Luận văn Thạc sĩ Quản lý văn hóa: Quản lý hoạt động trung tâm Văn hóa- Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH THANH HÓA - BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH

LÊ ĐÌNH THÙY

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRUNG TÂM VĂN HÓATHỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN
THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA

THANH HÓA, 2021


ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH THANH HÓA - BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA, THỂ THAO & DU LỊCH

LÊ ĐÌNH THÙY

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRUNG TÂM VĂN HÓATHỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN
THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HĨA
Chun ngành: Quản lý Văn hóa
Mã số: 8.319.042

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Văn Dũng

THANH HÓA, 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan những vấn đề được trình bày trong luận văn, các số

liệu, kết quả và các dẫn chứng là do tơi tự tìm hiểu dưới sự hướng dẫn của
TS. Nguyễn Văn Dũng Có sự tham khảo, sưu tầm và kế thừa những nghiên
cứu của tác giả đi trước. Các số liệu và kết quả nghiên cứu là trung thực, có
trích dẫn rõ ràng.
Xin trân trọng cảm ơn.
Thanh Hóa, ngày 12 tháng 8 năm 2021
Tác giả luận văn

Lê Đình Thùy


i

MỤC LỤC
MỤC LỤC ..................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................... iv
DANH MỤC BIỂU, BẢNG.......................................................................... v
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... v
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Lịch sử nghiên cứu ............................................................................... 3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................ 6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 6
5. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 7
6. Đóng góp của luận văn ......................................................................... 7
7. Bố cục của luận văn.............................................................................. 8
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TRUNG
TÂM VĂN HÓA THỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ
NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA............................................................... 9
1.1. Cơ sở lý luận ..................................................................................... 9
1.1.1. Các khái niệm cơ bản ..................................................................... 9

1.1.2. Cơ sở pháp lý, nội dung quản lý ................................................... 13
1.2. Khái quát về hệ thống Trung tâm Văn hóa- Thể thao xã, phường trên
địa bàn thị xã Nghi Sơn .......................................................................... 18
1.2.1. Khái quát về thị xã Nghi Sơn ........................................................ 18
1.2.2. Khái quát về hệ thống trung tâm văn hóa-thể thao xã, phường trên
địa bàn thị xã Nghi Sơn .......................................................................... 24
1.2.3. Vai trò, ý nghĩa của Trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường ...... 33
Tiểu kết .................................................................................................. 35
Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA
TRUNG TÂM VĂN HÓA- THỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN
THỊ XÃ NGHI SƠN ................................................................................... 36
2.1. Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý ....................................................... 36


ii

2.1.1. Cơ cấu tổ chức .............................................................................. 36
2.1.2. Phân cấp quản lý........................................................................... 38
2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ: ................................................................... 38
2.2. Quản lý hoạt động Trung tâm văn hóa- Thể thao xã, phường trên địa
bàn thị xã Nghi Sơn ................................................................................ 39
2.2.1. Hoạt động tuyên truyền cổ động ................................................... 39
2.2.2. Hoạt động văn nghệ quần chúng ................................................... 43
2.2.3. Hoạt động thể dục thể thao ........................................................... 45
2.2.4. Hoạt động câu lạc bộ .................................................................... 48
2.2.5. Hoạt động xây dựng nếp sống văn hóa ......................................... 50
2.2.6. Hoạt động triển khai thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây
dựng đời sống văn hóa” .......................................................................... 56
2.2.7. Các hoạt động văn hóa- thể thao khác........................................... 59
2.2.8. Hoạt động thanh tra, kiểm tra........................................................ 61

2.3. Đánh giá chung................................................................................ 62
2.3.1. Kết quả đạt được........................................................................... 62
2.3.2. Hạn chế ........................................................................................ 64
2.4. Nguyên nhân của những tồn tại và hạn chế ...................................... 66
2.4.1. Cơ sở vật chất ............................................................................... 66
2.4.2. Thời gian tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao.....68
2.4.3. Đội ngũ cán bộ ............................................................................. 69
2.4.4. Kinh phí hoạt động ....................................................................... 70
*Tiểu kết ................................................................................................ 71
Chương 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG TRUNG TÂM VĂN HÓA - THỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN
ĐỊA BÀN THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH THANH HÓA............................. 72
3.1. Phương hướng và nhiệm vụ ............................................................. 72
3.1.1. Phương hướng .............................................................................. 72
3.1.2. Nhiệm vụ ...................................................................................... 72


iii

3.2. Giải pháp cụ thể............................................................................... 74
3.2.1. Nhóm giải pháp về tổ chức bộ máy quản lý hoạt động.................. 74
3.2.2.Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động trung tâm văn
hóa-thể thao ............................................................................................ 77
*Tiểu kết ................................................................................................ 89
KẾT LUẬN ................................................................................................. 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 93
PHỤ LỤC ................................................................................................... 99


iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

Nxb

Nhà xuất bản

QĐ

Quyết định

TDTT

Thể dục thể thao

Tr

Trang

UBND

Ủy ban nhân dân

VHTT&DL

Văn hóa thể thao và du lịch

v

DANH MỤC BIỂU, BẢNG
Biểu 1.1: Hiện trạng thiết chế VH-TT Thị Xã .............................................. 28
Biểu 1.2: Thiết chế văn hóa, thể thao cấp xã, phường trên địa bàn thị xã
Nghi Sơn ............................................................................................... 29
Bảng 2.1: Thống kê các hình tuyên truyền cổ động trên địa bàn 16 phường
của thị xã Nghi Sơn. ..................................................................................... 42
Bảng 2.2: Bảng thống kê sân chơi thể thao trên địa bàn phường của thị xã
Nghi Sơn ...................................................................................................... 47
Bảng 2.3: Bảng thống kê số liệu người dân tập luyện thể dục thể thao từ năm
2019 đến năm 2020 ...................................................................................... 48
Bảng 2.4: Bảng báo cáo tổng hợp kết quả xây dựng gia đình văn hóa, khu dân
cư văn hóa năm 2020.................................................................................... 58


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, và toàn cầu hóa cùng
với cuộc cách mạng khoa học cơng nghệ kỹ thuật lần thứ tư, nền văn hóa nước
ta ngày càng phát triển, khẳng định vị trí, vai trị, tầm quan trọng trong công
cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước. Tuy nhiên, trong q trình hội nhập và
tồn cầu hóa, bản sắc văn hóa dân tộc nói riêng và nền văn hóa Việt Nam nói
chung ít nhiều chịu ảnh hưởng tiêu cực, địi hỏi phải có sự quản lý, giám sát
chặt chẽ của các cơ quan chức năng, thông qua hệ thống pháp luật.
Trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động văn hóa ở cơ sở hiện nay
cấp xã, phường, thị trấn đang còn nhiều bất cập. Có hai nguyên nhân chủ yếu

dẫn đến hiện trạng trên: thứ nhất, đội ngũ cán bộ làm văn hóa ở cấp xã,
phường, thị trấn còn thiếu nên chưa đáp ứng được u cầu cơng việc; thứ hai,
q trình đơ thị hóa phát triển nhanh, dẫn đến sự đa dạng các loại hình hoạt
động văn hóa. Từ đó dẫn đến cơng tác quản lý các hoạt động văn hóa chưa
hiệu quả.
Thị xã Nghi Sơn là đơn vị hành chính mới được thành lập trên cơ sở
tồn bộ diện tích và dân số của huyện Tĩnh Gia.Thời gian qua,các Trung tâm
văn hóa- thể thao cấp xã, phường trên địa bàn thị xã đã tổ chức được nhiều
hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao phục vụ có có hiệu quả nhu
cầu vui chơi giải trí của nhân dân; tạo được mơi trường sinh hoạt văn hóa lành
mạnh trên địa bàn, tạo hiệu ứng xã hội tốt.Các hoạt động trên góp phần tuyên
truyền đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước;
giáo dục đạo đức, nếp sống văn hóa; bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật, thể
thao, nâng cao dân trí; bảo tồn và phát huy truyền thống của dân tộc. Qua đó,
góp phần thực hiện có hiệu quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII


2

“Về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc”; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI “Về xây dựng và phát
triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của
đất nước”.
Song bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của các Trung tâm
Văn hóa- Thể thao cấp xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn còn nhiều hạn
chế, nguyên nhân là do kinh phí hoạt động chưa đáp ứng được nhu cầu, chưa
phát huy tốt các nguồn lực xã hội phục phụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa, thể
thao của người dân tại địa phương.Một số Trung tâm Văn hóa Thể thao xã,
phường trên địa bàn thị xã diện tích chưa đáp ứng được yêu cầu, ở một vài
trung tâm văn hóa thể thao chủ yếu dành cho hoạt động hội họp của UBND và

các đoàn thể. Một số Trung tâm văn hóa đã xây dựng từ lâu, qua thời gian
hiện nay các trung tâm văn hóa- thể thao đã hư hỏng, xuống cấp nhưng chưa
được đầu tư xây mới. Hầu hết các trung Tâm văn hóa Thể thao chưa có thư
viện, chưa có nhà truyền thống để trưng bầy, đội ngũ cán bộ chun mơn cịn
thiếu và yếu. Đặc biệt là cịn lúng túng trong phương thức hoạt động, mơ hình
hoạt động, từ đó dẫn đến việc nhiều Trung tâm Văn hóa Thể thao xã, phường
hoạt động mang tính thời vụ, phong trào; chưa tổ chức được các hoạt động
văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao mang tính định kỳ hàng tuần, hàng tháng,
hàng quý, nhằm tạo thói quen sinh hoạt, thể thao của người dân địa phương.
Để đánh giá một cách toàn diện và cụ thể về hoạt động của Trung tâm
văn hóa- Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn cần có những
nghiên cứu, đánh giá một cách khách quan. Từ đó đề xuất các giải pháp để
nâng cao chất lượng quản lý cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung
tâm. Từ những lý do đó, tơi chọn đề tài "Quản lý hoạt động trung tâm Văn
hóa- Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa"
làm luận văn nghiên cứu thạc sĩ chuyên ngành quản lý văn hóa.


3

2. Lịch sử nghiên cứu
Nghiên cứu về công tác quản lý nhà nước về văn hóa nói chung, văn
hóa thể thao xã phường nói riêng, có thể khái quát phương diện lý luận và
thực tiễn liên quan đến đề tài với các nhóm cơng trình nghiên cứu như sau:
* Nhóm thứ nhất: Những cơng trình nghiên cứu lý luận về quản lý
nhà nước về văn hố.
Hồng Sơn Cường: Lược sử Quản lý văn hoá ở Việt Nam (Tập bài giảngTrường Đại học Văn hố Hà Nội), Nxb Văn hố Thơng tin, HN, 1998. Nội dung
của cơng trình đề cập đến những khái niệm chung về văn hóa, về quản lý và cơng
tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Việt Nam trong giai đoạn trước năm 1998[1].
Lê Như Hoa (2002), Văn hóa vì sự phát triển xã hội. Tác giả nêu lên quá

trình phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng một nền văn hóa và phát triển tiên tiến, đậm
đà bản sắc dân tộc, giáo dục văn hóa và sự phát triển xã hội, xây dựng đời sống
văn hóa ở cơ sở, xã hội hóa hoạt động văn hóa [14].
Nguyễn Văn Tình (chủ biên): Chính sách văn hóa trên thế giới và việc
hồn thiện chính sách văn hóa ở Việt Nam, Nxb Văn hóa -Thơng tin, HN,
2010. Tác giả đề cập đến những khái niệm về văn hóa, quản lý và quản lý văn
hóa, giới thiệu những chính sách về văn hóa của các quốc gia trên thế giới, tình
hình xây dựng và hồn thiện chính sách văn hóa ở Việt Nam [41].
Tài liệu bồi dưỡng cán bộ công chức VH-XH Phường, Thị trấn, 2014
của Trường Cán bộ quản lý VHTT&DL. Đây là tập hợp 12 chuyên đề lý
luận và kỹ năng hướng dẫn tổ chức các hoạt động văn hóa trên địa bàn
phường, thị trấn thuộc các tỉnh thành trên cả nước. Một số chuyên đề liên
quan đến quản lý nhà nước về văn hóa như: Quản lý nhà nước về văn hóa,
gia đình, thể thao và du lịch; Kỹ năng quản lý, hướng dẫn tổ chức các dịch
vụ văn hóa, gia đình, thể thao và du lịch; Kỹ năng xây dựng nếp sống văn
hóa, văn minh đơ thị; Kỹ năng quản lý, hướng dẫn, bảo vệ, khai thác giá trị
di sản văn hóa trên địa bàn Phường, Thị trấn.


4

Đây là những cơng trình nghiên cứu bước đầu làm rõ những vấn đề lý
luận của công tác quản lý văn hóa, như: Chính sách quản lý hoạt động văn
hóa, nội dung quản lý hoạt động văn hóa, quản lý xây dựng đời sống văn hóa
ở cơ sở hiện nay, mối quan hệ giữa văn hóa và kinh tế, đại cương về quản lý
hoạt động văn hóa [30]
Bài viết, Thiết chế văn hóa với quản lý xây dựng đời sống văn hóa và
nâng cao chất lượng sống ở Thành phố Hồ Chí Minh, tác giả Huỳnh Quốc
Thắng, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hồ
Chí Minh [33]. Theo tác giả: Thiết chế văn hóa là khái niệm nói về những cơ

quan, đơn vị hoạt động văn hóa do nhà nước hoặc cộng đồng xã hội lập ra
trong khuôn khổ pháp luật nhà nước, quy chế của các ngành, đoàn thể nhằm
đáp ứng mọi nhu cầu văn hóa tinh thần đa dạng của cơng chúng, góp phần xây
dựng đời sống văn hóa-xã hội đương thời theo mộ thệ thống nào đó nhằm thực
thi các nhiệm vụ:
Xây dựng, triển khai thực hiện chuẩn mực văn hóa, quy tắc hoạt động
văn hóa thơng qua thu hút sự tham gia đông đảo của các đối tượng công
chúng khác nhau.
Tổ chức hướng dẫn cá nhân và cộng đồng thực thi theo những chuẩn
mực, quy tắc văn hóa xã hội đã được xác lập bằng sự chủ động, tự giác.
Góp phần xây dựng, hồn thiện các cấu trúc văn hóa hữu hình được thiết
lập một cách phù hợp và vững chắc ở các mơ hình tổ chức xã hội với quy mơ
lớn nhỏ khác nhau.
* Nhóm thứ hai: Một số luận văn, đề tài khoa học liên quan đến vấn đề
quản quản lý các hoạt động văn hóa cơ sở, như:
Nguyễn Thế Song (2016) với đề tài "Quản lý hoạt động văn hóa- Thể
thao trên địa bàn huyện Đơng Hưng, thành phố Thái Bình. Trên cơ sở nghiên
cứu những vấn đề lý luận và qua khảo sát thực tế hoạt động tại TTVH huyện
Đơng Hưng, tỉnh Thái Bình. Luận văn đã bước đầu nêu ra và góp phần tích
cực vào sự phát triển văn hóa của địa phương [29].


5

Bùi Thị Thu Phương (2016) Với đề tài "Quản lý hoạt động văn hóa của
trung tâm Văn hóa -Thể thao thành phố Sơn La". Luận văn đã đã có cái nhìn
tồn diện về cơng tác quản lý tại trung tâm thành phó Sơn La bao gồm cả
những mặt mạnh và những hạn chế tồn đọng, từ đó đưa ra những giải pháp
mang tính khả thi, phần nào khắc phục những khó khăn mà trung tâm văn hóa
tỉnh Sơn La gặp phải [25].

Quản lý các hoạt động văn hóa của nhà văn hóa thanh thiếu nhi Đắk
Lắk, tỉnh Đắk Lắk, luận văn của Lương Thị Vân, 2017 (Đại học Sư Phạm
Nghệ thuật Trung ương) [49].
Quản lý hoạt động văn hóa của trung tâm văn hóa - thơng tin thành
phố Hải Dương, luận văn của Đỗ Thị Mai Huệ, 2018 (Đại học Sư Phạm Nghệ
thuật Trung Uơng) [17].
Luận văn (2016), Quản lý Trung tâm Văn hóa - Thể thao huyện Mê
Linh, thành phố Hà Nội, tác giả Phan Thị Kim Oanh, Luận văn Thạc sĩ
Quảnlý giáo dục, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội . Cơng trình đã làm rõ một
số vấn đề lý luận liên quan đến hoạt động quản lý của TTVHTT nói chung và
TTVHTT huyện Mê Linh nói riêng. Khảo sát những vấn đề hoạt động quản lý
tại TTVHTT huyện Mê Linh từ năm 2008 đến 2016. Luận văn cũng đã đề xuất
một số giải pháp, khuyến nghị trong việc quản lý TTVHTT huyện Mê Linh [24]
Các cơng trình nghiên cứu trên đều là những tư liệu quý khái quát được
những vấn đề cơ bản liên quan đến công tác quản lý hoạt động của các Trung
tâm văn hóa, nhà văn hóa là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho tác giả
trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn của mình. Để nghiên cứu cụ
thể hơn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý của Trung tân văn hóaThể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn, tác giả đã tiếp tục tìm hiểu,
khảo sát, phỏng vấn từ đó có cái nhìn tồn diện khách quan về công tác quản
lý hoạt động của trung tâm. Đây cũng là một đề tài mới mà chưa có một đề tài
đi trước đã nghiên cứu.


6

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn đi sâu khảo sát các hoạt động của trung tâm Văn hóaThể thao
xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn. Tìm hiểu thực trạng, đánh giá kết
quả đạt được và những hạn chế, trên cơ sở đó luận văn đưa ra một số giải

pháp cụ thể góp phần nâng cao hiệu quả cơng tác quản lý các hoạt động của
trung tâm trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Tìm hiểu những lý luận quản lý, đặc biệt là quản lý về hoạt động văn
hóa. Từ đó hệ thống hóa cơ sở lý luận các vấn đề liên quan đến công tác quản
lý hoạt động của trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã
Nghi Sơn.
Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động quản lý của các
trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường.
Đưa ra các kiến nghị, giải pháp nâng cao chất lượng quản lý hoạt động
của trung tâm- văn hóa xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý hoạt động trung
tâm Văn hóa -Thể thao xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về không gian nghiên cứu: Hoạt động Trung tâm Văn hóa-Thể thao xã,
phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn.
Về phạm vi và thời gian nghiên cứu: Đánh giá thực trạng việc quản lý
hoạt động của trung tâm Văn hóa Thể thao 16 phường trên địa bàn thị xã
Nghi Sơn từ năm 2019 đến nay.


7

5. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu được tác giả sử dụng trong luận văn bao gồm:
- Phương pháp khảo sảo sát, điều tra, điền dã. Đây là phương pháp chủ
đạo, có vai trị quan trọng nhất để có tư liệu chính xác, khách quan. Tác giả
luận văn đã tiến hành khảo sát thực địa về hoạt động trung tâm văn hóa của

16 xã phường của Thị xã Nghi Sơn.
- Phương pháp tổng hợp, phân tích tư liệu: trên cơ sở các tư liệu thu
thập được tác giả phân tích, đánh giá, sắp xếp theo hệ thống đưa vào luận văn.
Những cơ sở để phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động trung tâm văn hóa là
căn cứ vào các quy định của Trung ương, từ đó chỉ ra những mặt mạnh, tồn
tại và định hướng giải pháp khắc phục.
- Phương pháp phỏng vấn: Để thực hiện luận văn đạt mục tiêu đặt ra,
tác giả đã phỏng vấn những người dân, cán bộ làm cơng tác văn hóa. Đây là
những đối tượng thụ hưởng văn hóa và quản lý nhà nước về văn hóa sẽ nắm
rõ thực trạng của địa phương. Tác giả đã đưa kết quả phỏng vấn, mẫu phiếu
vào phần phụ lục của luận văn.
- Ngoài ra để thực hiện tốt sự nghiên cứu cho luận văn của mình tác giả
cịn sử dụng phương pháp nghiên cứu liên ngành về văn hóa. Đó là kết hợp
các phương pháp như lịch sử, địa lý học…để phân tích, chứng minh, luận giải
các vấn đề đặt ra của luận văn.
6. Đóng góp của luận văn
6.1. Về mặt lý luận
Luận văn đã góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về
công tác quản lý của trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường trong điều kiện
hiện nay. Các kết quả khảo sát đánh giá thực trạng hoạt động của các trung
tâm Văn hóa Thể thao của 16 phường, xã và đề xuất một số giải pháp trong
luận văn sẽ là cơ sở cho việc đổi mới công tác quản lý tại các trung tâm văn
hóa- thể thao xã, phường trên địa bàn Thị xã.


8

6.2. Về mặt thực tiễn
Từ những giải pháp được đưa ra luận văn sẽ góp phần nâng cao chất
lượng quản lý hoạt động của các trung tâm Văn hóa - Thể thao. Những kết

quả luận văn đạt được có thể làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu,
giảng dạy hoặc làm tài liệu tham khảo trong công tác hoạt động quản lý văn
hóa nhất là cấp phường trực thuộc Thị xã.
7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phần
phụ lục, luận văn được kết cấu thành 03 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận và khái quát chung về trung tâm văn hóa thể
thao xã, phường trên địa bàn Thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Chương 2: Thực trạng quản lý trung tâm văn hóa xã, phường trên địa
bàn Thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động
của trung tâm văn hóa xã, phường trên địa bàn thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa.


9

Chương 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TRUNG TÂM VĂN HÓA
THỂ THAO XÃ, PHƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ NGHI SƠN,
TỈNH THANH HÓA

1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Quản lý
Theo sách Đại từ điển Tiếng Việt thì: "quản lý được hiểu là việc tổ chức,
điều khiển hoạt động của một số đơn vị, cơ quan; việc trơng coi, gìn giữ và
theo dõi việc"[54, tr 52]. Các nhà nghiên cứu cũng đã đưa ra các khái niệm về
quản lý, trong đó có các nhà khoa học quản lý đã đưa ra khái niệm một cách cụ
thể về quản lý: "là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý
tới đối tượng quản lý nằm đạt được mục tiêu đề ra" [50, tr.12-13].

Để thuận tiện cho nghiên cứu, theo chúng tơi khái niệm “quản lý” có
thể được hiểu: là một quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý
đến khách thể quản lý nhằm đạt dược mục tiêu chung. Bản chất của quản lý
là một loại lao động để điều khiển lao động xã hội ngày càng phát triển, các
loại hình lao động phong phú, phức tạp thì hoạt động quản lý càng có vai trị
quan trọng.
1.1.1.2. Quản lý nhà nước
Quản lý nhà nước là hoạt động của nhà nước trên các lĩnh vực lập pháp,
hành pháp và tư pháp nhằm thực hiện các chức năng đối nội và đối ngoại của
nhà nước. Mặt khác, quản lý nhà nước là sự tác động của các chủ thể mang
quyền lực nhà nước chủ yếu bằng pháp luật tới các đối tượng quản lý nhằm
thực hiện các chức năng đối nội đối ngoại của nhà nước. Chủ thể của quản lý
nhà nước là tổ chức mang quyền lực nhà nước trong quá trình hoạt động tác
động tới đối tượng quản lý.


10

Quản lý nhà nước bao gồm hai yếu tố: chủ thể quản lý và khách thể
quản lý. Chủ thể quản lý nhà nước bao gồm: Nhà nước, cơ quan nhà nước tổ
chức nhà nước xã hội và cá nhân được nhà nước uỷ quyền thực hiện quyền
quản lý nhà nước. Khách thể của quản lý nhà nước: Là trật tự quản lý nhà
nước. Quản lý hành chính nhà nước là một hình thức hoạt động của nhà nước
được thực hiện trước hết và uỷ quyền các cơ quan hành chính nhà nước.
Như vậy có thể hiểu “Quản lý nhà nước là hoạt động thực thi quyền lực
nhà nước do các cơ quan nhà nước tiến hành đối với tất cả mọi cá nhân và các
tổ chức trong xã hội, trên tất cả các mặt của đời sống xã hội bằng cách sử dụng
quyền lực nhà nước có tính cưỡng chế đơn phương, nhằm mục tiêu phục vụ lợi
ích chung của cả cộng đồng, duy trì ổn định, an ninh trật tự và thúc đẩy xã hội
phát triển theo một định hướng thống nhất của nhà nước”[23, tr10]

1.1.1.3. Quản lý nhà nước về văn hóa
Quản lý văn hóa là một lĩnh vực cụ thể của quản lý, ở đây thường hiểu
hiểu là: “Công việc của nhà nước được thực hiện thống nhất qua việc ban
hành, tổ chức thực hiện, kiểm tra và giám sát việc thực hiện các văn bản quy
phạm pháp luật trong lĩnh vực văn hóa, đồng thời nhằm phát triển kinh tế - xã
hội của từng địa phương, đơn vị nói riêng, cả nước nói chung. Ngồi ra, quản
lý văn hóa cịn được hiểu là sự tác động chủ quan bằng nhiều hình thức,
phương pháp cụ thể của chủ thể quản lý (các cơ quan đảng, nhà nước, đoàn
thể, các cơ cấu dân sự, các cá nhân được trao quyền và trách nhiệm quản lý)
đối với khách thể (là mọi thành tố tham gia và làm nên đời sống văn hóa)
nhằm đạt được mục tiêu mong muốn” [15,tr.26].
1.1.1.4. Trung tâm văn hóa, thể thao
Trung tâm văn hóa, thể thao là một bộ phận của hệ thống thiết chế văn
hóa, thể thao cơ sở. Trung tâm có nội dung và kế hoạch hoạt động, có hoạt
đơng ở trong nhà và hoạt động ngồi trời và có nhiều loại trung tâm với các


11

tên gọi như: Trung văn hóa- thể thao; Trung tâm văn hóa- Du lịch….Cho dù
có tên gọi khác nhau và mơ hình nội dung, phương thức hoạt động khác nhau
nhưng chúng cũng đều có một mục đích giáo dục và truyền tải các giá trị văn
hóa cho cộng đồng.
1.1.1.5. Thiết chế văn hóa, thiết chế văn hóa cơ sở
* Thiết chế văn hóa
Là thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong ngành Văn hóa Việt Nam từ
những năm 70 thế kỷ XX. Theo từ điển bách khoa toàn thư Việt Nam “Thiết
chế văn hóa là chính thể văn hóa hội tụ đầy đủ các yếu tố: cơ sở vật chất, bộ
máy tổ chức, hệ thống biện pháp hoạt động và kinh phí hoạt động cho thiết

chế đó”. Thiết chế văn hóa là những cơng trình thuộc kết cấu hạ tầng xã hội
được sử dụng cho các hoạt động trong lĩnh vực văn hóa - thể thao, nhằm phục
vụ nhu cầu nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, đảm bảo các tiêu chuẩn
như: cơ sở vật chất kỹ thuật, có tổ chức bộ máy, có hoạt động theo chức năng,
có sự tham gia sinh hoạt của quần chúng nhân dân. Cơ sở vật chất là yếu tố dễ
thấy nhất trong hệ thống thiết chế văn hóa và nó cũng có mối liên hệ biện
chứng với những yếu tố phi vật thể. Yếu tố cơ sở vật chất trong hệ thống thiết
chế văn hóa, ngồi điện, đường, trường, trạm, cịn có hệ thống cơ sở văn hóa,
thể thao phục vụ cộng đồng thuộc ngành văn hóa, thể thao và du lịch quản lý
bao gồm nhà văn hóa - khu thể thao ở thơn và tương đương, trung tâm văn
hóa - thể thao ở xã, phường, thị trấn, quận, huyện, thành phố, tỉnh. Hệ thống
cơ sở văn hóa, thể thao phục vụ thanh niên, thiếu niên và nhi đồng, bao gồm:
nhà thiếu nhi, cung thiếu nhi hoặc trung tâm hoạt động thanh, thiếu nhi. Hệ
thống cơ sở văn hóa, thể thao phục vụ công nhân, viên chức, người lao động
bao gồm: nhà văn hóa lao động, cung văn hóa lao động, trung tâm văn hóa thể thao ở khu chế xuất, khu công nghiệp và trong các doanh nghiệp lớn, hệ
thống cơ sở văn hóa, thể thao thuộc các Bộ, ngành, đoàn thể và lực lượng vũ


12

trang, cơ sở văn hóa, thể thao được đầu tư bằng nguồn vốn xã hội hóa, được
quy định về 13 nguyên tắc quản lý và định hướng phát triển. Những cơ sở vật
chất trên đây phải đi liền với trang thiết bị, tổ chức bộ máy, số lượng và trình
độ cán bộ. Có như vậy, hệ thống thiết chế văn hóa mới phát huy hết vai trị
quan trọng của mình.
* Thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở
- Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở phục vụ cộng đồng:
+ Nhà Văn hóa - Khu Thể thao ở thơn và tương đương
+ Trung tâm Văn hóa - Thể thao ở xã, phường, thị trấn
+ Trung tâm Văn hóa - Thể thao ở huyện, quận, thị trấn, thành phố

trực thuộc tỉnh.
+ Trung tâm Văn hóa cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
- Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở phục vụ thanh niên, thiếu
niên và nhi đồng, bao gồm:
+ Nhà Thiếu nhi cấp huyện;
+ Cung Thiếu nhi, Nhà Thiếu nhi hoặc Trung tâm hoạt động Thanh
Thiếu nhi cấp tỉnh.
- Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở phục vụ công nhân viên
chức, người lao động, bao gồm:
+ Nhà Văn hóa Lao động cấp huyện;
+ Cung Văn hóa Lao động, Nhà Văn hóa Lao động cấp tỉnh;
+ Trung tâm Văn hóa - Thể thao ở Khu chế xuất, Khu công nghiệp và
trong các doanh nghiệp lớn;
- Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở thuộc các Bộ, ngành, đoàn
thể và lực lượng vũ trang.
Như vậy, Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở với 4 cấp: Cấp
tỉnh , cấp huyện, cấp xã và cấp thôn.


13

Hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở có vai trò hết sức quan trọng trong
việc tuyên truyền các chủ trương đường lới chính sách của Đảng, Nhà nước.
Đồng thời đây cũng là nơi để người dân tổ chức và hưởng thụ các hoạt động
văn hóa, bảo tồn các gia trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Việc xây dựng
và quy hoạch phát triển các thiết chế văn hóa và cơ sở hạ tầng tại cơ sở phải
đồng bộ phù hợp với từng địa bàn địa phương. Đầu tư xây dựng các cơ sở hạ
tầng và mua sắm các trang thiết bị phải đi đôi với tăng cường chất lượng cho
đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý hoạt động. Cần phải thực hiện có chính
sách xã hội hóa trong xây dựng và phát triển thiết chế văn hóa tại cơ sở. Mục

tiêu có quy hoạch là rút ngắn sự chênh lệch về sự hưởng thụ văn hóa giữa các
vùng miền; giữa đông bằng và núi; Tạo ra sự phát triển đồng đều về kinh tế và
văn hóa trong quản lý hoạt động văn hóa ở cơ sở.
1.1.2. Cơ sở pháp lý, nội dung quản lý
Hiện nay, ở cấp xã, phường đã xây dựng các Trung tâm Văn hóa Thể
thao theo Thơng tư số 12/2010/TT-BVHTTDL ngày 22/12/2010 của Bộ Văn
hóa-Thể thao & Du lịch quy định về mẫu tổ chức, hoạt động, tiêu chí của
Trung tâm văn hóa- Thể thao xã. Quy chế này quy định về chức năng, nhiệm
vụ, quyền hạn của trung tâm [35].
Thông tư số 14/2016/TT-BVHTDL ngày 21 tháng 12 năm 2016 của Bộ
Văn hóa- Thể thao&Du lịch quy định tiêu chí của Trung tâm văn hóa thể thao
xã, phường thị trấn. Thơng tư này quy định các tiêu chí về diện tích đất quy
hoạch được áp dụng cho từng vùng miền [24]. Tiêu chí về diện tích đất quy
hoạch: khu trung tâm Văn hóa Thể thao đối với đồng bằng diện tích tối thiểu
300 m²; đối với miền núi 300 m². Về sân tổ chức các hoạt động thể dục, thể
thao (chưa tính sân vận động ) đối với đồng bằng tối thiểu 300 m²; đối với
miền núi tối thiểu 300 m². Về quy mơ xây dựng: Hội trường trung tâm văn
hóa đối với đồng bằng tối thiểu 200 chỗ ngồi; đối với miền núi tối thiểu 150


14

chỗ ngồi; Về phịng chức năng (hành chính; đọc sách báo; hoạt động văn hóa,
văn nghệ, thể dục, thể thao phù hợp) đối với đồng bằng có đủ; đối với miền
núi có 03 trở lên; Các cơng trình phụ trợ Trung tâm Văn hóa Thể thao (nhà để
xe; khu vệ sinh; bồn hoa) đối với đồng bằng có đủ; miền núi đạt 80% trở
lên.Tiêu chí về trang thiết bị: Hội trường Trung tâm văn hóa- Thể thao có đủ:
bàn, ghế, trang bị âm thanh, ánh sáng… đối với đông bằng có đủ; đối với miền
núi đạt 80%; Tiêu chí về cán bộ: Ban giám đốc phải được tập huấn về quản lý
khai thác và tổ chức hoạt động tại Trung tâm văn hóa- Thể thao phường, thị

trấn đối với đơng bằng đạt; miền núi đạt; Cán bộ nghiệp vụ có chun mơn về
văn hóa, thể thao đối với đồng bằng đạt; miền núi có cộng tác viên thường
xun. Tiêu chí về hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao: Tổ chức các
hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao theo kế hoạch hàng năm đã
được Ủy ban nhân phường, thị trấn phê duyệt đối với đồng bằng đạt 100% kế
hoạch; đối với miền núi đạt 100% kế hoạch. Tiêu chí về hoạt động vui chơi giải
trí cho trẻ em: Tổ chức hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao… đáp
ứng nhu cầu vui chơi; giải trí cho trẻ em trên địa bàn đối với đồng bằng đạt
30% thời lượng hoạt động; đối với miền núi đạt 20% thời lượng.
Quyết định số 2164/QĐ-TTg ngày 11 tháng 11 năm 2013 của Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống thiết chế Văn hóa,
Thể thao cơ sở giai đoạn 2013-2020, định hướng đến năm 2030 [27].
1.1.2.1. Căn cứ pháp lý và cơ sở khoa học trong tổ chức, quản lý trung
tâm văn hóa thể thao xã, phường
Thơng tư số 22/2007/TT/BVHTT-UBTDTT ngày 24 tháng 7 năm 2007
của Bộ Văn hóa Thơng tin- Ủy ban thể dục thể thao Hướng dẫn tổ chức hoạt
động của trung tâm Văn hóa- thể thao xã, phường, thị trấn [34]
Thông tư 05/2014/TT-BVHTTDL ngày 30 tháng 05 năm 2014 của Bộ
Văn hóa, thể thao& Du lịch sửa đổi bổ sung điều 6 của thông tư số


15

12/2010/TT-BVHTTDL ngày 22 tháng 12 năm 2010 quy định về mẫu tổ
chức, hoạt động và tiêu chí của trung tâm văn hóa- thể thao xã và thơng tư số
06/2011-BVHTTDL ngày 8 tháng 3 năm 2011 quy định về mẫu tổ chức, hoạt
động và tiêu chí của Nhà văn hóa- Khu thể thao [37].
Kế hoạch số 119/KH-UBND ngày 11/9/2014 của UBND tỉnh Thanh
Hóa về triển khai quyết định số 2014/QĐ- TTg ngày 11/11/2013 của Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống thiết chế

văn hóa, thể thao cơ sở giai đoạn 2013-20120 định hướng đến năm 2030 [19]
Quyết định số 2563/QĐ-BVHTTDL ngày 03/8/2016 của Bộ trường
Văn hóa, Thể thao và Du lịch về phê duyệt đề án " Nâng cao hiệu quả hoạt
động của các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở” [28].
Quyết định số 354/QĐ-UBND ngày 23 tháng 1 năm 2019 của UBND
tỉnh Thanh Hóa về việc phê duyệt đề cương, nhiệm vụ đề án xây dựng một số
cơng trình văn hóa, nghệ thuật, các thiết chế văn hóa, thể thao trọng điểm trên
địa bàn tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2019-2015 và tầm nhìn đến năm 2030 [26]
1.1.2.2. Nội dung quản lý hoạt động trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường
Các hoạt động văn của trung tâm văn hóa- thể thao xã, phường xét về
mục đích là hoạt động sáng tạo, khai thác những giá trị văn hóa trong đời
sống cộng đồng nhằm giúp con người phát triển toàn diện đáp ứng được sự
phát triển trong thời kỳ hội nhập và định hướng đi lên chủ nghĩa xã hội của
đất nước trong giai đoạn hiện nay.
Quản lý về văn hóa: là quản lý là hoạt động cơ quan nhà nước có thẩm
quyền đối với các hoạt động văn hóa nhằm giữ gìn, xây dựng phát triển nền
văn hóa đạt được mục tiêu nhất định.
Theo khái niêm trên trên; chủ thể quản lý là: cơ quan, cá nhân có thẩm
quyền quản lý; Cơng cụ quản lý: Cơng cụ quản lý đối với văn hóa là quản lý
bằng văn bản quy phạm pháp luật được ban hành từ trung ương đến cơ sở.


16

Như vậy quản lý hoạt động văn hóa của Trung tâm văn hóa- thể thao xã
phường gồm 7 lĩnh vực hoạt động.
* Hoạt động thông tin - cổ động
Tổ chức các hình thức tuyên truyền miệng, tuyên truyền trực quan,
tuyên truyền bằng văn nghệ cổ động tại trung tâm và lưu động ở các khu dân
cư trên địa bàn, các ngày kỷ niệm lớn của dân tộc, các sự kiện trọng đại của

đất nước và các nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội của địa phương.
* Hoạt động văn nghệ quần chúng
Xây dựng và phát triển phong trào văn nghệ quần chúng; các tổ, đội
văn nghệ;bồi dưỡng các hạt nhân văn nghệ làm nòng cốt cho phong trào; tổ
chức biểu diễn văn nghệ, các cuộc liên hoan, giao lưu, hội diễn văn nghệ quần
chúng hàng năm;tổ chức đón các đồn văn cơng chun nghiệp về biểu diễn
tại địa phương; khai thác, bảo tồn các làn điệu dân ca, dân vũ, dân nhạc, các
diễn xướng dân gian…truyền thống ở địa phương.
* Hoạt động thể dục - thể thao
Xây dựng và phát triển phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo
gương Bác Hồ vĩ đại”, tăng số lượng người, gia đình tập luyện thể dục thể
thao thường xuyên; khai thác, bảo tồn và phát triển các môn thể thao dân tộc,
các trò chơi dân gian ở địa phương, đưa vào hoạt động của các lễ hội truyền
thống, ngày Hội văn hóa thể thao ở các cấp; tổ chức các giải và đại hội thể
dục thể thao định kỳ.
* Hoạt động câu lạc bộ
Xây dựng và phát triển các loại hình câu lạc bộ sở thích, tạo điều kiện
thuận lợi để các tầng lớp nhân dân tham gia sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể
dục thể thao thường xuyên.
* Hoạt động xây dựng nếp sống văn hóa


17

Tổ chức các hoạt động tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện nếp
sống văn minh, thực hành tiết kiệm trong việc cưới, việc tang, lễ hội, ngày
giỗ, ngày tết và các hình thức sinh hoạt văn hóa - xã hội ở địa phương; xây
dựng nếp sống văn minh nơi cơng cộng, giao tiếp, ứng xử văn hóa trong sinh
hoạt cộng đồng; bảo vệ cảnh quan, thiên nhiên, môi trường và giữ gìn an ninh,
trật tự an tồn xã hội, phòng chống các tệ nạn xã hội.

* Hoạt động triển khai thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây
dựng đời sống văn hóa”
Giúp Ban Chỉ đạo thực hiện phịng trào “Tồn dân đồn kết xây dựng đời
sống văn hóa” xã, phường, chỉ đạo triển khai thực hiện phong trào trên địa bàn;
tổ chức các hoạt động tuyên truyền, cổ vũ phong trào xây dựng “Gia đình văn
hóa”, “Khu dân cư tiên tiến”, “Làng văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa”.
* Các hoạt động văn hóa - thể thao khác
Tổ chức các hoạt động dịch vụ về văn hóa - thể thao; hướng dẫn
chuyên môn nghiệp vụ cho các nhà văn hóa, điểm sinh hoạt thể dục thể thao ở
các làng (thôn, bản, ấp…); xây dựng thư viện, tủ sách, phong trào đọc và làm
theo sách báo. Tham gia các hội thi, hội diễn, thi đấu thể dục thể thao … do
ngành Văn hóa Thơng tin và Thể dục thể thao cấp trên tổ chức; phối hợp với
các ngành, đoàn thể cấp xã, tổ chức các hoạt động Văn hóa Thể thao và xây
dựng đời sống văn hóa cơ sở.
Qua đó chúng ta có thể nhận thấy rằng các hoạt động văn hóa có những
đặc trưng riêng khơng giống nhau. Hoạt động văn hóa là hoạt động sáng tạo,
làm ra những sản phẩm mang giá trị văn hóa được lưu truyền từ đời này sang
đời khác. Do đó quản lý hoạt động văn hóa phải dựa trên các văn bản pháp luật
của Nhà nước. Hoạt động văn hóa khơng chỉ là hoạt động sáng tạo của con
người mà hoạt đông văn hóa cịn là hoạt động cho sự phát triển của kinh tế, vì
vậy quản lý hoạt động văn hóa mang tính đặc trưng của lĩnh vực hoạt động.