www.Dethiviet.com – Thư viện tài liệu học tập lớn nhất Việt Nam
Soạn văn 11 bài: Ôn tập phần tiếng Việt lớp 11 học kì 2
Câu 1 (trang 120 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
* Ngôn ngữ là tài sản chung của xã hội vì:
- Ngơn ngữ bao gồm những yếu tố cho mọi thành viên trong xã hội.
- Có các quy tắc ngữ pháp chung là mọi thành viên phải tuân thủ như: tổ chức
câu, trật tự từ, dấu câu,...
- Là sản phẩm chung của xã hội, được dùng làm phương tiện giao tiếp xã hội.
* Lời nói là sản phẩm của cá nhân:
- Sự vận động các yếu tố chung để tạo thành lời nói cụ thể.
- Vận dụng linh hoạt các quy tắc ngữ pháp.
- Mang dấu ấn cá nhân về nhiều phương diện như: trình độ, hồn cảnh sống,
sở thích cá nhân.
Câu 2 (trang 120 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
* Trong bài thơ Thương vợ của Tú Xương đã sử dụng nhiều yếu tố chung và
quy tắc chung của ngơn ngữ tồn dân:
- Sử dụng các thành ngữ quen thuộc với toàn dân: một duyên hai nợ, năm
nắng mười mưa.
- Các quy tắc kết hợp từ ngữ phổ biến trong ngôn ngữ chung.
- Các quy tắc cấu tạo câu mang tính quy ước chung.
* Lời nói cá nhân:
- Việc lựa chọn từ ngữ. Ví dụ: quanh năm mà không phải suốt năm...
- Cách sắp xết từ ngữ rất sáng tạo: dùng đảo ngữ
+ Lặn lội thân cò (thân cò lặn lội).
+ Eo sèo mặt nước (mặt nước eo sèo).
Câu 3 (trang 120 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Chọn ý: Ngữ cảnh là bối cảnh của ngôn ngữ làm cơ sở cho mọi việc dùng từ
ngữ và tạo lập lời nói, đồng thời làm căn cứ để lĩnh hội được nội dung ý nghĩa
của lời nói.
Câu 4 (trang 120 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
www.Dethiviet.com – Thư viện tài liệu học tập lớn nhất Việt Nam
* Bối cảnh của bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc:
- Bối cảnh rộng: hoàn cảnh đất nước bị xâm lược.
- Bối cảnh hẹp: Nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc tự trang bị vũ trang tập kích
giặc ở đồn Cần Giuộc. Trong đó, 21 nghĩa sĩ đã hi sinh. Sự hi sinh vĩ đại này
có sức cổ vũ và khích lệ to lớn.
* Chi tiết có sự chi phối của ngữ cảnh:
“Súng giặc đất rền
Lòng dân trời tỏ”.
→ Triều đình nhà Nguyễn đầu hàng giặc, bỏ rơi dân chúng, chỉ có những
người nơng dân u nước dũng cảm đứng lên đánh giặc. Ngữ cảnh chi phối
cách sử dụng từ ngữ của hai câu thứ tự mở đầu bài văn tế: lịng dân >< súng
giặc.
- Ngồi ra những chi tiết khác cố sự chi phối của ngữ cảnh:
Gươm đeo dùng bằng lưỡi dao phay, cũng chém rớt đầu quan hai nọ.
Câu 5 (trang 120 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Nghĩa sự việc
Nghĩa tình thái
Nghĩa chỉ sự vật, sự việc trong câu
Nghĩa chỉ tình cảm, thái độ, hồn
cảnh,... của câu nói.
Hành động, quá trình, tư thế, sự tồn tại, Thể hiện thái độ, tình cảm của
quan hệ.
người nói đối với người nghe.
Do các thành phần chủ ngữ, vị ngữ, trạng Có thể biểu hiện riêng nhờ các từ
ngữ, khởi ngữ. bổ ngữ của câu biểu hiện. ngữ tình thái.
Câu 6 (trang 121 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Trong lời nói của Bác Siêu có hai thành phần nghĩa:
- Nghĩa sự việc do các thành phần chính biểu hiện (họ khơng phải đi gọi).
- Nghĩa tình thái biểu hiện ở hai từ:
+ Dễ: Từ tình thái biểu hiện sự phỏng đốn chưa chắc chắn.
+ Đâu: Từ tình thái biểu hiện ý phân trần, bác bỏ sự phủ nhận.
www.Dethiviet.com – Thư viện tài liệu học tập lớn nhất Việt Nam
Câu 7 (trang 121 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Đặc điểm loại hình của tiếng Việt
Ví dụ minh họa
1. Tiếng là đơn vị ngữ pháp cơ sở, mỗi Tôi / đi / học.
tiếng là một âm tiết.
3 âm tiết, 3 tiếng, 3 từ đơn.
2. Từ khơng biến đổi hình thái
Anh ấy nói với tơi là anh ấy sẽ đi du
học.
3. Ý nghĩa ngữ pháp được biểu hiện
Quyển sách này đọc rất hay.
nhờ trật tự từ và hư từ
Câu 8 (trang 121 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Phong cách ngôn ngữ báo chí
Phong cách ngơn ngữ chính luận
1. Tính thơng tin thời sự
1. Tính cơng khai về lập trường chính
trị
2. Tính ngắn gọn
2. Tính chặt chẽ của hệ thống lập luận
3. Tính hấp dẫn, lơi cuốn
3. Tính hấp dẫn, thuyết phục.