video_3

PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP “HỌC MÀ CHƠI, CHƠI MÀ HỌC” TIẾNG
NHẬT BẰNG THẺ BÀI KARUTA
Đặng Chí Nguyên và Phạm Thị Trang Ngọc
Khoa Nhật Bản học, Trường Đại học Công Nghệ TP.Hồ Chí Minh
GVHD: ThS. Hồ Tố Liên, GV. Nguyễn Thị Thúy Vi

TĨM TẮT
Thẻ bài Karuta là một trị chơi truyền thống của Nhật Bản, Karuta khơng chỉ là một trị chơi thơng thường mà
được cho là có tính giáo dục rất cao. Bài Karuta được áp dụng vào việc dạy học tiếng Nhật ở các trung tâm hay
các lớp học sơ cấp dưới hình thức “học mà chơi, chơi mà học”. Thơng qua việc chơi bài Karuta người chơi có
thể học được bảng chữ Higarana hay nâng cao hơn là các thành ngữ, bài thơ của Nhật Bản và còn có thể rèn
luyện kỹ năng nghe nói của mình. Qua bài nghiên cứu này, chúng tơi trình bày một số đề xuất thiết kế thẻ bài
Karuta để áp dụng cho việc học bảng chữ Katakana, ngữ pháp cũng như thành ngữ Nhật Bản.
Từ khóa: Iroha karuta, phương pháp học tập, thẻ bài Karuta, tiếng Nhật, Uta-garuta.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong thời đại hội nhập giao lưu văn hóa giữa các nước như hiện nay, đặc biệt là văn hóa Việt-Nhật thì việc
trau dồi ngoại ngữ cho bản thân là việc hết sức cần thiết. Từ việc đó nhu cầu học tiếng Nhật của mọi người tăng
cao, chính vì thế việc địi hỏi một phương pháp học tiếng Nhật thoải mái và hiệu quả rất cần thiết. Tiếng Nhật
sẽ dễ dàng hơn nếu có một phương pháp học đúng cách và hiệu quả.
Để người học tiếng Nhật khơng bị nhàm chán thì phương pháp kết hợp giữa việc học và việc chơi sẽ giúp người
học có hiệu quả hơn nên chúng tơi đề xuất phương pháp sử dụng bộ môn chơi bài truyền thống Karuta vào việc
học tiếng Nhật. Bài Karuta không chỉ đơn thuần là trò chơi truyền thống của Nhật Bản mà nó cịn mang tính
giáo dục rất cao. Khi chơi bài Karuta, người chơi sẽ cải thiện tiếng Nhật cả về kỹ năng nghe và đọc, đồng thời
sẽ làm tăng khả năng phản xạ và ghi nhớ lâu. Ngày nay, bài Karuta đã trở nên phổ biến không chỉ trong nước
mà còn trên thế giới, nên việc áp dụng hình thức “học mà chơi, chơi mà học” cũng trở nên dễ dàng với người
ngoại quốc nói chung và người Việt Nam nói riêng.
2. ỨNG DỤNG THẺ BÀI KARUTA TRONG VIỆC HỌC TIẾNG NHẬT

3445

Một số loại bài Karuta khá nổi tiếng và được ứng dụng vào việc học tiếng Nhật như Iroha Karuta (いろはか
るた), Uta-garuta (歌がるた). Hệ thống chữ viết tiếng Nhật gồm các loại chữ như: Hiragana, Katakana, Kanji
và Romanji, đặc biệt tiếng Nhật không phải là chữ Latinh mà là chữ tượng hình nên việc học thuộc và tiếp thu
cũng khó khăn hơn. Để dễ dàng học và ghi nhớ hệ thống chữ viết Higarana và Katakana thì việc ứng dụng thẻ
bài Iroha Karuta là phương pháp hữu hiệu. “Iroha” trong tiếng Nhật có nghĩa là bảng chữ cái, cũng là bảng
chữ Hiragana được in trên thẻ bài này. Hình thức chơi Iroha Karuta cũng rất đơn giản, một người được chỉ định
là người đọc thì sẽ cầm một quân bài và đọc những gì viết trên đó, những người xung quanh sẽ tìm quân bài
tương ứng. Ai là người tìm ra trước thì qn bài sẽ thuộc về người đó và cuối cùng người chiến thắng sẽ là
người sở hữu nhiều quân bài nhất. Thẻ bài Iroha Karuta này được các trẻ em Nhật Bản u thích vì giúp các
em có thể nhớ bảng chữ cái tốt hơn cũng như đối với người ngoại quốc khi bắt đầu học tiếng Nhật. Hiện nay,
tại các trường tiểu học hay các trung tâm ngoại ngữ, thẻ bài Iroha Karuta cũng được ứng dụng vào việc dạy
học tiếng Nhật. Ngoài việc thẻ bài Iroha Karuta được thiết kế phù hợp với bảng chữ cái ra, thẻ bài cịn mang
tính giải trí có thể giúp người học khơng bị nhàm chán hay khó khăn trong lúc học.

Hình 1. Thẻ bài Iroha Karuta
Ngồi thẻ bài Iroha Karuta ứng dụng để học tiếng Nhật ra còn có thể sử dụng thẻ bài Uta-garuta để học văn thơ
Nhật Bản. Trong thẻ bài Uta-garuta sử dụng tuyển tập thơ Hyakunin Isshu (百人一首) của nhà thơ Fujiwara
no Teika (藤原定家), thuộc thể thơ Waka (和歌) – một thể thơ truyền thống của Nhật Bản. Có thể cho rằng,
Uta-garuta bao gồm cả một nền giáo dục văn hóa truyền thống lâu đời của Nhật Bản, chứ khơng chỉ là một trị
chơi giải trí thơng thường. Bộ thơ Hyakunin Isshu được giảng dạy từ bậc phổ thơng tại Nhật Bản, trị chơi Utagaruta cũng là để giúp người chơi nhớ về những áng văn thơ bất hủ truyền thống. Khi biết và hiểu được các
loại văn thơ, đặc biệt là thơ Waka (Hyakunin Isshu) thì khi hành văn câu cú ngữ điệu trong câu văn hay hơn
tạo sự thu hút cho người đọc. Việc ứng dụng thẻ bài Uta-garuta vào việc học văn thơ cũng trở nên phổ biến
hơn, không chỉ người Nhật Bản mà cũng được các nước khác áp dụng vào chương trình giảng dạy. Đối với các

3446


bạn học trình độ trung cấp thì việc tiếp thu nhiều kiến thức về văn thơ cổ của Nhật Bản sẽ giúp các bạn học
chuyên ngành biên dịch rất cần thiết.

Hình 2. Thẻ bài Uta-garuta
3. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT CẢI TIẾN THẺ BÀI KARUTA CHO VIỆC HỌC TIẾNG NHẬT
3.1 Đề xuất cải tiến thẻ bài Iroha Karuta (いろはかるた) cho việc học bảng chữ cái Katakana
Trên thị trường, thẻ bài Karuta được các nhà sản xuất chế tác ở nhiều phiên bản khác nhau để phù hợp với nhu
cầu của người sử dụng. Tuy nhiên, trên thị trường Nhật Bản thì thẻ bài Iroha Karuta chỉ thiết kế để học bảng
chữ Hiragana. Nhưng trong tiếng Nhật thì cịn có bảng chữ Katakana cũng quan trọng khơng kém. Qua đó,
chúng tơi đề xuất thiết kế một bộ bài Iroha Karuta mới phù hợp cho việc học tiếng Nhật đặc biệt là bảng chữ
Katakana. Đối với thẻ bài Iroha Karuta mới mà chúng tơi thiết kế, thì trên mỗi thẻ bài sẽ để một chữ Katakana
tương đương cả bộ bài là 46 chữ cái khơng tính hai chữ “ヲ” và “ン”. Ngồi ra, trên thẻ bài cịn kèm theo câu
ví dụ mà trong câu đó có các từ Katakana ứng với chữ cái Katakana trên thẻ bài đó, đặc biệt hơn là câu ví dụ
đó được áp dụng mẫu ngữ pháp phù hợp cho các bạn học trình độ sơ cấp.

Hình 3. Hình ảnh minh họa thẻ bài học bảng chữ cái Katakana
3.2 Đề xuất cải tiến thẻ bài Uta-garuta (歌―がるた) cho việc học thành ngữ tiếng Nhật

3447


Uta-garuta là một thể loại của bộ bài Karuta, một loại thẻ chơi truyền thống của Nhật Bản, được chơi vào ngày
Tết, do độ khó của bộ bài nên Uta-garuta cịn được chọn làm bộ mơn thi đấu hằng năm ở Nhật Bản. Một bộ bài
Uta-garuta bao gồm 100 thẻ, mỗi thẻ bài được viết lên một câu thơ Waka từ bài thơ Hyakunin Isshu của nhà
thơ Fujiwara no Teika. Với thể thơ Waka của Nhật Bản trong bộ bài thường là chữ Nhật cổ nên gây khó hiểu
cho người chơi. Để có thể dễ chơi và học được nhiều hơn, chúng tôi thiết kế lại bộ bài Uta-garuta với những
câu thành ngữ của người Nhật. Qua các câu thành ngữ từ thẻ bài sẽ tạo sự gần gũi, dễ hiểu, đặc biệt các câu
thành ngữ được đưa vào bộ bài sẽ tương đương với các câu thành ngữ của Việt Nam. Thành ngữ là một phần
không thể thiếu trong mọi ngơn ngữ, mọi nền văn hóa và cịn là yếu tố đặc biệt quan trọng trong tiếng Nhật.
Qua đó, chúng tôi đề xuất các câu thành ngữ để sử dụng trong việc chơi bài Uta-garuta.

Hình 4. Hình ảnh minh họa hai thẻ bài học thành ngữ tiếng Nhật
3.3 Đề xuất cải tiến thẻ bài Karuta cho việc học ngữ pháp tiếng Nhật

Ngày này, việc học tiếng Nhật thường chú trọng vào giao tiếp, tức là chủ yếu nghe và nói để phục vụ cho cơng
việc và học tập. Đồng thời, việc học ngữ pháp cũng hết sức cần thiết cho quá trình học tiếng Nhật. Trước hết,
ngữ pháp là nền tảng để hiểu người khác đang nói về điều gì. Có nhiều người lầm tưởng rằng chỉ cần nghe
người khác nói, nhớ được các từ vựng là có thể hiểu được nội dung của cả câu hay cả đoạn văn. Điều này có
thể đúng với những câu đơn giản, nhưng nếu trong câu có những nội dung phức tạp và xâu chuỗi nhiều thông
tin hay dùng đại từ quan hệ, đảo ngữ, cấu trúc so sánh,... thì phải dựa vào ngữ pháp mới có thể hiểu được. Chính
vì vậy, phải dựa vào ngữ pháp để cấu thành câu và diễn đạt trọn vẹn những gì mình muốn nói. Tuy nhiên, khi
học đến trình độ N3, N2 thì số lượng ngữ pháp rất nhiều, vì vậy việc có một phương pháp học ngữ pháp tiếng
Nhật rất cần thiết. Đã có rất nhiều phương pháp học ngữ pháp được đưa ra như làm bài tập thường xuyên, tổng
hợp các dạng ngữ pháp hay lấy ví dụ cho từng mẫu ngữ pháp. Các phương pháp trên được đưa ra chỉ mang tính
nhất thời, việc học như vậy bị gị bó và rất dễ nhàm chán. Để có thể đưa ra một phương pháp học ngữ pháp
giúp cho học sinh, sinh viên tiếp thu nhanh và cảm thấy thú vị khi học thì chúng tôi đưa ra phương pháp “học
mà chơi, chơi mà học” bằng thẻ bài karuta. Thông qua bộ bài và cách chơi bài Karuta, chúng tôi đề xuất cải
tiến lại bộ bài Karuta để phù hợp cho việc học ngữ pháp và đặc biệt bộ này phù hợp cho các bạn người Việt
3448


Nam học tiếng Nhật. Qua việc chơi bài Karuta này thường xuyên, người chơi sẽ dễ dàng nhớ được các mẫu
ngữ pháp khó và ghi nhớ được rất lâu, cịn có thể áp dụng và đặt câu ví dụ khác.

Hình 5. Hình ảnh minh họa bộ bài Karuta dùng để học ngữ pháp N3
4.KẾT LUẬN
Bài Karuta là một trong những trò chơi truyền thống của Nhật Bản được chơi vào ngày Tết. Khơng những thế
thẻ bài Karuta cịn mang tính giáo dục cao khi thơng qua thẻ bài có thể học được tiếng Nhật và văn thơ Nhật
Bản. Thẻ bài Karuta cũng ảnh hưởng rất nhiều đến văn hóa Nhật Bản, có thể thấy các thẻ bài xuất hiện trong
các bộ truyện tranh, phim hoạt hình. Việc ứng dụng thẻ bài Karuta ở các lớp tiếng Nhật sơ cấp trở nên phổ biến,
đặc biệt là các trung tâm ngoại ngữ và các trường tiểu học. Vào những ngày lễ đầu năm mới, Nhật Bản còn
thường xuyên tổ chức các cuộc thi để tìm ra người chiến thắng trong trị chơi Karuta. Việc chơi bài Karuta
thường xuyên sẽ giúp cho người chơi đạt được sự linh hoạt nhanh nhẹn, vì thế chơi bài Kaurta được xem như
là một hình thức rèn luyện kỹ năng tiếng Nhật.

Nhận ra được tính giáo dục trong bài Karuta, chúng tôi đưa ra đề tài “Phương pháp học tập ‘học mà chơi, chơi
mà học’ tiếng Nhật bằng thẻ bài Karuta”. Từ đề tài này, tính giáo dục được làm rõ thông qua các loại thẻ bài
khác nhau để ứng dụng nhiều phương pháp học tiếng Nhật. Qua đó, chúng tơi cịn đề xuất cải tiến thêm cho bộ
bài Karuta để phù hợp với việc học tiếng Nhật, đặc biệt là bảng chữ Katakana và ngữ pháp N3.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Book ( Sách)
[1] 島村直己 (2000), ちびまる子ちゃんのことわざ教室, NXB 集英社
[2] Akihiro Shimizu (2020), Bí kíp học tập chuẩn Nhật, NXB Công thương
[3] Nhiều tác giả (2017), 耳から覚える日本語能力試験文法トレーニング N3, NXB Amacom
[4] Nhiều tác giả (2021), Bách nhân thất thủ - Thiên nhiên và luyến ái trong cổ thi, NXB Hội Nhà Văn

3449


[5] Nhiều tác giả (2013), みんなの日本語 – Tiếng Nhật cho mọi người tập 1 và 2, NXB Văn Hóa Thơng Tin
[6] Vũ Ngọc Phan (2017), Tục ngữ ca dao, dân ca Việt Nam, NXB Văn Học
• Online document ( Tài liệu trực tuyến)
[1] Văn hóa Nhật Bản – Karuta
(Truy cập: 1/1/2022, 07:00 PM)
[2] Karuta là gì? Chi tiết về Karuta mới nhất 2021
(Truy cập: 1/1/2022,
07:20 PM)
[3] Japanese Playing Cards
(Truy cập: 10/2/2022, 03:00 PM)
[4] Giáo dục thông qua trị chơi là gì và tại sao phải ứng dụng nó trong dạy học?
/>cập: 4/1/2022, 09:35 AM)
[5] Tổng hợp tục ngữ, thành ngữ tiếng Nhật đặc biệt nhất.
/>(Truy cập: 12/3/2022, 10:00 PM)

3450

(Truy