ĐỀ THI VÀ ĐÁP ÁN CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG NĂM HỌC 2018 – 2019 Môn thi Địa Lớp 10

SỞ GIÁO DỤC&ĐÀO TẠO HÀ NỘI
TRƯỜNG THPT LƯU HOÀNG

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP
TRƯỜNG MƠN ĐỊA LÍ LỚP 10
NĂM HỌC 2018-2019
THỜI GIAN: 150 PHÚT
(Đề thi có 01 trang)

Câu 1.(4 điểm)
Trình bày chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời trong khu vực nội chí tuyến. Nếu
Trái Đất chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời nhưng không tự quay quanh trục thì sẽ
có những hiện tượng gì xảy ra trên bề mặt Trái Đất ?
Câu 2.( 1,5 điểm)
Một tầu thủy chạy từ cảng Hải Phòng lúc 5 giờ ngày 01/03/2018 đến cảng Mác -Xây. Sau
20 giờ chạy thì tầu cập cảng Mác-Xây vào lúc 19 giờ ngày 01/03/2018. Hãy cho biết cảng
Mác-Xây ở múi giờ số mấy?
Câu 3. ( 5 điểm)
a.Cơ cấu dân số theo giới là gì?phân biệt tỉ số giới tính và tỉ lệ giới tính.nêu các nhân tố ảnh
hưởng và ý nghĩa của cơ cấu dân số theo giới.
b. Tại sao nước đang phát triển nam nhiều hơn nữ còn nước phát triển nữ nhiều hơn nam?
Câu 4( 4 điểm) Sản xuất nơng nghiệp có những đặc điểm gì?theo em đặc điểm nào là quan
trọng nhất? tại sao?
Câu 5( 5,5 điểm) Cho bảng số liệu
GIÁ TRỊ SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP PHÂN THEO THÀNH PHẦN KINH TẾ NƯỚC
TA NĂM 2006 VÀ 2010
Đơn vị: tỉ đồng
Năm

Chia ra
Tổng số

Kinh tế nhà nước

Kinh tế ngồi nhà
nước

Kinh tế có vốn
nước ngồi

2006

485844

147994

151515

186335

2010

811182

188959

287729

334494

a, Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện quy mơ và cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp phân theo

thành phần kinh tế nước ta giai đoạn 2006-2010 .
b. Nhận xét


ĐÁP ÁN CHẤM THI HỌC SINH GIỎI MƠN ĐỊA LÍ 10
CÂU
Câu
1 (4,0
điểm
)

Ý

NỘI DUNG

ĐIỂ
M

Trình bày chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời trong
khu vực nội chí tuyến.

2.0

- Hiện tượng Mặt Trời ở đúng đỉnh đầu lúc 12 giờ trưa (tia sáng
mặt trời chiếu thẳng góc với tiếp tuyến ở bề mặt đất) được gọi là
Mặt Trời lên thiên đỉnh.

0,5

- Hiện tượng này lần lượt xảy ra tại các địa điểm từ vĩ tuyến

23027N (ngày 22/12) cho tới 23 027B (ngày 22/6) rồi lại xuống vĩ
tuyến 23027N. Điều đó làm cho ta có ảo giác là Mặt Trời di
chuyển.
- Trong thực tế không phải Mặt Trời di chuyển mà là Trái Đất
chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời. Chuyển động khơng
có thực đó gọi là chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời.

1,0

0,5

Nếu Trái Đất chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời nhưng
không tự quay quanh trục thì sẽ có những hiện tượng gì xảy ra trên
bề mặt Trái Đất ?

2,0

-Trái đất vẫn có ngày và đêm ,một năm chỉ có một ngày và một
đêm . Ngày dài 6 tháng ,đêm dài 6 tháng.

0,5
0,5

-Ban ngày mặt đất sẽ tích tụ một lượng nhiệt rất lớn và nóng lên
dữ dội .Ban đêm trở lên rất lạnh giá.
-sự chênh lệch nhiệt độ rất lớn giữa ban ngày và ban đêm gây ra sự
chênh lệch rất lớn về khí áp giữa hai nửa cầu ngày và đêm .Từ đó
hình thành những luồng gió cực mạnh.
-Bề mặt Trái đất sẽ khơng còn sự sống.
Câu

II
(1,5

Mác-Xây ở múi giờ thứ mấy?

0,5

0,5
1.5

Tàu đến cảng Mác-Xây lúc 19h ,cùng thời điểm đó ở Hải Phịng là 20h+ 5h
( 1h ngày 2 tháng 3 ) Vậy ở Mác Xây có giờ sớm hơn giờ Hải Phịng là 6h


điểm
)

Câu
3 (5,0
điểm
)

mà Hải Phòng thuộc múi h thứ 7 nên múi giờ của Mác-Xây là 7-6=1

a

b

cơ cấu dân số theo giới là gì?phân biệt tỉ số giới tính và tỉ lệ
giới tính.nêu các nhân tố ảnh hưởng và ý nghĩa của cơ cấu dân

số theo giới.

3,0

. * cơ cấu dân số theo giới biểu thị tương quan giữa giới nam so
với giới nữ hoặc so với tổng số dân.đơn vị tính là phần trăm(%).
*Tỉ số giới tính cho biết trung bình cứ 100 nữ thì có bao nhiêu
nam .ví dụ tỉ số giới tính là 96%, nghĩa là cứ trung bình có 100 nữ
thì có 96 nam. Tỉ lệ giới tính cho biết dân số nam hoặc dân số nữ
chiếm bao nhiêu phần trăm trong tổng số dân. Ví dụ tỉ lệ nam
trong tổng số dân là 55% còn lại tỉ lệ nữ là 45%.
*Các nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu dân số theo giới
-Tự nhiên:tuổi thọ trung bình của nữ thường cao hơn nam
-Kinh tế-xã hội: trình độ phát triển kinh tế,xã hội,chiến tranh,tai
nạn,chuyển cư ,phong tục tập quán
*Ý nghĩa của cơ cấu dân số theo giới
-Ảnh hưởng đến phân bố sản xuất,tổ chức đời sống xã hội và
hoạch định chiến lược phát triển kinh tế -xã hội của các quốc gia.
-Khi phân tích cơ cấu dân số theo giới ,người ta khơng chỉ chú ý
đến khía cạnh sinh học ,mà cịn quan tâm đến khía cạnh xã hội như
vị thế,vai trò,quyền lợi,trách nhiệm của giới nam so với giới nữ.

0,5

Tại sao nước đang phát triển nam nhiều hơn nữ còn nước phát
triển nữ nhiều hơn nam

2,0

-Các nước phát triển tỉ lệ nữ nhiều hơn nam vì:

+Độ tuổi dưới 15 nam nhiều hơn nữ ,từ 60 trở lên thì nữ nhiều hơn
nam (tuổi thọ trung bình của nữ cao hơn nam).
+Các nước phát triển cơ cấu dân số già nên số người dưới 15 tuổi
ít ,số người từ 60 trở lên cao.
-Các nước đang phát triển cơ cấu dân số trẻ số người dưới 15 cao
và trên 60 ít nên tỉ lệ nam cao hơn nữ

1,0

0,5

1,0

1,0


Ngồi ra một số nước đang phát triển có phong tục trọng nam
khinh nữ ,ưu tiên sinh con trai
-Các nước phát triển tỉ lệ nữ nhiều hơn nam vì:
+Độ tuổi dưới 15 nam nhiều hơn nữ ,từ 60 trở lên thì nữ nhiều hơn
nam (tuổi thọ trung bình của nữ cao hơn nam).
+Các nước phát triển cơ cấu dân số già nên số người dưới 15 tuổi
ít ,số người từ 60 trở lên cao.
-Các nước đang phát triển cơ cấu dân số trẻ số người dưới 15 cao
và trên 60 ít nên tỉ lệ nam cao hơn nữ
Ngoài ra một số nước đang phát triển có phong tục trọng nam
khinh nữ ,ưu tiên sinh con trai
Câu
4 (4,0
điểm

)

a

Sản xuất nông nghiệp có những đặc điểm gì?

-.Đất trồng là tư liệu sản xuất chủ yếu và không thể thay thế:
+Là đặc điểm quan trọng phân biệt nông nghiệp với công
nghiệp .Không thể sản xuất nơng nghiệp nếu khơng có đất đai.
+ Quy mô và phương thức sản xuất ,mức độ thâm canh và cả việc
tổ chức lãnh thổ phụ thuộc nhiều vào đất đai.
+Địi hỏi cần phải duy trì và nâng cao độ phì cho đất, sử dụng hợp
lí, tiếc kiệm.
-Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là cây trồng, vật nuôi:
+Các sinh vật trưởng thành và phát triển theo các quy luật sinh học
và chịu tác động rất lớn của quy luật tự nhiên.
+do đó
cần phải hiểu biết và tơn trọng quy luật sinh học,quy luật tự nhiên
trong quá trình sản xuất nơng nghiệp.
-.Sản xuất nơng nghiệp có tính mùa vụ: Cần phải xây dựng cơ
cấu hợp lí, đa dạng hóa sản xuất, phát triển các ngành dich vụ,
làng nghề,.. tận dụng thời gian dỗi.
-Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên vì đối
tượng là cây trồng, vật nuôi.
-Trong nền kinh tế hiện đại, nông nghiệp trở thành ngành sản xuất
hàng hóa.Biểu hiện cụ thể:
+Hình thành và phát triển các vùng chun mơn hóa nơng nghiệp.
+Đẩy mạnh chế biến nông sản để nâng cao giá trị thương phẩm.

1,0

2,5

0,5

0,5

0,5

0,5
0,5


b

theo em đặc điểm nào là quan trọng nhất ?tại sao?
*Đặc điểm quan trọng nhất: Đất trồng là tư liệu sản xuất chủ yếu
và khơng thể thay thế , vì:
-Là đặc điểm quan trọng phân biệt nông nghiệp với công nghiệp
-Khơng thể có sản xuất nơng nghiệp nếu khơng có đất đai.
-Độ phì của đất quyết định năng suất cây trồng

1,5

0,5
0,25
0,25
0,25

Câu

5 (5,0
điểm
)

a

b

-Quy mô,phương hướng sản xuất ,mức độ thâm canh và cả việc tổ
chức lãnh thổ phụ thuộc nhiều vào đất đai.

0,25

Vẽ biểu đồ trịn ,biểu đồ khác khơng cho điểm

3.0

- Xử lí số liệu %

1,0

-Tính bán kính

0,5

-Vẽ biểu đồ chính xác

1,5

Nhận xét

2,0

-Gía trị sản xuất cơng nghiệp nước ta tăng nhanh ( số liệu)

0,5

-Cơ cấu giá trị sản xuất cơng nghiệp theo thành phần kinh tế của
nước ta có sự thay đổi:
+Tỉ trọng thành phần kinh tế nhà nước giảm( số liệu)

0,5

+Tỉ trọng khu vực kinh tế

0,5

+Tỉ trọng thành phần kinh tế có vốn nước ngồi tăng (số liệu)

0,5