Xây dựng dự án phát triển nông thôn doc

Chng 2: Xõy dng d ỏn phỏt trin
nụng thụn
I. Cỏc bc tin hnh xõy dng d ỏn PTNT
theo PP nh hng mc tiờu (LFA)
1.1 phân tích bên liên quan
1.1.1. Mc ớch

Xác định rõ các th nh phần tham gia, quan
điểm, cách nhìn mặt mạnh mặt yếu của các
th nh phần đó khi tham gia dự án.

Phân công trách nhiệm để các bên liên quan
tham gia, phối hợp đảm bảo thực hiện tốt dự
án.
1.1 phân tích bên liên quan
1.1.2. Nội dung

Xỏc định cỏ nhõn, nhúm, tổ chức cú liờn quan?

Chức năng của mỗi bờn là gỡ?

Quan tâm, mong muốn của mỗi bờn là gỡ từ dự án? (trực
tiếp, gián tiếp).

Họ sẽ làm gì khi tham gia dự án?

Họ có nguồn lực gì? (đất đai, vật tư thiết bị địa phương, lao
động, vốn, kỹ thuật).

Mặt mạnh, mặt yếu của họ là gì khi tham gia?.


Xỏc định mỗi quan hệ giữa cỏc bờn
1.1. phân tích bên liên quan
1.1.3. Các bước phân tích các bên liên quan
Bước 1: Liệt kê tất cả những người, nhóm người
hoặc cơ quan được hưởng lợi hoặc bị ảnh hưởng.
Bước 2: xác định quyền lợi chính của từng nhóm
trong mối quan hệ chung của dự án.
Bước 3: phân nhóm theo từng loại và đặt tên cho
từng loại
Bước 4: Sắp xếp thứ tự theo tính chất quan trọng
Bước 5: Phân tích những yếu tố chính của mỗi nhóm
như đặc điểm, quyền lợi, điểm mạnh, điểm yếu,
mức độ quan trọng đối với dự án.
1.1.4. Cộng cụ
- Dïng c«ng cô s¬ ®å Venn vµ ph©n tÝch
SWOT để phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ
hội và tiềm năng của các bên liên quan.
- Bảng phân tích ma trận: dùng để xác định
mối quan hệ của các bên liên quan
- Biểu đồ mức độ tham gia: dùng để xác định
thành phần các bên tham gia và mức độ quan
trọng của mỗi bên tham gia vào dự án.
Ví dụ phân tích các bên liên quan
Nhóm/tổ
chức
Chức năng Nguồn lực Mặt mạnh Mặt yếu Quan tâm Làm gì khi
tham gia
335 hộ
nghèo ở ĐP
Hưởng lợi, kiểm

tra, giám sát,
thực
hiện các h đ
Lao động; kinh
nghiệm đp; vật tư
Đoàn kết, có sức
lao động, cần cù
Thiếu vốn;
trình độ dân
trí thấp
Nâng cao
thu nhập
Áp dung kt,
xây dựng mô
hình, nhân rộng
mô hình
Ban phát
triển DA
Chỉ đạo điều
hành;quản lý DA
Có nhân lực Thống nhất cao;
nhiệt tình; tích
cực
Thiếu kiến thức
và kinh nghiệm
quản lý
Làm tốt dư án để
có uy tín với nhà
tài trợ; XDGN
Tổ chức thực

hiện
DA;kiểm tra;
GS; thúc đẩy
Trung tâm
phát triển
nông thôn
Huế
Tư vấn cho dự án Có cán bộ về
kỹ thuật và
các chuyên gia
Có kinh
Nghiệm
chuyên môn
và
kinh nghiệm
PTCD
Không phải là
người địa phương
Chuyển giao KT;
giúp XDGN
Tư vấn về KT và
QLDA
Cơ quan tài
trợ
Tài trợ; kiểm tra Quỹ tài trợ Có khả năng về
nguồn lực
Không phải là
người
địa phương
Nâng cao

năng lực và
tính tự lập cho
cộng đồng
Tài trợ; kiểm
tra; giám sát
Khuyến nông
huyện
Tư vấn giúp đỡ
về KT
Cán bộ KT Có khả năng đáp
ứng vê nhu cầu
KT
Phương pháp
tiến
hành
chưa tốt; kinh
phí ít
Chỉ đạo KT và
hưởng lọi từ dự
án
Chỉ đạo KT; tập
huấn
Chính quyền
địa phương
Chỉ đạo; kiểm
tra; gs
Có cán bộ; có
quyền lực
Am hiểu địa
phương

Thiếu kỹ năng
lãnh đạo có sự
tham gia
Thực hiện DA để
phát triển KTXH
Chỉ đạo; giám
sát; nhân rộng
kết quả
Các tổ chức
đoàn thể ở
địa phương
Động viên;
khuyến khích
Có cán bộ; có tổ
chức mạnh
Am hiểu địa
phương; có kinh
nghiệm chỉ đạo
phong trào
Thiếu kỹ năng
lãnh đạo có sự
tham gia
Kết hợp giữa
cộng tác của hội
và của DA
GS; tuyên truyền
vận động
1.2. Phân tích vÊn ®Ò
1.2.1. Mục đích


Xác định đúng vấn đề khó khăn mà dân địa phương
đang gặp phải đáp ứng đúng nhu cầu của dân địa
phương.

Làm cơ sở để xác định mục tiêu và giải pháp cho
dự án.

Làm cơ sở cho việc đỏnh giỏ tỏc động của dự ỏn
sau này
1.2.2. Nội dung phõn tớch vấn đề

Phân tích tình hình của cộng đồng

Phân tích khó khăn và đánh giá
nhu cầu

Phân tích nguyên nhân và hậu
quả của vấn đề ưu tiên
1.2.2.1. Phân tích khó khăn và đánh giá nhu cầu
Nôi dung
- X¸c ®Þnh vÊn ®Ò khã kh¨n/nhu c uầ
- Sắp xếp các khó khăn/nhu cầu
- Xác định khó khăn chính cần giải quyết/Cân
đối nhu cầu
Phương pháp xác định khó khăn
-
Điều tra khảo sát cộng đồng
-
Tổ chức thảo luận với những nhóm thành
viên trong cộng đồng.

Một số công cụ xếp hạng khú khăn
Cụng cụ 1: Xếp hạng vấn đề bằng so sánh cặp đôi

Xếp hạng bằng so sánh cặp đôi thông qua thảo luận nhóm.

Cách xếp hạng này cho biết mức độ nghiêm trọng của các khó
khăn theo suy nghĩ của người dân.
Cách thực hiện:

Liệt kê các khó khăn mà người dân đang phải chịu đựng.

Lập bảng có số hàng và số cột bằng nhau, lớn hơn số khó khăn
1 hàng và cột.

Ghi lần lượt các khó khăn theo hàng và theo cột, mỗi khó khăn
vào một ô.

Thống nhất cỏch chọn cho những người tham gia hiẻu
Khó khăn 1 Khó khăn 2 Khó khăn 3 Khó khăn 4
……
Khó khăn 1
Khó khăn 2
Khó khăn 3
Khó khăn 4
……
Ví dụ về so sánh cặp đôi
Văn hóa
thấp
Đất xấu Thiếu kỹ thuật Thiếu vốn Thiếu lao động
Văn hóa thấp

Thiếu kỹ thuật Thiếu vốn
Văn hóa thấp Văn hóa thấp
Thiếu kỹ thuật Thiếu vốn Đất xấu Đất xấu
Thiếu vốn Thiếu kỹ thuật Thiếu kỹ thuật
Thiếu vốn Thiếu vốn
Thiếu lao động
Công cụ 2: công cụ cho điểm khó khăn

Liệt kê các khó khăn

Giải thích và thống nhất cách cho
điểm
Ví dụ cho theo thang điểm 10

Từng thành viên tham gia tiến hành
cho điểm các khó khăn

Sắp xếp thứ tự khó khăn theo tổng
điểm
Ví dụ về bảng cho điểm
Khó
khăn
Người dân Tổng
cộng
A B C D E F G
…
1 10 9 10 8 9 8 10
2 8 6 2 5 3 2 7
3
4

5
….
Cộng đồng
Khó khăn 1
Khó khăn 2
Khó khăn 3
Khó khăn 4
Khó khăn
chính
1.2.2.2.Phân tích nguyên nhân, hậu quả của khó
khăn chính

Phân tích nguyªn nh©n liªn quan
®Õn vÊn ®Ò chñ ®¹o.

Xác định hậu quả của vấn đề

X¸c ®Þnh mèi quan hÖ nh©n -
qu¶.

H×nh thµnh c©y vÊn ®Ò.
Các bước xây dựng cây vấn đề
Bước 1. xác định vấn đề chính:
- Vấn đề chính được xác định thông qua phân tích khó
khăn
- Chỉ phân tích cho một vấn đề chính
- Vấn đề gốc được coi như thân cây
Bước 2. Xác định nguyên nhân gây ra vấn đề cốt lõi:
-
Đặt câu hỏi “tại sao” cho vấn đề chính để tìm nguyên

nhân trực tiếp
-
Đặt các câu hỏi “tại sao” cho mỗi nguyên nhân đã xác
định ở trên để tìm ra nguyên nhân thứ cấp.
-
Thúc đẩy tích cực để cộng đồng đưa ra các nguyên nhân
cho đến khi không còn nguyên nhân nữa.
Các bước xây dựng cây vấn đề:
Bước 3: xác định những hậu quả
Đặt câu hỏi “như thế nào?” mỗi hậu quả được thể
hiện bằng một cành cây của cây vấn đề.
Bước 4: Lập biểu đồ hình cây
Sắp xếp các vấn đề theo thứ bậc dựa trên mối quan
hệ nhân-quả theo cách sau:
- Nếu vấn đề này là nguyên nhân của vấn đề xuất
phát thì đặt nó ở dưới của vấn đề xuất phát.
- Nếu vấn đề này là hậu quả của vấn đề xuất phát thì
đặt nó ở trên vấn đề xuất phát.
- Nếu nó không phải là nguyên nhân cũng không
phải là hậu quả thì đặt nó cùng cấp độ.
Mô hình cây vấn đề
Vấn đề chính
N. nhân 1 N. nhân 2 N.nhân 3
NN1.1 NN2.1 NN2.2 NN3.1 NN3.2NN1.2
Hậu quả 2 Hậu quả 3Hậu quả 1
NN
1.1.1.
NN
1.2.1
NN

3.1.2
NN
3.1.1
Cây Vấn đề: tai nạn thường xuyờn của cụng ty xe bus
Tai nạn xảy ra
thường xuyên
Tai nạn xảy ra
thường xuyên
Mất lòng tin vào
công ty xe bus
Mất lòng tin vào
công ty xe bus
Hành khách bị
thương thường xuyên
Hành khách bị
thương thường xuyên
Hành khách
tới nơi muộn
Hành khách
tới nơi muộn
Lái xe
không cẩn thận
Lái xe
không cẩn thận
Tình trạng
xe bus xấu
Tình trạng
xe bus xấu
Tình trạng
đường xá xấu

Tình trạng
đường xá xấu
Xe Bus quá cũ
Xe Bus quá cũ
Xe Bus được bảo
dường không tốt
Xe Bus được bảo
dường không tốt
Hậu quả
Hậu quả
Nguyên
nhân
Nguyên
nhân
Cây vấn đề:
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TẠI
XÃ THỦY PHƯƠNG,
HƯƠNG THUỶ
Ô NHIỄM MÔI
TRƯỜNG ĐẤT
Ô NHIÊM MÔI
TRƯỜNG NƯỚC
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
KHÔNG KHÍ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỨC KHOẺ VÀ ĐỜI
SỐNG CỦA NGƯỜI DÂN
RÁC THẢI
SINH HOẠT
BÃI RÁC CỦA TỈNH
THỪA THIÊN HUẾ

DÂY
CHUYỀN CŨ,
XỬ KÝ KÉM
TÌNH
TRẠNG
QUÁ TẢI
TRÁCH
NHIỆM
QUẢN LÝ
RÁC THẢI
SẢN XUẤT
CTY TNHH MÔI
TRƯỜNG VÀ ĐÔ
THỊ HUẾ
CTY CỔ
PHẦN TÂM
SINH NGHĨA
Bài tập thảo luận nhóm
Mỗi tổ xác định và phân tích những
vấn đề mà cộng đồng nào đó anh chị
biết đang gặp phải, dùng một công
cụ để xác định vấn đề khó khăn
chính, phân tích nguyên nhân và hậu
quả của vấn đề chính, từ đó hình
thành cây vấn đề.

Chọn cộng đồng

Xác định những khó khăn của cộng động
đó


Sử dụng công cụ để xếp hạng ưu tiên khó
khăn

Phân tích nguyên nhân và hậu quả của
khó khăn quan trọng nhất

Hình thành cây vấn đề
1.3. Phân tích mục tiêu
1.3.1.Mục tiêu chung
Mục tiờu chung phản ỏnh xu hướng phỏt triển của
dự ỏn, thể hiện tỡnh trạng mong đợi trong tương lai.
1.3.2. Mục tiêu cụ thể: Mục tiêu cụ thể cho thấy:
- Con đường đạt đến mục tiêu chung.
- Dự ỏn cần đạt được cỏi gỡ?
- Quy mụ cần đạt được như thế nào?
- Thời gian hoan thành trong bao lõu?
- Địa điểm hoàn thành là ở đõu?
Ví dụ
Mục tiêu chung:
Nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người
dân ở xã Thượng Lộ- Huyện Nam Đông
Mục tiêu cụ thể:
- Nâng cao năng suất cây trồng và vật nuôi
- Phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng
- Phát triển các ngành nghề thủ công nghiệp và dịch
vụ
1.3. Phân tích mục tiêu(tiếp theo)
1.3.3. Mục đích của phõn tớch mục tiờu


Xác định đúng mục tiêu cần đạt để giải quyết các
vấn đề khó khăn mà dân địa phương đang gặp phải.

Làm cơ sở xây dựng các giải pháp thực hiện.
1.3.4. Phương phỏp hỡnh thành mục tiờu
Vấn đề khó khăn Mục tiêu
- Thu nhập thấp - Thu nhập cao
- Năng suất thấp - Năng suất cao
- Thất nghiệp - Có việc làm