giai giao duc cong dan 6 bai 5 tu lap

Bài 5: Tự lập
Khởi động
Câu hỏi trang 22 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy cùng các bạn tham gia trị chơi
“giải ơ chữ”
- Giải ơ chữ để tìm chìa khóa, ai tìm
được chìa khóa nhanh nhất sẽ thắng.
- Chia sẻ hiểu biết của em về từ khóa đó.
1. Hàng ngang gồm 7 chữ cái, chỉ thành
tích nổi bật của học sinh mức bình
thường.
2. Hàng ngang 2 gồm 6 chữ cái , chỉ sự đối lập và ỷ lại.
3. Hàng ngang số 3 gồm 7 chữ cái chỉ sự đồng nghĩa với làm việc.
4. Hàng ngang 4 gồm 6 chữ cái, chỉ hoạt động chính học sinh, trường học.
5. Hàng ngang số 5 gồm 6 chữ cái, chỉ thái độ tôn trọng và đúng mực đối với người lớn
tuổi.
Trả lời:
1. Hàng ngang gồm 7 chữ cái, chỉ thành tích nổi bật của học sinh mức bình thường là:
Xuất sắc
2. Hàng ngang 2 gồm 6 chữ cái , chỉ sự đối lập và ỷ lại là: Tự giác
3. Hàng ngang số 3 gồm 7 chữ cái chỉ sự đồng nghĩa với làm việc là: Lao động
4. Hàng ngang 4 gồm 6 chữ cái, chỉ hoạt động chính học sinh, trường họclà: Học tập
5. Hàng ngang số 5 gồm 6 chữ cái, chỉ thái độ tôn trọng và đúng mực đối với người lớn
tuổi là: Lễ phép
Khám phá
Câu hỏi trang 22 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
1.Tự lập và biểu hiện của tự lập
* Thế nào là tự lập?
Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi
Trước khi ra đi tìm đường cứu nước, Bác Hồ cịn rất trẻ, mang tên Nguyễn Tất Thành. Lúc
đó, anh Thành có người bạn thân tên là anh Lê. Một lần cùng nhau đi chơi phố, đột nhiện

Thành nhìn thẳng vào mắt bạn, hỏi:
- Anh Lê, anh có u nước khơng?
Câu hỏi đột ngột khiến anh bạn ngạc nhiên, lúng túng trong giây lát rồi trả lời:
- Tất nhiên là có chứ!
Anh có thể giữ bí mật khơng?
Người bạn đáp:


- Có
Anh Thành nói tiếp:
- Tơi muốn sang nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ
trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng đi một mình, thật ra cũng có nhiều mạo hiểm như
khi đau ốm. Anh muốn đi với tôi không?
- Nhưng bạn ơi, chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi?
- Đây, tiền đây. Anh Thành vừa nói vừa giơ hai bàn tay - Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì
mà sống và để đi. Thế anh cùng đi với tơi chứ?
Bị lơi cuốn vì lịng hăng hái của bạn, anh Lê đồng ý, nhưng sau khi suy nghĩ kĩ về cuộc
phiêu lưu đó, anh Lê khơng có đủ can đảm để giữ lời hứa.
Vài ngày sau, người thanh niên Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường cứu nước…
a) Vì sao Bác Hồ quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước với hai bàn tay trắng?
Trả lời:
- Bác Hồ quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước với hai bàn tay trắng vì:
+ Đau xót trước cảnh nước mất, nhà tan.
+ Đồng thời nhìn thấy những mặt hạn chế của các phong trào yêu nước đầu thế kỉ XX, đã
thơi thúc Nguyễn Tất Thành ra đi tìm con đường cứu nước mới cho dân tộc.
+ Bác không sợ khó khăn, gian khổ, có tính tự lập cao.
+ Bác có lịng quyết tâm, hăng hái của tuổi trẻ, tự tin vào chính mình…
b) Từ câu chuyện Bác Hồ em hiểu thế nào là tự lập?
- Từ câu chuyện Bác Hồ em hiểu tự lập là: Tự làm lấy , tự giải quyết công việc ; tự lo
liệu, tạo dựng cho cuộc sống của mình khơng trơng chờ và phụ thuộc vào người khác.

* Biểu hiện của tự lập
Câu hỏi trang 23 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy quan sát bức tranh, đọc thông tin dưới đây để trả lời câu hỏi


Hải là con một trong gia đình khá giả. Nhà có bác giúp việc nhưng khơng vì thế mà Hải ỷ
lại, dựa dẫm vào bác. Bạn luôn tự giác dọn dẹp phòng, gấp quần áo, chăn màn,… Những
lúc rảnh rỗi, Hải còn phụ giúp bác nhặt rau, nấu cơm, lau nhà. Trong học tập, Hải ln
hồn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
a) Em hãy xác định những biểu hiện của tự lập trong các bức tranh và thông tin trên?
Trả lời:
- Em xác định những biểu hiện của tự lập trong các bức tranh và thông tin trên như sau:
+ Biểu hiện của tự lập là bức tranh1 và 3 vì: Các bạn đã tự khâu lại áo, tự giác nấu cơm
sớm ăn để học bài, phụ giúp gia đình và nhặt rau…
+ Biểu hiện của chưa tự lập là bức tranh 2 vì: Bạn khơng tự làm bài mà trông chờ vào
người khác, xin chép bài của người khác.
b) Em còn biết những biểu hiện nào khác của tính tự lập?
Trả lời:
- Em cịn biết nhiều biểu hiện khác của tính tự lập như:
+ Tự làm bài tập, bài kiểm tra khơng quay cóp, nhìn tài liệu
+ Tự mình chuẩn bị đồ dùng học tập trước khi đến lớp.
+ Tự giặt quần áo, nấu cơm, rửa bát chén, dọn nhà cửa.
+ Không trông chờ, dựa dẫm vào người khác.
+ Tự thức dậy từ sáng sớm, tự vệ sinh cá nhân.
+ ……
2. Ý nghĩa của tự lập
Câu hỏi trang 24 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy đọc những trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi
1. Bố của Hưng mất sớm, mẹ vất vả lao động nuôi hai anh em ăn học. Hưng luôn ý thức tự
giác phải tự làm tốt các việc cá nhân của mình đồng thời giúp đỡ mẹ mọi việc trong gia

đình. Khi mẹ ốm phải nằm viện, Hưng lo toan việc nhà, chăm sóc mẹ và em chu đáo. Năm
nào Hưng cũng đạt học sinh Giỏi.
a) Hưng đã biểu hiểu hiện tính tự lập như thế nào?
Trả lời:


- Hưng đã biểu hiểu hiện tự lập: Tự ý thức trong học tập, lo toan việc nhà, chăm sóc mẹ
và em chu đáo.
b) Tính tự lập đã đem lại điều gì cho Hưng?
Trả lời:
- Tính tự lập đã đem lại cho Hưng kết quả học tập khá tốt.
2. Anh Luận là người dân tộc Mường được bình chọn là Doanh nhân trẻ xuất sắc. Tuy gia
đình khó khăn nhưng anh vẫn cố gắng học và đã thi đỗ vào trường đại học. Để có tiền đóng
học phí và sinh hoạt, anh đã làm thêm nhiều việc: phát tờ rơi, gia sư, phục vụ bàn…Ra
trường, anh trở về quê hương làm thuê, tự tích lũy tiền và bắt đầu kinh doanh cà phê. Doanh
nghiệp của anh càng ngày phát triển, tạo công ăn việc làm cho nhiều người ở buôn làng.
Tính tự lập của anh Luận đã mang lại điều gì cho anh và cho xã hội?
Trả lời:
- Tính tự lập của anh Luận đã mang lại cho anh và cho xã hội nhiều điều tơt đẹp cuh thể
như:
+ Tính tự lập của anh Luận đã mang lại cho anh là: Doanh nghiệp của anh ngày càng phát
triển, được vinh danh là người dân tộc được bình chọn là Doanh nhân trẻ xuất sắc.
+ Tính tự lập của anh Luận đã mang lại cho xã hội đó là: Tạo cơng ăn việc làm cho nhiều
người ở buôn làng.
Câu hỏi trang 24 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Từ các trường hợp trên, em hãy cùng các bạn thảo luận và cho biết ý nghĩa của tự lập đối
với bản thân, gia đình và xã hội?
Trả lời:
Ý nghĩa của tự lập đối với bản thân, gia đình và xã hội là:
- Ý nghĩa của tự lập đối với bản thân:

+ Giúp thành công trong cuộc sống và xứng đáng nhận được sự tơn trọng của mọi người.
+ Có thêm kinh nghiệm sống, kinh nghiệm trong cơng việc.
+ Rèn đức tính kiên trì, nhẫn nại để vượt lên hồn cảnh.
+….
- Ý nghĩa của tự lập đối với gia đình:
+ Khi con cái biết tự lập, cha mẹ vui và hạnh phúc.
+ Bố mẹ khơng phải lo lắng vì con mình đã trưởng thành, tự lo cho mình, khơng dựa
dẫm, ỷ lại vào người khác.
+…
- Ý nghĩa của tự lập đối với xã hội là:
+ Góp phần phát triển xã hội.
Luyện tập


Câu hỏi trang 25 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
1. Em hãy nêu 1 số biểu hiện về tự lập và trái tự lập trong học tập và sinh hoạt hằng
ngày?
Trả lời:
- Một số biểu hiện về tự lập trong học tập và sinh hoạt hằng ngày mà em biết là:
+ Tự làm bài tập, bài kiểm tra không quay cóp, nhìn tài liệu
+ Tự mình chuẩn bị đồ dùng học tập trước khi đến lớp.
+ Tự giặt quần áo, nấu cơm, rửa bát chén, dọn nhà cửa.
+ Không trông chờ, dựa dẫm vào người khác.
+ Tự thức dậy từ sáng sớm, tự vệ sinh cá nhân.
+ Rèn luyện thể dục thường xuyên.
+ ……
- Một số biểu hiện về trái với tự lập trong học tập và sinh hoạt hằng ngày mà em biết là:
+ Không tự làm bài tập về nhà mà đi chép bài của bạn.
+ Quay cóp khi làm bài kiểm tra.
+ Phải để bố mẹ, thầy cô nhắc nhở nhiều về học tập.

+ Thời gian rảnh rỗi, chỉ xem tivi chưa tự giác giúp bố mẹ làm việc nhà như: giặt quần
áo, nấu cơm, rửa bát chén, dọn nhà cửa…
+ Lúc nào cũng trông chờ, dựa dẫm vào người khác.
+ ……
2. Em hãy kể về hành vi ỷ lại, dựa dẫm và phụ thuộc vào người khác mà em đã gặp hoặc
nghe kể trong học tập và cuộc sống. Em rút ra bài học gì từ những hành vi đó?
Trả lời:
- Em kể về hành vi ỷ lại, dựa dẫm và phụ thuộc vào người khác mà em đã gặp hoặc nghe
kể trong học tập và cuộc sống theo bảng sau:
Hành vi ỷ lại, dựa dẫm và phụ thuộc vào người khác
Trong học tập
Cuộc sống hàng ngày
+ Quay cóp khi làm bài kiểm tra.
+ Lúc nào cũng trông chờ, dựa dẫm vào
+ Không tự làm bài tập về nhà mà đi chép bố mẹ.
bài của bạn.
+ Ngủ dậy không tự gấp chăn màn.
+ Phải để thầy cô nhắc nhở nhiều về học
+ Không tự giác làm việc nhà giúp đỡ bố
tập.
mẹ lúc rảnh rỗi.
+….
+…

- Em rút ra bài học nếu chúng ta sống ỷ lại, dựa dẫm và phụ thuộc vào người khác thì:
+ Bản thân sẽ khơng tự mình đưa ra những quyết định cần thiết trong cuộc sống.


+ Khơng làm chủ cuộc đời, khơng có bản lĩnh, khơng có sự sáng tạo.
+ Dễ gặp thất bại trong cơng việc, trở thành ghánh nặng cho gia đình và xã hội.

+…..
=> Vì thế mà chúng ta cần phải sống tự lập, tích cực rèn luyện và trau dồi kiến thức, kĩ
năng sống tốt,…để trở thành người con ngoan trong gia đình và người cơng dân có ích
cho xã hội.
3. Xử lí tình huống:
Câu hỏi trang 25 sgk Giáo dục công dân lớp 6:

1. Tan học sớm, Hoa rủ các bạn vào
nhà mình ăn cơm trưa. Về tới nhà,
Hoa chợt nhớ ra là lúc sáng mẹ về
quê thăm bà ốm nên không nấu cơm
sẵn như mọi ngày. Ha cùng các bạn
vào bếp nhưng loay hoay mãi khơng
biết nấu gì để ăn trưa vì từ trước tới
giờ đều được mẹ làm giúp.

Mặc dù nhà ngay cạnh trường nhưng
bố mẹ vẫn phải đưa đón An đi học.
Thấy vậy, Hải hỏi: “Sao cậu khơng tự
đi học?”. An trả lời: “Mình là con trai
duy nhất trong nhà, bố mẹ khơng chăm
mình thì chăm ai. Mình học lớp 6, bố
mẹ chăm như vậy là đương nhiên”.

a) Nếu là Hoa em sẽ làm gì?
Trả lời:
- Nếu là Hoa em sẽ gọi điện hỏi mẹ cách nấu hoặc tự tìm hiểu cách nấu ăn trên mạng
Internet và tự tay vào bếp để tập nấu.
b) Nếu là Hải, em sẽ nói gì với An?
Trả lời:

- Nếu là Hải, em sẽ nói An là:
+ Bạn nên tự giác đến trường, khơng nên phiền bố mẹ như vậy vì nhà bạn gần trường có
thể chịu khó đi bộ hoặc đi xe đạp.
+ Bạn nên tập tính tự giác khi cịn nhỏ từ những việc mình có thể làm, để có thể sống tự
lập vì sau này bố mẹ già yếu không phải theo bạn lo cho bạn cả đời được….
Vận dụng:
Câu hỏi trang 25 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
1. Em hãy lập và thực hiện kế hoạch rèn luyện tính tự lập của bản thân theo gợi ý sau: các
lĩnh vực rèn luyện (học tập, sinh hoạt hằng ngày); công việc thực hiện; biện pháp thực hiện;
kết quả rèn luyện.
Trả lời:


- Em lập và thực hiện kế hoạch rèn luyện tính tự lập của bản thân từ các lĩnh vực rèn luyện
(học tập, sinh hoạt hằng ngày); công việc thực hiện; biện pháp thực hiện; kết quả rèn luyện
theo bảng cụ thể sau:
Các lĩnh vực
Học tập

Nội dung công việc Biện pháp thực hiện Kết quả rèn luyện
- Học bài và làm bài - Tự giác học ôn lại
tập đầy đủ
bài không cần ai
nhắc nhở.
- Chăm chú nghe
thầy cô giảng bài
- Tích cực phát biểu
xây dựng bài
- Tìm ra phương
pháp học tập hiệu

quả với mình
-…
Sinh hoạt hằng ngày - Làm những công
- Thời gian rảnh rỗi
việc vừa sức của
tự giác giúp bố mẹ
mình
làm việc nhà như:
- Vui chơi, giải trí
giặt quần áo, nấu
cơm, rửa bát chén,
dọn nhà cửa…
- Tập thể dục, thể
thao, đọc thêm sách,
báo…khi rảnh
Hoạt động tập thể
- Tham gia các hoạt - Tích cực tham gia
động tập thể ở
các hoạt động của
trường, lớp.
trường, của lớp như:
- Tham gia các hoạt tham gia văn nghệ,
động tập thể ở ở xã viết báo tường, ..vào
phường…
kỉ niệm ngày lễ.
- Tích cực tham gia
các hoạt động ở ở xã
phường như: dọn
đường làng, ngõ
xóm,…

2. Sắp tới kì nghỉ hè, bố mẹ dự định cho em về quê ngoại một tháng sống cùng ông bà. Em
hãy thiết kế một cuốn sổ tay để nhắc nhở bản thân trong sinh hoạt và học tập. (Nội dung
chính của cuốn sổ tay: thời gian, nội dung nhắc nhở, cách thức thực hiện, tự đánh giá.)
Trả lời:
- Sắp tới kì nghỉ hè, bố mẹ dự định cho em về quê. Em thiết kế cuốn sổ tay để nhắc nhở
bản thân trong sinh hoạt và học tập khi về quê ngoại một tháng sống cùng ông bà như sau:
Thời gian
Nội dung nhắc nhở
Cách thức thực hiện Tự đánh giá
Một tháng
- Về học tập
- Tự giác ôn bài
không cần ai nhắc
nhở
- Đọc thêm sách
tham khảo và làm
bài tập sách nâng
cao
- Tự ôn và học thêm
từ mới tiếng Anh
qua mạng,…
-…
- Về sinh hoạt hằng - Thời gian rảnh rỗi
ngày
tự giác giúp ông bà
làm việc nhà như:
giặt quần áo, nấu
cơm, rửa bát chén,

dọn nhà cửa…
- Tập thể dục, thể
thao: nhờ ông bà
dạy bơi...
- Xem tivi cùng ông
bà, nghe ông bà kể
chuyện…