1
I/ Khái niệm về hoạch định chiến lược công nghệ:
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
Cạnh tranh là quá trình một thực thể (cá nhân, tổ chức/doanh
nghiệp, quốc gia, …) phấn đấu để vượt qua một thực thể khác trong
một hoạt động nào đó.
1/ Quản lý công nghệ và cạnh tranh toàn cầu:
a/ Khái niệm về cạnh tranh:
Để có thể cạnh tranh một tổ chức cần có:
1. Các khả năng,
2. Khát vọng chiến thắng,
3. Sự cam kết và kiên trì theo đuổi mục tiêu,
4. Sự sẵn có các nguồn lực nhất định.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
1. Ở cấp độ quốc gia, khả năng để cạnh tranh là mức độ mà một quốc
gia, trong điều kiện thị trường tự do và công bằng, có thể sản xuất
các hàng hóa và cung cấp các dịch vụ đáp ứng các tiêu chuẩn của
thị trường quốc tế, trong khi đồng thời duy trì và nâng cao thu nhập
thực tế của người dân trong nước.
b/ Cạnh tranh ở cấp quốc gia:
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
2. Tính cạnh tranh của quốc gia thể hiện ở mức sống của người dân
nước đó.
3. Sức cạnh tranh của quốc gia là sự hợp nhất sức cạnh tranh của các
doanh nghiệp và các cá nhân.
4. Những sự thay đổi trong môi trường kinh tế thế giới khiến lợi thế
cạnh tranh đang chuyển sang phụ thuộc ngày càng lớn vào tài năng
của con người và kỹ năng quản lý công nghệ.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
1. Tính cạnh tranh của một quốc gia phụ thuộc phần lớn vào sức cạnh
tranh của các Doanh nghiệp trong quốc gia.
2. Một doanh nghiệp chấp nhận cạnh tranh là doanh nghiệp có thể sản
xuất hoặc cung cấp một cách đúng lúc, hiệu quả một sản phẩm hay
một dịch vụ đáp ứng được thử thách của thị trường và nhu cầu của
khách hàng hơn các doanh nghiệp khác cùng lĩnh vực kinh doanh.
c/ Cạnh tranh ở cấp độ Doanh nghiệp:
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
3. Để duy trì lợi thế cạch tranh, doanh nghiệp phải đứng trên các đối
thủ cạnh tranh của nó.
4. Ngày nay, các đối thủ cạnh tranh của một doanh nghiệp có thể hoạt
động trong địa phương, trong cùng khu vực, cùng quốc gia hay ở thị
trường thế giới.
5. Sự cạnh tranh của doanh nghiệp chỉ có thể thành công khi doanh
nghiệp thiết lập được một chiến lược cạnh tranh thích hợp, thực
hiện nó và theo đó đánh giá kết quả và tiến hành các hiệu chỉnh cần
thiết.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
Để cạnh tranh, doanh nghiệp cần có 8 khả năng sau (lưu ý):
1. Xây dựng một môi trường văn hóa doanh nghiệp, trong đó giá trị
của công nghệ như là một vũ khí cạnh tranh được hoàn toàn thừa
nhận.
2. Hiểu rõ tính động của đổi mới công nghệ.
3. Giám sát và dự báo các sự thay đổi của công nghệ trong ngành.
4. Thiết lập và duy trì một phương pháp hiệu quả để đo lường tác
động của các công nghệ mới đối với lĩnh vực của mình.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
Để cạnh tranh, doanh nghiệp cần có 8 khả năng sau (tiếp theo):
5. Tạo điều kiện để các công nghệ mới hoạt động thuận lợi và xây
dựng cơ sở hạ tầng cần thiết để chuyển đổi từ công nghệ này sang
công nghệ khác.
6. Tuyển dụng, huấn luyện và thuê người thích hợp để sử dụng công
nghệ mới.
7. Xây dựng cơ cấu tổ chức cho phép thực hiện thay đổi công nghệ
năng suất và hiệu quả.
8. Xây dựng hệ thống đánh giá, khen thưởng người quản lý và nhân
viên thích hợp.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
1. Ba hệ thống tạo nên chiến lược cạnh tranh của một quốc gia:
1.1. Hệ thống Kinh tế và Tài chính,
1.2. Hệ thống Công nghệ,
1.3. Hệ thống Thương mại
Trong đó hệ thống Công nghệ là kênh chuyển kiến thức
vào sản xuất.
d/ Ảnh hưởng của công nghệ đến sức cạnh tranh của Doanh
nghiệp (lưu ý):
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
2. Cạnh tranh bằng công nghệ tạo khả năng có được sự tăng trưởng
bền vững.
Các chiến lược để có được lợi nhuận và tăng trưởng thường
được thực hiện một cách hiệu quả nhờ sử dụng các công nghệ
tiên tiến và nhờ năng lực công nghệ cao của doanh nghiệp.
3. Doanh nghiệp muốn thành công trong cạnh tranh phải sử dụng
công nghệ như là công cụ chính để cạnh tranh.
Doanh nghiệp phải hiểu rõ ảnh hưởng của Công nghệ đến lợi
thế cạnh tranh.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
4. Doanh nghiệp có thể giành lợi thế cạnh tranh nhờ lợi thế chi phí sản xuất
thấp hay nhờ sản phẩm đặc biệt:
Trong chiến lược lợi thế chi phí thấp: doanh nghiệp cố gắng để trở
thành nhà sản xuất có chi phí thấp trong ngành.
Trong chiến lược sản phẩm đặc biệt: doanh nghiệp cố gắng sản
xuất sản phẩm duy nhất theo những chỉ tiêu nhất định được khách
hàng thừa nhận.
Để thực hiện các chiến lược này, doanh nghiệp phải chú ý đến:
1. Chuỗi các hoạt động tạo giá trị của doanh nghiệp nhờ Công nghệ.
2. Các áp lực cạnh tranh xác định sự cạnh tranh của ngành.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
Các hoạt động chính sản sinh giá trị gia tăng của Doanh nghiệp:
Các yếu tố đầu vào(Inputs)
(nguyên vật liệu, máy móc, nhân công, nhà xưởng…)
Các yếu tố đầu vào(Inputs)
(nguyên vật liệu, máy móc, nhân công, nhà xưởng…)
Quá trình vận hành – sản xuất(Transforms)
(máy móc, vận hành, lắp ráp,…)
Quá trình vận hành – sản xuất(Transforms)
(máy móc, vận hành, lắp ráp,…)
Các sản phẩm đầu ra(Outputs)
(thành phẩm, hàng hóa, dịch vụ,…)
Các sản phẩm đầu ra(Outputs)
(thành phẩm, hàng hóa, dịch vụ,…)
Tiếp thị và Bán hàng
(quảng cáo, khuyến mãi, sức bán, định giá,…)
Tiếp thị và Bán hàng
(quảng cáo, khuyến mãi, sức bán, định giá,…)
Dịch vụ hậu mãi
(hướng dẫn, bảo hành, phụ tùng, …)
Dịch vụ hậu mãi
(hướng dẫn, bảo hành, phụ tùng, …)
Sử dụng
Công nghệ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
5. Công nghệ trong Doanh nghiệp có thể chia thành ba lớp:
1. Lớp trung tâm: là các công nghệ đặc thù (Distinctive
technologies):
chỉ riêng doanh nghiệp có, nó mang bí quyết của doanh nghiệp
và do đó tạo ra lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị
trường.
2. Lớp giữa: là các công nghệ cơ bản (Basic technologies):
là các công nghệ tương tự của các doanh nghiệp trong cùng
ngành kinh doanh, nó đảm bảo cho doanh nghiệp đứng trong
ngành, nhưng không tạo ra sự khác biệt với các đối thủ.
3. Lớp ngoài cùng: là các công nghệ bên ngoài (External
technologies):
có thể mua dễ dàng trên thị trường, nó cần thiết nhưng ít ảnh
hưởng đến vị trí cạnh tranh của doanh nghiệp(vd: sx linh kiện,…).
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
5. Năm sức ép cạnh tranh xác định sự cạnh tranh của Ngành:
Sự tham gia của đối
thủ cạnh tranh mới
Sự tham gia của đối
thủ cạnh tranh mới
Quyền thương lượng
của các Nhà cung ứng
Quyền thương lượng
của các Nhà cung ứng
Sự cạnh tranh của
các đối thủ hiện tại
Sự cạnh tranh của
các đối thủ hiện tại
Quyền mặc cả
của người mua
Quyền mặc cả
của người mua
Sự đe dọa của sản phẩm
hay dịch vụ thay thế
Sự đe dọa của sản phẩm
hay dịch vụ thay thế
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
2/ Chiến lược công nghệ của doanh nghiệp:
a/ Sứ mệnh và tầm nhìn của Doanh nghiệp:
Mục tiêu của chiến lược công nghệ: là giành được ưu thế công
nghệ bền vững để có lợi thế cạnh tranh.
Mục têu của chiến lược kinh doanh: là giành lợi thế kinh tế với đối
thủ cạnh tranh.
Tầm nhìn (Vision): là tuyên bố của Doanh nghiệp về vị trí, vị thế
trong tương lai.
Tầm nhìn có thể được thể hiện bằng các khẩu hiệu – slogan.
Ví dụ: Microsoft “Thông tin ở dưới các ngón tay của bạn”
Sứ mệnh (Mission): mô tả mục đích, khách hàng, sản phẩm, dịch
vụ, thị trường, triết lý kinh doanh và công nghệ cơ bản của doanh
nghiệp.
là cơ sở để thiết lập các mục tiêu, kế hoạch, các ưu tiên công
việc.
Ví dụ: “Công ty cam kết cung cấp dịch vụ chất lượng với giá
cả hợp lý và độ tin cậy cao”.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
b/ Chiến lược công nghệ của Doanh nghiệp (lưu ý):
Chiến lược công nghệ của Doanh nghiệp được hình thành qua 5
bước sau:
1. Rà soát môi trường bên ngoài,
2. Rà soát môi trường bên trong,
3. Hình thành chiến lược,
4. Thực hiện chiến lược,
5. Đánh giá và kiểm tra.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
1. Rà soát môi trường bên ngoài:
Nhận biết các công nghệ liên quan tiềm năng trong các ngành
khác hoặc đang trong giai đoạn ấp ủ.
2. Rà soát môi trường bên trong:
Nhận biết tất cả các công nghệ đặc thù và công nghệ cơ bản
trong chuỗi giá trị của Doanh nghiệp và của các đối thủ trong ngành:
1. Phân bổ các nguồn lực.
2. Thời gian đưa sản phẩm mới ra thị trường.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
3. Trình bày chiến lược:
a. Xác định phương hướng thay thế công nghệ trong từng hoạt
động của chuỗi giá trị doanh nghiệp, của người mua và người
cung ứng đầu vào(kể cả công nghệ ngoài ngành).
b. Xác định công nghệ nào.
c. Đánh giá năng lực của các công nghệ quan trọng và chi phí để
cải tiến nó.
d. Lựa chọn một chiến lược công nghệ.
e. Cũng cố các bộ phận kinh doanh thúc đẩy mối quan hệ tương
hỗ về công nghệ giữa các bộ phận.
f. Ra các quyết định về đầu tư công nghệ.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
4. Thực hiện chiến lược:
Lãnh đạo Doanh nghiệp phải tạo dựng một môi trường văn hóa
doanh nghiệp đúng đắn và thích hợp cho từng hoạt động để thực
hiện chiến lược.
5. Đánh giá và Kiểm tra:
Doanh nghiệp cần xây dựng các chỉ tiêu để đánh giá mức độ
thành công của chiến lược như:
a. Mức độ thành công chuyển giao công nghệ,
b. Tỷ lệ bán sản phẩm mới,
c. Số bằng sáng chế đã sử dụng,
d. Thời gian thu hồi vốn đầu tư R&D.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
1/ Đánh giá công nghệ:
Là quá trình tổng hợp xem xét tác động giữa công nghệ với môi
trường xung quanh nhằm đưa ra các kết luận về khả năng thực
tế và tiềm năng của một công nghệ hay một hệ thống công
nghệ.
Là việc phân tích định lượng hay định tính các tác động của
một công nghệ hay một hệ thống công nghệ đối với các yếu tố
của môi trường xung quanh.
II/ Đánh giá công nghệ:
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
2/ Mục đích của đánh giá công nghệ:
Đánh giá công nghệ nhằm các mục đích sau đây:
1. Để chuyển giao hay áp dụng một công nghệ.
2. Để điều chỉnh và kiểm soát công nghệ.
3. Để cung cấp một trong những đầu vào cho quá trình ra
quyết định.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
3/ Phương pháp phân tích chi phí – lợi ích(phương pháp định lượng)
áp dụng trong đánh giá công nghệ:
a. Giá trị hàng năm của phương án công nghệ:
V
ij
= B
ij
- C
ij
Với:
- B
ij
là tổng lợi ích của phương án thứ i trong năm thứ j.
- C
ij
là tổng chi phí của phương án thứ i trong năm thứ j.
- V
ij
là giá trị hằng năm
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
b. Giá trị ròng hiện tại và lợi tức đầu tư của phương án công
nghệ:
NPV
i
= B
i
- C
i
R
i
= B
i
/ C
i
Với:
- NPV
i
là giá trị ròng hiện tại của phương án thứ i.
- B
i
là tổng lợi ích của phương án thứ i.
- C
i
là tổng chi phí của phương án thứ i.
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
HOẠCH ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG NGHỆ
Câu hỏi ôn tập:
Câu 1: Công nghệ có ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của Doanh
nghiệp như thế nào ?
Muốn sử dụng công nghệ làm công cụ cạnh tranh doanh
nghiệp cần làm gì ?
Câu 2: Trình bày các bước hình thành chiến lược công nghệ của
Doanh nghiệp ?
Câu 3: Trình bày phương pháp phân tích chi phí – lợi ích
(phương pháp định lượng) trong đánh giá công nghệ ?