(TIỂU LUẬN) bằng nhãn quan xã hội học và các lý thuyết đã học trong chương trình môn xã hội học đại cương, anh chị hãy phân tích tình hình dịch covid 19 trên đất nước ta trong thời gian vừa qua

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC QUỐC GIA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA XA HÔI HOC

BÀI TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
Đề bài:

Bằng nhãn quan xã hội học và các lý thuyết đã học

trong chương trình mơn Xã hội học đại cương, anh chị hãy
phân tích tình hình dịch Covid-19 trên đất nước ta trong
thời gian vừa qua.

Gỉang viên: TS. Trần Thị Bích Liên
Sinh viên thực hiện:
Phạm Lê Quỳnh Giao
Vũ Thị Khánh Hịa

Thành phớ Hờ Chí Minh, ngày 7 thang 6 năm 2021


MUC LUC
MỞ ĐẦU....................................................................................................................... 2
NỘI DUNG................................................................................................................... 3
TỔNG KẾT................................................................................................................. 14
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 16

1

MỞ ĐẦU
Sựự̣ bùng phát của loại coronavirus mới (COVID-19) đã khiến lĩnh vựự̣c chăm sóc
sức khỏe, kinh tế, giao thơng vận tải vàà̀ các lĩnh vựự̣c khác bị ảnh hưởng nghiêm trọng

ở nước ta nói riêng vàà̀ trên toàà̀n thế giới nói chung. Do đó, đại dịch nàà̀y khơng chỉỉ̉ làà̀
vấn đề của riêng ngàà̀nh y học màà̀ còn được nhiều ngàà̀nh khác quan tâm đến, trong đó
có ngàà̀nh xã hội học. Tuy nhiên, khác với y học, chíí́nh trị hay những ngàà̀nh khác, nhãn
quan xã hội học lại có cái nhìn tổng quát hơn về vấn đề nàà̀y. Đây có đơn thuần chỉỉ̉ làà̀
một loại dịch bệự̣nh quai ác hay phíí́a sau nó cịn những vấn đề khác màà̀ ta tạm để quên?

2


NÔI DUNG
Nhàà̀ phân tâm học A.Kardiner vàà̀ sĩ quan hải qn E.Preble đã nhận định rằng:
“Nếu con người ḿí́n tờà̀n tại trong xã hội hiệự̣n đại, con người phải biết xã hội vận
hàà̀nh như thế nàà̀o”. Xã hội màà̀ chúng ta đang sớí́ng làà̀ một thể chuyển động khơng
ngừng với các sựự̣ phát triển mạnh mẽ của con người vàà̀ khoa học kỹ thuật vậy nên
người ta mới gọi quá trình xã hội hóa làà̀ q trình bắt đầu kể từ khi chúng ta sinh ra vàà̀
kết thúc vàà̀o lúc chúng ta mất đi.Khi một quá trình bắt đầu vận hàà̀nh thì cũng làà̀ lúc
chúng ta tổng hợp nhiều yếu tớí́ lại với nhau để ra một q trình xã hội hoàà̀n thiệự̣n: vị
tríí́,vai trị,nhóm xã hội hay chỉỉ̉ đơn gian làà̀ những khuôn mẫu hàà̀nh vi vàà̀ định chế xã
hội.
Đớí́i với vị tríí́ xã hội: Làà̀ việự̣c định vị cá nhân trong thang bậc xã hội cụ thể
nghĩa mỗi người tùy thuộc theo từng tàà̀i năng,tríí́ tuệự̣,sức lao động màà̀ họ đảm nhận
những vị tríí́ khác nhau: bác sĩ, cơng an, học sinh,…
Đớí́i với vai trị xã hội: Làà̀ những việự̣c chúng ta cần làà̀m khi ở vị tríí́ đó, do rằng
mỗi người đảm nhận những vị tríí́ khác nhau màà̀ đảm nhận những vai trò khác nhau
như bác sĩ đóng vai trị khám chữa bệự̣nh, cơng an thì giữ vai trò đảm bản an ninh cho
xã hội,…

Kể từ khi có nhiều vị tríí́ vàà̀ vai trị xã hội khác nhau nên việự̣c một người giữ
nhiều vị tríí́ khác nhau thì cũng đờà̀ng nghĩa giữ nhiều vai trị khác nhau từ đó phát sinh:
Sựự̣ căng thẳng vai trị xuất hiệự̣n khi cá nhân cảm nhận những yêu cầu mâu thuẫn
trong vai trị của mình hoặc khơng đáp ứng được ngụự̣n vọng xã hội.Víí́ dụ,chíí́nh phủ
trong tình hình dịch bệự̣nh bùng phát lần hai ở Gị Vấp nàà̀y ln trong trạng thái căng
thẳng bởi vừa phải ra những chíí́nh sách kiểm sốt dịch bệự̣nh:phong tỏa cả khu vựự̣c
khơng cho ai ra vàà̀o để tránh tình trạng bùng dịch mất kiểm sốt vừa phải thỏa việự̣c
khơng trì hỗn cho nhu cầu đi ra ngoàà̀i làà̀m việự̣c để lo cho gia đình.
Từ những căng thẳng xã hội đã dẫn tới tình trạng xung đột vai trò: Nghĩa làà̀
trong những tin tức dạo đây ta khơng khỏi đau lịng trước câu chụự̣n một nữ điều
dưỡng trong đêm đang ru con ngủ thì lại nhận tin báo điều động tới hỗ trợ phịng
chớí́ng dịch trong một tuần lễ dù rằng rất yêu con con thơ dại cần mẹ bên nhưng cô
chấp nhận hy sinh việự̣c cá nhân màà̀ quyết định chọn xã thân vì tịan dân màà̀ soạn đờà̀ ra
3


đi trong đêm ấy,dù rằng mỗi lần gọi về cho con nghe tiếng con khóc màà̀ lịng quặng
cũng cắn chặt môi nén đau thương màà̀ gạt máy.Ởỉ̉ đây nữ điều dưỡng ấy khi ḿí́n làà̀m
tớí́t nhiệự̣m vụ của một bác sĩ nhưng lại khơng thể hoàà̀n thàà̀nh tớí́t vai trị vàà̀ vị tríí́ của
một người bớí́ vàà̀ người mẹ.
Nhóm xã hội họ làà̀ tập hợp con người có những hàà̀nh vi tương tác với nhau,trên
cơ sở những kỳ vọng chúng có liên quan đến lớí́i ứng xử của những người khác(họ có
chung một bản sắc, giá trị, kỳ vọng cũng như tương tác lẫn nhau) do vậy nhóm đều có
cơ cấu xã hội riêng bao gờà̀m một sớí́ vị tríí́ vàà̀ vai trò nhằm thựự̣c hiệự̣n những mục tiêu cụ
thể nhưng nhóm làà̀ một khái niệự̣m rất rộng vàà̀ rất dễ bị lẫn lộn,vậy đâu làà̀ nhóm theo
nhận định các nhàà̀ xã hội học vàà̀ đâu làà̀ vấn đề ta ḿí́n đề cập tới màà̀ liên quan tới
bệự̣nh dịch covid-19?
Nhóm sơ cấp: Nhóm bạn thân,nhóm câu lạc bộ,…nhìn nhận vàà̀o thựự̣c tế có thể
nhận định rằng: họ khơng có sựự̣ liên kết máu mũ như gia đinh nhưng theo khảo sát
nhóm cũng xem như quan trọng thứ hai trong đời người: đớí́i với sinh viên đa sớí́ sẽ

phải học xa nhàà̀ nên khi có chụự̣n bất thường gì thì những người màà̀ ta cầu cứu đầu
tiên làà̀ nhóm bạn,nhóm hội có thể nói họ coi nhau như anh chị em trong nhàà̀ nên khi có
tin về bệự̣nh dịch, hay nhắc nhỡ thúc giục nâng cao sức khỏe thường xuyên.
Nhóm thứ cấp: Các doanh nghiệự̣p, hiệự̣p hội,…cũng đóng vai trị quan trọng
khơng kém: trong mùa dịch lần thứ hai có sựự̣ bùng phát mạnh mẽ ở các khu tập trung
doanh nghiệự̣p, một lần có thể tăng lên 50 ca/lần nên một sớí́ doanh nghiệự̣p đã tạo điều
kiệự̣n hỗ trợ một sớí́ trang thiết bị phịng chớí́ng dịch cho nhân viên hay lấy công ty làà̀m
thàà̀nh khu cách ly cho các nhân viên trong thời gian nguy cơ bùng dịch vàà̀ lây lan
cao…Ngoàà̀i ra cịn khơng phải ai cũng có đủ can đảm đớí́i đầu vàà̀ cịn tiếp xúc gần với
dịch bệự̣nh như những người làà̀m công tác ý tế, hỗ trợ cộng đồà̀ng tại các khu cách ly,
phong tỏa. Tuy nhiên, một sớí́ sao Việự̣t vẫn khơng ngại khó khăn vàà̀ thể hiệự̣n hình ảnh
đẹp bằng cả tấm lịng với cộng đờà̀ng bằng việự̣c trở thàà̀nh những tình ngụự̣n viên, sẵn
sàà̀ng vàà̀o tâm dịch: diễn viên Hoàà̀ng Phi Kha, Vlogger/ ca sĩ Huy CungDo,…
Cộng đồà̀ng lãnh thổ hay phi lãnh phổ: tập đoàn Vingroup sáng ngàà̀y 4.6, Tập
đoàà̀n Vingroup trao tặng Bộ Y tế 30 máy xét nghiệự̣m Covid-19 qua hơi thở vàà̀ vật tư
xét nghiệự̣m 2 triệự̣u mẫu test, với tổng giá trị hơn 460 tỉỉ̉ đồà̀ng đồà̀ng thời Vingroup đã tàà̀i
trợ cho cơng tác phịng chớí́ng dịch Covid -19 với tổng trị giá hơn 2.287 tỉỉ̉ đồà̀ng, như:
tàà̀i trợ 4 triệự̣u liều vắc xin Covid-19 trị giá khoảng 500 tỉỉ̉ đồà̀ng; máy thở cho điều trị
4


bệự̣nh nhân Covid-19 nặng, hỗ trợ khẩn cấp 2 tỉỉ̉nh Bắc Giang vàà̀ Bắc Ninh trang thiết bị
y tế (400 giường bệự̣nh việự̣n dã chiến, 100 máy thở, 19.000 test nhanh Civid-19, 1 máy
chụp X-quang di động...) với giá trị khoảng hơn 30 tỉỉ̉ đồà̀ng,Vingroup cũng đã trợ 20 tỉỉ̉
đồà̀ng cho Việự̣n Vắc xin vàà̀ sinh phẩm Y tế (IVAC) thuộc Bộ Y tế để nghiên cứu thử
nghiệự̣m lâm sàà̀ng vắc xin Covid-19 “made in Vietnam” COVIVAC.
Trong quá trình của cuộc đời con người ngoàà̀i nhóm ra ta cịn phải trãi qua
những quá trinh quan trọng khác: gia đình, nhàà̀ trường vàà̀ truyền thơng đại chúng:
Gia đinh: Đại đa sớí́ chúng ta từ khi sinh ra những người đầu tiên màà̀ chúng ta
tiếp xúc chíí́nh làà̀ gia đình vàà̀ có thể nói gia đình ln đờà̀ng hàà̀nh với chúng ta trong

śí́t chặng đường nên rằng dù đang ở gần hay xa thì gia đinh làà̀ những người ln
nhắc chúng ta đeo khẩu trang,ln ́í́ng vitamin mỗi sáng,…
Nhàà̀ trường: Song song với gia đinh làà̀ nhàà̀ trường,nó như ngơi nhàà̀ thứ hai của
chúng ta, ở trường thì cũng dạy cách đeo khẩu trang, sát khuẩn, thựự̣c hiệự̣n 5k sao cho
đung,…
Nhóm vàà̀ truyền thơng đại chúng:qua nhóm bạn thì nhiều khi ta tiếp nhận thơng
tin nhanh hơn so với gia đình,đơi khi có những lo lắng trong mùa dịch,những thất trách
trong thời điểm xa nhàà̀ của sinh viên thì các nhóm làà̀ những người thân duy nhất của ta
có thể chia sẽ vàà̀ bám víí́u.Cịn qua thời sựự̣ tin tức cũng y như thế nên mình xem đó
nhìn mọi người làà̀m sao rồà̀i ta tựự̣ biết điều chỉỉ̉nh hàà̀nh vi để phù hợp với chuẩn mựự̣c xã
hội,ngịai ra thơng tin đại chúng cịn giúp ta có thêm những thơng tin,những cái nhìn
mới hơn vàà̀ rộng hơn về tình hình đại dịch nàà̀y.
Định chế xã hội gờà̀m hai yếu tớí́ hợp thàà̀nh làà̀ tổ chức thiết chế xã hội vàà̀ chế
định.Tổ chức thiết chế xã hội làà̀ các tổ chức, cơ quan được xây dựự̣ng, thàà̀nh lập, hoạt
động trong xã hội theo quy định của pháp luật:gia đình,gíí́ao dục,tơn giáo,chíí́nh trị,...Ta
có thể liên tưởng rõ nhất tới những tổ chức phòng dịch bệự̣nh do phó thủ tướng Vũ Đức
Đam đứng đầu, ơng đã hoặc trong mùa dịch nàà̀y thủ tướng chíí́nh phủ đã đề ra những
chỉỉ̉ thị 15,16,…từ lúc có mùa dịch đầu tiên tới tận bây giờ đã có rất nhiều luật được đề
ra như luật không tập trung đông người, phải mang khẩu trang theo quy định, phạt
người tăng giá khẩu trang đầu cơ tíí́ch trữ, khơng có ý thức ... hay có những tổ chức từ
thiệự̣n hỗ trợ mùa dịch đã được hình thàà̀nh vàà̀ phát triển ngàà̀y căng rộng rãi hơn.Do tinh
hình dịch bệự̣nh ngàà̀y càà̀ng thức tạp lên nên từ các thiết chế xã hội đã hình thàà̀nh nên
thiết chế hóa một cách dữ dội,chưa kể đến các văn bản Ủy Ban Nhân dân được đưa ra
5


ồà̀ ạt cập nhật tinh hình dịch bệự̣nh liên tục ở phường nàà̀o,bao nhiêu ca,tinh trạng ra
cao,kiềm các hoạt dộng khai báo,ràà̀o chắn,xét nghiệự̣m,…nổ ra trên diệự̣n rộng một cách
chóng mặt cụ thể làà̀ vàà̀o khoảng thời gian 30-31/5/2021 bắt đầu mở xét nghiệự̣m toàn
khu vựự̣c Gò Vấp vàà̀ việự̣c xét nghiệự̣m nàà̀y đã diễn ra liên tục hơn gần một tuần qua.

Khuôn mẫu hàà̀nh vi: làà̀ những hàà̀nh vi lặp đi lặp lại vàà̀ chíí́nh bản thân nó tạo nên
cơ cấu xã hội.Trong tình hình dịch bệự̣nh đang bùng phát những hàà̀nh động hằng ngàà̀y
của chúng ta như đeo khẩu trang khi ra ngoàà̀i hay tiếp xúc với những người khác,́í́ng
vitaminC,th́í́c bổ thường xun hơn để tăng cương hệự̣ miễn dịch,…làà̀ những minh
chứng cụ thể cho vấn đề nàà̀y.
Dần dần qua khn mẫu đã hình thàà̀nh nên văn hóa.Văn hóa làà̀ hệự̣ thớí́ng hữu cơ
giá trị về vật chất vàà̀ tinh thần do con người tạo ra vàà̀ tíí́ch lũy qua q trình hoạt động
thựự̣c tiễn nó gờà̀m các văn hóa vật thể vàà̀ phi vật thể như văn hóa đeo khẩu trang,văn
hóa rửa tay,…,từ khái niệự̣m nàà̀y ta có thể rút ra được thàà̀nh tớí́ cơ bản tạo nên nó:giá trị
vàà̀ chuẩn mựự̣c,biểu tượng vàà̀ ngơn ngữ
Giá trị được hiểu làà̀ những thứ con người ln ḿí́n hướng tới : Giá trị ở đây làà̀
đoàà̀n kết,làà̀ hy sinh,… vàà̀ giá trị làà̀ sựự̣ biệự̣n minh cho chuẩn mựự̣c
Chuẩn mựự̣c làà̀ những quy tắc ứng xử màà̀ mọi người phải tuân theo vàà̀ có những
biệự̣n pháp chế tàà̀i giữ cho xã hội ổn địnhnhư làà̀ việự̣c mọi người trong mùa dịch covid19 tuân theo chỉỉ̉ thị của chíí́nh phủ về việự̣c ra đường ai cũng phải đeo khẩu khi ra
đường khi tiếp xúc với người ngoai vàà̀ nếu ai không mang khẩu trang phạt từ 1 đến 3
triệự̣u. hoặc trong lúc bùng phát lên mọi hàà̀ng rong theo quy định chỉỉ̉ được bán mang về
,các nhàà̀ hàà̀ng tớí́i đa 20 người không sẽ bị phạt 5 triệự̣u cho nơi buôn bán vàà̀ 2 triệự̣u cho
khách hàà̀ng,chung quy làà̀ tất cả đều tuân theo quy tắc 5k:khử khuẩn,khẩu trang,khai
báo,không tụ tập,khoảng cách
Biểu tượng vàà̀ ngơn ngữ: biểu tượng tình người vàà̀ ngôn ngữ yêu thương, dẫu
cho dịch bệự̣nh đang diễn ra ngàà̀y căng căng thẳng nhưng qua đó ta lại thấu hơn về
những hàà̀nh động mang tíí́nh tình người được tỏa ra một cách mạnh mẽ : Những chiếc
khẩu trang, phần cơm hộp, hay chỉỉ̉ vàà̀i ký gạo, vàà̀i gói mì dù chẳng đáng giá bao nhiêu
được trao tay như những món quàà̀ đầy trân quý, trở thàà̀nh sựự̣ hỗ trợ vàà̀ động viên thiết
thựự̣c nhất để vượt qua mùa dịch nàà̀y đờà̀ng thời thì những lời u thương cũng có sức
6


mạnh không kém: lời cổ vũ dộng viên,lời nguyệự̣n cầu,…qua những thứ đó đang ngàà̀y
càà̀ng kéo sát chúng ta lại với nhau trong thời đại 4.0 tưởng chừng chỉỉ̉ còn sựự̣ ngụi lạnh

của tình người. Dẫu chúng ta khơng cùng vị tríí́,khơng cùng vai vế nhưng chúng ta
cùng chung một ngơn ngữ,cùng chung một u thương.
Một nền văn hóa làà̀ sựự̣ tập hợp nhiều cá thể mang những thái độ khác nhau
trước những vấn đề,ta chia ra làà̀m hai thái độ chíí́nh :thuyết lấy dân tộc mình làà̀m trung
tâm vàà̀ thuyết tương đớí́i về văn hóa
Thuyết lấy dân tộc mình làà̀m trung tâm: Đa sớí́ chúng ta từ lúc sinh ra tới lớn lên
đi sẽ luôn chỉỉ̉ biết tới một nền văn hóa nơi mình sinh sớí́ng vàà̀ dần quen với giá trị văn
hóa của riêng mình cũng rất íí́t người am hiểu về nhiều nền văn hóa khác nhau nên
chúng ta có xu hướng khó chấp nhận những gì khác lạ với chúng ta do vậy chúng ta
cũng có thể hiểu vàà̀ thơng cảm cho thái độ kíí́ch động của người dân khi vừa hay tin
việự̣c bùng phát dịch bệự̣nh covid đầu tiên vàà̀o năm 2020 vàà̀ lần hai vàà̀o năm 2021.Ban
đầu khi dịch lần đầu xuất hiệự̣n do xuất phát từ những người ăn dơi ở Trung Q́í́c màà̀
thàà̀nh còn lần hai từ chủng lai Ấn Độ.Họ lên tiếng phê phán,chỉỉ̉ tríí́ch những
người,những nơi đã gây ra đại dịch nàà̀y,họ bựự̣c dọc trước nền văn hóa coi dơi làà̀ một
món ăn hoặc vàà̀o đợt dịch lần hai Triều Tiên đã dùng biệự̣n pháp tàà̀n nhẫn làà̀ diệự̣t tận
nguồà̀n bệự̣nh để bảo vệự̣ toàà̀n dân thì cũng giây lên sựự̣ phẫn nộ của dân ta về việự̣c tàà̀n
nhẫn nàà̀y.Tuy rằng rất chua xót cho những mất mác nàà̀y nhưng dù đúng hay dù sai,dù
mang yếu tớí́ chủ quan hay khách quan thì đây cũng làà̀ chụự̣n khó tránh khỏi.
Thuyết tương đớí́i:Tuy theo thuyết lấy dân tộc mình làà̀m trung tâm làà̀ thế nhưng
mọi thứ đều chỉỉ̉ mang tíí́nh tương đớí́i,con người ln khao khát có thêm về mặt tri thức
nên từ đó xuất hiệự̣n xu hướng chấp nhận rằng mọi nền văn hóa phát triển theo phương
cách riêng của chúng,bằng cách thíí́ch ứng với các địi hỏi đặc biệự̣t của mơi trường
trong đó chúng hình thàà̀nh nghĩa làà̀ họ tạm ngừng phê phán về văn hóa người Trung
coi dơi làà̀ làà̀ một thựự̣c phẩm vì họ hiểu mỗi một đất nước làà̀ mỗi nền văn hóa khác nhau
việự̣c họ ăn dơi cũng giớí́ng như ta ăn bàà̀o như vi cá,thịt heo,thịt bị,…hay họ cảm thơng
cho việự̣c đất nước Triều Tiên sử dụng cách giải quyết tiêu cựự̣c bởi họ nghi đây làà̀ chủng
loại mới sẽ rất mất thời gian,tiền bạc để tìm cách trị trong thời gian chờ đó lại khiến
thêm nhiều người bệự̣nh vàà̀ chết hơn như các nước Mỹ,Trung đã từng tuy rằng làà̀
7

thông cảm,làà̀ thấu hiểu nhưng không đồà̀ng nghĩa với việự̣c buộc chúng ta ngừng hoàà̀n
toàà̀n việự̣c phê phân về mặt ln lý
Vì mục đíí́ch phát triển lớn mạnh hơn cho đất nước chúng ta luôn không ngừng
thay đổi theo thời gian:
Về giao lưu văn hóa nên nước ta vàà̀ các nước luôn mở cửa khẩu nhằm gia tăng
thêm lợi thế về giao lưu về ăn ́í́ng,ăn mặc vàà̀ tơn giáo song song với những mặc tíí́ch
cựự̣c đó làà̀ mặt tiêu cựự̣c điển hình như khi hai ng̀à̀n dịch của chúng ta bùng phát bắt
nguồà̀n từ hai nước bạn làà̀ Trung Q́í́c vàà̀ Ấn độ đã vơ tình làà̀m hạn chế giữa quan hệự̣
văn hóa-xã hội giữa các q́í́c gia vùng miền dân tộc,kinh tế giảm sút rất nhiều ngàà̀nh
kinh tế phải rút bớt hoặc phá sản:du lịch,rạp phim,… hay việự̣c du nhập tới tôn giáo mới
như Hội thánh Phục Hưng đã dẫn tới hậu quả cả khu vựự̣c Gò Vấp vàà̀ khu vựự̣c lân cận
cũng bị ảnh hưởng dịch nặng nề.
Nhưng chúng ta không phải cứ khăng khăng đổ lỗi cho những yếu tớí́ khách
quan mãi màà̀ cũng do chíí́nh ý thức từng người chúng ta nữa dẫn tới việự̣c thíí́ch nghi các
văn hóa mới covid diễn ra toàà̀n cầu màà̀ mỗi q́í́c gia có mỗi văn hóa riêng màà̀ giờ
trong thề thới nàà̀y nên buộc phải thay đổi một phần nhỏ trong sinh hoạt hay gì đó của
văn hóa q́í́c gia để hoàà̀ vàà̀o nhịp chung toàà̀n cầu trong cơng cuộc chớí́ng dịch:người
phương Tây khơng quen với việự̣c đeo khẩu trang như người phương Đông chúng ta
nhưng họ phải thíí́ch nghi với việự̣c đeo khẩu trang khi ra đường,hạn chế ra đường vàà̀ tựự̣
cách ly tại nhàà̀…Như đã nói ở trên làà̀ xã hội luôn không ngừng thay đổi theo thời
gian,trong thời kì dịch bệự̣nh khó khăn thì việự̣c biến chuyển xã hội sẽ được đẩy nhanh
hơn đề đáp ứng nhu cầu xã hội.Dễ nhìn thấy nhất làà̀ sựự̣ phát minh ra th́í́c vacxin tiêm
ngừa trong mùa dịch hay những loại khẩu mới: khẩu trang y tế N95, khẩu trang 870,…
hay qua đó con người ln tìm tịi vàà̀ khám phá không ngừng về các cách thức theo
nguyên tắc 5k đơi khi chúng ta lại bắt gặp những hình ảnh đáng yêu như việự̣c một đứa
bé mặc áo bảo hộ ra sân bay,hay việự̣c các anh shipper phát minh ra cây dàà̀i 2m giao cho
khách ,cây ATM gạo….
Nếu bạn cịn ngờ vựự̣c thì nhãn quan xã hội học sẽ ln đưa ra các chứng thựự̣c
thíí́ch đáng như sau:

8


Đầu tiên, ta phải nhắc tới thuyết cơ cấu-chức năng của Emili Durkheim một nhàà̀
xã hội học người Pháp vàà̀ Herbert Spencer một nhàà̀ xã hội học người Anh:Thuyết của
hai ông chủ yếu tập trung nói tới việự̣c xã hội đã làà̀m cho con người trong xã hội sớí́ng
vì con người( lớí́i sớí́ng khách quan) víí́ dụ như những bác sĩ,dược sĩ,điều dưỡng đều
được điều động trên diệự̣n rộng đi phịng chớí́ng dịch hàà̀ng giờ hay các nhàà̀ hảo tâm,các
thương nhân qun góp một phần nhỏ cho những người phịng chớí́ng dịch hoặc những
người đang găp khó khăn hơn trong mùa dịch nàà̀y.Qua đó những hàà̀nh động xã thân
của các “anh hùng”trong xã hội đã dạy cho ta về bàà̀i học tình thân,bàà̀i học về sựự̣ q
giá của mạng sớí́ng,…khi nàà̀y ta mới thấm dù rằng chúng ta không phải làà̀ những người
có cùng máu mũ,dù rằng chúng ta khơng hề quen biết nhau nhưng chúng ta đều có
chung một nhịp đập,một ông cha nên chúng ta đoan kết,chung tau giúp đỡ lẫn nhau
khi hoạn nạn
Sau đó,chúng ta hãy cùng nhau bước sang thuyết tương tác biểu tượng của
G.H.Mead,từ thuyết nàà̀y ta sẽ tiếp cận xã hội theo một khíí́a cạnh khác,ở đây ông lại
đưa ra việự̣c lý giải cho việự̣c con người tác động trở lại đớí́i với xã hội.Đớí́i với thuyết
nàà̀y ta có hai giả thuyết sau:
Đớí́i với người không nhiễm bệự̣nh,dù rằng làà̀ những người khỏe mạnh,những
người làà̀nh lặn nhưng người ta trong trạng thái như thế nàà̀o đi chăng nữa thì trong tâm
thức họ cũng hình thàà̀nh trong tiềm thức những lo lắng,những nơm nớp lo sợ,những
nỗi sợ bắt ng̀à̀n từ một cá thể sau đó lại lan tỏa ra cộng đờà̀ng của họ chíí́ íí́t làà̀ gia đinh
của họ,nhàà̀ trường,tổ chức của họ vì nó vớí́n la xã hội thu nhỏ của riêng họ vàà̀ sựự̣ lan tỏa
đó từ một nhóm xã hội nhỏ sau dần căng có sức lan tỏa ra một cộng đờà̀ng lớn hơn thế
nữa.
Đớí́i với những người nhiễm bệự̣nh,thẳng thắng màà̀ nói tâm lý của họ lúc nàà̀y
làà̀ vơ cùng bất ổn,họ sợ chết hơn ai hết,họ cũng sợ việự̣c lây lan dịch bệự̣nh từ minh,lúc
đó sẽ rất nhiều người cùng cảnh ngộ với họ làà̀m họ chua xót vàà̀ cảm thơng cho nhau.

Nhưng nói đi nói lại thì ta cũng phải tỏ lịng thàà̀nh vàà̀ biết ơn đớí́i với chíí́nh
phủ,những con người đầu đoàà̀n trong các chương trình hỗ trợ phịng chớí́ng dịch:phó
thủ tướng Vũ Đức Đam hay ơng Nguyễn Thanh Long bộ trưởng bộ y tế, Bộ trưởng bộ
công an Đại tướng Tơ Lâm,… cịn nhiều người đừng đầu khác trong các lĩnh vựự̣c khác
trong chíí́nh phủ nữa.Mỗi ơng đều làà̀ những người đứng đầu ở một vị tríí́ khác nhau
9


nhưng lại làà̀ những “vị anh hùng thầm lặng”với những chiến lược trong mùa dịch nàà̀y
víí́ dụ điển hình: Hơn 200 cuộc trao đổi, làà̀m việự̣c, đàà̀m phán với các tổ chức, nhàà̀ sản
xuất vắc xin được Bộ Y tế bền bỉỉ̉ thựự̣c hiệự̣n śí́t từ giữa năm 2020 đến nay đã giúp Việự̣t
Nam có được 130 triệự̣u liều vắc xin COVID-19 trong năm 2021. Lựự̣c lượng Công an
nhân dân đã chủ động, tíí́ch cựự̣c hợp tác với cơ quan thựự̣c thi pháp luật các nước trong
cơng tác phịng, chớí́ng dịch Covid-19, tổ chức việự̣n trợ, trao tặng phương tiệự̣n, thiết bị,
vật tư y tế cho Công an các nước bạn Làà̀o, Campuchia phục vụ cơng tác phịng, chớí́ng
dịch, qua đó đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần thựự̣c hiệự̣n “mục tiêu kép"
vừa phịng chớí́ng dịch, vừa phát triển kinh tế - xã hội theo chỉỉ̉ đạo của Trung ương
Đảng, của Chíí́nh phủ, lựự̣c lượng Cơng an nhân dân đã cùng với các lựự̣c lượng tuyến
đầu quyết liệự̣t triển khai các biệự̣n pháp phịng, chớí́ng dịch Covid-19; cán bộ, chiến sĩ
Cơng an nhân dân đã căng mình chiến đấu, thường trựự̣c 24/24 giờ để trựự̣c tiếp thựự̣c
hiệự̣n nhiệự̣m vụ bảo vệự̣ an ninh, trật tựự̣, tham gia trên tất cả các mặt trận, lĩnh vựự̣c của
đời sớí́ng xã hội, có mặt trên mọi ngõ ngách, đi đến từng ngõ, từng khu phớí́, từng thơn,
xóm, bn, sóc, bản, làà̀ng, đến từng nhàà̀ để triển khai các biệự̣n pháp phịng, chớí́ng dịch
Covid-19, nhanh chóng ràà̀ sốt, truy vết người bị lây nhiễm, nghi lây nhiễm, đề xuất
lên phương án cách ly, giãn cách, ngăn chặn dịch bệự̣nh lây lan ra cộng đờà̀ng. Đờà̀ng
thời, đã tíí́ch cựự̣c phớí́i hợp với các lựự̣c lượng tuần tra, kiểm soát chặt chẽ biên giới, cửa
khẩu, nhất làà̀ lựự̣c lượng Công an các xã biên giới đã triển khai các biệự̣n pháp ngăn chặn
người nhập cảnh trái phép, làà̀m tớí́t cơng tác quản lý xuất, nhập cảnh, quản lý người
nước ngoàà̀i, hạn chế dịch bệự̣nh lây lan vàà̀o trong nước. Huy động các lựự̣c lượng Cảnh

sát cơ động, Cảnh sát giao thông, Cảnh sát khu vựự̣c, Công an cơ sở, Công an xã...
thường trựự̣c bảo vệự̣ an ninh, trật tựự̣ tại các khu vựự̣c cách ly tập trung, các bệự̣nh việự̣n, cơ
sở y tế, hỗ trợ các địa phương trọng điểm dập dịch Covid-19; bảo vệự̣ an toàà̀n các cơ sở
giam giữ, tụự̣t đớí́i khơng để dịch bệự̣nh lây lan trong sớí́ can phạm nhân, đớí́i tượng bị
giam, giữ. Tíí́ch cựự̣c đấu tranh phịng, chớí́ng các loại tội phạm liên quan đến cơng tác
phịng, chớí́ng dịch; tăng cường cơng tác bảo vệự̣ an ninh mạng, đấu tranh với hoạt động
tuyên truyền, xuyên tạc tình hình vàà̀ cơng tác phịng, chớí́ng dịch Covid-19, xử lý
nghiêm các trường hợp đưa tin sai về dịch bệự̣nh
Ngoàà̀i những mặt tíí́ch cựự̣c được nêu trên song song với nó cịn mặt tiêu cựự̣c của
nó được gọi làà̀ lệự̣ch lạc xã hội,nó bao gờà̀m những thàà̀nh phần thiếu ý thức trong xã hội
sau đây một sớí́ hình ảnh để minh chứng cho sựự̣ lệự̣ch lạc nàà̀y :khi xưa trước khi dịch
10


chưa bùng phát việự̣c con người không mang khẩu trang làà̀ bình thường,khơng có gì
đáng nói nhưng về sau khi dịch bùng phát thì việự̣c một sớí́ người khơng chịu chấp hàà̀nh
việự̣c mang khẩu trang khi ra ngoàà̀i,cớí́ tình lách luật hơn 40 người đi chui quán karaoke
ở Đàà̀ Lạt,quá đá hơn làà̀ có một sớí́ thàà̀nh phần chớí́ng đớí́i người thi hàà̀nh công vụ,…họ
chỉỉ̉ quan tâm đến những nhu cầu cá nhân màà̀ vơ tình bỏ qn đi tình hình dịch bệự̣nh
hiệự̣n tại,qn đi rằng nếu mình khơng tn thủ thì sẽ mang tới những tai hại cho người
khác đạy làà̀ những hàà̀nh động đáng lên án. Ngoàà̀i ra chúng ta hãy kể đến những tình
trạng nghiêm trọng hơn trong tình hình dịch nàà̀y: Một sớí́ người khi nhận ra rằng minh
bị dương tíí́nh với covid rờà̀i bị đem đi cách ly rờà̀i nhưng họ vẫn cớí́ ý bỏ trớí́n khỏi cách
ly,tình trạng nàà̀y diễn ra từ người lớn tới người trẻ hay rằng trong lúc nàà̀y,tại thời điểm
nàà̀y làà̀ thời điểm căng thẳng,nóng hổi về tình hình dịch bệự̣nh nên tình trạng thất
nghiệự̣p,phá sản làà̀ khó tránh khỏi từ đó đã dẫn tới những tình trạng tệự̣ nạn diễn ra ngàà̀y
căng nhiều:cướp giật,bạo lựự̣c,giết người,kinh doanh mới mức giá cắt cổ,tung tin giả để
gây sựự̣ thu hút cũng như tạo sựự̣ hoang mang cho dư luận, thu – nhập các loại nước rửa
tay hay khẩu trang kém chất lượng hoặc đã qua sử dụng, việự̣c chở người vượt biên trái
phép vì tư lợi…

Trước tình hình lệự̣ch lạc xã hội nàà̀y nhàà̀ nước ta đã đưa ra các biệự̣n pháp kiểm
soát vàà̀ ngăn ngừa các hàà̀nh vi xã hội trong mùa dịch nàà̀y một cách chíí́nh thức:đớí́i với
các trường hợp trớí́n khỏi cách ly, khơng tn thủ quy định cách ly, từ chớí́i trớí́n tránh sẽ
bị xử phạt hàà̀nh chíí́nh tương đương lên tới 10 triệự̣u đờà̀ng theo điều luật 240 của bộ luật
hình sựự̣,cịn trường hợp đớí́i với những người hàà̀nh hung với người thi hàà̀nh cơng vụ
phịng chớí́ng dịch covid-19 thì sẽ bị xử lý theo điều 330 bộ luật hình sựự̣,…
Ngoàà̀i ra cịn một sớí́ hoạt động kiểm sốt xã hội phi chinh thức:có một trường
hợp khác gây lưu tâm cho cộng đổng, tổng sớí́ những người tiếp xúc các vịng với chị
N., íí́t nhất có: – 201 hàà̀nh khách, 4 phi công vàà̀ 12 tiếp viên trên chuyến bay VN54; – 8
người tiếp xúc gần tại nhàà̀ gờà̀m bớí́, bác, 5 tạp vụ vàà̀ một lái xe riêng, được cách ly tại
Bệự̣nh việự̣n Bệự̣nh Nhiệự̣t đới Trung ương; – 17 y bác sĩ Bệự̣nh việự̣n Hồà̀ng Ngọc tiếp xúc
với bệự̣nh nhân, đang cách ly tại Bệự̣nh việự̣n Nhiệự̣t đới, sức khỏe bình thường vàà̀ các
trường hợp nàà̀y đã làà̀m dậy sóng cả cộng đờà̀ng họ đã nhận được vơ sớí́ sựự̣ phẫn nộ vàà̀
chỉỉ̉ tríí́ch từ cộng đồà̀ng mạng xã hội nhưng cách phi chinh thức nàà̀y cũng phần nàà̀o tác

11


động mạnh mẽ tới ý thức của các cá nhân khác,nó cũng thúc đẩy cho việự̣c kiểm sốt
chíí́nh thức
Những vấn đề nêu trên vẫn chưa đủ thật thiếu xót khi ta qn nhắc tới sựự̣ bất
bình đẳng xã hội vớí́n có đớí́i với nước Việự̣t Nam đang vàà̀ sẽ phát triển mạnh của chúng
ta ,ở đây sựự̣ bất bình đẳng được thể hiệự̣n rõ giữa những người có điều kiệự̣n nằm ở tầng
lớp thượng lưu thì họ được sớí́ng vàà̀ hưởng chế độ cũng như đãi ngộ tớí́t nhất từ chế độ
y tế vàà̀ ngược lại đớí́i với những người ở những người các tầng lớp hạ lưu,bình dân thì
họ phải lao động để tìm ng̀à̀n kinh tế cho gia đinh,phải đi làà̀m thì khả năng lây nhiễm
sẽ diễn ra nhanh hơn.Một khi việự̣c truyền nhiễm bệự̣nh lây lan rộng rãi thì những người
mắc bệự̣nh sẽ ln ln làà̀ những người bị chỉỉ̉ tríí́ch nhiều nhất nhưng mọi người cũng
quên rằng bản thân những người nhiễm bệự̣nh cũng làà̀ những nạn nhân của sựự̣ thiếu ý
thức của cộng đồà̀ng trong cơn dịch nàà̀y.Còn sựự̣ phân tầng xã hội trong mùa dịch nàà̀y đã

đẩy mạnh sựự̣ phân hóa giàà̀u nghèo trong xã hội những người nghèo lại càà̀ng nghèo khi
họ bị cắt mất đi phần lao động,giảm lương,đồà̀ng thời dịch bệự̣nh cũng tác động tới trình
độ phát triển các cơng ty lớn:nửa triệự̣u cơng ty ở Trung Q́í́c bị phá sản trong năm
2020 , Chủ tịch Hội đồà̀ng quản trị Tổng công ty May Hưng Yên (Hugaco) Nguyễn
Xuân Dương cho biết: Tình hình ở Hugaco rất căng thẳng, do diễn biến khó lường của
dịch, các DN thàà̀nh viên ln đặt ở tình trạng báo động cao. Điều khiến các lãnh đạo
DN thàà̀nh viên của Hugaco lo lắng nhất làà̀ nếu bị phong tỏa nhàà̀ máy, sẽ “vỡ” hết tiến
độ giao hàà̀ng. Đơn hàà̀ng hầu hết thanh toán chậm 60 ngàà̀y cho nên khơng giao được
hàà̀ng sẽ khơng thể thanh tốn tiền gia cơng, thiệự̣t hại cho phíí́a khách hàà̀ng vàà̀ ảnh
hưởng rất lớn đến dịng tiền của DN. Phó Tổng Giám đớí́c Tập đoàà̀n Dệự̣t may Việự̣t Nam
(Vinatex) Cao Hữu Hiếu lo lắng, nếu xảy ra trường hợp DN có cơng nhân dương tíí́nh
với vi-rút SARS-CoV-2 hoặc sớí́ng trong vùng bị phong tỏa, khơng thể sản xuất được
thì DN thiệự̣t hại rất lớn. Hiệự̣n nay, DN dệự̣t may đều đã ký hợp đờà̀ng hết q III-2021,
nếu phải phong tỏa, khơng có công nhân đi làà̀m sẽ kéo theo hệự̣ quả rất tai hại làà̀ sản
xuất đình trệự̣, các hợp đờà̀ng khơng thựự̣c hiệự̣n được đúng hạn, DN mất tiền gia công,
mất hợp đờà̀ng, mất khách hàà̀ng vàà̀ mất cả uy tíí́n màà̀ DN từng rất khó khăn mới tạo
dựự̣ng được. “Do đó, việự̣c tuyên truyền phải được làà̀m thường xuyên từ xưởng sản xuất
đến các phòng, ban, Vinatex sẽ tiếp tục duy trì vàà̀ phát huy tíí́nh tựự̣ chủ, tựự̣ cường, linh
hoạt trong chỉỉ̉ đạo vàà̀ sản xuất để vượt qua làà̀n sóng dịch Covid-19 lần thứ tư”, Phó
Tổng Giám đớí́c Cao Hữu Hiếu chia sẻ.có hơn 13.000 đơn vị tạm ngưng kinh doanh,
12


gần 5.200 doanh nghiệự̣p hoàà̀n tất thủ tục giải thể... từ đầu năm đến nay.vàà̀ từ việự̣c đó đã
làà̀m cho địa vị các công ty bị lung lay hoặc giảm một cách trầm trọng.Tiếp đến chúng
ta hãy đề cập tới vấn đề di động xã hội
Di động nội thế hệự̣ trong xã hội:sựự̣ mất mác việự̣c làà̀m,khủng hoảng kinh tế, xáo
trộn lên vị tríí́,cơ cấu xã hội do đại dịch covid mang lại.
Di dộng theo chiều dọc:đang có chiều hướng đi x́í́ng,trước tình hình dịch
bệự̣nh năm 2020 keo dàà̀i đã khiến cho xã hội chịu tổn thức rất lớn nhưng khi qua được

khoảng thời gian đó nền kinh tế chưa kịp phục hờà̀i thì đai dịch lần hai năm 2021 lại bắt
đầu bùng phát vàà̀ có nguy cơ kéo dàà̀i khơng kém nó đã kéo đa sớí́ các nhanh nghề đều
đi x́í́ng,điển hình làà̀ ngàà̀nh du lịch từ một nhanh có xu hướng phát triển cao trong vàà̀
ngoai nước nhưng do dịch bệự̣nh đã khiến cho nhanh du lịch giảm khơng phanh,thu
nhập thấp,dư ng̀à̀n nhân lựự̣c, dạo đây có tin sau khi tun bớí́ phá sản, Thai Airways
rao bán 34 máy bay nỗ lựự̣c cơ cấu lại khoản nợ 350 tỷ baht (tương đương 11,4 tỷ
USD),…Nhưng việự̣c di động nàà̀y chỉỉ̉ mang tíí́nh chất tạm thề trong mùa dịch.Tuy rằng
chúng ta thấy được rất nhiều chiều hướng tiêu cựự̣c nhưng cũng không đồà̀ng nghĩa toàà̀n
bộ các nhanh đều mang chiều hướng đi x́í́ng như ngàà̀nh kinh doanh onlline đang có
chiều hướng di động lên trong mùa dịch nàà̀y hoặc những nhanh về bác sĩ,điều dưỡng,y
dược,… làà̀ những nhanh trước giờ không được đề cao nay lại làà̀ một trong những
ngàà̀nh gắn bó sâu sắc với chúng ta,trọng vọng hơn bởi sựự̣ hy sinh của họ quá lớn,…

13


TỔNG KẾT
Tổng hợp những điều trên ta đã phần nàà̀o minh chứng rằng đại dịch covid-19
nàà̀y đã làà̀m nên những biến đổi xã hội: khủng hoảng kinh tế dẫn tới suy thối nghiêm
trọng,khủng hoảng sức khỏe,từ đó thời kì kinh tế dần được cải tổ,thời kì kinh tế bước
sang một trang cạnh tranh mới hay sựự̣ phịng ngừa các q́í́c gia về covid trước thềm
suy thoái các ngàà̀nh kinh tế,giáo dục,…kể cả việự̣c bị ảnh hưởng tới việự̣c đình trệự̣ của
bản thân: lùi lịch thi các học sinh,sinh viên,thất nghiệự̣p sinh ra lười biếng,thiếu ý chí
í́,các tập đoàà̀n đa q́í́c gia,các doanh nghiệự̣p nội địa,tư nhân,cá thể,hộ gia đinh đều bị
thu hẹp về sản xuất,đinh chỉỉ̉,đóng cửa hoặc phá sản,hàà̀ng trăm triệự̣u lao động trên thế
giới bị thất nghiệự̣p dẫn đến giảm hoặc khơng có thu nhập rơi vơ tình trạng khơng được
bảo đảm tớí́t về an sinh xã hội dẫn tới xã hội nãy sinh nhiều vấn đề phức tạp:cụ thể làà̀
theo báo cáo tổng cục du lịch vàà̀o tháng 5/2020 lữ khách du lịch nước ngoai giảm 50%
so với 2019 ,các ngàà̀nh hàà̀ng không Việự̣t Nam cũng thua lỗ: Vietnameline ước tinh lỗ
647 triệự̣u USD hay vietravel thua lỗ 90,5 triệự̣u USD,ngoai ra cũng nổi lên các vấn nạn

về kì thị:nhiều nơi trong khu vựự̣c Việự̣t Nam treo biển khơng tiếp đón khách Trung
Q́í́c đến khi dịch bùng phát ở Châu Âu nặng thì lại gia tăng sựự̣ kì thị hơn hẵn nhưng
chinh phủ Việự̣t Nam một mặt kiểm sốt sựự̣ lây tỏa cịn mặt khác nghiêm phạt những
hanh vi mang tíí́nh chất kì thị,về truyền thơng đại chúng có những tin sai sựự̣ thật về
bệự̣nh nhân trớí́n cách ly,tử vong,phong tỏa thàà̀nh phớí́ gây hoang mang cho dư luận,cịn
về việự̣c cách ly một sớí́ người trớí́n cách ly,coi nhẹ mạng sớí́ng của mình vàà̀ người khác
đã bị xử phạt theo quy định của pháp luật,trục lợi vàà̀ lừa đảo tận dụng dịch bệự̣nh vàà̀
lòng tin,lòng hảo tâm của người dân :bán khẩu trang giả,làà̀m giả các thông báo chinh
phủ,…từ những vấn đề trên dẫn tới việự̣c chúng ta phải tạm dừng các hoạt động để
phịng chớí́ng dịch,tn thủ 5k,…nhằm giảm thiểu sựự̣ lây lan nhưng bên cạnh đó cũng
có những mặc tiêu cựự̣c trong hoạt dộng con người.Covid 19 cũng làà̀ một đặc trưng cho
biến đổi xã hội vừa có tíí́nh kế hoạch vừa có tíí́nh phi kế hoạch ,trong tíí́nh hình dịch
chúng ta phải ln có kế hoạch để phịng ngừa khơng ai ḿí́n mình làà̀ thàà̀nh phần bị
nhiễm bệự̣nh cả,theo phó giáo sư,tiến sĩ Nguyễn Đức Vinh đã nói “covid 19 đã tạo cơ
hội điều kiệự̣n thúc đẩy nước Việự̣t Nam chuyển hóa,chuyển đổi vàà̀ hiệự̣n đại hóa,đẩy
mạnh cải cách hàà̀nh chíí́nh,đẩy mạnh cơng nghệự̣ thơng tin vàà̀ q trình chuyển đổi sớí́”.
14


Dưới nhãn quan xã hội học ta có một góc nhìn rộng hơn,tổng quát hơn trước đại
dịch Covid-19. Nghe hai tiếng đại dịch tuy rằng rất đáng sợ nhưng sau khi phân tíí́ch
thì ta thấy đại dịch khơng chỉỉ̉ cịn mang nghĩa tiêu cựự̣c nữa màà̀ bản thân nó cũng có sựự̣
tác động tíí́ch cựự̣c trong xã hội.

15


TAI LIỆU THAM KHẢO
1.

(theo báo cáo tổng cục du lịch vàà̀o tháng

5/2020 lữ khách du lịch nước ngoàà̀i giảm 50% so với 2019 ,các ngàà̀nh hàà̀ng không Việự̣t
Nam cũng thua lỗ: Vietnamairline ước tíí́nh lỗ 647 triệự̣u USD hay vietravel thua lỗ 90,5
triệự̣u USD)
2.

(theo báo cáo tổng cục du lịch vàà̀o tháng 5/2020 lữ

khách du lịch nước ngoàà̀i giảm 50% so với 2019 ,các ngàà̀nh hàà̀ng không Việự̣t Nam
cũng thua lỗ: Vietnamairline ước tíí́nh lỗ 647 triệự̣u USD hay vietravel thua lỗ 90,5 triệự̣u
USD)
3.

/>
4.

/>
5.

(chi tiết hơn: )

6.

/ />
7.

/ />
8.

/>
9.

/>
10. />11. />12. />13. />14. />15. />16. />17. />
16