. i v i nh ngậ ề ả ấ ớ ệ đạ ố Đố ớ ữ
n c có n n kinh t kém phát tri n nh n c ta hi n nay (n n s n xu tướ ề ế ể ư ướ ệ ề ả ấ
nh , k thu t th công l ch y u ) công nghi p hoá l quá trình mangỏ ỹ ậ ủ à ủ ế ệ à
tính quy lu t, t t y u t n t i v phát tri n nh m t o ra c s v t ch tậ ấ ế để ồ ạ à ể ằ ạ ơ ở ậ ấ
k thu t cho n n s n xu t l n hi n i.ỹ ậ ề ả ấ ớ ệ đạ
Có ti n h nh công nghi p hoá chúng ta m i:ế à ệ ớ
4
- Xây d ng c c s v t ch t- k thu t cho ch ngh a xã h i n cự đượ ơ ở ậ ấ ỹ ậ ủ ĩ ộ ở ướ
ta.
- M i ti n h nh tái s n xu t m r ng nâng cao i s ng v t ch t vớ ế à ả ấ ở ộ đờ ố ậ ấ à
tinh th n c a nhân dân, m i tích lu v l ng m i xây d ng th nhầ ủ ớ ỹ ề ượ ớ để ự à
công n n s n xu t l n xã h i ch ngh a.ề ả ấ ớ ộ ủ ĩ
- M i t ng c ng phát tri n l c l ng giai c p công nhân.ớ ă ườ ể ự ượ ấ
- M i c ng c qu c phòng gi v ng an ninh chính tr , tr t t an to nớ ủ ố ố ữ ữ ị ậ ự à
xã h i.ộ
- M i góp ph n xây d ng v phát tri n n n v n hoá dân t c, xây d ngớ ầ ự à ể ề ă ộ ự
con ng i m i Vi t Nam. ườ ớ ở ệ
Nh v y công nghi p hoá l xu h ng mang tính quy lu t c cácư ậ ệ à ướ ậ ả
n c i t m t n n s n xu t nh sang n n s n xu t l n.ướ đ ừ ộ ề ả ấ ỏ ề ả ấ ớ
2. Tính t t y u ph i ti n h nh ng th i công nghi p hoá - hi nấ ế ả ế à đồ ờ ệ ệ
i hoá c a n c ta.đạ ủ ướ
Sau chi n tranh th gi i l n th hai, nhi u n c dù th ng hay b i uế ế ớ ầ ứ ề ướ ắ ạ đề
tr th nh n c ki t qu ã tr thanh m t trong nh ng nguyên nhân choở à ướ ệ ệ đ ở ộ ữ
b c kh i ng c a cu c khoa h c công ngh hi n i. Có th chia cu cướ ở độ ủ ộ ọ ệ ệ đạ ể ộ
cách m ng khoa h c k thu t hi n i th nh hai giai o n. ạ ọ ỹ ậ ệ đạ à đ ạ

- Giai o n th nh t b t u t nh ng n m 40 n gi a nh ng n mđ ạ ứ ấ ắ đầ ừ ữ ă đế ữ ữ ă
70. Giai o n n y s d ng khoa h c k thu t hi n i hoá các công cđ ạ à ử ụ ọ ỹ ậ để ệ đạ ụ
s n xu t, phát tri n kinh t theo h ng m r ng v t ng thêm các y u tả ấ ể ế ướ ở ộ à ă ế ố
s n xu t. Th c ch t ây l giai o n b t u phát tri n c a l c l ngả ấ ự ấ đ à đ ạ ắ đầ ể ủ ự ượ
s n xu t c v con ng i v công c s n xu t. ả ấ ả ề ườ à ụ ả ấ
Bình quân t ng tr ng kinh t h ng n m các n c kinh t phátă ưở ế à ă ở ướ ế
tri n l 5,6%. T c t ng tr ng n y c gi nguyên trong vòng 20ể à ố độ ă ưở à đượ ữ
n m k t n m 1950 n 1970. ă ể ừ ă đế
- Giai o n hai b t u v o nh ng n m 70 tr i v cho n nayđ ạ ắ đầ à ữ ă ở đ à đế
v n ang ti p t c r t m nh m . Giai o n n y l th c hi n cu c cáchẫ đ ế ụ ấ ạ ẽ đ ạ à à ự ệ ộ
5
m ng v i qui mô l n v to n di n trên l c l ng s n xu t trên c s ápạ ớ ớ à à ệ ự ượ ả ấ ơ ở
d ng các th nh t u khoa h c - k thu t, i m i to n b b máy s n xu tụ à ự ọ ỹ ậ đổ ớ à ộ ộ ả ấ
hi n h nh trên c s s d ng nh ng ph ng ti n k thu t v công nghệ à ơ ở ử ụ ữ ươ ệ ỹ ậ ề ệ
m i khác h n v nguyên t c thay th h ng lo t các thi t b l c h u b ngớ ẳ ề ắ ế à ạ ế ị ạ ậ ằ
các thi t b hi n i l m cho n ng su t v ch t l ng s n ph m lên cao.ế ị ệ đạ à ă ấ à ấ ượ ả ẩ
ây l giai o n bi n i h n v ch t c a l c l ng s n xu t cácĐ à đ ạ ế đổ ẳ ề ấ ủ ự ượ ả ấ ở
n c t b n ch ngh a thì ây c ng l th i k mâu thu n gi a l c l ngướ ư ả ủ ĩ đ ũ à ờ ỳ ẫ ữ ự ượ
s n xu t v quan h s n xu t lên cao t o i u ki n cho s ra i c aả ấ à ệ ả ấ ạ đ ề ệ ự đờ ủ
ph ng th c s n xu t m i.ươ ứ ả ấ ớ
Quá trình di n ra không ng u các n c do nhi u nguyênễ đồ đề ở ướ ề
nhân d d n n s chênh l ch v kinh t . ễ ẫ đế ự ệ ề ế
Trên th gi i hình th nh 3 nhóm n c ó l các c ng qu c vế ớ à ướ đ à ườ ố ề
kinh t , các n c phát tri n v ang phát tri n. S phân chia n y c ngế ướ ể à đ ể ự à ũ
hình th nh nên các mâu thu n c b n c a xã h i, v n c b n c a cácà ẫ ơ ả ủ ộ ấ đề ơ ả ủ
n c ang phát tri n l ng l i u tranh ho bình gi i quy t mâuướ đ ể à đườ ố đấ à ả ế
thu n thông qua l m cu c cách m ng v kinh t . ẫ à ộ ạ ề ế
Vi t Nam l m t n c có n n kinh t nh , l c h u v khoa h c kệ à ộ ướ ề ế ỏ ạ ậ ề ọ ỹ
thu t, l c l ng s n xu t còn non n t ch a phù h p v i quan h s n xu tậ ự ượ ả ấ ớ ư ợ ớ ệ ả ấ
c a xã h i ch ngh a. có c s k thu t c a n n s n xu t l n, khôngủ ộ ủ ĩ Để ơ ở ỹ ậ ủ ề ả ấ ớ

còn con ng n o khác l công nghi p hoá, c khí hoá cân i v hi nđườ à à ệ ơ đố à ệ
i trên trình khoa h c k thu t phát tri n cao. đạ độ ọ ỹ ậ ể
Mu n v y công nghi p hoá, hi n i hoá l phát tri n tu n t vố ậ ệ ệ đạ à ể ầ ự à
phát tri n nh y v t, cùng m t lúc th c hi n hai cu c cách m ng ó lể ẩ ọ ộ ự ệ ộ ạ đ à
chuy n lao ng thô x sang lao ng b ng máy móc v chuy n lao ngể độ ơ độ ằ à ể độ
máy móc sang lao ng t ng hoá có s ch o c a Nh n c theođộ ự độ ự ỉ đạ ủ à ướ
nh h ng XHCN. đị ướ
II. Lý lu n chung v CNH v khái quát l ch s quá trình CNH Vi t Nam ậ ề à ị ử ở ệ
1. Nh ng v n lý lu n chung v công nghi p hoá - hi n iữ ấ đề ậ ề ệ ệ đạ
hoá (CNH-H H)Đ
6
Công nghi p hoá - hi n i hoá l m t khái ni m m c nhi uệ ệ đạ à ộ ệ à đượ ề
chuyên gia kinh t c p n, nhi u nghiên c u nh ngh a v v n ế đề ậ đế ề ứ đị ĩ ề ấ đề
n y. Lôgic v l ch s u kh ng nh r ng t s n xu t nh lên s n xu tà à ị ử đề ẳ đị ằ ừ ả ấ ỏ ả ấ
l n hi n i, CNH l b c i t t y u m m i dân t c s m mu n uớ ệ đạ à ướ đ ấ ế à ỗ ộ ớ ộ đề
ph i tr i qua. Trong th i i ng y nay công nghi p hoá bao g m c hi nả ả ờ đạ à ệ ồ ả ệ
i hóa l m xu t hi n c m t kép "công nghi p hoá, hi n i hoá".đạ à ấ ệ ụ ừ ệ ệ đạ
Không nên ch hi u CNH, H H theo ngh a h p, theo ngh a nó l m t quáỉ ể Đ ĩ ẹ ĩ à ộ
trình hình th nh cách th c s n xu t ch tiêu k thu t v công ngh hi nà ứ ả ấ ỉ ỹ ậ à ệ ệ
i riêng trong l nh v c ti u công nghi p m nên hi u theo ngh a r ng: quáđạ ĩ ự ể ệ à ể ĩ ộ
trình ó di n ra trong t t c các ng nh c a n n kinh t qu c dân.đ ễ ấ ả à ủ ề ế ố
Kinh nghi m CNH nhi u n c trên th gi i cho th y "c t lõi" c aệ ở ề ướ ế ớ ấ ố ủ
CNH trong th i i ng y nay l s i m i trang b k thu t (ph n c ng:ờ đạ à à ự đổ ớ ị ỹ ậ ầ ứ
máy móc thi t b ) v công ngh (ph n m m: ph ng pháp, quy t c, quyế ị à ệ ầ ề ươ ắ
trình, ph ng th c, kinh nghi m, k n ng ), chuy n t k thu t v côngươ ứ ệ ỹ ă ể ừ ỹ ậ à
ngh l c h u n ng su t th p lên trình k thu t v công ngh tiên ti nệ ạ ậ ă ấ ấ độ ỹ ậ à ệ ế
có n ng su t v hi u qu kinh t xã h i cao trong t t c các l nh v c, cácă ấ à ệ ả ế ộ ấ ả ĩ ự
ng nh c a n n kinh t qu c dân.à ủ ề ế ố
Theo t duy v quan i m m i hi n nay có th hi u n i dung ch y uư à đ ể ớ ệ ể ể ộ ủ ế
c a CNH các n c c ng nh n c ta l : trang b k thu t công nghủ ở ướ ũ ư ướ à ị ỹ ậ ệ

hi n i v theo ó xây d ng m t c c u kinh t h p lý trong t t c cácệ đạ à đ ự ộ ơ ấ ế ợ ấ ả
ng nh c a n n KTQD. Tóm l i có th hi u l : "Công nghi p hoá, hi n ià ủ ề ạ ể ể à ệ ệ đạ
hoá l quá trình chuy n i c n b n, to n di n các ho t ng s n xu tà ể đổ ă ả à ệ ạ độ ả ấ
kinh doanh, d ch v v qu n lý kinh t , xã h i t s d ng lao ng thị ụ à ả ế ộ ừ ử ụ độ ủ
công l chính sang s d ng m t cách ph bi n s c lao ng cùng v i côngà ử ụ ộ ổ ế ứ độ ớ
ngh , ph ng ti n v ph ng pháp tiên ti n, hi n i, d a trên s phátệ ươ ệ à ươ ế ệ đạ ự ự
tri n c a công nghi p v ti n b khoa h c công ngh t o ra n ng su t laoể ủ ệ à ế ộ ọ ệ ạ ă ấ
ng xã h i cao.độ ộ
Theo nh ngh a c a Liên hi p qu c (1993) công nghi p hoá l m tđị ĩ ủ ệ ố ệ à ộ
quá trình phát tri n n n kinh t . Trong quá trình n y ngu n c a c i qu cể ề ế à ồ ủ ả ố
dân c ng viên phát tri n c c u kinh t nhi u ng nh trong n cđượ độ để ể ơ ấ ế ề à ướ
v i k thu t hi n i. c i m c a c c u kinh t n y l có m t bớ ỹ ậ ệ đạ Đặ đ ể ủ ơ ấ ế à à ộ ộ
ph n luôn luôn thay i s n xu t ra nh ng t li u s n xu t v h ngậ đổ để ả ấ ữ ư ệ ả ấ à à
hoá tiêu dùng có kh n ng m b o cho to n b n n kinh t phát tri n v iả ă đả ả à ộ ề ế ể ớ
nh p cao, m b o t t i s ti n b kinh t xã h i. Hi n i hoá lị độ đả ả đạ ớ ự ế ộ ế ộ ệ đạ à
7
quá trình chuy n i c n b n to n di n các ho t ng s n xu t kinhể đổ ă ả à ệ ạ độ ả ấ
doanh, d ch v v qu n lý kinh t xã h i t ch theo nh ng quy trình côngị ụ à ả ế ộ ừ ỗ ữ
ngh th công l chính sang ch s d ng m t cách ph bi n nh ng quyệ ủ à ỗ ử ụ ộ ổ ế ữ
trình công ngh , ph ng ti n, ph ng pháp tiên ti n hi n i d a trên sệ ươ ệ ươ ế ệ đạ ự ự
phát tri n khoa h c k thu t t o ra n ng su t lao ng hi u qu v trìnhể ọ ỹ ậ ạ ă ấ độ ệ ả à
v n minh kinh t xã h i cao.độ ă ế ộ
Trong v n ki n h i ngh l n th VII Ban ch p h nh trung ng khoáă ệ ộ ị ầ ứ ấ à ươ
VII có vi t "Quá trình CNH-H H l quá trình chuy n i c n b n to nế Đ à ể đổ ă ả à
di n các ho t ng kinh t - xã h i t s d ng lao ng th công sang sệ ạ độ ế ộ ừ ử ụ độ ủ ử
d ng m t cách ph bi n s c lao ng cùng công ngh v ph ng ti nụ ộ ổ ế ứ độ ệ à ươ ệ
hi n i t o ra n ng su t lao ng cao. i v i n c ta ó l m t quáệ đạ ạ ă ấ độ Đố ớ ướ đ à ộ
trình th c hi n chi n l c phát tri n kinh t xã h i nh m c i ti n m t xãự ệ ế ượ ể ế ộ ằ ả ế ộ
h i nông nghi p l c h u th nh m t xã h i công nghi p g n v i vi c hìnhộ ệ ạ ậ à ộ ộ ệ ắ ớ ệ
th nh t ng b c quan h s n xu t ti n b . Ng y c ng th hi n y à ừ ướ ệ ả ấ ế ộ à à ể ệ đầ đủ

h n b n ch t u vi t c a ch m i. Nh v y CNH-H H không ch lơ ả ấ ư ệ ủ ế độ ớ ư ậ Đ ỉ à
m t quá trình t t y u khách quan i v i n c ta m chúng ta có s nộ ấ ế đố ớ ướ à ẵ
nh ng c s lý lu n v ng ch c áp d ng v o th c t n n kinh t n cữ ơ ở ậ ữ ắ để ụ à ự ế ề ế ướ
ta.
2. Khái quát l ch s quá trình CNH-H H Vi t Nam trong th i gianị ử Đ ở ệ ờ
qua
Có th xem xét th c tr ng CNH n c ta qua 2 khía c nh trang b kể ự ạ ở ướ ạ ị ỹ
thu t, công ngh v vi c xây d ng c c u kinh t h p lý. Trên th c tậ ệ à ệ ự ơ ấ ế ợ ự ế
công cu c CNH c ti n h nh n c ta t i h i i bi u to n qu cộ đượ ế à ở ướ ừ Đạ ộ đạ ể à ố
l n th III (1960).ầ ứ
Ch tr ng CNH c ti n h nh qua các k ho ch d i h n 5 n mủ ươ đượ ế à ế ạ à ạ ă
song do nhi u i u ki n khách quan gây khó kh n nh n n kinh t v nề đ ề ệ ă ư ề ế ố
nghèo n n l c h u chính sách c m v n gây thù ch c a M , trình dânà ạ ậ ấ ậ đị ủ ỹ độ
trí, ngu n lao ng ch a cao v.v Th c tr ng c a quá trình CNH cònồ độ ư ự ạ ủ
nhi u khó kh n.ề ă
Trình trang b k thu t, trình k t c u h t ng v vi c ngđộ ị ỹ ậ độ ế ấ ạ ầ à ệ ứ
d ng nh ng th nh t u m i c a khoa h c v công ngh v o s n xu t vụ ữ à ự ớ ủ ọ à ệ à ả ấ à
d ch v còn th p kém, l c h u.ị ụ ấ ạ ậ
8
Qua m y th p niên CNH, chúng ta ã xây d ng c m t s c sấ ậ đ ự đượ ộ ố ơ ở
v t ch t - k thu t nh t nh. Cho n nay m t s công trình l n v tr ngậ ấ ỹ ậ ấ đị đế ộ ố ớ à ọ
i m sau nhi u n m xây d ng v b t u a v o ho t ng trong cđ ể ề ă ự à ắ đầ đư à ạ độ ả
công nghi p l n nông nghi p, giao thông v n t i, b u i n v.v T t nhiênệ ẫ ệ ậ ả ư đ ệ ấ
so v i trình c a th gi i v n trong tình tr ng còn th p kém v l cớ độ ủ ế ớ ẫ ở ạ ấ à ạ
h u: Th nh ph n kinh t nh n c c trang b nhi u nh t, cao nh t cóậ à ầ ế à ướ đượ ị ề ấ ấ
t ng s 27,8 nghìn t ng t i s n c nh ch 26% giá tr thi t b máyổ ố ỷ đồ à ả ố đị ỉ ị ế ị
móc, ph n l n thi t b thu c h k thu t nh ng n m 1950-1960 ch u nhầ ớ ế ị ộ ệ ỹ ậ ữ ă ị ả
h ng l n c a hao mòn vô hình. Vi c ti p c n th nh t u khoa h c m iưở ớ ủ ệ ế ậ à ự ọ ớ
c a n c ta còn ch m trình t ng hoá các công c s n xu t cònủ ướ ậ độ ự độ ụ ả ấ
th p: Trung ng t t l 3%, a ph ng 1,7% v m c t ng hoáấ ươ đạ ỷ ệ đị ươ ề ứ độ ự độ

công c . K t c u h t ng s n xu t v xã h i còn r t th p kém c v trìnhụ ế ấ ạ ầ ả ấ à ộ ấ ấ ả ề
k thu t, công ngh l n m ng l i nh h p. S n ph m l m ra khôngđộ ỹ ậ ệ ẫ ạ ướ ỏ ẹ ả ẩ à
có s c c nh tranh, giá th nh cao, m t h ng không nhi u, ch a có kh n ngứ ạ à ặ à ề ư ả ă
v n ra th tr ng qu c t r ng l n.ươ ị ườ ố ế ộ ớ
- Gây khó kh n cho quá trình u t c a n c ngo i v o n c ta,ă đầ ư ủ ướ à à ướ
c n tr n n kinh t n c ta h i nh p kinh t th gi i. Ng n tr vi c xâyả ở ề ế ướ ộ ậ ế ế ớ ă ở ệ
d ng th tr ng v s hình th nh chi n l c th tr ng h ng ngo i.ự ị ườ à ự à ế ượ ị ườ ướ ạ
- Khó tránh kh i vòng lu n qu n k thu t công ngh v k t c u hỏ ẩ ẩ ỹ ậ ệ à ế ấ ạ
t ng th p kém, l c h u d n n n ng su t lao ng th p v thu nh pầ ấ ạ ậ ẫ đế ă ấ độ ấ à ậ
qu c dân tính theo u ng i th p, t ó kh n ng tích lu h u nhố đầ ườ ấ ừ đ ả ă ỹ ầ ư
không có v k t qu l không có v n u t .à ế ả à ố đầ ư
Bên c nh ó l s ch a phù h p c a c c u kinh t c hình th nhạ đ à ự ư ợ ủ ơ ấ ế đượ à
trong th i gian qua m vi c i u ch nh l i l không d d ng: V i xu tờ à ệ đ ề ỉ ạ à ễ à ớ ấ
phát i m t 1 qu c gia nông nghi p l c h u. Sau nhi u k ho ch phátđ ể ừ ố ệ ạ ậ ề ế ạ
tri n kinh t l n l t các mô hình c c u kinh t hình th nh, s t p trungể ế ầ ượ ơ ấ ế à ự ậ
v n thông qua nhi u ho t ng tích lu trong n c, vay v n qu c t , ãố ề ạ độ ỹ ướ ố ố ế đ
a n n kinh t có t tr ng công nghi p t ng khá. Qua các th i k kđư ề ế ỷ ọ ệ ă ờ ỳ ế
ho ch 5 n m n n kinh t có s t ng tr ng nh t nh song ch a có s phátạ ă ề ế ự ă ưở ấ đị ư ự
tri n kinh t - xã h i áng k , ch a có s phát tri n theo chi u sâu n ngể ế ộ đ ể ư ự ể ề ă
su t, ch t l ng v hi u qu . N n kinh t nghiêng v xây d ng n n côngấ ấ ượ à ệ ả ề ế ề ự ề
nghi p n ng, mu n hi n i hoá nhanh nh ng do n n kinh t c a ta cònệ ặ ố ệ đạ ư ề ế ủ
nh bé, phân tán v l c h u, ngu n v n tích lu không l n trình khoaỏ à ạ ậ ồ ố ỹ ớ độ
h c công ngh ch a cao không i u ki n c n thi t xây d ng m tọ ệ ư đủ đ ề ệ ầ ế để ự ộ
9
n n i công nghi p. i u n y d n n th c t kinh t n c ta m t cânề đạ ệ Đ ề à ẫ đế ự ế ế ướ ấ
i, s n xu t phát tri n ch m, thu nh p qu c dân v n ng su t th p, iđố ả ấ ể ậ ậ ố à ă ấ ấ đờ
s ng nhân dân v n ch a c c i thi n trong m t th i gian. ố ẫ ư đượ ả ệ ộ ờ
S m nh n th c c nh ng bi u hi n ch a phù h p c a các chínhớ ậ ứ đượ ữ ể ệ ư ợ ủ
sách kinh t ng v Nh n c ã a ra nh ng ch tr ng m i nh mế Đả à à ướ đ đư ữ ủ ươ ớ ằ
kh c ph c khi m khuy t, ti p t c thúc y s nghi p CNH, H H c a tắ ụ ế ế ế ụ đẩ ự ệ Đ ủ đấ

n c. i h i to n qu c l n th VI c a ng ánh d u m t m c quanướ Đạ ộ à ố ầ ứ ủ Đả đ ấ ộ ố
tr ng trong l ch s quá trình CNH n c ta. i h i c ng l i h i c aọ ị ử ở ướ Đạ ộ ũ à đạ ộ ủ
th i k i m i c a t n c. i h i nh n nh c i m c a th i kờ ỳ đổ ớ ủ đấ ướ Đạ ộ ậ đị đặ đ ể ủ ờ ỳ
quá lên CNXH n c ta l m t th i k lâu d i v gian kh tr i quađộ ở ướ à ộ ờ ỳ à à ổ ả
nhi u ch ng ng v chúng ta hi n ang ch ng ng u tiên v iề ặ đườ à ệ đ ở ặ đườ đầ ớ
nhi m v ra l : " n nh m i m t tình hình kinh t - xã h i ti p t cệ ụ đề à ổ đị ọ ặ ế ộ ế ụ
xây d ng nh ng ti n c n thi t cho vi c y m nh CNH trong ch ngự ữ ề đề ầ ế ệ đẩ ạ ặ
ng ti p theo". Trong 5 n m tr c m t (1986-1990) c n t p trung s cđườ ế ă ướ ắ ầ ậ ứ
ng i s c c a th c hi n b ng c nh ng m c tiêu c a 3 ch ng trìnhườ ứ ủ ự ệ ằ đượ ữ ụ ủ ươ
kinh t : l ng th c - th c ph m, h ng tiêu dùng v h ng xu t kh u. N iế ươ ự ự ẩ à à à ấ ẩ ộ
dung c a ch ng trình kinh t l s c th hoá n i dung chính c a CNH-ủ ươ ế à ự ụ ể ộ ủ
H H trong ch ng ng u tiên. B c u ta ã t c th nh t uĐ ặ đườ đầ ướ đầ đ đạ đượ à ự
m i: xây d ng n n kinh t h ng hoá nhi u th nh ph n v n ng theo cớ ự ề ế à ề à ầ ậ độ ơ
ch th tr ng có s qu n lý c a nh n c. Phát tri n quan i m kinh tế ị ườ ự ả ủ à ướ ể đ ể ế
c a i h i VI, H i ngh ban ch p h nh Trung ng ã kh ng nh phátủ đạ ộ ộ ị ấ à ươ đ ẳ đị
tri n kinh t h ng hoá nhi u th nh ph n l m t ch tr ng chi n l c lâuể ế à ề à ầ à ộ ủ ươ ế ượ
d i trong th i k quá lên CNXH. Trong chính sách n y chúng ta ãà ờ ỳ độ à đ
chuy n t công tác k ho ch pháp l nh sang k ho ch hoá nh h ng lể ừ ế ạ ệ ế ạ đị ướ à
ch y u. Trong th i gian n y ng l i m i c a ng ra t i h iủ ế ờ à đườ ố ớ ủ Đả đề ừ Đạ ộ
VI ã thu c nh ng th nh qu b c u r t quan tr ng. Tr c tiênđ đượ ữ à ả ướ đầ ấ ọ ướ
trong kinh t - xã h i i s ng nhân dân c c i thi n d n d n, n nhế ộ đờ ố đượ ả ệ ầ ầ ổ đị
s n l ng l ng th c t ng nhanh áp ng nhu c u trong n c h ng hoáả ượ ươ ự ă đ ứ ầ ướ à
a d ng th tr ng m r ng, các c s s n xu t g n li n v i nhu c u thđ ạ ị ườ ở ộ ơ ở ả ấ ắ ề ớ ầ ị
tr ng. Ph n bao c p c a nh n c v v n, giá, ti n l ng gi m áng k ,ườ ầ ấ ủ à ướ ề ố ề ươ ả đ ể
l m phát c ki m ch m t b c. Các c s kinh t có i u ki n h chạ đượ ể ế ộ ướ ơ ở ế đ ề ệ ạ
toán kinh doanh, m i m t c a i s ng c nâng lên.ọ ặ ủ đờ ố đượ
Trên c s phát huy nh ng th nh qu t c i h i l n th VIIơ ở ữ à ả đạ đượ đạ ộ ầ ứ
(1991) c a ng ã k th a, phát huy v ra ch tr ng m i kh c ph củ Đả đ ế ừ à đề ủ ươ ớ ắ ụ
10
nh ng khó kh n h n ch thúc y, phát huy nh ng u i m ã t c,ữ ă ạ ế đẩ ữ ư đ ể đ đạ đượ

b sung phát tri n ng l i i m i ra trong i h i 6. Ph ngổ ể đườ ố đổ ớ đề đạ ộ ươ
h ng m c tiêu c a i h i 7 " y lùi v ki m soát c l m phát" nướ ụ ủ đạ ộ đẩ à ể đượ ạ ổ
nh phát tri n nâng cao hi u qu s n xu t, t ng b c c i thi n i s ngđị ể ệ ả ả ấ ừ ướ ả ệ đờ ố
nhân dân b c u tích lu n i b n n kinh t . i h i i bi u l n thướ đầ ỹ ộ ộ ề ế Đạ ộ đạ ể ầ ứ
VIII c a ng c ng ã ra nh ng m c tiêu v gi i pháp c b n cho quáủ Đả ũ đ đề ữ ụ à ả ơ ả
trình công nghi p hoá - hi n i hoá t n c trong ó c bi t nh nệ ệ đạ đấ ướ đ đặ ệ ấ
m nh quan i m "l y vi c phát huy ngu n nhân l c con ng i l y u tạ đ ể ấ ệ ồ ự ườ à ế ố
c b n cho s phát tri n nhanh v b n v ng. Trong nh ng n m qua ngơ ả ự ể à ề ữ ữ ă Đả
v Nh n c ã l m c nhi u vi c th c hi n chi n l c con ng ià à ướ đ à đượ ề ệ để ự ệ ế ượ ườ
trên t t c các l nh v c c a i s ng xã h i. M t s v n b n pháp lu tấ ả ĩ ự ủ đờ ố ộ ộ ố ă ả ậ
quan tr ng có liên quan n con ng i v các chính sách xã h i ã cọ đế ườ à ộ đ đượ
ban h nh v ang i v o cu c s ng.à à đ đ à ộ ố
S l ng v ch t l ng ngu n nhân l c t n c có b c phát tri nố ượ à ấ ượ ồ ự đấ ướ ướ ể
áng k . Tuy nhiên phát tri n ngu n nhân l c lúc n y c xem l m tđ ể ể ồ ự à đượ à ộ
chi n l c c b n a n c ta t t i m c tiêu m t n c côngế ượ ơ ả để đư ướ đạ ớ ụ ộ ướ
nghi p. V i s n l c c a to n ng, to n dân ta n nay n n kinh tệ ớ ự ỗ ự ủ à Đả à đế ề ế
n c ta ã ch m d t c th i k kh ng ho ng v b c v o th i k m iướ đ ấ ứ đượ ờ ỳ ủ ả à ướ à ờ ỳ ớ
phát tri n to n di n.ể à ệ
III. Quá trình CNH- H H n c ta hi n nayĐ ở ướ ệ
1. Nh ng quan i m ch o c a ng trong quá trình CNH-ữ đ ể ỉ đạ ủ Đả
H HĐ
Ngh quy t h i ngh l n th VII ban ch p h nh Trung ng ng ãị ế ộ ị ầ ứ ấ à ươ Đả đ
c th hoá th nh ph n quan i m ch o quá trình CNH-H H t n cụ ể à ầ đ ể ỉ đạ Đ đấ ướ
nh sau: CNH-H H ph i theo nh h ng XHCN, nh h ng XHCN c aư Đ ả đị ướ đị ướ ủ
quá trình n y c xác nh b i 4 nhân t sau:à đượ đị ở ố
- M c tiêu tr c m t c ng nh lâu d i CNH-H H l l i ích v t ch tụ ướ ắ ũ ư à Đ à ợ ậ ấ
v tinh th n c a nhân dân g n t ng tr ng kinh t v i ti n b v côngà ầ ủ ắ ă ưở ế ớ ế ộ à
b ng xã h i.ằ ộ
Xây d ng c s v t ch t k thu t ng y c ng hi n i cho m t xã h iự ơ ở ậ ấ ỹ ậ à à ệ đạ ộ ộ
trong ó nhân dân l m ch .đ à ủ

11
Phát tri n m t n n kinh t nhi u th nh ph n, trong ó kinh t qu cể ộ ề ế ề à ầ đ ế ố
doanh l ch o cùng v i kinh t h p tác d n tr th nh n n t ng.à ủ đạ ớ ế ợ ầ ở à ề ả
CNH-H H c ti n h nh d i s lãnh o c a ng, c a giai c pĐ đượ ế à ướ ự đạ ủ Đả ủ ấ
công nhân, nhân dân lao ng v c a c dân t c i u h nh v qu n lý quáđộ à ủ ả ộ đ ề à à ả
trình ó l nh n c c a dân, do dân v vì dân.đ à à ướ ủ à
Quan i m th 2: Gi v ng c l p t ch i i v i m r ng h pđ ể ứ ữ ữ độ ậ ự ủ đ đố ớ ở ộ ợ
tác qu c t a ph ng hoá, a d ng hoá quan h v i n c ngo i k t h pố ế đ ươ đ ạ ệ ớ ướ à ế ợ
kinh t v i qu c phòng an ninh, xây d ng n n kinh t h ng m nh s nế ớ ố ự ề ế ướ ạ ả
xu t ng th i thay th nh p kh u b ng nh ng s n ph m trong n c cóấ đồ ờ ế ậ ẩ ằ ữ ả ẩ ướ
hi u qu .ệ ả
Quan i m th 3: CNH-H H l s nghi p c a to n dân c a m iđ ể ứ Đ à ự ệ ủ à ủ ọ
th nh ph n kinh t , nh n c l ch to c v n h nh theo th tr ngà ầ ế à ướ à ủ ạ đượ ậ à ị ườ
có s qu n lý c a nh n c, m t khác ây l m t v n m i so v i quanự ả ủ à ướ ặ đ à ộ ấ đề ớ ớ
ni m CNH tr c ây - cho r ng CNH ch l s nghi p c a nh n c, c aệ ướ đ ằ ỉ à ự ệ ủ à ướ ủ
các t ch c qu c doanh. Ng y nay chúng ta cho r ng ó l s nghi p c aổ ứ ố à ằ đ à ự ệ ủ
to n dân, c a m i th nh ph n kinh t . N u to n xã h i không nh t tríà ủ ọ à ầ ế ế à ộ ấ
quan tâm, không cao tinh th n t ch , t c ng ra s c l m vi c có hi uđề ầ ự ủ ự ườ ứ à ệ ệ
qu th c h nh ti t ki m, ch ng lãng phí, tham ô, n u m i th nh ph nả ự à ế ệ ố ế ọ à ầ
không coi ó l s nghi p c a chính mình thì CNH-H H không th th nhđ à ự ệ ủ Đ ể à
công c.đượ
Quan i m th 4: Công nghi p CNH- H H ph i l ng vi c phát huyđ ể ứ ệ Đ ả ồ ệ
ngu n l c con ng i l m y u t c n b n cho s phát tri n nhanh v b nồ ự ườ à ế ố ă ả ự ể à ề
v ng, mu n v y trong m i ch tr ng, chính sách ph i nh m gi i phóngữ ố ậ ọ ủ ươ ả ằ ả
m i ti m n ng c a con ng i, ph i th ng xuyên quan tâm b i d ng tríọ ề ă ủ ườ ả ườ ồ ưỡ
l c, th l c, có chính sách s d ng nhân t i, t ng tr ng kinh t ph i g nự ể ự ử ụ à ă ưở ế ả ắ
v i c i thi n i s ng nhân dân, phát tri n v n hoá giáo d c, th c hi nớ ả ệ đờ ố ể ă ụ ự ệ
ti n b v công b ng xã h i b o v môi tr ng.ế ộ à ằ ộ ả ệ ườ
* M c tiêu xây d ng n c ta th nh m t n c công nghi p c s v tụ ự ướ à ộ ướ ệ ơ ở ậ
ch t k thu t hi n i, c c u kinh t h p lý, quan h s n xu t ti n bấ ỹ ậ ệ đạ ơ ấ ế ợ ệ ả ấ ế ộ

phù h p v i l c l ng s n xu t, i s ng v t ch t v tinh th n cao, qu cợ ớ ự ượ ả ấ đờ ố ậ ấ à ầ ố
phòng, an ninh v ng ch c, dân gi u n c m nh, xã h i công b ng v nữ ắ à ướ ạ ộ ằ ă
minh. M c tiêu n y cho th y s nghi p ó l m t cu c cách m ng to nụ à ấ ự ệ đ à ộ ộ ạ à
12
di n sâu s c trong t t c các l nh v c c a i s ng xã h i. ó tr c h t lệ ắ ấ ả ĩ ự ủ đờ ố ộ Đ ướ ế à
vì con ng i, do con ng i.ườ ườ
Trong b i c nh hi n nay công nghi p hoá- hi n i hoá c coi lố ả ệ ệ ệ đạ đượ à
xu h ng phát tri n chung c a c n c ang phát tri n. i v i n c taướ ể ủ ả ướ đ ể Đố ớ ướ
ch a thoát kh i tình tr ng nghèo n n l c h u thì công nghi p hoá - hi nư ỏ ạ à ạ ậ ệ ệ
i hoá l "nhi m v trung tâm xuyên su t t th i k quá lên chđạ à ệ ụ ố ừ ờ ỳ độ ủ
ngh a xã h i" l con ng t t y u a ta thoát kh i nghèo n n l cĩ ộ à đườ ấ ế để đư ỏ à ạ
h u thì tr c tiên ph i ch m lo phát tri n kinh t , song s l sai l m n uậ ướ ả ă ể ế ẽ à ầ ế
không quan tâm gi i quy t t t nh ng v n xã h i, không t o ra cân iả ế ố ữ ấ đề ộ ạ đố
h i ho gi a kinh t v xã h i.à à ữ ế à ộ
Cho n nay Vi t Nam sau 10 n m i m i ã t c nh ngđế ệ ă đổ ớ đ đạ đượ ữ
th nh t u to l n, có ý ngh a quan tr ng, t i i h i ng VIII ng ta ãà ự ớ ĩ ọ ạ Đạ ộ Đả Đả đ
kh ng nh "n c ta ã ra kh i kh ng ho ng kinh t xã h i nh ng m t sẳ đị ướ đ ỏ ủ ả ế ộ ư ộ ố
m t còn ch a v ng ch c. Nhi m v ra cho ch ng ng u c a th iặ ư ữ ắ ệ ụ đề ặ đườ đầ ủ ờ
k quá l chu n b ti n cho công nghi p hoá ã c b n ho n th nh choỳ độ à ẩ ị ề ệ đ ơ ả à à
phép n c ta chuy n sang th i k y m nh công nghi p hoá - hi n iướ ể ờ ỳ đẩ ạ ệ ệ đạ
hoá t n c.đấ ướ
2. N i dung chính c a CNH-H H n c taộ ủ Đ ở ướ
CNH v logic c ng nh v l ch s l quá trình t t y u m m i dânề ũ ư ề ị ử à ấ ế à ỗ
t c u ph i tr i qua. CNH l m t quá trình bao g m c th i k chu n bộ đề ả ả à ộ ồ ả ờ ỳ ẩ ị
nh ng ti n kinh t v t ch t m thi u nó thì không th n o b c v oữ ề đề ế ậ ấ à ế ể à ướ à
th i k y m nh v ho n th nh v c b n s nghi p CNH.ờ ỳ đẩ ạ à à à ề ơ ả ự ệ
a) L ng th c v th c ph m - ti n cho CNH lôgic v l ch s uươ ự à ự ẩ ề đề à ị ử đề
kh ng nh nông nghi p l c s quan tr ng nh t cho công nghi p hóa, doẳ đị ệ à ơ ở ọ ấ ệ
v y vi c xác nh công nghi p hóa trong m i th i k không th không tínhậ ệ đị ệ ỗ ờ ỳ ể
n vai trò c s cu nông nghi p, m tr c h t l v n l ng th c vđế ơ ở ả ệ à ướ ế à ấ đề ươ ự à

th c ph m. ng ta v n luôn kh ng nh nông nghi p l m t tr n h ngự ẩ Đả ẫ ẳ đị ệ à ặ ậ à
u, l khâu t phá. Nh v y cho n nay nông nghi p v nông thônđầ à độ ờ ậ đế ệ à
n c ta ã t c nh ng th nh t u áng k . Th ng l i n i b t nh t lướ đ đạ đượ ữ à ự đ ể ắ ợ ổ ậ ấ à
ã gi i quy t v c b n nhu c u l ng th c v th c ph m cho xã h i vđ ả ế ề ơ ả ầ ươ ự à ự ẩ ộ à
h ng n m ã có th a g o xu t kh u v i kh i l ng không nh . ã cóà ă đ ừ ạ để ấ ẩ ớ ố ượ ỏ Đ
nhi u ti n b trong vi c cung c p nguyên li u cho công nghi p hoá n cề ế ộ ệ ấ ệ ệ ở ướ
ta.
13
b) M t s c s v t ch t k thu t b c u phát huy tác d ng. Sauộ ố ơ ở ậ ấ ỹ ậ ướ đầ ụ
nhi u n m t p trung xây d ng t n c, chúng ta ã có m t c s v tề ă ậ ự đấ ướ đ ộ ơ ở ậ
ch t k thu t nh t nh, m t s công trình l n v quan tr ng ã cấ ỹ ậ ấ đị ộ ố ớ à ọ đ đượ
a v o s d ng nh nh máy thu i n Sông , nh máy thu i n Trđư à ử ụ ư à ỷ đ ệ Đà à ỷ đ ệ ị
An, nh máy xi m ng Ho ng Th ch, nh máy xi m ng B m S n, nh máyà ă à ạ à ă ỉ ơ à
gi y Bãi B ng ấ ằ
Trong nông nghi p c n c ã có 654 h p v a v l n, h ng v nệ ả ướ đ ồ đậ ừ à ớ à ạ
h ch a n c, h ng ng n c ng t i tiêu, h n 2000 tr m b m T t cồ ứ ướ à à ố ướ ơ ạ ơ ấ ả
nh ng c s v t ch t ó, n u c i u ch nh v s d ng có hi u qu , rõữ ơ ở ậ ấ đ ế đượ đ ề ỉ à ử ụ ệ ả
r ng s l ti n áng k cho s phát tri n nông nghi p v công nghi p.à ẽ à ề đề đ ể ự ể ệ à ệ
c) S i m i t duy kinh t c a ng ã thúc y n n kinh t phátự đổ ớ ư ế ủ đả đ đẩ ề ế
tri n khi chuy n sang c ch kinh t m i c ng l lúc chúng ta không cònể ể ơ ế ế ớ ũ à
c Liên Xô vi n tr , i u n y lúc u qu th t có gây cho ta nhi u khóđượ ệ ợ đ ề à đầ ả ậ ề
kh n song nh có s i m i t duy nh t l i m i t duy kinh t c aă ờ ự đổ ớ ư ấ à đổ ớ ư ế ủ
ng, n n kinh t n c ta d n d n i v o n nh v ng y c ng kh iĐả ề ế ướ ầ ầ đ à ổ đị à à à ở
s c. S giúp qu c t i v i n c ta ng y c ng m r ng. Nh v yắ ự đỡ ố ế đố ớ ướ à à ở ộ ư ậ
ti n bên ngo i c n cho vi c y m nh CNH ph i ch ng c ng ã có?ề đề à ầ ệ đẩ ạ ả ă ũ đ
T t nhiên m i vi c ang còn phía tr c, khó kh n còn nhi u, t t c phấ ọ ệ đ ở ướ ă ề ấ ả ụ
thu c v o s n nh v i m i h th ng chính tr , i m i các i uộ à ự ổ đị à đổ ớ ệ ố ị đổ ớ đ ề
ki n bên trong, s c s d ng có hi u qu i u ki n qu c t ngệ để đủ ứ ử ụ ệ ả đ ề ệ ố ế đồ
th i gi c nh h ng ã ch n.ờ ữ đượ đị ướ đ ọ
d) Th c ti n n c ta có nh ng v n n i c m m mu n gi i quy tự ễ ướ ữ ấ đề ổ ộ à ố ả ế

không th không y m nh công nghi p hoáể đẩ ạ ệ
M c dù có b c phát tri n nh t nh nông nghi p v nông thôn n cặ ướ ể ấ đị ệ à ướ
ta cho n nay v n ch a thoát kh i tình tr ng s n xu t nh , c s v tđế ẫ ư ỏ ạ ả ấ ỏ ơ ở ậ
ch t - k thu t còn nhi u m t y u kém, công ngh còn l c h u, n ng su tấ ỹ ậ ề ặ ế ệ ạ ậ ă ấ
lao ng v n ng su t cây tr ng v t nuôi còn th p. Nông nghi p ch ađộ à ă ấ ồ ậ ấ ệ ư
thoát kh i c canh lúa. Còn gi ng v cây gi ng ch a i m i k p nhu c uỏ độ ố à ố ư đổ ớ ị ầ
c a th tr ng. S n ph m l m ra khó bán tr th nh n i lo c a nông dân.ủ ị ườ ả ẩ à ở à ỗ ủ
i s ng nhân dân v b m t nông thôn tuy có thay i nh ng ch a nhi u,Đờ ố à ộ ặ đổ ư ư ề
n ng su t lao ng, v t nuôi, cây tr ng v ng nh ngh t ng ch m, thuă ấ độ ậ ồ à à ề ă ậ
nh p v s c mua c a nông thôn còn h n h p, nông nghi p ch a tr th nhậ à ứ ủ ạ ẹ ệ ư ở à
th tr ng r ng l n cho s phát tri n công nghi p trong b i c nh ó khôngị ườ ộ ớ ự ể ệ ố ả đ
14
th d ng l i s i m i c ch kinh t , m ph i thông qua CNH ể ừ ạ ở ự đổ ớ ơ ế ế à ả để
bi n i c c u kinh t nông nghi p n c ta.ế đổ ơ ấ ế ệ ướ
H th ng k t c u h t ng, d ch v s n xu t kinh doanh v d ch v xãệ ố ế ấ ạ ầ ị ụ ả ấ à ị ụ
h i, m y n m g n ây tuy có ti n b nh t nh song v trình còn r tộ ấ ă ầ đ ế ộ ấ đị ề độ ấ
th p kém so v i các n c trong khu v c, th c tr ng n y ã v ang c nấ ớ ướ ự ự ạ à đ à đ ả
tr vi c hình th nh v phát tri n kinh t th tr ng trong n c, c n trở ệ à à ể ế ị ườ ướ ả ở
vi c m r ng u t kinh doanh c a n c ngo i. Có th nói, ã n lúcệ ở ộ đầ ư ủ ướ à ể đ đế
không th gi mãi tình tr ng n y, c n thông qua CNH gi i to nó,ể ữ ạ à ầ để ả ả
cónh v y chúng ta m i có th phát tri n m nh m kinh t th tr ng.ư ậ ớ ể ể ạ ẽ ế ị ườ
Thúc y nhanh chóng s nghi p CNH b o m ho n th nh v c b n sđẩ ự ệ ả đả à à ề ơ ả ự
c b n ó trong v i th p k t i n c ta.ơ ả đ à ậ ỷ ớ ở ướ
Trong l nh v c công nghi p, trình công ngh còn l c h u, côngĩ ự ệ độ ệ ạ ậ
ngh truy n th ng ch m c i m i, công ngh m i h u nh ch a cóệ ề ố ậ đượ đổ ớ ệ ớ ầ ư ư
ho c ch m i b t u trong i u ki n ó, s n ph m s n xu t ra khó ngặ ỉ ớ ắ đầ đ ề ệ đ ả ẩ ả ấ đứ
v ng ngay trên th ng tr ng qu c t . N n kinh t vì v y c ng khó h iữ ươ ườ ố ế ề ế ậ ũ ộ
nh p v i n n kinh t các n c trong khu v c v trên th gi i, l i ra ch cóậ ớ ề ế ướ ự à ế ớ ố ỉ
th l ch i m i công ngh thông qua chuy n d ch c c u công ngh ,ể à ở ỗ đổ ớ ệ ể ị ơ ấ ệ
c c u ng nh theo h ng CNH-H H.ơ ấ à ướ Đ

N c ta khá thu n l i so v i m t s n c v t i nguyên thiên nhiên,ướ ậ ợ ớ ộ ố ướ ề à
khí h u v v trí a lý nh ng cho n nay ti m n ng ó m i c khaiậ à ị đị ư đế ề ă đ ớ đượ
thác m c th p ti m n ng n y c khai thác tho áng không thở ứ ấ để ề ă à đượ ả đ ể
không y m nh CNH. đẩ ạ
Cu i cùng th c hi n m c tiêu "dân gi u n c m nh xã h i côngố để ự ệ ụ à ướ ạ ộ
b ng v n minh" theo nh h ng ã ch n a n c ta nhanh chóng v tằ ă đị ướ đ ọ đư ướ ượ
qua "nghèo n n kém phát tri n" tr th nh m t n c phát tri n, c ng khôngà ể ở à ộ ướ ể ũ
th không y m nh v ho n th nh v c b n s nghi p CNH.ể đẩ ạ à à à ề ơ ả ự ệ
T t c nh ng d u hi u v a nêu cho ta th y ã n lúc chúngta ph iấ ả ữ ấ ệ ừ ấ đ đế ả
chuy n tr ng tâm sang y m nh công nghi p hoá. Có nh v y m i ti pể ọ đẩ ạ ệ ư ậ ớ ế
t c gi v ng v phát huy c nh ng th nh t u l m cho m c tiêu v cácụ ữ ữ à đượ ữ à ự à ụ à
quan i m i m i c a ng ta v kinh t , chính tr v xã h i nhanhđ ể đổ ớ ủ đả ề ế ị à ộ
chóng tr th nh hi n th c n c ta.ở à ệ ự ở ướ
e) y m nh công nghi p hoá theo mô hình công ngh v c c uĐẩ ạ ệ ệ à ơ ấ
kinh t ã xác nh c n quán tri t các quan i m k t h p h i ho m cế đ đị ầ ệ đ ể ế ợ à à ụ
15
tiêu "d n gi u n c m nh xã h i công b ng v n minh" v i hi u qu kinhầ à ướ ạ ộ ằ ă ớ ệ ả
t - xã h i, y m nh công nghi p hoá g n v i quá trình hình th nh vế ộ đẩ ạ ệ ắ ớ à à
phát tri n kinh t th tr ng. Công nghi p hoá g n v i hi n i hoá v l iể ế ị ườ ệ ắ ớ ệ đạ à ợ
th c a n c phát tri n sau v công nghi p, i m i c ch kinh t g nế ủ ướ ể ề ệ đổ ớ ơ ế ế ắ
v i i m i xây d ng v chuy n d ch c c u kinh t theo h ng CNH vớ đổ ớ ự à ể ị ơ ấ ế ướ à
H H.Đ
quán tri t các quan i m trên c n tính n v n sau:Để ệ đ ể ầ đế ấ đề
* Nâng cao dân trí: o t o v b i d ng cán b khoa h c k thu t,đà ạ à ồ ưỡ ộ ọ ĩ ậ
công nhân l nh ngh v cán b qu n lý có ki n th c v khoa h c k thu tà ề à ộ ả ế ứ ề ọ ĩ ậ
v kinh t th tr ng hi n i. Nh kinh nghi m các n c có n n kinh tà ế ị ườ ệ đạ ư ệ ướ ề ế
phát tri n v các n c công nghi p m i (NIC) cho th y i u ki n cáchể à ướ ệ ớ ấ đ ề ệ
m ng khoa h c - k thu t hi n nay, không th y m nh CNH n u khôngạ ọ ĩ ậ ệ ể đẩ ạ ế
th c hi n chi n l c phát tri n ng b c t li u s n xu t hi n i vự ệ ế ượ ể đồ ộ ả ư ệ ả ấ ệ đạ à
con ng i hi n i. Nói con ng i hi n i theo t duy ng y nay l nóiườ ệ đạ ườ ệ đạ ư à à

con ng i có trí th c v khoa h c k thu t công ngh v kinh t th tr ngườ ứ ề ọ ĩ ậ ệ à ế ị ườ
hi n i. Song trí th c ó không th t nhiên m có. Nó ch xu t hi n ệ đạ ứ đ ể ự à ỉ ấ ệ ở
n i n o có trình cao, s nghi p khoa h c k thu t v giáo d c o t oơ à độ ự ệ ọ ĩ ậ à ụ đà ạ
th c s l "qu c sách h ng u".ự ự à ố à đầ
n c ta hi n nay, trong s 30 tri u ng i có s c lao ng, ch cóở ướ ệ ố ệ ườ ứ độ ỉ
12% ã qua o t o. Còn trong nông dân lao ng ch a qua o t o (dùđ đà ạ độ ư đà ạ
ch l d các l p b i d ng nghi p v ng n ng y) chi m t i 90%. ã v yỉ à ự ớ ồ ưỡ ệ ụ ắ à ế ớ Đ ậ
s ng i c o t o tr c ây th ng ch u nh h ng c a i u ki nố ườ đượ đà ạ ướ đ ườ ị ả ưở ủ đ ề ệ
chi n tranh v c ch k ho ch hoá t p trung quan liêu bao c p kéo d i.ế à ơ ế ế ạ ậ ấ à
Vì v y thích nghi v i nh p phát tri n nhanh c a khoa h c k thu tậ để ớ ị độ ể ủ ọ ĩ ậ
công ngh v nh y c a kinh t th tr ng, trong chi n l c phát tri nệ à độ ạ ủ ế ị ườ ế ượ ể
ng b nói trên c n l u tâm.đồ ộ ầ ư
Th c hi n có hi u qu vi c o t o m i, o t o l i v b i d ngự ệ ệ ả ệ đà ạ ớ đà ạ ạ à ồ ưỡ
th ng xuyên ki n th c m i cho ng i lao ng.ườ ế ứ ớ ườ độ
Th c hi n xã h i hoá giáo d c - o t o, th i k u khi dân ch aự ệ ộ ụ đà ạ ờ ỳ đầ ư
gi u v ti n l ng còn th p thì vi c nâng t tr ng ch l giáo d c o t oà à ề ươ ấ ệ ỷ ọ ỉ à ụ đà ạ
trong c c u chi ngân sách l r t c n thi t.ơ ấ à ấ ầ ế
16
Nh n c có chính sách khuy n khích v t o m i i u ki n thu nà ướ ế à ạ ọ đ ề ệ ậ
l i các nh khoa h c, các công nhân k thu t v các nh qu n lý c ngợ để à ọ ĩ ậ à à ả ố
hi n h t s c mình cho s nghi p y m nh công nghi p hoá.ế ế ứ ự ệ đẩ ạ ệ
* T o ngu n v n: Th c hi n tái s n xu t m r ng v n trong t t cạ ồ ố ự ệ ả ấ ở ộ ố ấ ả
các th nh ph n kinh t , m t i u ki n không th thi u c yà ầ ế ộ đ ề ệ ể ế đượ để đẩ
m nh CNH n c ta. Cái khó v ang n i c m hi n nay l thi u v n vạ ở ướ à đ ổ ộ ệ à ế ố à
nh t l thi u ng i bi t s d ng v n có hi u qu , l i ra c a v n n y.ấ à ế ườ ế ử ụ ố ệ ả ố ủ ấ đề à
Ngo i vi c th c hi n nh t quán chính sách c c u nhi u th nh ph nà ệ ự ệ ấ ơ ấ ề à ầ
kinh t nh n c c n có chính thu v lãi su t u ãi khuy n khíchế à ướ ầ ế à ấ ư đ để ế
các th nh ph n kinh t d nh v n cho vi c mua v ng d ng th nh t uà ầ ế à ố ệ à ứ ụ à ự
khoa h c k thu t, công ngh v ph ng pháp qu n lý hi n i.ọ ĩ ậ ệ à ươ ả ệ đạ
Ch có th tái s n xu t m r ng v n khi tuân th 2 nguyên t c b iỉ ể ả ấ ở ộ ố ủ ắ ồ

ho n v sinh l i. C ng ch có th th c hi n hai nguyên t c ó m i có khà à ợ ũ ỉ ể ự ệ ắ đ ớ ả
n ng t o c nhi u v n. Mu n v y chúng ta không th không có các nhă ạ đượ ề ố ố ậ ể à
qu n lý t i ba v c , không th không nâng cao trình qu n lý.ả à à đứ độ ể độ ả
Th c hi n h p ng thông qua u th u không th không có c ch rõự ệ ợ đồ đấ ầ ể ơ ế
r ng v quy n l i v ngh a v qua các h p ng ký k t.à ề ề ợ à ĩ ụ ợ đồ ế
* Bác H th ng g n s n xu t v i ti t ki m "s n xu t m không ti tồ ườ ắ ả ấ ớ ế ệ ả ấ à ế
ki m thì khác gì gió v o nh tr ng". Ng y nay ng ta coi "ti t ki m lệ à à ố à Đả ế ệ à
qu c sách". ng chí M i - T ng Bí th ng còn nói "ti t ki m ố Đồ Đỗ ườ ổ ư Đả ế ệ để
u t " rõ r ng có th th c hi n tích lu qua nhi u con ng, trong óđầ ư à ể ự ệ ỹ ề đườ đ
có 2 con ng ch y u: gia t ng s n xu t v th c h nh ti t ki m, khôngđườ ủ ế ă ả ấ à ự à ế ệ
tham ô, lãng phí. n c ta, t ng tr ng kinh t ch a nhi u, ã v y tở ướ ă ưở ế ư ề đ ậ ệ
lãng phí, tham nh ng v buôn l u l m th t thoát v n c a các doanh nghi pũ à ậ à ấ ố ủ ệ
v ngu n thu c a nh n c l i ang l "qu c n n" ch c n gi m m t n aà ồ ủ à ướ ạ đ à ố ạ ỉ ầ ả ộ ử
s v n th t thoát do các t n n nói trên, chúng ta s có m t l ng v nố ố ấ ệ ạ ẽ ộ ượ ố
không nh cho CNH t n c.ỏ đấ ướ
* Phân ph i v s d ng úng m c úng ch l i có hi u qu cao s cố à ử ụ đ ứ đ ỗ ạ ệ ả ứ
ng i s c c a trong quá trình y m nh công nghi p hoá. Ngo i u tườ ứ ủ đẩ ạ ệ à đầ ư
cho giáo d c v o t o c n t p trung u t cho các l nh v c sau.ụ à đà ạ ầ ậ đầ ư ĩ ự
Trên c s b o m k t c u h t ng i tr c m t b c so v i s nơ ở ả đả ế ấ ạ ầ đ ướ ộ ướ ớ ả
xu t tr c ti p, u tiên xây d ng các ng nh giao thông v n t i, i n, n c,ấ ự ế ư ự à ậ ả đ ệ ướ
thu l i v thông tin b u i n theo h ng ng y m t hi n i.ỷ ợ à ư đ ệ ướ à ộ ệ đạ
17
H ng to n b ti m n ng c a các th nh ph n kinh t v o vi c th cướ à ộ ề ă ủ à ầ ế à ệ ự
hi n nhi m v công nghi p hoá nông nghi p. i v i s n ph m nông, lâmệ ệ ụ ệ ệ Đố ớ ả ẩ
v ng nghi p, hình th nh v phát tri n d ch v h th ng u v o v uà ư ệ à à ể ị ụ ệ ố đầ à à đầ
ra, nh t l u ra. Thông qua công nghi p ch bi n, b o qu n v xu tấ à đầ ệ ế ế ả ả à ấ
kh u, b ng cách ó chúng ta s l m cho nông nghi p t c p t túc trẩ ằ đ ẽ à ệ ự ấ ự ở
th nh nông nghi p h ng hoá v nông thôn tr th nh th tr ng r ng l nà ệ à à ở à ị ườ ộ ớ
tiêu th h ng hoá c a công nghi p.ụ à ủ ệ
c bi t chú ý m t s ng nh công nghi p t li u s n xu t v côngĐặ ệ ộ ố à ệ ư ệ ả ấ à

nghi p khai thác có th m nh (nh d u khí, than, m t s kim lo i quýệ ế ạ ư ầ ộ ố ạ
hi m ) có th v c n ph i i th ng v o m t s ng nh công ngh m i m iế ể à ầ ả đ ẳ à ộ ố à ệ ớ ũ
nh n ( i n t , vi i n t ) có th s m u i k p v h i nh p v i cácọ đ ệ ử đ ệ ử để ể ớ đ ổ ị à ộ ậ ớ
n c trong khu v c v trên th gi i.ướ ự à ế ớ
g) Công nghi p hoá có nhi u con ng, có con ng c i n c aệ ề đườ đườ ổ đ ể ủ
nh ng n c t b n phát tri n nh Anh, Pháp tr i qua t th k XIX nữ ướ ư ả ể ư ả ừ ế ỷ đế
u th k XX. Th ng ó l nh ng n c có n n khoa h c công nghđầ ế ỷ ườ đ à ữ ướ ề ọ ệ
tiên ti n do ó nh ng b c ti n CNH-H H th ng g n li n v i nh ngế đ ữ ướ ế Đ ườ ắ ề ớ ữ
sáng ch phát minh c a chính nó ho c c a th i i. Vì v y quá trìnhế ủ ặ ủ ờ đạ ậ
CNH th ng kéo d i h ng tr m n m theo c a s phát tri n khoa h c kườ à à ă ă đà ủ ự ể ọ ĩ
thu t. Ng y nay các n c i sau tình hình ã i khác gi i quy t m tậ à ướ đ đ đổ để ả ế ộ
v n trong CNh có r t nhi u gi i pháp hay công ngh ã s n s ng emấ đề ấ ề ả ệ đ ẵ à đ
s d ng. V n ây l ph i n m b t k p th i nh ng công ngh hi nử ụ ấ đề ở đ à ả ắ ắ ị ờ ữ ệ ệ
i nh t phù h p v i ho n c nh c a t n c. Do ó CNH g n v i H Hđạ ấ ợ ớ à ả ủ đấ ướ đ ắ ớ Đ
l m t kh n ng, m t nhu c u c a các n c i sau. Tuy nhiên th cà ộ ả ă ộ ầ ủ ướ đ để ự
hi n CNH- H H t n c c n ph i nh n th c ánh giá v n sau m tệ Đ đấ ướ ầ ả ậ ứ đ ấ đề ộ
cách úng n c th .đ đắ ụ ể
Cùng v i vi c ti p c n công ngh hi n i c n ph i chú ý y m nhớ ệ ế ậ ệ ệ đạ ầ ả đẩ ạ
c a công ngh thông th ng truy n th ng không ch áp d ng các côngủ ệ ườ ề ố ỉ ụ
ngh tiên ti n m còn ph i bi t t n d ng v hi n i hoá công nghệ ế à ả ế ậ ụ à ệ đạ ệ
truy n th ng. i v i khu v c công ngh truy n th ng v c khí thôngề ố Đố ớ ự ệ ề ố à ơ
th ng còn v m t u t c a nh n c phát tri n ti m l c khoa h cườ ề ặ đầ ư ủ à ướ để ể ề ự ọ
v nh h ng cho các ho t ng nghiên c u tri n khai ch y u l ph ià đị ướ ạ độ ứ ể ủ ế à ả
t p trung v o các l nh v c công ngh cao nh i n t , tin h c, công nghậ à ĩ ự ệ ư đ ệ ử ọ ệ
sinh h c, v t li u m i, c khí chính xác v t ng hoá t o i uọ ậ ệ ớ ơ à ự độ Để ạ đ ề
ki n c n thi t cho vi c i th ng, i nhanh v o l nh v c công ngh cao,ệ ầ ế ệ đ ẳ đ à ĩ ự ệ
18
không t h n ch trong các i u ki n ti n hi n có, công ngh cao cóự ạ ế đ ề ệ ề đề ệ ệ
nhi m v .ệ ụ
Hình th nh m t l nh v c công ngh m i trên c s các công ngh caoà ộ ĩ ự ệ ớ ơ ở ệ

nh m l m chuy n d ch c c u kinh t theo h ng CNH.ằ à ể ị ơ ấ ế ướ
Thâm nh p v o công ngh truy n th ng v c khí thông th ng ậ à ệ ề ố à ơ ườ để
hi n i hoá v nâng cao hi u qu công ngh ó.ệ đạ à ệ ả ệ đ
Trong nh ng n m tr c m t nhi m v th 2 l r t quan tr ng v c pữ ă ướ ắ ệ ụ ứ à ấ ọ à ấ
bách b i vì trong i u ki n kinh t th tr ng v m c a v i bên ngo i.ở đ ề ệ ế ị ườ à ở ử ớ à
Nh ng c s s n xu t áp d ng công ngh truy n th ng v công ngh cữ ơ ở ả ấ ụ ệ ề ố à ệ ơ
khí.
Thông th ng không nâng c n ng su t v ch t l ng s n ph mườ đượ ă ấ à ấ ượ ả ẩ
không m b o c kh n ng c nh tranh ngay c trong tr ng h p có sđả ả đượ ả ă ạ ả ườ ợ ự
b o h c a nh n c. Nh ng c s ó không th ng v ng, ph i thu h pả ộ ủ à ướ ữ ơ ở đ ể đứ ữ ả ẹ
ho c óng c a, s th t ã di n ra t i m t s n i trong th i gian qua.ặ đ ử ự ậ đ ễ ạ ộ ố ơ ờ
V m t qu n lý kinh t - xã h i n u không áp d ng r ng rãi cácề ặ ả ế ộ ế ụ ộ
th nh t u c a i n t v tin h c thì không th nâng cao c trình à ự ủ đ ệ ử à ọ ể đượ độ
qu n lý lên ngang t m th i i, m t òi h i c p bách hi n nay c a giaoả ầ ờ đạ ộ đ ỏ ấ ệ ủ
l u kinh t , hi n nay m t chính sách r t c quan tâm l " òn m côngư ế ệ ộ ấ đượ à đ đấ
ngh cao" t sau th chi n th 2 d a v o chính sách n y m Nh t B nệ ừ ế ế ứ ự à à à ậ ả
ti p theo l C ng ho Tri u Tiên v ì Loan ã nhanh chóng u i k p cácế à ộ à ề à Đ đ đ ổ ị
n c i tr c v t lên trong nhi u ng nh công ngh cao v ã t o raướ đ ướ ượ ề à ệ à đ ạ
nh ng kì tích kinh t áng kinh ng c.ữ ế đ ạ
Nh ng bi u hi n c a n n kinh t ã c H H c quy nh b iữ ể ệ ủ ề ế đ đượ Đ đượ đị ở
m c s ng cao do cách m ng công ngh , trình chuyên môn cao trong s nứ ố ạ ệ độ ả
xu t v n ng su t lao ng cao. H H kinh t còn c bi u hi n s giaấ à ă ấ độ Đ ế đượ ể ệ ở ự
t ng c a v n v i nh ng quy mô tích lu v u t hi n i, s tham giaă ủ ố ớ ữ ỹ à đầ ư ệ đạ ự
r ng rãi v o th tr ng trên c s m t k t c u h t ng hi n i v giaoộ à ị ườ ơ ở ộ ế ấ ạ ầ ệ đạ ề
thông v n t i v thông tin liên l c. H H n n kinh t c ng không tách r iậ ả à ạ Đ ề ế ũ ờ
m t b máy h nh chính qu n lý h u hi u, m t h c v n c ng nâng cao c aộ ộ à ả ữ ệ ộ ọ ấ à ủ
ng i lao ng, m t s ph c p r ng rãi các trí th c khoa h c v i m iườ độ ộ ự ổ ậ ộ ứ ọ à đổ ớ
công ngh .ệ
19
Bên c nh H H n n kinh t còn l quá trình H H xã h i v chính tr ,ạ Đ ề ế à Đ ộ à ị

ây l quá trình ho n thi n c c u xã h i, chuyên môn hoá các ch c n ngđ à à ệ ơ ấ ộ ứ ă
c a c ch xã h i. Th c hi n cu c cách m ng trí th c thông qua vi c phátủ ơ ế ộ ự ệ ộ ạ ứ ệ
tri n các ph ng ti n thông tin, t ng chi phí cho giáo d c, m b o s nể ươ ệ ă ụ đả ả ự ổ
nh chính tr t p trung quy n l c th c hi n v o nh n c ti n h nhđị ị ậ ề ự ự ệ à à ướ để ế à
c i cách v i m i m t cách tri t .ả à đổ ớ ộ ệ để
3. Nh ng i u ki n thu n l i v khó kh n trong quá trình th cữ đ ề ệ ậ ợ à ă ự
hi n CNH-H H n c taệ Đ ở ướ
a) Thu n l iậ ợ : N c ta ti n h nh CNH- H H trong m t tình hìnhướ ế à Đ ộ
chính tr xã h i n nh, n n kinh t h ng hoá nhi u th nh ph n v n ngị ộ ổ đị ề ế à ề à ầ ậ độ
theo c ch th tr ng có s qu n lý c a nh n c ã hình th nh v b cơ ế ị ườ ự ả ủ à ướ đ à à ứ
u có s phát tri n ngu n l c - v t ch t c t ng c ng, m c s ng c ađầ ự ể ồ ự ậ ấ đượ ă ườ ứ ố ủ
nhân dân d n c n nh, s n l ng l ng th c th c ph m ã t ngầ đượ ổ đị ả ượ ươ ự ự ẩ đ ă
áng k , n n kinh t b t u tích lu , v n u t to n xã h i n m 1990đ ể ề ế ắ đầ ỹ ố đầ ư à ộ ă
chi m 15,8% GDP, n n m 1995 lên 27,4% GDP, s nghi p giáo d c c aế đế ă ự ệ ụ ủ
t n c có nhi u ti n b c i ti n, trình dân trí c t ng lên, sđấ ướ ề ế ộ ả ế độ đượ ă ự
lãnh o c a ng v Nh n c có thêm kinh nghi m, t do quan h v iđạ ủ Đả à à ướ ệ ự ệ ớ
bên ngo i, sau khi M ã bãi b l nh c m v n v i n c ta l i n m trongà ỹ đ ỏ ệ ấ ậ ớ ướ ạ ằ
m t khu v c ang phát tri n m nh lôi kéo s u t c a kh p th gi i.ộ ự đ ể ạ ự đầ ư ủ ắ ế ớ
Ngu n nhan công c a n c ta d i d o, phong phú, nhân dân ta có nhi uồ ủ ướ ồ à ề
h c h i kinh nghi m v ti p thu công ngh tiên ti n.ọ ỏ ệ à ế ệ ế
b) Nh ng khó kh n thách th cữ ă ứ : N n kinh t n c ta c x p v oề ế ướ đượ ế à
h ng ch m phát tri n, l m phát còn ch a c h n ch , ngu n v n h nạ ậ ể ạ ư đượ ạ ế ồ ố ạ
ch m l i ph i ng u v i cu c c nh tranh quy n l c v kinh t vế à ạ ả đươ đầ ớ ộ ạ ề ự ề ế à
th ng m i, tình hình qu c phòng v an ninh còn ph c t p, công tác giáoươ ạ ố à ứ ạ
d c v o t o, nghiên c u v tri n khai ch a theo yêu c u. i ng cánụ à đà ạ ứ à ể ư ầ Độ ũ
b còn y u, b trí s d ng ch a h p lý. B máy c a ng v Nh n cộ ế ố ử ụ ư ợ ộ ủ Đả à à ướ
v các o n th còn c ng k nh, kém hi u l c, tình tr ng tham nh ng,à đ à ể ồ ề ệ ự ạ ũ
quanliêu lãng phí nghiêm tr ng.ọ
IV. ý ki n cá nhânế
+ công nghi p hoá - Hi n i hoá th nh công:Để ệ ệ đạ à Không th thi uể ế

các h t nhân c a nó, mu n phát huy c vai trò c a nó ta ph i phát tri nạ ủ ố đượ ủ ả ể
nó.
20
+ Phát tri n ngu n nhân l c: tri n khai nh ng ý t ng v côngể ồ ự Để ể ữ ưở ề
nghi p hoá - hi n i hoá tr c m t c ng nh lâu d i ph i tính n y uệ ệ đạ ướ ắ ũ ư à ả đế ế
t h ng u c a ngu n nhân l c. ây v n l giáo d c l cái n n c aố à đầ ủ ồ ự ở đ ấ đề à ụ à ề ủ
ch t l ng nhân l c, không ph i nhân l c chung chung m ây nhân l cấ ượ ự ả ự à ở đ ự
c a m t n n s n xu t l n xã h i ch ngh a.ủ ộ ề ả ấ ớ ộ ủ ĩ
Ngo i vi c b i d ng, o t o v phát tri n nhân l c còn òi h ià ệ ồ ưỡ đà ạ à ể ự đ ỏ
ph i chú ý n ch m sóc s c kho cho c ng ng. Phát huy s c m nh c aả đế ă ứ ẻ ộ đồ ứ ạ ủ
n m th nh ph n kinh t .Mu n v y ph i ki m soát gi m nh ng y u t tă à ầ ế ố ậ ả ể ả ữ ế ố ự
phát trong c ch m i v m b o nó phát tri n theo nh h ng xã h iơ ế ớ à đả ả ể đị ướ ộ
ch ngh a.ủ ĩ
+ V th tr ng v v n: Th tr ng c ng l m t nhân t quan tr ng,ề ị ườ à ố ị ườ ũ à ộ ố ọ
l n i m công nghi p hoá có th th nh công, l môi tr ng c nh tranhà ơ à ệ ể à à ườ ạ
t o s phát tri n v kinh t nó l n i gi i quy t các mâu thu n t n t i bênạ ự ể ề ế à ơ ả ế ẫ ồ ạ
trong n n kinh t . Do v y chúng ta c n chú ý n c th tr ng trong n cề ế ậ ầ đế ả ị ườ ướ
v ngo i n c t o ra ng l c.à à ướ để ạ độ ự
Bên c nh các nhân t l m nên công nghi p hoá còn r t nhi u các y uạ ố à ệ ấ ề ế
t liên quan n chính sách c a Nh n c, t i nguyên, môi tr ng tố đế ủ à ướ à ườ ự
nhiên
+ Th c ti n ã ch ng minh công nghi p hoá l ng l c tr cự ễ đ ứ ệ à độ ự ự
ti p phát tri n kinh t .ế để ể ế
Vi t Nam l m t n c có i m xu t phát v kinh t th p ch u h uệ à ộ ướ đ ể ấ ề ế ấ ị ậ
qu c a chi n tranh, kinh t phát tri n mu n. Mu n phát tri n nhanh n nả ủ ế ế ể ộ ố ể ề
kinh t , mu n rút ng n kho ng cách l c h u c n phát huy các i m sau:ế ố ắ ả ạ ậ ầ đ ể
Ph i s d ng l i th n c phát tri n mu n v công nghi p. Chúng taả ử ụ ợ ế ướ ể ộ ề ệ
có c nh ng kinh nghi m quý báu v th nh công l n thát b i c a cácđượ ữ ệ ề à ẫ ạ ủ
n c i tr c. Th a k nh ng kinh nghi m ó, ng ta ã kh ng nhướ đ ướ ừ ế ữ ệ đ Đả đ ẳ đị
"t ng tr ng kinh t g n li n v i ti n b v công b ng xã h i, gi gìn vă ưở ế ắ ề ớ ế ộ à ằ ộ ữ à

phát huy b n s c dân t c, b o v môi tr ng sinh thái". Th a k các côngả ắ ộ ả ệ ườ ừ ế
ngh tiên ti n c a trong v ngo i n c thông qua chuy n giao công nghệ ế ủ à à ướ ể ệ
l m ch tr ng t ng tr ng công nghi p, t o c s v t ch t k thu tà ủ ươ để ă ưở ệ ạ ơ ở ậ ấ ỹ ậ
cho l c l ng xã h i. Tránh chi n tranh t o khung c nh ho bình l mự ượ ộ ế ạ ả à để à
kinh t , v n n y bao h m c v n nh chính tr . Xác nh c vế ấ đề à à ả ề ổ đị ị đị đượ à
úng mô hình phát tri n công ngh v kinh t th tr ng.đ ể ệ à ế ị ườ
21
+ Khi ti n h nh công nghi p hoá - hi n i hoáế à ệ ệ đạ chúng ta ph i chúả
ý n m c tiêu c a nó suy cho cùng thì m c tiêu ó ph i l ti n b xãđế ụ ủ ụ đ ả à ế ộ
h i, t o ti n kinh t , v t ch t cho s gi i phóng con ng i, gi i phóngộ ạ ề đề ế ậ ấ ự ả ườ ả
s tha hoá con ng i, l m cho con ng i th c s l con ng i v m t "xãự ườ à ườ ự ự à ườ à ộ
h i v n minh" có i u ki n hình th nh v phát tri n v ho n thi n, vộ ă đ ề ệ à à ể à à ệ à
chú ý n quy lu t phát tri n khách quan c a xã h i.đế ậ ể ủ ộ
C. K t lu nế ậ
S nghi p công nghi p hoá - hi n i hoá Vi t Nam l m t t t y uự ệ ệ ệ đạ ở ệ à ộ ấ ế
l ch s . Nó nh m t i nh ng m c tiêu r t c th v mang tính cách m ng.ị ử ằ ớ ữ ụ ấ ụ ể à ạ
Nó thay i m i h ng lo t v n c v lý lu n v th c ti n, c v kinhđổ ớ à ạ ấ đề ả ề ậ à ự ễ ả ề
t v chính tr - xã h i. Nó b o v v phát tri n ch ngh a Mác - Lênin, tế à ị ộ ả ệ à ể ủ ĩ ư
t ng H Chí Minh trong ho n c nh i u ki n m i.ưở ồ à ả đ ề ệ ớ
Trong quá trình th c hi n công nghi p hoá l nh m m c tiêu bi nự ệ ệ à ằ ụ ế
i n c ta th nh n c công nghi p, c s v t ch t k thu t hi n i, cđổ ướ à ướ ệ ơ ở ậ ấ ỹ ậ ệ đạ ơ
c u kinh t h p lý, quan h s n xu t ti n b , phù h p v i s phát tri n s nấ ế ợ ệ ả ấ ế ộ ợ ớ ự ể ả
xu t, ngu n l c con ng i c phát huy, m c s ng v t ch t tinh th nấ ồ ự ườ đượ ứ ố ậ ấ ầ
c nâng cao, qu c phòng v an ninh v ng ch c, dân gi u, n c m nh,đượ ố à ữ ắ à ướ ạ
xã h i công b ng v v n minh.ộ ằ à ă
Nh v y công nghi p hoá - hi n i hoá l quá trình lâu d i t oư ậ ệ ệ đạ à à để ạ
ra s chuy n i c b n to n b b m t n c ta v kinh t chính tr -ự ể đổ ơ ả à ộ ộ ặ ướ ề ế ị
qu c phòng- an ninh. Quá trình công nghi p hoá hi n nay m i ch l b cố ệ ệ ớ ỉ à ướ
u nh ng th nh t u khiêm t n m n n kinh t Vi t Nam t c r tđầ ữ à ự ố à ề ế ệ đạ đượ ấ
áng kích l .đ ệ

Vi c ng v Nh n c ch n con ng ti n h nh công nghi p hoáệ Đả à à ướ ọ đườ ế à ệ
- hi n i hoá l h t s c úng n. B ng s thông minh, sáng t o c n cùệ đạ à ế ứ đ đắ ằ ự ạ ầ
con ng i Vi t Nam chúng ta ho n to n tin t ng r ng trong m t t ng laiườ ệ à à ưở ằ ộ ươ
không xa Vi t Nam s c t cánh tr th nh con r ng châu á v chúng ta ho nệ ẽ ấ ở à ồ à à
th nh công nghi p hoá- hi n i hoá t n c, a t n c Vi t Namà ệ ệ đạ đấ ướ đư đấ ướ ệ
sánh vai v i các n c b n bè trong c ng ng qu c t trên con ngớ ướ ạ ộ đồ ố ế đườ
phát tri n.ể
22
Cu i cùng em xin b y t lòng bi t n chân th nh c a mình i v i côố à ỏ ế ơ à ủ đố ớ
giáo ph trách b môn. Cô ã h ng d n v nh h ng cho em c pụ ộ đ ướ ẫ à đị ướ đề ậ
t i m t cách khoa h c v nghiêm túc.đề à ộ ọ à
Công nghi p hóa - hi n i hoá l m t t i h t s c r ng l n, vìệ ệ đạ à ộ đề à ế ứ ộ ớ
v y trong b i vi t n y không th tránh kh i nh ng thi u sót v h n ch .ậ à ế à ể ỏ ữ ế à ạ ế
Em r t mong c s góp ý c a cô v các b n.ấ đượ ự ủ à ạ
Danh m c t i li u tham kh oụ à ệ ả
- Sách giáo trình kinh t nông nghi pế ệ
- Sách v th c tr ng CNH- H H nông nghi p, nông thôn Vi t Nam ề ự ạ Đ ệ ệ
"NXB Th ng kê H N i - 1998"ố à ộ
- CNH-H H nông nghi p, nông thôn. M t s v n lý lu n v th cĐ ệ ộ ố ấ đề ậ à ự
ti n.ễ
"NXB chính tr qu c gia"ị ố
- T p chí c ng s n s ra tháng 1/1999ạ ộ ả ố
- T p chí phát tri n kinh t s 95, tháng 9/1999, s tháng 2/2001.ạ ể ế ố ố
- Nh ng v n kinh t Vi t Nam trong th i k i m i, NXB giáo d cữ ấ đề ế ệ ờ ỳ đổ ớ ụ
1996.
23
M c l cụ ụ
Trang
L i nói uờ đầ
1

A. Ph n m uầ ở đầ
2
B. N i dungộ
3
I. S c n thi t ph i ti n h nh CNH- H Hự ầ ế ả ế à Đ 3
1. CHN l xu h ng mang tính quy lu t c a các n c i t n nà ướ ậ ủ ướ đ ừ ề
s n xu t nh i lên m t n n s n xu t l n.ả ấ ỏ đ ộ ề ả ấ ớ
3
2. Tính t t y u ph i ti n h nh ng th i CNH- H H n c ta.ấ ế ả ế à đồ ờ Đ ở ướ
5
II. Nh ng v n lý lu n chung v CNH v khái quát l ch sữ ấ đề ậ ề à ị ử
quá trình CNH Vi t Namở ệ
6
1. Nh ng v n lý lu n chungữ ấ đề ậ
6
2. Khái quát quá trình CNH Vi t Nam ở ệ
8
III. Quá trình CNH- H H n c ta hi n nayĐ ở ướ ệ 11
1. Nh ng quan i m lãnh o c a ngữ đ ể đạ ủ Đả
11
2. N i dung chính CNH- H H n c taộ Đ ở ướ
12
3. Nh ng i u ki n thu n l i v khó kh n trong quá trình th cữ đ ề ệ ậ ợ à ă ự
hi n CNH- H H n c ta.ệ Đ ở ướ
18
III. ý ki n cá nhânế 19
C. K t lu nế ậ
20
T i li u tham kh o.à ệ ả
22

24