(TIỂU LUẬN) đề tài nghiên cứu hành vi tham nhũng theo quy định pháp luật việt nam

ĐẠI HỌC UEH
TRƯỜNG KINH TẾ, LUẬT VÀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
KHOA KINH TẾ

ĐỀ TÀI
NGHIÊN CỨU HÀNH VI THAM NHŨNG THEO QUY ĐỊNH
PHÁP LUẬT VIỆT NAM

Mã lớp học phần: 21C1LAW51100103
Giảng viên: Nguyễn Thùy Dung
Nhóm sinh viên thực hiện: Nhóm 6 - Lớp DT001 - BC7
Lương Quang Mạnh - 31211023599
Bùi Thị Thu Hà - 31211022723
Huỳnh Kim Ngọc Nhi - 31211022651
Nguyễn Thị Bích Ngân - 31211023220
Nguyễn Khánh Huyền - 31211023977
Chu Thị Linh - 31211022608
Đoàn Phát - 31211026096


_____________________________________________________________________________________

MỤC LỤC
MỤC LỤC

2

CHƯƠNG I - GIỚI THIỆU TỔNG QUAN

4

1.1. Khái niệm của tham nhũng

4

1.2. Dấu hiệu đặc trưng của tham nhũng

4

1.3. Nguyên nhân của hành vi tham nhũng

5

1.4. Phân loại các hành vi tham nhũng:

6

1.5. Hậu quả, tác hại của tham nhũng

7

1.6. Những quy định trong pháp luật về phòng, chống hành vi tham nhũng ( Chương
IX luật phòng, chống tham nhũng năm 2018)
8
CHƯƠNG II - THỰC TRẠNG

10

2.1. Trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản.

11

2.2. Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng.

11

2.3. Trong lĩnh vực đầu tư xây dựng

11

2.4. Trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại các doanh nghiệp

11

2.5. Trong công tác cán bộ

12

2.6. Trong lĩnh vực tư pháp

12

2.7. Trong lĩnh vực y tế

12

CHƯƠNG III : ĐÁNH GIÁ

13

3.1 Nguyên tắc đánh giá.

12

3.2 Tiêu chí đánh giá

13

3.2.1. Về số lượng, tính chất và mức độ của vụ việc, vụ án tham nhũng.

13

3.2.2. Về việc xây dựng và hồn thiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tham
nhũng
13
3.2.3. Về việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng

16

3.2.4. Về việc phát hiện và xử lý tham nhũng

17

3.2.5. Về việc thu hồi tài sản tham nhũng

18

3.2.6. Về việc tặng quà và nhận quà tặng

18

CHƯƠNG IV : GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ
4.1. Trách nhiệm phòng, chống hành vi tham nhũng

19
19

2


_____________________________________________________________________________________

4.1.1. Đối với cơ quan, tổ chức, đơn vị và doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài
nhà nước
19
4.1.2. Đối với công dân

21

4.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cơng tác phịng, chống tham nhũng ở Việt
Nam
22
CHƯƠNG V :KINH NGHIỆM RÚT RA TRONG CƠNG TÁC PHỊNG, CHỐNG
THAM NHŨNG
24
5.1. Biến phòng, chống tham nhũng thành hành động thực tế của cán bộ, đảng viên,
công chức, viên chức và nhân dân
23
5.2. Kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phịng ngừa, chủ động phát hiện và kiên quyết xử
lý nghiêm minh, kịp thời
25

5.3. Xây dựng, hoàn thiện hệ thống thể chế về quản lý kinh tế - xã hội và PCTN đồng
bộ, thống nhất, khả thi và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả.
26
5.4. Phát huy đầy đủ vai trị, trách nhiệm của cơ quan và đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ
quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, nhân dân, cơ quan truyền thơng và báo chí, doanh
nghiệp, doanh nhân
27
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

30

3


_____________________________________________________________________________________

CHƯƠNG I - GIỚI THIỆU TỔNG QUAN
1.1. Khái niệm của tham nhũng
Ở Việt Nam, theo khoản 1 Điều 3 Luật phòng chống tham nhũng năm 2018: “Tham
nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì
vụ lợi.” Nó gây thiệt hại cho tài sản của Nhà nước, tập thể, cá nhân, xâm phạm hoạt động
đúng đắn của các cơ quan, tổ chức. Trong luật hình sự Việt Nam, nhiều hành vi tham
nhũng cụ thể như hành vi tham ô, nhận hối lộ... đã được quy định tương đối sớm.
1.2. Dấu hiệu đặc trưng của tham nhũng
Hành vi tham nhũng bao gồm ba dấu hiệu đặc trưng sau:
Một là, tham nhũng phải được thực hiện bởi người có chức vụ, quyền hạn. Luật
Phịng, chống tham nhũng quy định: “Người có chức vụ, quyền hạn là người do bổ
nhiệm, do bầu cử, do tuyển dụng, do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, có hưởng
lương hoặc khơng hưởng lương, được giao thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ nhất định và có
quyền hạn nhất định trong khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ đó. Cụ thể bao gồm:

- Cán bộ, cơng chức, viên chức;
- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong cơ quan,
đơn vị thuộc Quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan
chuyên môn kỹ thuật, công nhân công an trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân;
- Người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp;
- Người giữ chức danh, chức vụ quản lý trong doanh nghiệp, tổ chức;
- Những người khác được giao thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ và có quyền hạn trong khi
thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ đó.
Ngồi ra, theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi năm, 2017), chủ thể của các hành vi tham ô
tài sản, nhận hối lộ cịn có thể là người có chức vụ, quyền hạn trong các doanh nghiệp, tổ
chức ngoài nhà nước.
Hai là, người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong khi
thi hành nhiệm vụ, công vụ được giao.

4


_____________________________________________________________________________________

Sự lợi dụng, lạm dụng thông qua: (i) hoặc là chức năng chính quyền; (ii) hoặc là chức
năng tổ chức, lãnh đạo; (iii) hoặc là chức năng hành chính, kinh tế theo nhiệm vụ, công vụ
được giao; (iv) hoặc theo thẩm quyền chun mơn mà người đó đảm nhận.
Ba là, người thực hiện hành vi tham nhũng phải có mục đích, động cơ vụ lợi(vụ lợi là lợi
ích vật chất, tinh thần mà người có chức vụ, quyền hạn đạt được hoặc có thể đạt được
thơng qua hành vi tham nhũng). Đây là dấu hiệu bắt buộc phải có để phân biệt hành vi
tham nhũng với những hành vi vi phạm pháp luật khác do người có chức vụ, quyền hạn
thực hiện. Nếu thiếu một trong ba dấu hiệu đặc trưng trên thì khơng bị coi là hành vi
tham nhũng mà bị coi là hành vi vi phạm pháp luật khác.1
1.3. Nguyên nhân của hành vi tham nhũng
Nguyên nhân chủ quan: nguyên nhân và động cơ chủ yếu của tham nhũng là lòng tham

của con người, lối sống “ăn bám”, ỷ lại, lười lao động thích hưởng thụ của một số bộ
phận, tầng lớp trong xã hội, đặc biệt là giới trẻ ngày nay; do cuộc sống, áp lực công việc,
do môi trường xung quanh, do giáo dục, do cơ chế và do chính bản thân mà đạo đức con
người ngày càng bị suy thối, tha hóa; do tâm lý, “truyền thống văn hóa” và trình độ nhận
thức của một số bộ phận người dân cịn yếu kém; do chính sự sơ hở, bất cập, thiếu công
khai, thiếu minh bạch, cơ chế “xin-cho” cịn tồn tại; tư duy chính trị của một số bộ phận
cán bộ đảng viên còn phảng phất tư duy “truyền thống”, phong kiến, manh mún, chắp vá,
thiếu tính hệ thống dẫn đến thiếu mạnh dạn và quyết tâm trong việc thực hiện đường lối
đổi mới, đặc biệt là đổi mới tư duy chính trị.
Nguyên nhân khách quan: Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa chưa triệt
để khơng theo kịp được trình độ phát triển của hoạt động thực tiễn; hệ thống pháp luật,
chính sách ở nước ta thiếu đồng bộ, chưa thỏa đáng và nhất quán; trong xử lý, chế tài
chưa nghiêm minh, pháp luật còn nhiều kẽ hở, cơ chế quản lý còn nhiều yếu kém; do
những bất cập trong triết lý về giáo dục, chưa hình thành được một triết lý giáo dục đủ
tầm cỡ, làm trụ cột lâu dài, xuyên suốt và bền vững trong quá trình phát triển, kể cả giáo
dục nói chung và giáo dục pháp luật nói riêng; do sự quản lý, thanh tra, kiểm tra lỏng
lẻo, yếu kém của Nhà nước; xử lý qua loa, chỉ mang tính chất “hình thức” như cảnh cáo,
phê bình hoặc chủ trương “đại sự hóa tiểu sự, tiểu sự hóa vơ sự” vì người vi phạm
thường là cán bộ có quyền lực và địa vị, nên chưa mang tính răn đe; do việc thực hiện
chính sách phịng, chống tham nhũng của nước ta chưa hiệu quả, đồng bộ, chưa đáp ứng
được thực trạng tham nhũng hiện nay, thiếu một chương trình phịng, chống lâu dài,
1

Nguồn
/>spx

5


_____________________________________________________________________________________

tổng thể mà chỉ chủ yếu tập trung vào việc giải quyết những vụ “tham nhũng vặt”, nhỏ
lẻ; do mặt trái của nền kinh tế thị trường và sự phân cực giữa các giai tầng trong xã hội
ngày càng sâu sắc làm cho các giá trị đạo đức bị đảo lộn 2.
1.4. Phân loại các hành vi tham nhũng:
Theo Điều 2, Luật phòng, chống tham nhũng năm 2018 quy định, cụ thể tại khoản 1
Điều này liệt kê các hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước do người có chức vụ,
quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước thực hiện bao gồm:
- Tham ô tài sản; nhận hối lộ;
- Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;
- Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, cơng vụ vì vụ lợi;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi;
- Giả mạo trong cơng tác vì vụ lợi;
- Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc
địa phương vì vụ lợi;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản cơng vì vụ lợi;
- Nhũng nhiễu vì vụ lợi; khơng thực hiện, thực hiện khơng đúng hoặc khơng đầy đủ
nhiệm vụ, cơng vụ vì vụ lợi;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì vụ
lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều
tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi.
Khoản 2 Điều này liệt kê các hành vi tham nhũng trong khu vực ngồi nhà nước do người
có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước thực hiện
bao gồm:
- Tham ô tài sản;

2

Nguồn

/>
6


_____________________________________________________________________________________

- Nhận hối lộ;
- Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp, tổ chức mình vì
vụ lợi.3
1.5. Hậu quả, tác hại của tham nhũng
Đối với bất kỳ quốc gia, dân tộc nào thì tham nhũng luôn là một nguy cơ tiềm tàng
đối với sự ổn định và phát triển mọi mặt của đời sống xã hội. Tham nhũng gây ra những
hậu quả, tác hại hết sức to lớn trên các lĩnh vực như chính trị, kinh tế, văn hóa - xã
hội…Đe dọa sự ổn định, an ninh xã hội, xâm hại các thể chế và giá trị dân chủ, các giá trị
đạo đức, công lý, cản trở sự phát triển bền vững và nguyên tắc nhà nước pháp quyền,
tham nhũng và những tác động của nó được ví như dịch bệnh nguy hiểm có thể phá vỡ
bất kỳ thể chế chính trị nào. Tham nhũng có thể tạo ra những khủng hoảng chính trị do
niềm tin của người dân vào đảng cầm quyền, bộ máy nhà nước bị suy giảm. Tham nhũng
đe dọa đối với phát triển kinh tế, nó làm chậm nhịp độ phát triển kinh tế, phá vỡ những
chiến lược và kế hoạch phát triển, gây thiệt hại vật chất rất lớn cho nhà nước và người
dân. Trong quan hệ kinh tế giữa các quốc gia, tham nhũng luôn là mối đe dọa đến hiệu
quả của sự hợp tác song phương và đa phương, làm kìm hãm sự phát triển của thế giới
hiện đại. Tham nhũng được xem là một tác nhân làm suy yếu thị trường ở ba khía cạnh:
là hàng rào cản trở sự tham gia vào thị trường; gây ảnh hưởng xấu tới tính hợp pháp của
nhà nước; cản trở khả năng cung cấp những thể chế hỗ trợ thị trường. Tham nhũng làm
sai lệch sự lựa chọn chính sách; làm suy giảm các lực lượng cạnh tranh vốn có của thị
trường, thị trường ít tính cạnh tranh hơn vì các doanh nghiệp mới và nhỏ bị cản trở bởi
tham nhũng, đến mức họ sẽ không tham gia vào được thị trường. Mặt khác, tham nhũng
thường đi kèm với chi tiêu công cộng dành cho y tế và giáo dục thấp hơn và như vậy nó
làm cho người nghèo ít có cơ hội tham gia vào thị trường. Tham nhũng làm trầm trọng

thêm các vấn đề xã hội, phá hoại những giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc. Hơn nữa,
tham nhũng đem lại sự nghèo khổ cho một bộ phận không nhỏ những người lao động
chân chính, làm tha hóa biến chất bộ máy quan chức trong lĩnh vực cơng. Tham nhũng
cịn liên kết với các tội phạm khác, đặc biệt là tội phạm có tổ chức, tội phạm kinh tế, tội
phạm tẩy rửa tiền làm thất thoát và sử dụng sai trái một phần quan trọng nguồn lực các
quốc gia, gây thiệt hại nghiêm trọng cho ổn định chính trị và phát triển bền vững của các
nước đó. Đảng ta chỉ rõ, tham nhũng là một mối nguy cơ đe doạ an ninh quốc gia, cùng
với các nguy cơ khác. Tham nhũng diễn ra nghiêm trọng ở nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều
lĩnh vực với phạm vi rộng, tính chất phức tạp, gây hậu quả xấu về nhiều mặt, làm giảm
3

Nguồn
/>
7


_____________________________________________________________________________________

sút niềm tin của nhân dân, là một trong những nguy cơ lớn đe dọa sự tồn vong của Đảng
và chế độ ta.4
1.6. Những quy định trong pháp luật về phòng, chống hành vi tham nhũng (Chương
IX luật phòng, chống tham nhũng năm 2018)
Điều 92. Xử lý người có hành vi tham nhũng
1. Người có hành vi tham nhũng giữ bất kỳ chức vụ, vị trí cơng tác nào đều phải bị xử lý
nghiêm minh theo quy định của pháp luật, kể cả người đã nghỉ hưu, thôi việc, chuyển cơng
tác.
2. Người có hành vi tham nhũng quy định tại Điều 2 của Luật này thì tùy theo tính chất,
mức độ vi phạm, phải bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách
nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
3. Trường hợp người có hành vi tham nhũng bị xử lý kỷ luật là người đứng đầu hoặc cấp

phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị thì bị xem xét tăng hình thức kỷ luật.
4. Người có hành vi tham nhũng đã chủ động khai báo trước khi bị phát giác, tích cực hợp
tác với cơ quan có thẩm quyền, góp phần hạn chế thiệt hại, tự giác nộp lại tài sản tham
nhũng, khắc phục hậu quả của hành vi tham nhũng thì được xem xét giảm hình thức kỷ
luật, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt hoặc miễn trách nhiệm hình sự theo
quy định của pháp luật.
5. Người bị kết án về tội phạm tham nhũng là cán bộ, công chức, viên chức mà bản án,
quyết định của Tịa án đã có hiệu lực pháp luật thì đương nhiên bị buộc thơi việc đối với
đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân thì đương nhiên mất quyền đại biểu Quốc
hội, đại biểu Hội đồng nhân dân.
Điều 93. Xử lý tài sản tham nhũng
1. Tài sản tham nhũng phải được thu hồi, trả lại cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp
hoặc tịch thu theo quy định của pháp luật.

4

Nguồn
/>ng

8


_____________________________________________________________________________________

2. Thiệt hại do hành vi tham nhũng gây ra phải được khắc phục; người có hành vi tham
nhũng gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Mục 2. XỬ LÝ HÀNH VI KHÁC VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG, CHỐNG
THAM NHŨNG
Điều 94. Xử lý hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng trong
cơ quan, tổ chức, đơn vị

1. Hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng là những hành vi không
thuộc trường hợp quy định tại Điều 2 của Luật này bao gồm:
a) Vi phạm quy định về công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn
vị;
b) Vi phạm quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ;
c) Vi phạm quy định về quy tắc ứng xử;
d) Vi phạm quy định về xung đột lợi ích;
đ) Vi phạm quy định về chuyển đổi vị trí cơng tác của người có chức vụ, quyền hạn;
e) Vi phạm quy định về nghĩa vụ báo cáo về hành vi tham nhũng và xử lý báo cáo về
hành vi tham nhũng;
g) Vi phạm quy định về nghĩa vụ trung thực trong kê khai tài sản, thu nhập, giải trình
nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm;
h) Vi phạm quy định về thời hạn kê khai tài sản, thu nhập hoặc vi phạm quy định khác về
kiểm soát tài sản, thu nhập.
2. Người có hành vi quy định tại một trong các điểm a, b, c, d, đ, e và h khoản 1 Điều này
thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính
hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định
của pháp luật. Người có hành vi quy định tại điểm g khoản 1 Điều này thì bị xử lý theo
quy định tại Điều 51 của Luật này.

9


_____________________________________________________________________________________

3. Người có hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật nếu là người đứng đầu hoặc cấp phó của
người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị thì bị xem xét áp dụng tăng hình thức kỷ luật.
Người có hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật nếu là thành viên của tổ chức chính trị, tổ chức
chính trị - xã hội, tổ chức xã hội thì còn bị xử lý theo điều lệ, quy chế, quy định của tổ
chức đó.

4. Chính phủ quy định chi tiết việc xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính quy định tại
Điều này.
Điều 95. Xử lý hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng trong
doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước
Doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngồi nhà nước là cơng ty đại chúng, tổ chức tín dụng và
tổ chức xã hội do Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ hoặc Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập hoặc phê duyệt điều lệ có huy động các khoản
đóng góp của Nhân dân để hoạt động từ thiện vi phạm quy định tại Điều 80 của Luật này
thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý như sau:
1. Doanh nghiệp, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật;
2. Người giữ chức danh, chức vụ quản lý trong doanh nghiệp, tổ chức bị xử lý theo điều
lệ, quy chế, quy định của doanh nghiệp, tổ chức đó.
Trường hợp doanh nghiệp, tổ chức không thực hiện các biện pháp xử lý đối với người giữ
chức danh, chức vụ quản lý thì bị cơ quan có thẩm quyền thanh tra công bố công khai về
tên, địa chỉ và hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. 5

CHƯƠNG II - THỰC TRẠNG
Thực trạng báo động ở nước ta hiện nay là tệ tham nhũng ngày càng trầm trọng, trở
nên phổ biến trong tất cả các lĩnh vực từ công an đến hải quan, từ tài nguyên môi trường
đến xây dựng, thuế, ngân hàng, y tế, giáo dục cho đến cả thanh tra, kiểm sát, tòa án,… Từ
lĩnh vực kinh tế cho đến cả chính trị với quy mơ các vụ án ngày càng lớn, tính chất ngày
càng nghiêm trọng, diễn biến phức tạp, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo thống kê của Tổ
chức Minh bạch Thế giới về chỉ số tham nhũng của các nước trên thế giới qua các năm,
Việt Nam xếp hạng thứ 112/182 trong năm 2011.Trong xã hội ta hiện nay, việc “bôi
nguồn chương IX luật phòng, chống tham nhũng năm 2018
/>
5

10

_____________________________________________________________________________________

trơn”, quà cáp, đã trở thành một thói quen có tính “quy luật” mà hầu như ai cũng ít nhất
một lần nghĩ đến và thực hiện để được thiên vị, ưu tiên, “thuận buồm xi gió”. Mặc dù
Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản về phòng, chống tham nhũng, nhưng
cho đến nay vẫn chưa đẩy lùi được tham nhũng.
2.1. Trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản.
Tham nhũng chủ yếu diễn ra trong việc quy hoạch, chuyển đổi mục đích sử dụng đất,
thu hồi đất nông nghiệp để xây dựng các khu công nghiệp, kinh tế, đô thị, thuê đất v.v…..
Một số đối tượng đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để giao đất không đúng thẩm quyền,
lập hồ sơ khống hoặc khai tăng diện tích đất khi đền bù. Chẳng hạn như: vụ lợi dụng
chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ xảy ra tại dự án phát triển cơ sở hạ tầng đô thị
Bắc Thăng Long - Vân Trì, Hà Nội gây thiệt hại 14 tỷ đồng.
2.2. Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng.
Tín dụng, ngân hàng là một trong những lĩnh vực mà tham nhũng đang xảy ra rất
nghiêm trọng. Đây là lĩnh vực luôn chứa đựng những điều kiện thuận lợi để tham nhũng
có thể tồn tại và phát triển. Nổi lên tình trạng tham nhũng, tiêu cực của một số bộ phận
trong ngành, kết nối với đối tượng bên ngoài qua các hoạt động cho vay, bảo lãnh, đầu
tư… để chiếm đoạt tài sản, gây thất thốt lớn. Ví dụ vụ án "Vi phạm quy định về hoạt
động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng", "Lừa đảo chiếm
đoạt tài sản", "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu
tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Cơng ty CP chăn ni Bình Hà, Cơng ty TNHH
thương mại và dịch vụ Trung Dũng.
2.3. Trong lĩnh vực đầu tư xây dựng
Phần lớn các cơng trình xây dựng xảy ra tình trạng thất thốt tài sản, do tham ô và cố
ý làm trái. Sai phạm xảy ra ở hầu hết các khâu, từ việc lập dự án, thiết kế, phê duyệt kế
hoạch cấp vốn rồi đấu thầu, giám sát, thi công, nghiệm thu. Các thủ đoạn chủ yếu là
khơng chấp hành đúng trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng cơ bản, gian lận, thiếu minh bạch
trong đấu thầu, khai sai khối lượng và giá trị vật tư, thiết bị, đưa vật liệu kém chất lượng,

sai quy cách vào sử dụng, thi cơng sai quy trình để giảm chi phí v.v… Ví dụ như vụ giám
đốc quản lý dự án Đại lộ Đông - Tây, tp.HCM nhận hối lộ 260 nghìn USD để xét thầu,
nghiệm thu có lợi cho người hối lộ.
2.4. Trong việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại các doanh nghiệp
Thủ đoạn tham nhũng thường là giấu bớt và đánh giá quản trị tài sản, đất đai thấp hơn
giá trị thực khi cổ phần hoá hoặc bán, cho thuê doanh nghiệp, lập hợp đồng mua bán, vận
chuyển hoặc hoá đơn khống để chiếm đoạt, nâng khống giá hoặc gửi giá khi mua bán tài
sản cơng để trục lợi. Ví dụ như vụ cơng ty cho th tài chính II thuộc Agribank nâng
khống giá thiết bị lặn từ 100 triệu lên 130 tỷ đồng.

11


_____________________________________________________________________________________

2.5. Trong cơng tác cán bộ
Dư luận về tình trạng “chạy chức, chạy quyền” vẫn còn nặng nề. Tuy nhiên rất khó để
phát hiện và xử lý được rõ ràng. Dư luận nói nhiều đến hiện tượng một số cán bộ lên
chức bằng việc chạy chọt, quà cáp, nịnh bợ cấp trên (tìm hiểu sở thích, nhu cầu cá nhân
của cấp trên và gia đình để tìm cách đáp ứng, sẵn sàng biếu cấp những món quà có giá trị
lớn...). Báo chí đã đưa tin 2 trường hợp cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh nhận quà và sử dụng quà
không đúng quy định, là ơng Bí thư tỉnh uỷ Cà Mau và chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng.
2.6. Trong lĩnh vực tư pháp
Hành vi tham nhũng chủ yếu là cán bộ tư pháp lợi dụng chức vụ, quyền hạn để nhận
hối lộ nhằm bỏ lọt hoặc giảm nhẹ tội phạm trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi
hành án. Ví dụ: vụ Vũ Văn Lương, thẩm phán quận Hoàn Kiếm, Hà Nội nhận hối lộ 70
triệu đồng trong vụ tranh chấp 2,7m2 cơng trình phụ.
2.7. Trong lĩnh vực y tế
Tham nhũng trong ngành y tế của Việt Nam hiện ở nhiều cấp độ, có tính chất nghiêm
trọng. Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp khiến việc mua sắm trang thiết bị,

sinh phẩm y tế, thuốc chữa bệnh ở nhiều địa phương trở nên cấp bách, lợi dụng tình hình
như vậy, tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu diễn ra rất phức tạp; nhất là các vi phạm
trong hoạt động đấu thầu, đấu giá, xã hội hóa y tế và chỉ định thầu mua trang thiết bị y tế
phịng, chống dịch bệnh Covid-19. Điển hình trong năm nay liên tiếp xảy ra những vụ
việc trong các cơ sở khám chữa bệnh như: Vụ sai phạm trong bệnh viện Bạch Mai, Cơ
quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an đã thi hành Quyết định khởi tố bị can đối với ông
Nguyễn Quang Tuấn, nguyên Giám đốc, nguyên CTHĐ mua sắm Bv Tim Hà Nội, hiện
nay là Giám đốc Bv Bạch Mai do trong thời gian giữ chức Giám đốc Bv Tim Hà Nội
(thuộc Sở Y tế Hà Nội) “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.
Ngồi những lĩnh vực trên, tình trạng tham nhũng còn khá phổ biến trong quan hệ giữa
cơ quan nhà nước và công chức nhà nước với người dân và doanh nghiệp, nhân viên các
cơ sở dịch vụ công với khách hàng như cảnh sát giao thông, cáo bộ thuế, cơ quan cấp
phép, giáo dục… gây bức xúc dư luận.

12


_____________________________________________________________________________________

CHƯƠNG III : ĐÁNH GIÁ
3.1. Nguyên tắc đánh giá.
Đánh giá cơng tác phịng, chống tham nhũng cần đảm bảo ngun tắc sau:
- Việc đánh giá cơng tác phịng, chống tham nhũng phải đảm bảo tính chính xác, khách
quan và tuân theo các quy định của pháp luật.
- Việc tổ chức đánh giá về cơng tác phịng, chống tham nhũng được thực hiện theo quy
định tại Điều 21 của Nghị định này.
3.2. Tiêu chí đánh giá
3.2.1. Về số lượng, tính chất và mức độ của vụ việc, vụ án tham nhũng.
Tiêu chí đánh giá về số lượng, tính chất và mức độ của vụ việc, vụ án tham nhũng được
xác định dựa trên kết luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bao gồm các tiêu chí

thành phần sau:
- Số lượng người có hành vi tham nhũng;
- Vị trí, chức vụ của người có hành vi tham nhũng;
- Lĩnh vực để xảy ra hành vi tham nhũng;
- Mức độ nghiêm trọng của hành vi tham nhũng;
- Giá trị tiền, tài sản bị thiệt hại do hành vi tham nhũng gây ra;
- Số vụ việc, vụ án tham nhũng đã được cơ quan có thẩm quyền kết luận.
3.2.2. Về việc xây dựng và hồn thiện chính sách, pháp luật về phịng, chống tham nhũng
Tiêu chí đánh giá việc xây dựng và hồn thiện chính sách, pháp luật về phịng, chống
tham nhũng bao gồm các tiêu chí thành phần sau:
- Việc lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác xây dựng và hồn thiện chính sách, pháp luật
về phịng, chống tham nhũng

13


_____________________________________________________________________________________

Thời gian qua các cấp ủy, tổ chức Đảng đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan
chức năng trong việc tham mưu, đề xuất cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị
ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, kết luận về PCTN như: Nghị quyết Trung ương 3
(khóa X) “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cơng tác phịng, chống tham
nhũng, lãng phí”; Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “một số vấn đề cấp bách về xây
dựng Đảng hiện nay”; Kết luận Hội nghị Trung ương 5 (khóa XI) về tiếp tục thực hiện
Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X); Chỉ thị 33-CT/TW, ngày 03-01-2014 của Bộ Chính
trị “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc kê khai và kiểm soát việc kê khai tài
sản”. Trên cơ sở các quan điểm, chủ trương, định hướng của Đảng về PCTN, các cấp ủy,
tổ chức đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chức năng xây dựng, trình cơ quan có
thẩm quyền ban hành, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về PCTN, tạo cơ sở
pháp lý đồng bộ cho công tác PCTN, như: Luật PCTN; Bộ luật hình sự (sửa đổi); Bộ luật

tố tụng hình sự (sửa đổi); Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự; Chiến lược quốc gia về
PCTN; Nghị quyết của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Kết luận Hội
nghị Trung ương 5 (khóa XI); nhiều Nghị định, Quyết định của Chính phủ, Thủ tướng
Chính phủ, Thơng tư của các bộ, ngành hướng dẫn và triển khai thực hiện Luật PCTN([1]);
các bộ, ngành và địa phương cũng đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật thuộc
thẩm quyền, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước lĩnh vực được giao, góp phần
PCTN; xây dựng, ban hành các quy chế phối hợp giữa các cơ quan trong công tác PCTN.

- Việc lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác kiểm tra, rà sốt, hệ thống hóa văn bản quy
phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng:
Trên cơ sở các quy định của Đảng, Nhà nước về PCTN, các cấp ủy, tổ chức đảng đã tích
cực lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị triển khai thực hiện các giải pháp
phòng ngừa tham nhũng, như: Thực hiện công khai, minh bạch trong hoạt động của các
cơ quan, tổ chức, đơn vị([2]); cải cách hành chính và đổi mới công nghệ quản lý; xây dựng

14


_____________________________________________________________________________________

và thực hiện các chế độ định mức, tiêu chuẩn([3]); thực hiện quy tắc ứng xử và chuyển đổi
vị trí công tác của cán bộ, công chức, viên chức([4]); xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi
để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách([5]); minh
bạch tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức([6]). Nhiều giải pháp đã mang lại kết quả tích
cực, góp phần phịng ngừa tiêu cực, tham nhũng.
- Việc lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, kiểm tra và
theo dõi thi hành văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng:
+ Ngày 11/7/2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 861/QĐ-TTg về phê
duyệt Đề án “Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng
giai đoạn 2019-2021” (sau đây gọi tắt là Đề án 861). Để triển khai có hiệu quả Đề án

chúng ta cần phải thực hiện các giải pháp sau:
Một là, người đứng đầu phải đề cao trách nhiệm nêu gương, gương mẫu thực hiện
và tăng cường trách nhiệm trong công tác chỉ đạo, điều hành, kiểm tra, thanh tra việc
thực hiện TTPBGD pháp luật về PCTN; Hai là, tiếp tục củng cố, kiện toàn Hội đồng phối
hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện, ngành; Ba là, tăng cường tổ chức
các lớp tập huấn kiến thức pháp luật, kỹ năng, nghiệp vụ PBGD pháp luật cho đội ngũ
báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật; Bốn là, nâng cao chất lượng công tác tuyên
truyền, phản ánh kịp thời, sinh động các hoạt động của các cấp, các ngành, đơn vị trên
các phương tiện thông tin đại chúng; Năm là, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra,
điều tra, truy tố, xét xử trong việc phòng ngừa, phát hiện, xử lý kiên quyết, kịp thời các
hành vi tham nhũng, thu hồi triệt để tài sản của Nhà nước, tập thể, cá nhân bị chiếm đoạt
và thất thoát; Sáu là, chỉ đạo công tác đấu tranh, phản bác những luận điệu của các thế
lực thù địch tuyên truyền vu cáo, xuyên tạc về tình trạng tham nhũng và công tác đấu
tranh về PCTN của Đảng, Nhà nước nhằm chống phá cách mạng Việt Nam, làm suy giảm
lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước; Bảy là, cần xây dựng cơ chế khen
thưởng, khuyến khích và biểu dương kịp thời các đơn vị, địa phương và các cá nhân có

15


_____________________________________________________________________________________

các sáng kiến, giải pháp tổ chức TTPBGD pháp luật về PCTN sát thực, cụ thể đem lại
hiệu quả cao trong cộng đồng, cơ quan, đơn vị; đồng thời nhân rộng các cách làm hay,
điển hình.
3.2.3. Về việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng
Chỉ số cảm nhận tham nhũng của Việt Nam trong những năm gần đây đã tăng lên, thể
hiện một chỉ báo tích cực đối với các nỗ lực của Đảng và Nhà nước ta trong cơng tác
phịng, chống tham nhũng.6 Sau khi sửa đổi và thơng qua Luật phịng, chống tham nhũng
vào cuối năm 2018 gồm 10 chương với 96 điều, chỉ số cảm nhận tham nhũng của Việt

Nam năm 2019 tăng 4 điểm và 21 bậc (đứng thứ 98/180 quốc gia, vùng lãnh thổ trong
xếp hạng toàn cầu) so với năm 2018. Đây là mức điểm cao nhất mà tổ chức Minh bạch
thế giới đánh giá đối với Việt Nam và là năm có mức tăng điểm cao nhất từ trước đến
nay; cũng là sự khẳng định những kết quả tích cực trong cơng tác phịng chống tham
nhũng ở Việt Nam. Điều đó đã thể hiện quyết tâm chính trị cùng với những hành động
quyết liệt, thực hiện những giải pháp hiệu quả của Đảng và Nhà nước trong cơng tác
phịng chống tham nhũng. Trong năm 2019, cơng tác phịng chống tham nhũng đã có
bước tiến mạnh mẽ với nhiều chủ trương, giải pháp đột phá, đi vào chiều sâu, do đó tham
nhũng được kiềm chế, từng bước ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm, góp phần
quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao uy tín và vị
thế của nước ta trên trường quốc tế. Ví dụ điển hình như những tháng đầu năm 2020, ban
chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng yêu cầu tập trung đưa ra xét xử sơ thẩm
10 vụ án nghiêm trọng, phức tạp được dư luận xã hội quan tâm. Như vậy có thể khẳng
định rằng, cơng tác phịng chống tham nhũng ở Việt Nam đã đạt được những kết quả
đáng ghi nhận; nạn tham nhũng đã bị ngăn chặn, đẩy lùi; niềm tin của nhân dân vào sự
lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước được nâng lên. Tuy nhiên, nhiên cạnh kết
quả đạt được, cơng tác phịng chống tham nhũng ở Việt Nam vẫn cịn một số hạn chế
như: cơng tác tun truyền, giáo dục về phòng chống tham nhũng hiệu quả chưa cao, hiện
tượng phải hối lộ, bôi trơn hoặc tác động bằng hình thức khác để được thuận lợi hơn
trong giải quyết cơng việc cịn phổ biến; một số cơ chế, chính sách cịn thiếu chặt chẽ,
chưa phù hợp với thực tiễn; thực thi pháp luật có lúc, có nơi chưa nghiêm. Cơng tác tổ
chức, cán bộ, kiểm sốt tài sản, thu nhập còn nhiều hạn chế, vướng mắc; vấn đề phát
hiện, xử lý tham nhũng chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là tự phát hiện, xử lý tham nhũng
trong nội bộ...

6

Số liệu do tổ chức Minh bạch thế giới công bố

16

_____________________________________________________________________________________

3.2.4. Về việc phát hiện và xử lý tham nhũng
PACA7 2018 đánh giá công tác phát hiện các hành vi tham nhũng chủ yếu qua 5
tiêu chí và có 25 điểm: công tác tự kiểm tra nội bộ; công tác thanh tra; công tác giải quyết
tố cáo tham nhũng; công tác giám sát và công tác điều tra, truy tố, xét xử các hành vi
tham nhũng. Điểm số bình quân cả nước ở phát hiện các hành vi tham nhũng mới chỉ đạt
39,384% với yêu cầu (tương ứng 9.846/25 điểm). Kết quả này thấp hơn kết quả thực hiện
ở cùng nội dung so với PACA 2017 (40,58% tương ứng với 10,14/25 điểm). Đây là năm
thứ hai liên tiếp điểm số giảm so với năm trước đó (điểm số ở nội dung này của PACA
2016 là 11,02/25 điểm, tương ứng với 44,1%).. Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta
đang đẩy mạnh cuộc chiến chống tệ nạn tham nhũng, tăng cường công tác kiểm tra, thanh
tra và giám sát nhằm phát hiện các hành vi tham nhũng thì xu hướng giảm dần này đi
ngược với nỗ lực của cơng cuộc phịng, chống tham nhũng hiện nay của Đảng và nhà
nước. Kết quả phát hiện tham nhũng vẫn chủ yếu thông qua công tác thanh tra, điều tra,
truy tố, xét xử; trong đó, truy tố, xét xử vẫn là kênh quan trọng trong việc phát hiện các
hành vi tham nhũng. Pháp luật quy định các tiêu chí đánh giá việc xử lý tham nhũng bao
gồm những thành phần: 8 kết quả xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính đối với tổ chức, cá
nhân có vi phạm; kết quả xử lý trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra tham nhũng; kết
quả xử lý hình sự người có hành vi tham nhũng và số lượng tiền, tài sản tham nhũng
được kiến nghị thu hồi. Kết quả xử lý hành vi tham nhũng năm 2018 có xu hướng tăng
hơn đã phản ánh nỗ lực lớn của các cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án nhân dân các
cấp trong việc điều tra, truy tố, xét xử tội phạm tham nhũng tại các địa phương. Có thể
nói, sự nỗ lực này tạo tiền đề thuận lợi cho việc thu hồi tài sản do hành vi tham nhũng
vào các năm tiếp theo. Nhìn chung, tuy phát hiện các hành vi tham nhũng đều thấp hơn
năm trước nhưng chỉ số xử lý hành vi tham nhũng trong vài năm liên tiếp gần đây có kết
quả khả quan, năm sau cao hơn năm trước, cho thấy tính chủ động của địa phương trong
xử lý tội phạm tham nhũng. Bên cạnh đó, kết quả xử lý tội phạm tham nhũng có xu

hướng tiến triển hơn so với kết quả đánh giá của các chỉ số khác. Việc đánh giá cơng tác
phịng chống tham nhũng nói chung, đánh giá chỉ số phát hiện và xử lý tham nhũng nói
riêng đã bám khá sát thực tế tại các địa phương. Tuy nhiên, sự tỷ lệ nghịch giữa nội dung
phát hiện và xử lý tham nhũng cũng cho thấy việc phát hiện hành vi tham nhũng qua
công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, giải quyết tố cáo tham nhũng... tại các địa phương
khơng cải thiện mà có dấu hiệu giảm; trong khi việc xử lý hình sự có dấu hiệu tăng do
thực tế nhiều vụ án về tham nhũng còn tồn đọng, phức tạp, kéo dài; việc xử lý các tội

7
8

Bộ tiêu chí đánh giá cơng tác phịng chống tham nhũng cấp tỉnh
theo quy định tại khoản 2 điều 19 nghị định 59/2019/NĐ-CP

17


_____________________________________________________________________________________

phạm về hành vi tham nhũng tập trung vào những vụ án lớn theo chỉ đạo của ban chỉ đạo
trung ương về phòng chống tham nhũng.
3.2.5. Về việc thu hồi tài sản tham nhũng
Tỷ lệ thu hồi tài sản trong đa số các vụ án tham nhũng có tăng nhưng còn thấp so với
số phải thu hồi. Số tiền, tài sản bị thất thoát do tham nhũng rất lớn nhưng tài sản để đảm
bảo thi hành án thì nhỏ, chưa có các biện pháp, quy định cụ thể để truy tìm tài sản của
người phải thi hành án bị che giấu nguồn gốc. Các cơ quan tiến hành tố tụng vẫn chưa
chú trọng áp dụng kịp thời các biện pháp cưỡng chế, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản
trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, thậm chí, trong một số vụ án, vụ việc
vẫn cịn để xảy ra tình trạng có đối tượng bỏ trốn, tẩu tán tài sản ra nước ngoài. Hợp tác
quốc tế trong thu hồi tài sản tham nhũng cịn khó khăn, vướng mắc.

3.2.6. Về việc tặng quà và nhận quà tặng
- Nhận quà và tặng quà trong các dịp lễ, tết, sinh nhật,... vốn là thói quen bình thường
trong văn hóa của người Việt. Tuy nhiên đối với người có chức vụ, quyền hạn làm việc
trong cơ quan nhà nước, vấn đề này rất tế nhị và cũng rất trở thành một cách tham nhũng.
Nhằm tăng cường cơng tác phịng, chống tham nhũng và quản lý tài sản công, pháp luật
hiện hành quy định cán bộ, công chức, viên chức, người có chức vụ, quyền hạn:
- Khơng được sử dụng tài chính cơng, tài sản cơng làm q tặng, trừ trường hợp tặng q
vì mục đích từ thiện, đối ngoại và trong trường hợp cần thiết khác theo quy định của pháp
luật; việc tặng quà phải thực hiện đúng chế độ, định mức, tiêu chuẩn, đối tượng theo quy
định của pháp luật; cơ quan, đơn vị tặng quà phải hạch tốn kế tốn và thực hiện cơng
khai trong cơ quan, đơn vị mình theo đúng quy định của pháp luật.
- Không được trực tiếp hoặc gián tiếp nhận quà tặng dưới mọi hình thức của cơ quan, tổ
chức, đơn vị, cá nhân có liên quan đến cơng việc do mình giải quyết hoặc thuộc phạm vi
quản lý của mình. Trường hợp khơng từ chối được thì phải báo cáo Thủ trưởng cơ quan,
tổ chức, đơn vị mình hoặc Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp trên trực tiếp và nộp
lại quà tặng để xử lý theo quy định pháp luật trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày
nhận được quà tặng. Việc báo cáo phải được thể hiện bằng văn bản và có đầy đủ các nội
dung: Họ, tên, chức vụ, cơ quan, địa chỉ của người tặng quà; loại và giá trị của quà tặng;
thời gian, địa điểm và hoàn cảnh cụ thể khi nhận quà tặng; mối quan hệ với người tặng
quà. Tùy thuộc vào đặc tính của quà tặng đã nhận, việc xử lý đối với quà tặng đã nhận

18


_____________________________________________________________________________________

của các cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc người có chức vụ, quyền hạn sẽ phải tuân theo các
quy tắc khác nhau theo điều 27 của nghị định 59.

CHƯƠNG IV : GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ

4.1. Trách nhiệm phòng, chống hành vi tham nhũng
4.1.1. Đối với cơ quan, tổ chức, đơn vị và doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngồi nhà nước
Thứ nhất, thực hiện cơng khai, minh bạch để phòng ngừa tham nhũng. Luật PCTN9
năm 2018 đã quy định các nội dung và thủ tục hành chính để giải quyết các nội dung cần
công khai, minh bạch bao gồm: Việc thực hiện chính sách, pháp luật có nội dung liên
quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của cán bộ, công chức, viên chức; người lao động; cán
bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang và công dân; Việc bố trí, quản lý, sử dụng tài chính
cơng, tài sản cơng hoặc kinh phí huy động từ các nguồn hợp pháp khác; Công tác tổ chức
cán bộ của cơ quan, tổ chức, đơn vị; quy tắc ứng xử của người có chức vụ, quyền hạn;
Việc thực hiện chính sách, pháp luật có nội dung khơng thuộc trường hợp quy định nêu
trên mà theo quy định của pháp luật phải công khai, minh bạch.Việc cơng khai được thực
hiện bằng các hình thức, như: Công bố tại cuộc họp của cơ quan, tổ chức, đơn vị; Niêm
yết tại trụ sở của cơ quan, tổ chức, đơn vị; Thông báo bằng văn bản đến cơ quan, tổ chức,
đơn vị, cá nhân có liên quan; Phát hành ấn phẩm; Thông báo trên phương tiện thông tin
đại chúng; Đăng tải trên cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử; Tổ chức họp báo;
Cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân và có thể thực hiện
thêm các hình thức phù hợp khác. So với quy định của Luật PCTN năm 2005, thì họp báo
là hình thức cơng khai mới, theo đó cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm tổ chức họp
báo, phát ngơn và cung cấp thơng tin cho báo chí định kỳ hoặc đột xuất về tổ chức và
hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị mình, về cơng tác phịng, chống tham nhũng và
xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng theo quy định của pháp luật về báo chí. Cơ quan, tổ
chức, đơn vị phải tổ chức họp báo, phát ngơn và cung cấp thơng tin cho báo chí đột xuất
đối với vụ việc có liên quan đến tổ chức và hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị mình
mà dư luận xã hội quan tâm, trừ trường hợp pháp luật về báo chí có quy định khác.
Thứ hai, phịng ngừa tham nhũng thơng qua việc xây dựng, ban hành và thực hiện định
mức, tiêu chuẩn, chế độ. Luật PCTN năm 2018 đã quy định cơ quan nhà nước, trong
phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, có trách nhiệm xây dựng, ban hành, công khai
quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ; thực hiện và công khai kết quả thực hiện quy
định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ. Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị
sự nghiệp công lập và các tổ chức, đơn vị khác có sử dụng tài chính công, hướng dẫn áp

dụng hoặc phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền xây dựng, ban hành, cơng khai
định mức, tiêu chuẩn, chế độ áp dụng trong tổ chức, đơn vị mình, thực hiện và cơng khai
9

Phịng chống tham nhũng

19


_____________________________________________________________________________________

kết quả thực hiện quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ đó. Cơ quan, tổ chức, đơn vị
khơng được ban hành định mức, tiêu chuẩn, chế độ trái pháp luật.
Thứ ba, thực hiện Quy tắc ứng xử của người có chức vụ, quyền hạn. Theo đó, Luật
quy định người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khi thực hiện nhiệm
vụ, công vụ và trong quan hệ xã hội phải thực hiện quy tắc ứng xử, bao gồm các chuẩn
mực xử sự là những việc phải làm hoặc không được làm phù hợp với pháp luật và đặc thù
nghề nghiệp nhằm bảo đảm liêm chính, trách nhiệm, đạo đức cơng vụ. Người có chức vụ,
quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị không được nhũng nhiễu trong giải quyết công
việc; không được thành lập, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp tư nhân, công ty
trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã, trừ trường hợp luật
có quy định khác; khơng được tư vấn cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khác ở trong
nước và nước ngồi về cơng việc có liên quan đến bí mật nhà nước, bí mật cơng tác, cơng
việc thuộc thẩm quyền giải quyết hoặc tham gia giải quyết; không được thành lập, giữ
chức danh, chức vụ quản lý, điều hành doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu
hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã thuộc lĩnh vực mà trước đây mình có
trách nhiệm quản lý trong thời hạn nhất định theo quy định của Chính phủ; không được
sử dụng trái phép thông tin của cơ quan, tổ chức, đơn và không được làm những việc
khác mà người có chức vụ, quyền hạn khơng được làm theo quy định của Luật Cán bộ,
công chức, Luật Viên chức, Luật Doanh nghiệp và luật khác có liên quan. Người đứng

đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan nhà nước khơng được góp vốn vào doanh
nghiệp hoạt động trong phạm vi ngành, nghề mà người đó trực tiếp thực hiện việc quản
lý nhà nước hoặc để vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con kinh doanh trong phạm vi ngành, nghề
do người đó trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước.
Người được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ nếu biết hoặc buộc phải biết nhiệm vụ,
công vụ được giao có xung đột lợi ích thì phải báo cáo người có thẩm quyền để xem xét,
xử lý. Cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân khi phát hiện có xung đột lợi ích của người có
chức vụ, quyền hạn thì phải thơng tin, báo cáo cho người trực tiếp quản lý, sử dụng người
đó để xem xét, xử lý. Người trực tiếp quản lý, sử dụng người có chức vụ, quyền hạn khi
phát hiện có xung đột lợi ích và nếu thấy việc tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ khơng
bảo đảm tính đúng đắn, khách quan, trung thực thì phải xem xét, áp dụng một trong các
biện pháp: Giám sát việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ được giao của người có xung đột
lợi ích; Đình chỉ, tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ được giao của người có
xung đột lợi ích; Tạm thời chuyển người có xung đột lợi ích sang vị trí cơng tác khác.
Thứ tư, thực hiện chuyển đổi vị trí cơng tác. Theo đó, cơ quan, tổ chức, đơn vị theo
thẩm quyền có trách nhiệm định kỳ chuyển đổi vị trí cơng tác đối với cán bộ, cơng chức
khơng giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý và viên chức trong cơ quan, tổ chức, đơn vị mình
nhằm phịng ngừa tham nhũng.Việc chuyển đổi vị trí cơng tác phải bảo đảm khách quan,
hợp lý, phù hợp với chuyên môn, nghiệp vụ và khơng làm ảnh hưởng đến hoạt động bình

20


_____________________________________________________________________________________

thường của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Vị trí công tác và thời hạn phải định kỳ chuyển đổi
bao gồm: người có chức vụ, quyền hạn làm việc tại một số vị trí liên quan đến cơng tác tổ
chức cán bộ, quản lý tài chính cơng, tài sản cơng, đầu tư công, trực tiếp tiếp xúc và giải
quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân khác phải được chuyển đổi vị trí
cơng tác.

Thứ năm, thực hiện cải cách hành chính, ứng dụng khoa học, cơng nghệ trong quản lý
và thực hiện thanh tốn khơng dùng tiền mặt để phòng ngừa tham nhũng. Luật PCTN
năm 2018 đã quy định cơ quan, tổ chức, đơn vị, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của
mình, có trách nhiệm cơng khai, hướng dẫn thủ tục hành chính, đơn giản hóa và cắt giảm
thủ tục trực tiếp tiếp xúc với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân khi giải quyết công việc;
Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ, việc quản lý, sử dụng
tài chính cơng, tài sản cơng; Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công
chức, viên chức; quy định về vị trí việc làm trong cơ quan, tổ chức, đơn vị mình. Cơ
quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm tăng cường đầu tư trang thiết bị, nâng cao năng lực,
đẩy mạnh sáng tạo và ứng dụng khoa học, công nghệ trong tổ chức và hoạt động của cơ
quan, tổ chức, đơn vị mình. Thực hiện việc thanh tốn khơng dùng tiền mặt đối với các
khoản thu, chi có giá trị lớn tại địa bàn đáp ứng điều kiện về cơ sở hạ tầng để thực hiện
việc thanh tốn khơng dùng tiền mặt theo quy định của Chính phủ; các khoản chi lương,
thưởng và chi khác có tính chất thường xuyên.
Thứ sáu, tăng cường kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn
trong cơ quan, đơn vị, tổ chức. So với quy định của Luật PCTN năm 2005, Luật PCTN
năm 2018 có nhiều điểm mới, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định về kiểm sốt tài
sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Luật đã mở rộng thêm đối tượng và bổ
sung thêm một số loại tài sản, thu nhập phải kê khai; quy định nhiệm vụ của cơ quan
kiểm soát tài sản, thu nhập và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên
quan trong kiểm soát tài sản, thu nhập. Luật cũng đã quy định cơ quan kiểm soát tài sản,
thu nhập xác minh tài sản, thu nhập khi có dấu hiệu rõ ràng về việc kê khai tài sản, thu
nhập không trung thực; có biến động tăng về tài sản, thu nhập từ 300.000.000 đồng trở
lên so với tài sản, thu nhập đã kê khai lần liền trước đó mà người có nghĩa vụ kê khai giải
trình khơng hợp lý về nguồn gốc; có tố cáo về việc kê khai tài sản, thu nhập không trung
thực và đủ điều kiện thụ lý theo quy định của Luật Tố cáo; thuộc trường hợp xác minh
theo kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập hằng năm đối với người có nghĩa vụ kê khai
được lựa chọn ngẫu nhiên hoặc có yêu cầu hoặc kiến nghị của cơ quan, tổ chức, đơn vị,
cá nhân có thẩm quyền theo quy định .
4.1.2. Đối với công dân

Công dân có quyền phát hiện, phản ánh, tố cáo, tố giác, báo tin về hành vi tham nhũng
và được bảo vệ, khen thưởng theo quy định của pháp luật; có quyền kiến nghị với cơ

21


_____________________________________________________________________________________

quan nhà nước hồn thiện pháp luật về phịng, chống tham nhũng và giám sát việc thực
hiện pháp luật về phịng, chống tham nhũng. Cơng dân có nghĩa vụ hợp tác, giúp đỡ cơ
quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong phòng, chống tham nhũng.10
4.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cơng tác phịng, chống tham nhũng ở Việt
Nam
Để nâng cao hiệu quả công tác PCTN trong thời gian tới, cần triển khai thực hiện một
số giải pháp sau:
Một là tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về phịng, chống tham nhũng. Cơ quan thơng
tin, truyền thơng và cơ quan, tổ chức, đơn vị khác, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn
của mình, có trách nhiệm tun truyền, phổ biến, giáo dục về phòng, chống tham nhũng
nhằm nâng cao nhận thức cho cơng dân và người có chức vụ, quyền hạn. Cơ sở giáo dục,
đào tạo, bồi dưỡng có trách nhiệm đưa nội dung giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống
nhằm phòng, chống tham nhũng vào chương trình giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng đối với
học sinh trung học phổ thông, sinh viên, học viên và người có chức vụ, quyền hạn theo
quy định của pháp luật.
Hai là, phát huy vai trị tích cực của báo chí, truyền thơng, kiểm sốt, quản lý tốt các
hoạt động báo chí, xuất bản, internet và mạng xã hội. Việc phát huy vai trị, trách nhiệm
của các cơ quan báo chí, truyền thông trong đấu tranh với các luận điệu thù địch, sai trái,
phịng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Các cơ quan báo chí, truyền thơng phải
phản ánh trung thực, kịp thời, góp phần đưa chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước
vào cuộc sống và là kênh thông tin quan trọng phát hiện những mặt tiêu cực trong xã hội,
những biểu hiện suy thoái của cán bộ, đảng viên, cơng chức, viên chức. Bên cạnh đó, báo

chí, truyền thơng đóng vai trị giám sát và phản biện xã hội; nâng cao hiệu quả tuyên
truyền, nêu gương người tốt, việc tốt, lấy nhân tố tích cực để đẩy lùi tiêu cực, chú trọng
việc giáo dục đạo đức bằng cách nêu gương của cán bộ, đảng viên.
Ba là công khai, minh bạch về tổ chức và hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Cơ
quan, tổ chức, đơn vị phải công khai, minh bạch thông tin về tổ chức, hoạt động của cơ
quan, tổ chức, đơn vị mình, trừ nội dung thuộc bí mật nhà nước, bí mật kinh doanh và nội
dung khác theo quy định của pháp luật. Việc cơng khai, minh bạch phải bảo đảm chính
xác, rõ ràng, đầy đủ, kịp thời theo trình tự, thủ tục do cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm
quyền quy định và phù hợp với quy định của pháp luật.
Bốn là, các cấp ủy, tổ chức đảng cần chú trọng công tác kiểm tra, giám sát việc thực
hiện cam kết của cán bộ, đảng viên ở địa phương, cơ quan, đơn vị. Từng tổ chức cơ sở
đảng cần hoàn thiện và thực hiện nghiêm quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ,
10

Bộ Luật Phòng, Chống Tham nhũng 2018

22


_____________________________________________________________________________________

đảng viên, trước hết là của bí thư cấp ủy các cấp. Tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức,
nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ; đề cao tinh thần tự phê bình và phê bình, khắc phục
tình trạng nể nang, né tránh, ngại đấu tranh với những biểu hiện vi phạm. Đồng thời, có
cơ chế bảo vệ, khuyến khích người dám đấu tranh, bảo đảm ngăn chặn kịp thời mọi biểu
hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngay từ cơ sở. Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng
cần tích cực, chủ động và kịp thời bổ sung những nội dung phù hợp; phối hợp chặt chẽ
với công tác bảo vệ chính trị nội bộ trong phát hiện, xử lý cán bộ, đảng viên vi phạm.
Từng cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp nắm rõ thực trạng và nguy cơ của
tình hình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngay trong tổ chức mình; kịp thời phát hiện

sớm và ngăn chặn hiệu quả mọi biểu hiện vi phạm. Tăng cường hơn nữa vai trò, hiệu quả
hoạt động của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, các cơ quan nội
chính, ủy ban kiểm tra các cấp cũng như các cơ quan pháp luật.
Sáu là, coi trọng giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên. Có
thấm nhuần đạo đức cách mạng, cán bộ, đảng viên mới giữ gìn được lối sống trong sạch,
kiên quyết đấu tranh với chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng và mọi tệ nạn xã hội.
Chính phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên là sức “đề kháng”
mạnh mẽ chống lại mọi suy thối, biến chất.
Bảy là, hồn thiện chính sách tiền lương và chế độ đãi ngộ để từng bước nâng cao đời
sống vật chất, tinh thần và lợi ích thiết thân của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Cần phải bảo
đảm thu nhập, tiền lương tương xứng với sự đóng góp, phù hợp với cơng sức, trí tuệ của
mỗi người đã cống hiến; thực hiện đẩy mạnh cải cách tiền lương, thu nhập, chính sách
nhà ở đảm bảo cuộc sống cho cán bộ, đảng viên, công chức để góp phần PCTN. Ngồi sự
nỗ lực vươn lên của bản thân mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức thì trách
nhiệm của cấp ủy đảng, chính quyền, người đứng đầu cơ quan, đơn vị các cấp phải thật
sự quan tâm đến điều kiện làm việc, thu nhập và cuộc sống cho họ. Chống đặc quyền, đặc
lợi, đồng thời có những chính sách, quy định chế độ khen thưởng cả về vật chất và tinh
thần, bảo đảm công khai, dân chủ, công bằng giữa các cấp quản lý cán bộ và giữa cán bộ,
công chức với nhân dân.11

11

ThS Nguyễn Văn Hùng (Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh): “Thực trạng và một số
giải pháp phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiện nay”

23


_____________________________________________________________________________________

CHƯƠNG V :KINH NGHIỆM RÚT RA TRONG CƠNG TÁC PHỊNG,
CHỐNG THAM NHŨNG
5.1. Biến phòng, chống tham nhũng thành hành động thực tế của cán bộ, đảng viên,
công chức, viên chức và nhân dân
Trong giai đoạn 2013-2020, dưới sự giám sát của Đảng, thanh tra, kiểm toán của Nhà
nước được tăng cường, góp phần phát hiện và xử lý nghiêm minh các sai phạm cũng như
siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, bộ máy nhà nước, đã và đang góp phần nâng cao
hiệu quả cơng tác phịng, chống tham nhũng 12. Song, cũng từ đó, ta cũng rút ra được một
kinh nghiệm lớn trước hết là sự gương mẫu, quyết liệt, nói đi đơi với làm 13của các đồng
chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, cơ
quan, tổ chức, đơn vị trong cơng tác PCTN. Theo Tư tưởng Hồ Chí Minh, lời nói đi đơi
với việc làm, nói được làm được đều mang lại hiệu quả rất lớn, và điều đó càng quan
trọng hơn đối với những cán bộ, lãnh đạo cấp cao, lấy đó làm yếu tố tiên quyết để nhân
dân noi gương, học tập. Muốn vậy, mỗi cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần tự học,
tự nghiên cứu, thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng để công tác phịng, chống tham
nhũng gắn liền với cơng tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Trong thời kỳ dịch bệnh COVID-19 diễn biến đầy phức tạp, bên cạnh tập trung cho
việc ngăn ngừa, phòng chống dịch bệnh, việc biến cơng tác phịng, chống tham nhũng
thành hành động cụ thể càng là yếu tố tiên quyết, khi bên cạnh đó vẫn cịn xuất hiện
những cán bộ, đảng viên khơng gương mẫu, khơng phát huy vai trị xung kích đi đầu
trong cơng tác phịng, chống dịch, thậm chí cịn lợi dụng quyền hạn, nhiệm vụ được giao
mà vi phạm các quy định phịng, chống dịch với mục đích trục lợi trong sử dụng, mua
sắm công, nâng khống giá trị thiết bị y tế, làm thất thoát ngân sách nhà nước, đồng thời
đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, cụ thể hơn là trường hợp vụ án tham
nhũng vật tư y tế tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội (CDC Hà Nội) 14.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đó đã ký ban hành Quy định số 32-QĐ/TW quy định
về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo
Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thay thế Quy định số 211-QĐ/TW
ngày 25/12/2019 của Bộ Chính trị khóa XII về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ

12

Nguồn:
/>13
Bộ Chính trị, Chỉ thị 05- CT/TW ngày 15 tháng 5 năm 2016 Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh.
14
Nguồn:
/>ung-9-bi-can-khac-ve-toi-vi-pham-quy-dinh-ve-dau-thau-gay-hau-qua-nghiem-trong-308776/

24


_____________________________________________________________________________________

làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng.
Qua nghiên cứu một số vụ án tham nhũng điển hình cho thấy ở những Cơ quan, đơn vị để
xảy ra tham nhũng có nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân chủ yếu là thiếu sự
lãnh đạo sâu sát và sự chỉ đạo kịp thời của cấp uỷ Đảng cơ sở, buông lỏng công tác bồi
dưỡng, giáo dục, kiểm tra và xử lý kỷ luật đảng viên. Chính vì thế để đảm bảo cho cơng
tác đấu tranh phịng, chống tham nhũng thực hiện theo đúng mong muốn, trước hết đòi
hỏi các cấp uỷ Đảng phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong từng Cơ quan, đơn vị
của mình bằng việc ra các nghị quyết, chun đề cụ thể hố cơng tác đấu tranh phòng,
chống tham nhũng để phổ biến tới tất cả các đảng viên; việc giới thiệu đảng viên vào giữ
các chức vụ liên quan đến điều hành về lĩnh vực kinh tế, quản lý các dự án phải có sự lựa
chọn đúng đắn, đề cử người có năng lực, trình độ, có trách nhiệm và có phẩm chất đạo
đức tốt nhằm ngăn ngừa hành vi tham nhũng có thể xảy ra. Khi phát hiện có hành vi tham
nhũng, cấp uỷ Đảng phải có biện pháp xử lý kịp thời, khơng được bao che, gây khó khăn
cho Cơ quan tiến hành tố tụng mà phải tạo mọi điều kiện thuận lợi để các Cơ quan này
hoàn thành nhiệm vụ.

Việc này sẽ hình thành kinh nghiệm đấu tranh phịng, chống tham nhũng, đồng thời
ngăn chặn, đẩy lùi tiêu cực, làm trong sạch đội ngũ cán bộ, đảng viên, cũng như củng cố,
tăng cường niềm tin của nhân dân đối với vai trò lãnh đạo của Đảng.
5.2. Kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phòng ngừa, chủ động phát hiện và kiên quyết
xử lý nghiêm minh, kịp thời
Tham nhũng từ lâu được biết là một “căn bệnh” xuất hiện từ sớm trong xã hội loài
người, ngay khi xã hội biết phân chia giai cấp và quyền lực. Sớm nhận biết những nguy
cơ xuất hiện, việc quan trọng nhất trong cơng tác phịng, chống tham nhũng vẫn là nhất
quán quan điểm “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Theo lời phát biểu của Đồng chí Phan
Đình Trạc – Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương tại Phiên họp
18 Ban Chỉ đạo Trung ương về phịng, chống tham nhũng, có nói rằng: “Trong tình hình
hiện nay, phịng ngừa là chính, cơ bản, lâu dài, phát hiện, xử lý là quan trọng, cấp bách”.
Phòng ngừa tốt sẽ đẩy lùi những mầm mống của tham nhũng, qua đó góp phần giữ vững
ổn định xã hội. Để bảo đảm cho cơng tác đấu tranh phịng, chống tham nhũng có hiệu quả
cần phải phát huy vai trị giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, Đại biểu
Quốc hội; tăng cường kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán Nhà nước... để phát hiện và
ngăn chặn kịp thời hành vi tham nhũng nhằm từng bước hạn chế loại tội phạm này trong
điều kiện đổi mới kinh tế và hội nhập kinh tế hiện nay. Trong những năm vừa qua, nhằm
phát huy toàn bộ sức mạnh tập hợp từ cả hệ thống chính trị và tồn dân trong cơng tác
phịng, chống tham nhũng, cấp ủy các cấp đã tích cực triển khai và thực hiện đúng những
chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, trong đó có đặt trọng tâm vào kinh nghiệm
cơng tác tun truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng nhằm

25