Luận văn thạc sĩ xây dựng và sử dụng webquest trong dạy học một số kiến thức chương “chất rắn và chât lỏng sự chuyển thể”, vật lí 10 trung học phổ thông

MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa................................................................................................................i
Lời cam đoan...............................................................................................................ii
Lời cảm ơn.................................................................................................................iii
Mục lục........................................................................................................................1
Danh mục các chữ viết tắt...........................................................................................3
Danh mục các bảng, biểu đồ, đồ thị, hình vẽ và sơ đồ................................................4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................................................... 2
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, HÌNH VẼ VÀ SƠ ĐỒ....................................................................4
MỞ ĐẦU
6
1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................................................6
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu......................................................................................................................8
3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài.....................................................................................................................9
4. Giả thuyết khoa học................................................................................................................................9
5. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài....................................................................................................................9
6. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................................................9
7. Phạm vi nghiên cứu................................................................................................................................9
8. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................................................10
9. Cấu trúc luận văn..................................................................................................................................10
NỘI DUNG
11

Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG WEBQUEST VÀO DẠY HỌC VẬT LÍ.....................................

1.1. Webquest và vai trị của webquest trong dạy học vật lí...................................................................11
1.1.1. Khái niệm webquest.......................................................................................................................11
1.1.1.1. Định nghĩa...................................................................................................................................11
1.1.1.2. Phân loại......................................................................................................................................12
1.1.1.3. Đặc điểm......................................................................................................................................12

1.1.2. Cấu trúc của webquest...................................................................................................................14
1.1.2.1. Giới thiệu.....................................................................................................................................14
1.1.2.2. Nhiệm vụ......................................................................................................................................15
1.1.2.3. Tiến trình.....................................................................................................................................23
1.1.2.4. Đánh giá......................................................................................................................................23
1.1.2.5. Kết luận........................................................................................................................................23
1.1.3. Vai trị của webquest trong dạy học Vật lí......................................................................................23
1.1.4. Sử dụng webquest trong dạy học vật lí theo hướng phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh.24
1.2. Quy trình thiết kế webquest theo hướng phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh......................25
1.2.1. Nguyên tắc thiết kế.........................................................................................................................25
1.2.2. Quy trình thiết kế............................................................................................................................27
1.2.2.1. Chọn và giới thiệu chủ đề............................................................................................................27
1.2.2.2.Tìm nguồn tài liệu học tập............................................................................................................28
1.2.2.3. Xác định mục đích........................................................................................................................29
1.2.2.4. Xác định nhiệm vụ.......................................................................................................................29
1.2.2.5. Thiết kế tiến trình.........................................................................................................................29
1.2.2.6 Trình bày trang Web.....................................................................................................................29
1.2.2.7. Thực hiện webquest....................................................................................................................30
1.2.2.8. Đánh giá, sửa chữa.....................................................................................................................30
1.3. Các biện pháp hỗ trợ cho học sinh trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ.....................................30
1.3.1. Nâng cao hoạt động hợp tác nhóm...............................................................................................30
1.3.2. Rèn luyện các kĩ năng hợp tác trong cùng một nhóm....................................................................31
1.3.3. Các kỹ năng cần có để thực hiện tốt các nhiệm vụ của webquest.................................................31

1


1.3.4. Hỗ trợ các phương tiện làm việc....................................................................................................33
1.4. Các loại nguồn thơng tin cần sử dụng trong mơn vật lí....................................................................33
1.4.1.Cách khai thác tư liệu từ internet....................................................................................................33

1.4.2. Khai thác dữ liệu từ các phần mềm vật lí.......................................................................................34
1.4.3. Biên tập và xử lí các thơng tin........................................................................................................35
1.4.4. Xây dựng các dữ liệu text...............................................................................................................36
1.5. Thực trạng của việc sử dụng webquest vào dạy học vật lí ở trường THPT.......................................36
1.6. Kết luận chương 1.............................................................................................................................39

Chương 2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG WEBQUEST VÀO DẠY MỘT SỐ KIẾN THỨC CHƯƠNG “CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG.
SỰ CHUYỂN THỂ” VẬT LÍ 10 THPT......................................................................................................................

2.1. Phân tích mục tiêu, cấu trúc lôgic nội dung kiến chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể”
Vật lý 10 THPT...........................................................................................................................................41
2.2. Mục tiêu, nội dung các kiến thức cần dạy trong webquest “Sự nở vì nhiệt”....................................43
2.3. Xây dựng webquest “sự nở vì nhiệt”.................................................................................................44
2.3.1. Sự nở dài của vật rắn.....................................................................................................................45
2.3.2. Sự nở khối của vật rắn....................................................................................................................49
2.3.3. Giải thích sự nở vì nhiệt của vật rắn theo quan điểm cấu tạo nguyên tử......................................58
2.3.4. Đi tìm hiểu thực tế..........................................................................................................................63
2.4. Sử dụng webquest trong dạy học một số kiến thức chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể”.
..................................................................................................................................................................71
2.4.1. Xây dựng kế hoạch dạy học sử dụng webquest.............................................................................71
2.4.2. Thiết kế tiến trình dạy học..............................................................................................................71

Chương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM..................................................................................................................................

3.1. Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm...................................................................................76
3.2. Đối tượng và phạm vi thực nghiệm sư phạm...................................................................................77
3.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm.................................................................................................77
3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm...........................................................................................79
3.4.1. Đánh giá tiến trình dạy học............................................................................................................79
3.4.2. Đánh giá định lượng.......................................................................................................................86

3.4.3. Kiểm định giả thuyết thống kê.......................................................................................................90
3.5. Kết luận chương 3.............................................................................................................................91
KẾT LUẬN
93
TÀI LIỆU THAM KHẢO
95

PHỤ LỤC..................................................................................................................P1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt
CNTT

:
:

Viết đầy đủ
Công nghệ thông tin

DH
ĐC

:
:

Dạy học
Đối chứng

GV

:

Giáo viên

HS

:

Học sinh

HĐNT

:

Hoạt động nhận thức

PPDH

:

Phương pháp dạy học

QTDH
SGK

:
:

Quá trình dạy học
Sách giáo khoa

THPT

:

Trung học phổ thông

2


TN

:

Thực nghiệm

TNSP

:

Thực nghiệm sư phạm

3


DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, HÌNH VẼ VÀ SƠ ĐỒ
Nội dung

Trang

Bảng

Bảng 2.1

Mẫu tiêu chí đánh giá nội dung Sự nở dài của vật rắn

48

Bảng 2.2

Mẫu tiêu chí đánh giá nội dung Sự nở khối của vật rắn

56

Bảng 2.3

Mẫu tiêu chí đánh giá nội dung Giải thích sự nở vì nhiệt

62

Bảng 2.4

Mẫu tiêu chí đánh giá nội dung Tìm hiểu thực tế

66

Bảng 2.5

Bảng theo dõi cơng việc

66

Bảng 2.6

Biên bản làm việc nhóm

67

Bảng 2.7

Bảng phân cơng cơng việc

67

Bảng 2.8

Phiếu tự đánh giá ý thức làm việc nhóm

68

Bảng 3.1

Các mẫu TN sư phạm được chọn

75

Bảng 3.2

Bảng thống kê Phiếu tự đánh giá ý thức làm việc nhóm

81

Bảng 3.3

Bảng thống kê các điểm số (Xi) của bài kiểm tra

84

Bảng 3.4

Bảng phân phối tần suất

85

Bảng 3.5

Bảng phân phối tần suất lũy tích

86

Bảng 3.6

Bảng phân loại theo học lực

87

Bảng 3.7
Biểu đồ

Bảng tổng hợp các tham số

88

Biểu đồ 3.1 Thể hiện mức độ yêu thích của HS đối với hình thức Tổ chức
dạy học sử dụng webquest

80

Biểu đồ 3.2 Biểu đồ phân phối tần suất của hai nhóm

85

Biểu đồ 3.3 Biểu đồ phân phối tần suất lũy tích

86

Biểu đồ 3.4 Biểu đồ phân loại theo học lực của hai nhóm
Đồ thị

87

Đồ thị 3.1

Đồ thị phân phối tần suất của hai nhóm

85

Đồ thị 3.2
Hình

Đồ thị phân phối tần suất lũy tích của hai nhóm

86

Hình 2.1

Trang Giới thiệu

45

Hình 2.2

Trang Sự nở dài của vật rắn

47

Hình 2.3

Rơ le nhiệt contactor ABB TA25DU 18..25A

50

4


Hình 2.4

Cấu tạo bàn là

51

Hình 2.5

Đèn chớp tắt

52

Hình 2.6

Sự nở diện tích

53

Hình 2.7

Vịi nước nóng chảy vào nắp kim loại

54

Hình 2.8

Trang Sự nở khối của vật rắn

55

Hình 2.9

Đường cong thế năng tương tác giữa các hạt cấu tạo nên vật
rắn

59

Hình 2.10

Trang Giải thích sự nở vì nhiệt

61

Hình 2.11

Trang Phiếu trắc nghiệm

63

Hình 2.12
Sơ đồ

Trang Tìm hiểu thực tế

65

Sơ đồ 1.1

Cấu trúc của một webquest

14

Sơ đồ 1.2

Quy trình thiết kế webquest

28

Sơ đồ 2.1

Cấu trúc logic nội dung chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự
chuyển thể”

42

5


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thời đại ngày nay, khi mà q trình tồn cầu hóa và hội nhập kinh tế
quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ, muốn chiếm lĩnh tri thức đòi hỏi con người phải tự
chủ, sáng tạo và tư duy khoa học. Trước tình hình đó đã đặt ra cho nền giáo dục
nước ta phải có những đổi mới căn bản, tồn diện và đồng bộ, vươn tới ngang tầm
với sự phát triển chung trên thế giới và trong khu vực. Trong đó, đổi mới
phương pháp dạy học là yếu tố quan trọng, cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu trên.
Nhà nước đã đánh giá tầm quan trọng của vấn đề này trong chiến lược phát
triển giáo dục từ 2001 đến 2010 và được khẳng định lại một lần nữa trong dự thảo
chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2020 : “Đổi mới và hiện đại hóa phương
pháp giáo dục. Chuyển từ việc truyền thụ tri thức thụ động thầy giảng, trò ghi sang
hướng dẫn người học chủ động tư duy trong quá trình tiếp cận tri thức; dạy cho
người học phương pháp tự học, tự thu nhận thơng tin một cách có hệ thống và có tư
duy phân tích, tổng hợp, phát triển năng lực của mỗi cá nhân; tăng cường tính chủ
động, tính tự chủ của HS, sinh viên trong q trình học tập…”[3].
Trong những năm qua, giáo dục nước ta đã có nhiều đổi mới về nội dung
cũng như phương pháp dạy học và đã có nhiều cơng trình nghiên cứu đề cập đến
việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tăng cường vai trò chủ thể của học

sinh, phát huy tính tích cực, tự lực, sáng tạo chiếm lĩnh tri thức, trong đó việc giúp
các em có khả năng tự chiếm lĩnh tri thức là một trong những phương pháp cần
thiết [9]. Vì dù giáo viên truyền đạt kiến thức có nhiều đến đâu cũng khơng thể hết
được kho tàng kiến thức đồ sộ của nhân loại.
Thực tế hiện nay, phương pháp này đã được áp dụng một phần nào đó trong
dạy học. Tuy nhiên việc hướng dẫn đó chỉ mang tính lý thuyết và khả năng vận
dụng của học sinh chưa cao đặc biệt là trong việc vận dụng Internet trong quá trình
tự học của học sinh.
Phương pháp tự học (tự nghiên cứu) là phương pháp, trong đó học sinh tự
làm việc cá nhân với tư liệu, tài liệu tham khảo để thu nhận các thông tin cần
thiết. Các tài liệu học tập này có thể do giáo viên cung cấp, chỉ dẫn, trong nhiều
trường hợp cần thiết kèm theo các yêu cầu làm việc cụ thể. Do đó, việc nghiên
cứu đưa ra một giải pháp khắc phục và nhằm giúp các em có thể vận dụng việc
6


tự học, tự giải quyết vấn đề ở trên mạng Internet là rất thiết thực nhằm đổi mới
phương pháp dạy học từng môn học theo đúng yêu cầu đặt ra. [10]
Trong chương trình vật lý phổ thơng, có một số kiến thức, khái niệm,
hiện tượng khá trừu tượng học sinh gặp nhiều khó khăn khi phải tìm hiểu bản chất
của hiện tượng đó. Việc dạy học nội dung chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự
chuyển thể” gặp phải nhiều khó khăn do học sinh khó có thể hình dung hiện tượng.
Tuy nhiên, với những ưu thế về khả năng đồ họa, mô phỏng mà các phương tiện
dạy học hiện đại đem lại sẽ hỗ trợ và khắc phục những khó khăn trên. Qua các bài
giảng dưới dạng web, giáo viên có thể phát huy tác dụng tất cả các giác quan
của học sinh trong quá trình truyền thụ kiến thức, làm cho học sinh nhận biết được
các quan hệ giữa các hiện tượng, tái hiện những khái niệm, quy luật... làm cơ sở
cho việc áp dụng kiến thức đã học vào thực tế sản xuất và đời sống. [10]
Các website phục vụ cho công tác giáo dục xuất hiện ngày càng nhiều. Vì
vậy, theo dự đốn của các chun gia công nghệ thông tin Việt Nam, trong một vài

năm tới, bất kì tổ chức nào, đồn thể nào khơng có Website hoặc các hình thức đưa
thơng tin đến rộng rãi công chúng bằng các phương tiện ICT (Information and
Communication Technology), thì tổ chức, đồn thể đó sẽ trở nên lạc hậu. [15]
Cùng với việc ra đời và phổ biến của Internet, ngày nay việc thu thập và xử
lý thông tin trên mạng là một kỹ năng cần thiết của học sinh trong nghiên cứu và
học tập. Tuy nhiên nếu như giáo viên khơng định hướng thì học sinh sẽ mất rất
nhiều thời gian tìm kiếm vì lượng thơng tin trên mạng quá nhiều, dễ bị chệch
hướng khỏi thân đề tài, nhiều tài liệu được tìm ra với nội dung chuyên mơn khơng
chính xác có thể dẫn đến nhiễu thơng tin, việc tiếp thu kiến thức qua truy cập
thông tin trên mạng có thể chỉ mang tính thụ động mà thiếu sự đánh giá, phê phán
của người học...Để khắc phục những nhược điểm trên của việc học qua mạng,
năm 1995 Bernie Dodge ở trường đại học San Diego State University đã xây dựng
webquest trong dạy học. Với webquest học sinh được tiếp cận với kho tàng tri
thức trên mạng, rèn luyện kĩ năng khai thác thông tin trên mạng, giúp cho việc tự
học của học sinh... nhờ đó mà học sinh nhanh chóng nắm bắt được kiến thức
cần thiết. Webquest giúp tiết kiệm thời gian lên lớp của giáo viên, giúp quá trình
hướng dẫn học sinh lĩnh hội tri thức được dễ dàng hơn, dành nhiều thời gian cho
hoạt động của học sinh nên tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động
nhận thức của học sinh. [7]

7


Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã chọn đề tài: “Xây dựng và sử dụng
webquest trong dạy học một số kiến thức chương “Chất rắn và chât lỏng. Sự
chuyển thể”, vật lí 10 Trung học phổ thơng”.
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Webquest là một phương pháp dạy học mới, được xây dựng trên cơ sở
phương tiện dạy học mới là công nghệ thông tin và Internet. Người đầu tiên xây
dựng phương pháp này là Bernie Dodge ở trường đại học San Diego State

University (Mỹ) vào năm 1995, các đại diện tiếp theo là Tom March (Úc) và Heinz
Moser (Thụy Sĩ) [7]. Ngày nay webquest được sử dụng rộng rãi trên thế giới, trong
giáo dục phổ thông cũng như đại học.
Một số trang Web trên thế giới đã giới thiệu về sự phát triển của webquest ở
các nước và đưa ra quy trình chung để thiết kế webquest.[15], [16], [17] Webquest
được sử dụng như là các bài dạy trực tuyến giúp người học tìm hiểu kiến thức mới
hay dưới dạng như một bài tập lớn (dự án học tập). [15], [18]
Gần đây trong nước đã có một số tác giả nghiên cứu và vận dụng webquest
vào dạy học ở các trường phổ thông.
Nguyễn Văn Cường với “Tài liệu bồi dưỡng Phương pháp dạy học”, của dự
án phát triển giáo dục trung học phổ thông, năm 2007, tác giả đề cập đến nhiều
phương pháp dạy học tích cực trong đó có phương pháp webquest. Tác giả đã đưa ra
khái niệm, đặc điểm, quy trình thiết kế, tiến trình thực hiện, nhiệm vụ của webquest
nói chung nhưng chưa nghiên cứu sâu về sử dụng webquest trong dạy học vật lí [7].
Tổ chức Hợp tác Phát triển và Hỗ trợ Kỹ thuật vùng Fla-măng, Vương quốc
Bỉ (VVOB) đã đưa ra cuốn sách “Cơng nghệ thơng tin cho dạy học tích cực”, năm
2010, sách có đề cập đến việc ứng dụng webquest trong giảng dạy môn Giáo dục
môi trường ở Việt Nam và đưa ra một số đề xuất về việc sử dụng webquest. [14]
Nguyễn Thị Thanh Thủy với đề tài Vận dụng kỹ thuật WebQuest vào dạy chương
“Động lực học chất điểm” vật lý 10 THPT, khóa luận tốt nghiệp Đại học Sư phạm Huế,
năm 2009, đã đưa ra cách thiết kế webquest và vận dụng vào dạy học. [10]
Nguyễn Chí Hiến với đề tài Xây dựng và sử dựng webquest trong dạy học một số
kiến thức bài “Ứng dụng của định luật Bec-nu-li” sách giáo khoa vật lý 10 nâng cao,
khóa luận tốt nghiệp Trường Đại học sư phạm Hà Nội, năm 2012, tác giả đã xây dựng
được webquest trên phần mền Google sites tuy nhiên vẫn chưa đề cập đến cơ sở lí luận
vận dụng webquest vào dạy học vật lí. [6]
8


Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có đề tài nghiên cứu nào đề cập đến việc xây

dựng và sử dụng webquest vào dạy chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể”
vật lý 10 THPT.
3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Xây dựng được webquest để sử dụng trong dạy học nhằm phát huy được tính
tích cực, tự lực của học sinh trong dạy học một số kiến thức chương “Chất rắn và
chất lỏng. Sự chuyển thể” vật lý 10 THPT.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng và sử dụng được webquest trong dạy học một số kiến thức
chương “Chất rắn, chất lỏng và sự chuyển thể” vật lý 10 THPT thì sẽ phát huy
được tính tích cực, tự lực trong hoạt động nhận thức của học sinh, từ đó sẽ nâng
cao hiệu quả dạy học chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể”
5. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
Để đạt được những yêu cầu trên, đề tài cần thực hiện những nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về việc tổ chức dạy học vật lí với webquest.
- Nghiên cứu các loại nhiệm vụ trong webquest vật lí.
- Nghiên cứu các biện pháp nhằm phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh
trong q trình thực hiện nhiệm vụ của webquest.
- Điều tra thực trạng của việc sử dụng webquest vào dạy học vật lí ở trường
Trung học phổ thông.
- Nghiên cứu đặc điểm của chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể” Vật
lý 10 THPT.
- Xây dựng webquest để dạy một số kiến thức chương “Chất rắn và chất
lỏng. Sự chuyển thể”
- Tiến hành TNSP nhằm đánh giá hiệu quả của việc sử dụng webquest trong
tổ chức hoạt động nhận thức của học sinh.
6. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động dạy học một số kiến thức chương
“Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể” Vật lý 10 THPT với sự hỗ trợ của webquest.
7. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu: Ứng dụng của webquest dưới dạng những bài học

trực tuyến trong dạy một số kiến thức chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể”
Vật lý 10 THPT.

9


8. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
+ Nghiên cứu các tài liệu về tổ chức hoạt động nhận thức của học sinh
trong dạy học vật lý ở trường phổ thông.
+ Nghiên cứu SGK và các tài liệu về phương pháp giảng dạy vật lý cần
cho việc xây dựng tiến trình dạy học.
+ Tham khảo các tài liệu về ngôn ngữ và các công cụ đơn giản hỗ trợ
cho việc thiết kế webquest.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
Sử dụng các ngôn ngữ và công cụ hỗ trợ đơn giản để thiết kế webquest dạy
học vật lý được cụ thể hóa trong chương “Chất rắn và chất lỏng. Sự chuyển thể” Vật
lý 10 THPT
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
+ Tiến hành thực nghiệm đối chứng ở trường phổ thơng để đánh giá hiệu
quả của tiến trình dạy học và các giải pháp sư phạm đã đề ra.
+ Ứng dụng toán học thống kê để xử lý số liệu và trình bày kết quả thực
nghiệm sư phạm.
9. Cấu trúc luận văn.
Mở đầu
Nội dung
Chương 1 . Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc vận dụng webquest vào dạy
học vật lý
Chương 2 . Xây dựng và sử dụng webquest vào dạy chương “Chất rắn và
chất lỏng. Sự chuyển thể” Vật lý 10 THPT

Chương 3. Thực nghiệm sư phạm
Kết luận
Tài liệu tham khảo
Phụ lục

10


NỘI DUNG
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN
DỤNG WEBQUEST VÀO DẠY HỌC VẬT LÍ
1.1. Webquest và vai trị của webquest trong dạy học vật lí.
1.1.1. Khái niệm webquest
1.1.1.1. Định nghĩa
Webquest (thuật ngữ tiếng Anh) là một hình thức dạy học mới và được sử
dụng rộng rãi trên thế giới, trong giáo dục phổ thông cũng như đại học. Có nhiều
định nghĩa cũng như cách mơ tả khác nhau về webquest.
Theo nghĩa hẹp, webquest được hiểu như một phương pháp dạy học
(Webquest-Method), theo nghĩa rộng webquest được hiểu như một mơ hình, một
quan điểm về dạy học có sử dụng mạng Internet. Webquest cũng là nội dung dạy học
được xây dựng để sử dụng phương pháp này, và là trang webquest được đưa lên
mạng. Khi gọi webquest là một phương pháp dạy học, cần hiểu đó là một phương
pháp phức hợp, trong đó có thể sử dụng những phương pháp cụ thể khác nhau.
Theo Bernie Dodge: Webquest là một hoạt động theo định hướng yêu cầu,
trong đó một số hoặc tất cả các thơng tin mà người học tương tác với đến từ các
nguồn tài nguyên trên internet, tùy chọn bổ sung với hội nghị truyền hình. Có ít
nhất hai cấp độ của webquest cần được phân biệt với nhau [14].
Theo Nguyễn Văn Cường: “Webquest là một phương pháp dạy học, trong đó
học sinh tự lực thực hiện trong nhóm một nhiệm vụ về một chủ đề phức hợp, gắn với
tình huống thực tiễn. Những thơng tin cơ bản về chủ đề được truy cập từ những trang

liên kết (Internetlinks) do giáo viên chọn từ trước. Việc học tập theo định hướng
nghiên cứu và khám phá, kết quả học tập được học sinh trình bày và đánh giá”[18].
Theo VVOB: “Webquest là một bài tập yêu cầu người học sử dụng World
Wide Web để học hay tổng hợp kiến thức về một chủ đề cụ thể. Một webquest đòi
hỏi sự tổng hợp kiến thức mới bằng cách hồn thành một “bài tập” hay một “nhiệm
vụ tìm kiếm”, thường là để giải quyết một giả thuyết hay một vấn đề thực tế” [8].
Như vậy, webquest là một phương pháp dạy học mới, được xây dựng trên cơ
11


sở phương tiện dạy học mới là công nghệ thông tin và ở internet. Trong tiếng Việt
chưa có cách dịch hoặc dùng thuật ngữ thống nhất cho khái niệm này. Trong tiếng
Anh, web đây nghĩa là mạng, quest nghĩa là tìm kiếm, khám phá. Dựa trên thuật ngữ
và bản chất của khái niệm có thể gọi webquest là phương pháp “khám phá trên
mạng”. Webquest là một dạng đặc biệt của dạy học sử dụng truy cập mạng Internet.
1.1.1.2. Phân loại
Webquest có thể được chia thành các webquest lớn và các webquest nhỏ [7]:
- Webquest lớn: xử lý một vấn đề phức tạp trong một thời gian dài và có thể
coi như một dự án dạy học.
- Webquest nhỏ: trong một vài tiết học (từ 2 đến 4 tiết), học sinh xử lý một đề
tài chun mơn bằng cách tìm kiếm thơng tin và xử lý chúng cho bài trình bày, tức
là các thông tin chưa được sắp xếp sẽ được lập cấu trúc theo các tiêu chí và kết hợp
vào kiến thức đã có trước của người học.
1.1.1.3. Đặc điểm
Webquest được xây dựng bao gồm một số bước cụ thể, từ giới thiệu và
nhiệm vụ, đến đánh giá quá trình học tập. Thông thường, webquest sẽ đưa ra một
danh sách các đường liên kết để hỗ trợ người học hoàn thành một hoạt động.
Người học thường đóng một vai trị nào đó. Họ có thể học theo nhóm và mỗi cá
nhân sẽ đảm đương một trách nhiệm như quan sát, thu thập thơng tin, ghi
chép, báo cáo, trình bày, vv…

Mục đích của hoạt động sử dụng webquest là để thúc đẩy kết quả học
tập, mà kết quả này đạt được thơng qua q trình đọc, phân tích, tổng hợp các
thơng tin trên mạng. Sức mạnh của webquest nằm ở chỗ nó phát huy sức mạnh
của người học về các vấn đề thực tế và trong quá trình thực hiện, người học dần
dần trở thành những người hiểu biết cơ bản về công nghệ thông tin - một
trong những hiểu biết quan trọng của một công dân thực sự của thế kỷ 21. [8]
Như vậy, Theo Nguyễn Văn Cường thì Webquest có những đặc điểm như sau:
Chủ đề dạy học gắn với tình huống thực tiễn và mang tính phức hợp: Chủ
đề dạy học đ ư ợ c lựa chọn trong webquest là những chủ đề gắn với thực tiễn, có
thể là những tình huống lịch sử mang tính điển hình, hoặc những tình huống
mang tính thời sự. Đó là những tình huống mang tính phức hợp có thể xem xét
12


dưới nhiều phương diện khác nhau và có nhiều quan điểm khác nhau để giải quyết.
Định hướng hứng thú HS: Nội dung của chủ đề và PPDH định hướng vào
hứng thú, tích cực hố động cơ học tập của HS.
Tính tự lực cao của người học: Quá trình học tập là q trình tự điều
khiển, HS cần tự lực hồn thành nhiệm vụ được giao, tự điều khiển và kiểm tra,
GV đóng vai trị tư vấn, hướng dẫn.
Q trình học tập là q trình tích cực và kiến tạo: Khác với việc truy cập
mạng thông thường nhằm thu thập thông tin, trong webquest HS cần tìm, xử lý
thơng tin nhằm giải quyết một nhiệm vụ. HS cần có quan điểm riêng trên cơ sở lập
luận để trả lời câu hỏi hoặc giải quyết vấn đề.
Q trình học tập mang tính xã hội và tương tác: Hình thức làm việc
trong webquest chủ yếu là làm việc nhóm. Do đó việc học tập mang tính xã hội và
tương tác.
Q trình học tập định hướng nghiên cứu và khám phá: Để giải quyết vấn
đề đặt ra HS cần áp dụng các phương pháp làm việc theo kiểu nghiên cứu, khám
phá và hoạt động điển hình của HS trong webquest là tìm kiếm, đánh giá, hệ

thống hóa, trình bày trong sự trao đổi với những HS khác. HS cần thực hiện và từ
đó phát triển những khả năng tư duy nhất:
- So sánh: Nhận biết và nêu ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa
các đối tượng, các quan điểm.
- Phân loại: Sắp xếp các đối tượng vào các nhóm trên cơ sở tính chất của
chúng và theo những tiêu chuẩn sẽ được xác định.
- Suy luận: Xuất phát từ các quan sát hoặc phân tích mà suy ra các tổng
qt hóa hoặc những nguyên lý chưa được biết.
- Kết luận: Từ những nguyên lý cơ bản và các tổng quát hóa đã có mà suy
ra những kết luận và điều kiện được biết nêu ra.
- Phân tích sai lầm: Nhận biết và nêu ra những sai lầm trong các quá

13


trình tư duy của chính mình hoặc của những người khác.
- Chứng minh: X ây dựng chuỗi lập luận để hỗ trợ hoặc chứng minh một
giả thiết.
Webquest có thể được sử dụng ở tất cả các loại hình trường học. Điều kiện cơ
bản là người học phải có kỹ năng đọc và có thể tiếp thu, xử lý các thơng tin dạng
văn bản. Bên cạnh đó, người học cũng phải có những kiến thức cơ bản trong thao
tác với máy tính và internet.
Webquest có thể sử dụng cho mọi mơn học. Ngồi ra, webquest rất thích hợp
cho việc dạy liên môn. [18]
1.1.2. Cấu trúc của webquest
Một webquest thường gồm các phần: giới thiệu (Introduction), nhiệm vụ
(Task), tiến trình (Process), đánh giá (Evaluation), kết luận (Conclusion).

Sơ đồ 1.1 Cấu trúc của một webquest.
1.1.2.1. Giới thiệu

Phần này viết cho người đọc là các em học sinh. Viết một đoạn ngắn ở
đây giới thiệu cho học sinh về bài học, về các nhiệm vụ.
Nếu trong phần nhiệm vụ có yêu cầu các em phân vai hoặc theo một kịch
bản nào đó thì phần giới thiệu là nơi chúng ta dàn dựng sân khấu.
Nếu khơng muốn dẫn nhập theo cách kích thích trí tưởng tượng như vậy, có
thể nói tổng quan về bài học, cách tổ chức hoặc phân công thực hiện.

14


Trong phần này, nên đưa ra một vấn đề chủ đạo, gợi ý, hướng dẫn. Về
sau toàn bộ webquest xoay quanh vấn đề này.
1.1.2.2. Nhiệm vụ
Các nhiệm vụ phải mô tả ngắn gọn, rõ ràng các kết quả mà học sinh phải đạt được:
- Vấn đề đưa ra phải được giải quyết
- Sản phẩm phải được thiết kế hoàn tất
- Các nhiệm vụ phức tạp phải nghiên cứu
- Các ý kiến, nhận xét của cá nhân học sinh
- Các bảng tổng kết
- Các kết quả mang tính sáng tạo
- Các nhiệm vụ yêu cầu học sinh phải biết xử lý và diễn đạt lại thông tin
- Liệt kê tên các phần mềm sử dụng (nếu bắt buộc), không liệt kê các
bước thực hiện (sẽ nêu ở trong phần tiến trình).
Có nhiều dạng nhiệm vụ trong webquest. Chúng tôi nêu ra các nhiệm vụ
thông thường và nhiệm vụ thường giao trong bộ mơn Vật lí như sau:
A. Các loại nhiệm vụ thơng thường
Có nhiều dạng nhiệm vụ trong webquest. Dodge phân biệt những loại nhiệm
vụ sau: [7]
1. Tái hiện thông tin các thông tin (bài tập tường thuật)
Dạng nhiệm vụ bài tập tường thuật là dạng đơn giản nhất. Trong giảng dạy,

GV thường ít giao dạng nhiệm vụ này vì ít kích thích trí tị mị của HS. HS tìm
kiếm những kiến thức liên quan đến chủ đề mà GV đã giao nhiệm vụ, sau đó chọc
lọc những kiến thức cần thiết và viết lại nội dung một cách ngắn gọn theo sự hiểu
biết của mình để trả lời các câu hỏi đã yêu cầu trong nhiệm vụ. HS có thể trình bày
kết quả của mình trên nhiều phương tiện khác nhau (các áp phích, các bài viết ngắn,
Word, PowerPoint, Web...)
Ví dụ: Tìm hiểu thơng tin ở các trong web sau:
/>o/home/modules.php?name=News&op=viewst&sid=2089

15


/>%20hoc/Bai36.Su%20no%20vi%20nhiet%20cua%20VR.htm
Sau đó trả lời các câu hỏi sau:
+ Giải thích một số hiện tượng sự nở vì nhiệt
+ Nêu một số ứng dụng của hiện tượng sự nở vì nhiệt.
+ Nêu cách khắc phục tác dụng có hại của sự nở vì nhiệt của vật rắn
2. Tổng hợp thơng tin (bài tập biên soạn)
Dạng bài tập biên soạn yêu cầu HS có khả năng tổng hợp lại những kiến thức
từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau xoay quanh một chủ đề nào đó. Đây là dạng
nhiệm vụ nâng cao hơn của bài tập tường thuật và là tổng hợp của bài tập tường
thuật. HS phải biết chọn lọc những kiến thức cần thiết để trả lời những vấn đề nhỏ,
những vấn đề nhỏ này xây dựng lên chủ đề chung. HS có thể trình bày kết quả trên
nhiều phương tiện khác nhau.
Ví dụ: Hãy dựa vào thơng tin trên các trang web sau để trình bày ý nghĩa của
hệ số nở dài.
o/home/modules.php?name=News&op=viewst&sid=2089
3. Giải điều bí ấn
Dạng nhiệm vụ này thường được GV giao cho HS nhiều nhất. Thông thường,
GV đưa ra một video trình chiếu về một hiện tượng lạ hay một thí nghiệm nào đó

liên quan đến chủ đề bài học mà HS chưa đủ kiến thức để giải thích nó. Điều này
làm cho HS tị mị, quan tâm đến chủ đề và đi tìm những kiến thức liên quan để giải
lời bí ẩn. Lời giải thích của hiện tượng khơng có sẳn trên internet, để giải được nó
phải thu thập nhiều thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, sau đó lập ra các mối liên
kết và rút ra các kết luận để giải thích được hiện tượng đó.
Ví dụ: Giải thích các kết quả kì lạ trong clip sau:
/>4. Bài tập báo chí
Dạng nhiệm vụ này thường được giao cho HS ở các môn thiên về Xã hội.
Dạng nhiệm vụ này phát huy mạnh nhất ở các cấp học cao hơn như Cao đẳng, Đại
16


học. HS với tư cách là nhà báo tiến hành lập báo cáo về những hiện tượng hoặc
những cuộc tranh luận hiện tại cùng với những bối cảnh nền và tác động của chúng.
Để thực hiện nhiệm vụ này họ phải thu thập thông tin và xử lý chúng thành một bản
tin, một bài phóng sự, một bài bình luận hoặc một dạng bài viết báo khác.
Ví dụ: Hãy trình bày quan điểm của bạn về tình yêu học đường. Tham khảo
thông tin trên các trang web sau và một số trang web khác nói về vấn đề này:
/> /> /> />5. Lập kế hoạch và thiết kế (nhiệm vụ thiết kế)
HS tự lập kế hoạch để tạo ra một sản phẩm hoặc phác thảo kế hoạch cho một
dự định. Những mục đích và hướng dẫn chỉ đạo sẽ được miêu tả trong đề bài.
Nhiệm vụ thiết kế này thường được GV giao cho HS để chế tạo bộ thí
nghiệm đơn giản nào đó.
Ví dụ: Dựa vào hướng trong trang web sau hãy thiết kế chế tạo bộ thí nghiệm
sự nở vì nhiệt của vật rắn tiến hành thí nghiệm với bộ thí nghiệm chế tạo được, phân
tích kết quả cũng như ưu – nhược điểm của bộ thí nghiệm, từ đó đưa ra giải pháp
khắc phục nhược điểm của bộ thí nghiệm.
6. Lập ra các sản phẩm sáng tạo (bài tập sáng tạo)
Nhiệm vụ của người học là chuyển đổi những thông tin đã xử lý thành một
sản phẩm sáng tạo, ví dụ một bức tranh, một tiết mục kịch, một tác phẩm châm

biếm, một tấm áp phích, một trị chơi, một nhật ký mơ phỏng hoặc một bài hát.
Ví dụ: Dựa vào thông tin trên các trang web sau và các kiến thức đã được
học về chuyển động ném xiên của một vật, các nhóm hãy thiết kế, chế tạo một chiếc
máy bắn đá đơn giản để thi độ bắn xa của máy:
/> />
17


7. Lập đề xuất thống nhất (nhiệm vụ tạo lập sự đồng thuận)
Những đề tài nhất định sẽ được thảo luận theo cách tranh luận. Mọi người sẽ
ủng hộ các quan điểm khác nhau trên cơ sở các hệ thống giá trị khác nhau, các hình
dung khác nhau về những điều kiện và hiện tượng nhất định, dẫn đến sự phát triển
một đề xuất chung cho một nhóm thính giả cụ thể (có thực hoặc mơ phỏng).
Ví dụ: Hãy trình tranh luận về vấn đề tình yêu học đường, theo bạn thì tình
u học đường nên hay khơng nên? Các bạn có thể tham khảo thơng tin trên các
trang web sau và một số trang web khác nói về vấn đề này:
/> /> /> />8. Thuyết phục những người khác (bài tập thuyết phục)
Dạng nhiệm vụ này GV thường giao cho HS khi chủ đề bài học có nhiều
quan điểm lựa chọn khác nhau. Người học phải tìm kiếm những thơng tin hỗ trợ cho
quan điểm lựa chọn, tìm những hiện tượng hay thí nghiệm có sức thuyết phục về
quan điểm tương ứng. Ví dụ bài trình bày trước một ủy ban, bài thuyết trình trong
phiên xử tại tịa án (mơ phỏng), viết các bức thư, các bài bình luận hoặc các cơng bố
báo chí, lập một áp phích hoặc một đoạn phim video, trong khi đó vấn đề sẽ ln
ln là thuyết phục những người được đề cập.
Ví dụ: Dựa vào thơng tin trên các trang web sau và một số trang web
khác có nội dung cùng chủ đề, bạn hãy trả lời các câu hỏi sau:
+ Nguồn gốc năng lượng hạt nhân là gì?
+ Lợi ích và mối nguy hại của năng lượng hạt nhân?
+ Đứng trước vấn đề thiếu thốn nguồn năng lượng hiện nay, bạn hãy cho biết
chúng ta có nên phát triển năng lượng hạt nhân hay khơng?

Các trang web tham khảo:
/>%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n

18


/>%87n_nguy%C3%AAn_t%E1%BB%AD
/> /> />%C3%AAn_t%E1%BB%AD_xu%E1%BB%91ng_Hiroshima_v
%C3%A0_Nagasaki
/> />%C3%A2n#.E1.BA.A2nh_h.C6.B0.E1.BB.9Fng_c.E1.BB.A7a_v.E1.BB.A5_n.E1.
BB.95_h.E1.BA.A1t_nh.C3.A2n
9. Tự biết mình (bài tập tự biết mình)
Các bài tập dạng này đòi hỏi người học xử lý những câu hỏi liên quan đến
bản thân cá nhân mình mà đối với chúng khơng có những câu trả lời nhanh chóng.
Các bài tập loại này có thể suy ra từ việc xem xét các mục tiêu cá nhân, những mong
muốn về nghề nghiệp và các triển vọng của cuộc sống, các vấn đề tranh cãi về đạo
lý và đạo đức, các quan điểm về các đổi mới kỹ thuật, về văn hố và nghệ thuật.
Ví dụ: Với trách nhiệm của một học sinh, bạn nhìn nhận thế nào về vấn đề
văn hố học đường hiện nay? Từ đó bạn hãy đưa ra một số giải pháp cho chính hành
động của mình để góp phần xây dựng nét đẹp trong văn hố học đường? Bạn có thể
tham khảo thơng tin trên các trang web sau và các trang web có nội dung về chủ đề
văn hoá học đường:
/> /> /> /> />
19


/>option=com_content&view=article&id=402:th-nao-la-vn-hoa-hc-ng-va-cach-xaydng-vn-hoa-hc-ng-&catid=170:vn-hoa-hc-ng&Itemid=286
10. Phân tích các nội dung chun mơn (bài tập phân tích)
Nhiệm vụ này cũng thường được GV giao cho HS, chẳng hạn trong nội dung
bài học có hai đối tượng HS cần so sánh những điểm tương đồng và sự khác biệt,

cũng như các tác dụng của chúng để phân biệt hai đối tượng này.
Ví dụ: So sánh hai loại chuyển động thẳng: nhanh dần dều và chậm dần đều.
Phân biệt hiện tượng cảm ứng điện từ và hiện tượng tự cảm trong mạch kín.
11. Đề ra quyết định (bài tập quyết định)
Để có thể đưa ra quyết định, phải có thơng tin về nội dung cụ thể và phát
triển các tiêu chuẩn làm cơ sở cho sự quyết định.
Các tiêu chuẩn làm cơ sở cho sự quyết định có thể được cho trước, hoặc
người học phải phát triển các tiêu chuẩn của chính mình.
Ví dụ: Bạn hãy căn cứ vào năng lực và sở trường, sở thích của mình, cùng
với thơng tin trên các trang web sau, bạn hãy trình bày về quyết định lựa chọn ngành
học đại học của mình:
/> />12. Điều tra và nghiên cứu (bài tập khoa học)
HS tiến hành một nhiệm vụ nghiên cứu thông qua điều tra hay các phương
pháp nghiên cứu khác.
GV có thể giao nhiệm vụ HS đi điều tra quan niệm của bạn cùng lớp, lớp
dưới hoặc những người nông dân về một hiện tượng vật lí nào đó thường gặp trong
cuộc sống.
Ở dạng bài tập này cần tìm ra một nhiệm vụ với mức độ khó khăn phù hợp.
Khi giải bài tập cần lưu ý các bước sau :
•

Lập ra các giả thiết

•

Kiểm tra các giả thiết dựa trên các dữ liệu từ những nguồn lựa chọn.

20

Ví dụ: Dựa vào thơng tin trên các trang web sau, bạn hãy giải thích một số
hiện tượng liên quan đến màu sắc trong tự nhiên như: màu của màng bong bóng xà
phịng, màu của cánh bướm, …
/>B. Các nhiệm vụ trong webquest vật lí.
1. Nhiệm vụ tiếp nhận và tái hiện thông tin:
Nhiệm vụ này yêu cầu HS phải có kỹ năng phân tích tổng hợp, so sánh, tóm
tắt, lập bản đồ thông tin nội dung yêu cầu của bài học.
Ví dụ:

2. Nhiệm vụ giải bài tập vật lí:
Các dạng bài tập như: bài tập trắc nghiệm, bài tập mở rộng, bài tập gắn liền
với cuộc sống... Nhiệm vụ này thường xuyên được giao cho HS trong mỗi tiết học
của giờ lên lớp (vận dụng sau khi học các công thức, hay vận dụng, cũng cố cuối
mỗi bài, tiết tự chọn...) bằng nhiều hình thức khác nhau có thể thông qua bài giảng
điện tử, phiếu học tập... hay giao nhiệm vụ về nhà.
Ví dụ:

3. Nhiệm vụ giải thích hiện tượng:

21


Để tiếp thu các kiến thức vật lí một cách hiệu quả hơn thì giải thích các hiện
tượng vật lí là một nhiệm vụ luôn được GV đặt ra để yêu cầu HS giải quyết trong
mỗi tiết học.
Ví dụ: Giải thích hiện tượng trong video sau:
/>4. Nhiệm vụ thí nghiệm:
Nhiệm vụ này yêu cầu HS tự làm thí nghiệm, trong q trình tiến hành thí
nghiệm phải khảo sát nghiên cứu các hiện tượng xảy ra để tìm được kiến thức mới.
Ví dụ: Khảo sát thí nghiệm q trình đẳng nhiệt để tìm ra mối quan hệ giữa

thể tích và áp suất chất khí trong xillanh (hình 29.2 trang 157 SGK Vật lí 10 THPT).

5. Nhiệm vụ thiết kế chế tạo.
Nhiệm vụ thiết kế này thường được GV giao cho HS để chế tạo bộ thí nghiệm
đơn giản rẻ tiền, đồ chơi ứng dụng định luật, hay nguyên tắc vật lí nào đó, mơ hình
dạy học theo tài liệu hướng dẫn(text, video) của giáo viên hoặc HS tự chế tạo.
Ví dụ: Chế tạo thí nghiệm đo áp suất tĩnh- áp suất toàn phần. Tài liệu hướng dẫn:
/>6. Nhiệm vụ xây dựng ấn phẩm.
Tạo ra bài trình chiếu, tạo ra trang web, áp phích...để thực hiện nhiệm vụ này HS
phải biết các kỹ thuật tin học trong Powerpoint, tạo web, biên tập và xử lý hình ảnh.
Ví dụ: Lập web chứa nội dung ảnh và cuộc đời, sự nghiệp của các nhà vật lí học.
Viết bản tin vật lí hằng tháng.
/>sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CF8QFjAA&url=http%3A

22


%2F%2Fthuthuatso.com%2F2010%2F05%2Fhuong-dan-tao-website-mien-phitu-google-site-tu-a-z-pi
%2F&ei=s2UWUO_XOrHBiQeiu4DADw&usg=AFQjCNG2JcaCn0QplJl6oHx6
zLPOgdNygA&sig2=mJL90p2hsoWO5_vtN484Qg
/>%C3%A1c+nh
%C3%A0+vat&hl=vi&prmd=imvns&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=C
mUWUOqsCs2hiAfK4oDADg&sqi=2&ved=0CGYQsAQ&biw=1280&bih=667
1.1.2.3. Tiến trình
Nêu các bước cần thực hiện để hồn thành nhiệm vụ ở trên.
Phần này viết dành cho học sinh đọc. Tuy nhiên nên viết rõ ràng, chi tiết
phần này để giáo viên khác có thể đọc, theo dõi được tiến trình của bài học và
vận dụng vào bài giảng của mình.
Ví dụ: 1. Trước tiên, các em chia thành từng nhóm 3 người
2. Sau đó, mỗi em chọn lấy một phần của mình

3. Kế tiếp, ....
Các liên kết đến trang web nên liệt kê ở đây theo trình tự thực hiện để
học sinh truy cập (không nên tách thành một danh sách riêng).
Nếu chia nhóm thì các liên kết được liệt kê theo tiến trình của từng nhóm.
Ở phần này, chúng ta hướng dẫn cách tổ chức, sắp xếp lại các thơng tin do
các em tìm được: bảng tổng kết, đồ thị...
Hoặc nếu cần, đưa ra danh sách các câu hỏi hướng dẫn các em phân tích
thơng tin, hoặc viết thu hoạch cho bài học.
1.1.2.4. Đánh giá
Cho các em học sinh biết rõ về cách đánh giá tiến trình học tập của các
em. Đánh giá theo nhóm hoặc cá nhân.
1.1.2.5. Kết luận
Viết tóm tắt vài câu về những gì học sinh sẽ đạt được sau khi hồn thành
bài học này.
Nếu cần, đưa ra các câu hỏi, bài tập mở rộng.
Nên có lời cám ơn đến tác giả các trang web hoặc những nguồn tài liệu
liên quan khác như sách, băng, tranh ảnh... mà chúng ta sử dụng trong bài
giảng của mình.
1.1.3. Vai trị của webquest trong dạy học Vật lí.

23


Thực tế dạy học hiện nay cho thấy PPDH đang được sử dụng phổ biến trong
các trường phổ thông vẫn chủ yếu là thuyết giảng, còn coi nhẹ hoạt động tích cực, chủ
động của học sinh. Thói quen giảng giải lí thuyết, sự thiếu thốn về trang thiết bị thí
nghiệm và phịng học bộ mơn, điều kiện thời gian quy định cho tiết học cùng với những
yêu cầu cao trong cách thức tổ chức các hoạt động nhận thức cho HS (từ thu thập thơng
tin, xử lí thơng tin, rút ra kết luận, vận dụng kết luận vào thực tế đến tự kiểm tra đánh
giá kết quả tự học) thực sự đã trở thành những trở ngại lớn cho GV trong việc thực hiện

các tiết dạy theo tinh thần đổi mới PPDH. Trong bối cảnh đó, việc sử dụng webquest
làm phương tiện dạy học đã tỏ ra có nhiều thế mạnh, đây là hướng ứng dụng còn khá
mới ở các trường phổ thông của nước ta, tuy nhiên việc sử dụng thành cơng nó trong
dạy học sẽ góp phần tích cực vào đổi mới nội dung và PPDH.
Với nhiều ưu điểm nổi bật như lưu trữ thông tin, cập nhật, trình diễn thơng
tin, tích hợp được nhiều kiến thức liên quan đến nội dung bài học, sự liên kết nhanh,
mạnh và phong phú giữa các nội dung kiến thức trong cùng một site hoặc giữa các
site khác nhau, webquest sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho GV và HS chương trình hố
các hoạt động dạy và học một cách dễ dàng và mất ít thời gian.
Thơng qua webquest, GV có thể điều khiển, định hướng người học vào quá
trình tìm kiếm và xử lí thơng tin, đưa ra phương án để giải quyết nội dung bài học,
tăng thời gian dành cho trao đổi thảo luận trên lớp, giao tiếp giữa người học với người
học... đồng thời tạo nên những chuyển biến căn bản trong hoạt động dạy và học:
Chuyển từ hoạt động thông báo và ghi nhớ kiến thức sang hoạt động độc lập tìm
kiếm, khám phá, nổ lực hợp tác; phá bỏ sự ràng buộc về không gian và thời gian đối
với quá trình DH; phát huy tối đa tính tích cực, chủ động của người học. Bên cạnh đó,
HS có thể dễ dàng tìm thấy các kiến thức cần thiết tại mỗi thời điểm học tập và tra
cứu những kiến thức mở rộng, kiến thức bổ trợ cho bài học. Việc sử dụng webquest
hỗ trợ dạy học sẽ tạo điều kiện thuận lợi để HS chương trình hố khơng chỉ nội dung
tri thức mà cả con đường tìm tịi và nắm vững tri thức, hoạt động trí tuệ của HS.[25]
Tóm lại, webquest hỗ trợ dạy học nhờ sự trợ giúp của máy vi tính và mạng
máy tính đã tỏ ra có nhiều ưu thế. Thơng qua webquest hỗ trợ dạy học GV có thể
thực hiện đổi mới PPDH theo hướng tích cực hóa HĐNT của HS.
1.1.4. Sử dụng webquest trong dạy học vật lí theo hướng phát huy tính tích cực,

24


tự lực của học sinh
Webquest là một thiết kế hướng dẫn khá phức tạp. Xây dựng một

webquest hay, có thể đáp ứng được nhu cầu học trong bối cảnh phải mất rất nhiều
thời gian và cơng sức. Trong chương trình dạy học ở Việt Nam, cách sử dụng
webquest thích hợp nhất là thiết kế nó như một bài tập về nhà. Đầu bài học, giáo
viên giới thiệu webquest, nhiệm vụ và thảo luận với người học tiêu chuẩn đánh
giá. Người học có thể thực hiện webquest theo cá nhân hay theo nhóm ở nhà
hoặc trong thời gian rảnh rỗi. Sau khi hồn thành webquest, người học có thể
trình bày các sản phẩm của mình trên lớp.
Chất lượng của webquest phụ thuộc vào ý tưởng và nội dung nhiều hơn
hình thức trình diễn. Có thể dễ dàng tạo một webquest nhưng rất khó để tạo một
webquest hay.
Một webquest hay đặt sức mạnh của nó phía sau chủ đề của giáo viên.
Giáo viên có thể giao nhiệm vụ cụ thể cho người học đi vào trang web nào, lấy
tài liệu gì, cũng có thể chỉ giao bài tập theo chủ đề để người học tự đặt ra những
kế hoạch tìm kiếm trên các trang web. Web là một phương tiện truyền thông có
tính trực quan, và bài trình bày sẽ hay hơn nếu bao gồm các trang có nhiều hình
ảnh, bản đồ, hình ảnh động và cả âm thanh. Người học có thể di chuyển từ vị trí
này sang vị trí khác trong trang mà không cần phải nhấp chuột nhiều lần. Đây là
lý do tại sao webquest có thể có sức thu hút nếu bản thân nó là một trang mạng.
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận về webquest và vận dụng vào tổ chức hoạt động nhận
thức theo hướng phát huy tính tích cực, tự lực cho học sinh trong q trình dạy học
vật lí, chúng tơi xin đề xuất tiến trình thực hiện webquest như sau:
1.2. Quy trình thiết kế webquest theo hướng phát huy tính tích cực, tự lực của
học sinh
1.2.1. Nguyên tắc thiết kế
Về bản chất webquest cũng là một trang web hỗ trợ cho hoạt động dạy của
GV và hoạt động học của HS. Vì thế nó phải đảm bảo yêu cầu của một phần mềm
hỗ trợ dạy học (hàm chứa những tri thức chuyên gia của hai lĩnh vực giáo dục và tin

25