(TIỂU LUẬN) TIỂU LUẬN HP1 ĐƯỜNG lối QUỐC PHÒNG và AN NINH đề tài x y DỰNG lực LƯỢNG dân QUÂN tự vệ TRONG THỜI kỳ HIỆN NAY

1

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
TỔ GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH

----

TIỂU LUẬN
HP1 ĐƯỜNG LỐI QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
Đề tài: X Y DỰNG LỰC LƯỢNG DÂN QUÂN TỰ VỆ TRONG
THỜI KỲ HIỆN NAY

Sinh viên: Vũ Nguyễn Thục Hiền
Mã sinh viên: 2056070021
ớp 9: Báo Mạng Điện Tử K40

Hà Nội, tháng 09, năm 2021


1

MỤC LỤC
MỤC LỤC..........................................................................................................1
LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................2
MỞ ĐẦU............................................................................................................3
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................3
2. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................4
3. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................5
4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................5
5. Cấu trúc tiểu luận.............................................................................................5
NỘI DUNG.........................................................................................................6

1. Tính tất yếu phải xây dựng nền quốc phịng tồn dân và lực lượng dân quân
tự vệ........................................................................................................................6
2. Khái niệm, vị trí, vai trị và nhiệm vụ của lực lượng dân quân tự vệ..............9
2.1

. Khái niệm dân quân tự vệ.....................................................................9

2.2

. Vị trí và vai trị của lực lượng dân qn tự vệ......................................9

2.3

. Nhiệm vụ của lực lượng dân quân tự vệ............................................12

3. Phương hướng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trong giai đoạn hiện nay
13
3.2. Đẩy mạnh xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân gắn với thế trận an
ninh nhân dân.................................................................................................14
3.3. Xây dựng, nâng cao sức mạnh tổng hợp, tạo bước phát triển mới về chất
lượng và sức mạnh chiến đấu của lực lượng dân quân tự vệ địa phương......16
3.4. Từng bước hoàn chỉnh hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về cơng tác
quốc phịng và tăng cường quản lý nhà nước về cơng tác quốc phịng.........17
KẾT LUẬN.......................................................................................................22
1. Sự cần thiết của lực lượng dân quân tự vệ.....................................................22
2. Suy nghĩ của bản thân....................................................................................22
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................25


2

LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Trường Học viện
Báo chí và Tuyên truyền vì đã đưa mơn học Đường lối Quốc phịng và An ninh
của Đảng Cộng sản Việt Nam vào trương trình giảng dạy. Đặc biệt, em xin gửi
lời cảm ơn sâu sắc đến các thầy cô giảng viên trong Tổ Giáo dục Quốc phòng và
An ninh đã dạy dỗ, truyền đạt cho chúng em những kiến thức quý báu suốt thời
gian học tập vừa qua. Trong thời gian tham gia lớp học Đường lối Quốc phòng
và An ninh của Đảng Cộng sản Việt Nam, em đã có thêm cho mình nhiều kiến
thức bổ ích và rèn luyện được tinh thần học tập hiệu quả, nghiêm túc. Những
kiến thức vô cùng quý báu này chính là hành trang, là nguồn động lực to lớn để
em có thể vững bước sau này.
Bộ mơn Đường lối Quốc phịng và An ninh của Đảng Cộng sản Việt Nam
là môn học thú vị, vô cùng bổ ích và mang tính thực tế cao. Nội dung môn học
đảm bảo cung cấp đủ kiến thức và gắn liền với những nhu cầu thực tiễn của sinh
viên. Tuy nhiên, do vốn kiến thức cịn có nhiều hạn chế và khả năng về việc tiếp
thu thực tế lien quan đến mơn học cịn nhiều bỡ ngỡ. Nên mặc dù em đã cố gắng
hết sức, nhưng chắc việc mắc phải những thiếu sót và nhiều nội dung, thong tin
chưa chính xác trong bài tiểu luận là điều khó có thể tránh khỏi. Vì vậy, kính
mong thầy cơ xem xét và góp ý để bài tiểu luận của em được thêm hoàn thiện
hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!


3

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt Nam ta
đã phải trải qua rất nhiều cuộc đấu tranh để giải phóng và bảo vệ Tổ quốc.

Chúng ta tự hào về những vị anh hùng dân tộc như Bà Trưng, Bà Triệu, Quang
Trung, Lê Lợi..., tự hào với những chiến thắng lẫy lừng “Gò Đống Đa”, “Điện
Biên Phủ”.... Đặc biệt hơn hết, những thắng lợi mà chúng ta giành được dưới sự
lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng Sản Việt Nam là được kế
thừa và phát huy truyền thống quân sự quốc phòng, đúc kết ra những kinh
nghiệm xương máu từ thế hệ ông cha ta. Từ thực tiễn lịch sử của những cuộc
đấu tranh cách mạng Việt Nam cũng đã chứng minh được rằng, lực lượng dân
quân tự vệ là một lực lượng không thể thiếu và ln ln nắm giữ vai trị chiến
lược trong hầu hết các cuộc chiến tranh nhân dân.
Ta không thể phủ nhận một điều rằng sức mạnh của toàn dân vũ trang là
một nguồn sức mạnh vô cùng to lớn và là ưu thế tuyệt đối của chiến tranh nhân
dân. Nguồn sức mạnh đó đã đưa Việt Nam từ một dân tộc bị mất nước, bị tước đi
tiếng nói trước thế giới đến những thắng lợi rực rỡ trong cao trào kháng Nhật
cứu nước, trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống lại bọn thực dân, đế quốc
để giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc. Căn cứ vào vai trị chiến lược và
những thành tích to lớn cùng với sự trưởng thành vượt bậc, lực lượng dân quân
tự vệ xứng đáng là một bộ phận trọng yếu trong hàng ngũ lực lượng vũ trang
nhân dân anh hùng của Việt Nam.
Trong quan điểm của Đảng về nhiệm vụ xây dựng thế trận quốc phịng
tồn dân và chiến lược chiến tranh nhân dân, có thể thấy lực lượng dân qn tự
vệ đóng vai trị vơ cùng to lớn. Từ khi ra đời, được đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng Sản Việt Nam, lực lượng dân quân tự vệ ln cố gắng phát huy vai
trị, nhiệm vụ to lớn của mình trên hầu hết mọi mặt cơng tác và chiến đấu để bảo
vệ địa phương, cơ sở. Ngoài ra, họ cịn đóng góp một phần quan trọng trong
những thắng lợi của các cuộc chiến tranh giải phóng đất nước và sự nghiệp xây
dựng, bảo vệ nền hịa bình, độc lập của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt
Nam.
Nhận thức và đánh giá được vị trí, vai trị của lực lượng dân quân tự vệ,
Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã từng nói rằng “Dân quân tự vệ và du kích là lực lượng
của tồn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ Quốc, vô

luân kẻ địch hung bạo thế nào, hễ đụng vào lược lượng đó, bức tường đó, thì kẻ
địch nào cũng phải tan rã”. Đặc biệt, trong tình hình dịch bệnh Covid-19 đang


4

diễn biến phức tạp như hiện nay, lực lượng dân quân tự vệ càng càng cho thấy
vai trò của họ là vơ cùng quan trọng và cần thiết.
Vì vậy, tơi lựa chọn đề tài “Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ tại các
địa phương” làm đề nghiên cứu tiểu luận kết thúc học phần Đường lối Quốc
phòng và An ninh của Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ những kiến thức được tiếp
thu từ sự giảng dạy vô cùng tâm huyết của các giảng viên bộ môn, rút ra được vị
trí, vai trị, nhiệm vụ của dân qn tự vệ và đưa ra phương hướng xây dựng lực
lượng ngày càng vững mạnh hơn.

2. Tính cấp thiết của đề tài
Dân quân tự vệ là lực lượng nòng cốt tham gia vào cơng tác bảo vệ Đảng,
chính quyền, tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước ở địa phương
và cơ sở; tham gia vào công cuộc xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh
nhân dân tại khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự nhằm bảo đảm trật tự, an tồn
xã hội và đấu tranh phịng, chống tội phạm mang mầm mống nguy hiểm, góp
phần vào việc giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội tại cơ sở.
Nhận thức được vai trò quan trọng của lực lượng dân quân tự vệ, trong
những năm qua, dưới sự lãnh đạo, quản lý và điều hành của cấp ủy Đảng, chính
quyền và cơ quan quân sự các cấp, lực lượng dân quân tự vệ được xây dựng
ngày càng trở nên rộng rãi và vững mạnh. Nhất là trong tình hình dịch bệnh
Covid-19 đang diễn biến ngày càng phức tạp như hiện nay, vai trò của đội ngũ
dân quân tự vệ càng trở nên quan trọng và cần thiết hơn nữa. Ngoài nhiệm vụ
phối hợp với các lực lượng giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; bảo
vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất tồn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Ðảng, chính quyền,

tài sản và tính mạng của nhân dân, tài sản của Nhà nước và các cơng trình quốc
phịng trên địa bàn; xung kích trong hoạt động lao động sản xuất, phịng, chống,
khắc phục hậu quả của thiên tai, địch họa và các sự cố khác; vận động nhân dân
thực hiện theo đường lối, chủ trương của Ðảng và chính sách, pháp luật của Nhà
nước; tham gia tích cực trong các chương trình phát triển kinh tế-xã hội của địa
phương. Trong thời điểm hiện nay, dân quân tự vệ còn là những lực lượng chính
trong cơng cuộc phịng, chống dịch bệnh, giúp nhân dân vượt qua thời kỳ khó
khan mà khơng bỏ ai ở lại phía sau. Vì vậy, việc xây dựng lực lượng dân quân tự
vệ đông đảo, vững mạnh tại các địa phương là một trong những nhiệm vụ vô
cùng quan trọng và cần thiết.


5

3. Đối tượng nghiên cứu
Đi sâu vào nghiên cứu, phân tích vị trí, vai trị và đưa ra những phương
hướng xây dựng hiệu quả để xậy dựng lực lượng dân quân tự vệ lớn mạnh. Từ
đó giúp cho việc bảo vệ an ninh, chính trị, tang gia sản xuất và cơng tác phịng,
chống dịch tại địa phương trở nên hiệu quả, vững mạnh hơn.

4. Phương pháp nghiên cứu
Bài tiểu luận sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và đi đến tóm tắt
để đưa ra những vấn đề mới, vấn đề đặt ra về những giải pháp để nâng cao hiệu
quả của công cuộc xây dựng lực lượng dân quân tự vệ tại các địa phương. Từ đó
gợi mở những vấn đề cần nghiên cứu, trao đổi và mở rộng.

5. Cấu trúc tiểu luận
Ngoài Lời cảm ơn, Mở đầu, Kết luận và Tài liệu tham khảo, nội dung
chính của đề tài tiểu luận bao gồm:
Phần 1: Tính tất yếu phải xây dựng nền quốc phịng tồn dân và lực

lượng dân qn tự vệ.
Phần 2: Khái niệm, vị trí, vai trị và nhiệm vụ của lực lượng dân
quân tự vệ.
2.1 Khái niệm dân qn tự vệ.
2.2 Vị trí, vai trị của lực lượng dân quân tự vệ.
2.3 Nhiệm vụ của lực lượng dân quân tự vệ.
Phần 3: Phương hướng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trong
giai đoạn hiện nay.


6

NỘI DUNG
1. Tính tất yếu phải xây dựng nền quốc phịng tồn dân và lực
lượng dân qn tự vệ
Xuất phát từ quan điểm về chiến tranh nhân dân của Đảng ta là ln ln
xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, kết
hợp chặt chẽ phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phịng - an ninh trong
q trình đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Xuất phát từ mối quan hệ giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng
Tổ quốc luôn đi đôi với bảo vệ Tổ quốc Xã hội chủ nghĩa. Vì thế những quốc
gia dân tộc khi giành được chính quyền, giành được độc lập tự do thì phải
ln chú trọng, quan tâm giải quyết mối quan hệ này. Xây dựng Tổ quốc và
bảo vệ Tổ quốc là hai vấn đề khác nhau nhưng giữa chúng có mối quan hệ
chặt chẽ, biện chứng, hữu cơ tác động qua lại lẫn nhau. Xây dựng Tổ quốc là
làm cho đất nước từng bước phát triển về mọi mặt kinh tế, chính trị xã hội,
quân sự, khoa học kỹ thuật.. Tuy nhiên chỉ xây dựng Tổ quốc khơng thơi thì
chưa đủ, cùng với xây dựng ta còn phải phối kết hợp với việc bảo vệ Tổ
quốc, có như vậy xây dựng mới có cơ sở, nền tảng vững chắc để tiếp tục phát
triển và huy động được mọi tiềm năng vốn có. Bảo vệ Tổ quốc là để chống

lại mọi âm mưu thủ đoạn của kẻ thù nhằm chống phá ta về mọi mặt, trên cơ
sở đó bảo vệ mọi thành tựu xây dựng đất nước của mọi thế hệ những người
Việt Nam chúng ta. An ninh chính trị, trật tự xã hội ổn định là điều kiện cho
đất nước phát triển về mọi mặt, do đó những quốc gia đã có độc lập chủ
quyền phải chăm lo đến việc xây dựng và bảo vệ. Xây dựng để bảo vệ, bảo
vệ để xây dựng, hai vấn đề đó tuy mới thoạt nghe tưởng chừng hồn tồn
khác nhau,nhưng giữa chúng có mối quan hệ vơ cùng mật thiết, không thể


7

tách rời, luôn tác động qua lại lẫn nhau. Mối quan hệ hữu cơ đó là điều kiện
tiền đề để thúc đẩy đất nước phát triển, xây dựng Tổ quốc giàu mạnh, xã hội
dân chủ, công bằng, văn minh.
Xuất phát từ những quan điểm, tư tưởng nhận thức của Đảng ta về việc
giải quyết mối quan hệ giữa xây dựng với bảo vệ Tổ quốc trong quá trình lãnh
đạo cách mạng Việt Nam. Đảng ta luôn luôn cho rằng xây dựng và bảo vệ có một
mối quan hệ ln ln đi đơi trong suốt q trình lãnh đạo cách mạng. Bản chất
âm mưu của kẻ thù không thay đổi là xố bỏ chế độ Xã hội chủ nghĩa, do đó xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc là quy luật phổ biến của các nước đi lên chủ nghĩa xã
hội, quan điểm của Đảng ta phù hợp với lí luận của chủ nghĩa Mác-Lê nin. Mối
quan hệ giữa xây dựng và bảo vệ, nó vẫn và ln ln là quy luật phổ biến của
cách mạng Xã hội chủ nghĩa. Trong suốt q trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta
ln chú trọng giải quyết tốt mối quan hệ này.
Xuất phát từ thực tiễn của địa hình, của vị trí địa lí, chính trị, quân sự của
Việt Nam trong khu vực. Việt Nam có địa hình: chiều dài lớn, chiều rộng hẹp, có
đường bờ biển dài trên 3200 km,có nhiều đảo và quần đảo, có vị trí rất quan
trọng ở khu vực Đơng Dương. Việt Nam là nước đầu tiên trong khu vực đi theo
con đường xã hội chủ nghĩa, là nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên ở Đông Nam Á
đã và đang giương cao ngọn cờ đấu tranh giải phóng dân tộc, giành độc lập tự do

cho Tổ quốc, địi tồn vẹn lãnh thổ trước các cường đế quốc lớn; đồng thời cũng
đã giành được nhiều thắng lợi to lớn và vang dội, gây được uy tín lớn trên trường
quốc tế, điều đó làm cho kẻ thù vơ cùng tức tối và càng làm cho chúng chống
phá ta quyết liệt hơn.
Xuất phát từ đặc điểm, tình hình thực tiễn của đất nước ta hiện nay, đặc
biệt là từ những năm đổi mới, chúng ta đã thu được những kết quả to lớn trong
nhiều lĩnh vực song vẫn cịn gặp nhiều khó khăn, trong khi đó kẻ thù cấu kết với
nhau triệt để lợi dụng những khó khăn và tìm mọi cách để chống phá, thơn tính


8

Việt Nam. Nước ta đang xây dựng chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ hồ bình, đang
thực hiện những đường lối của Đảng về phát triển kinh tế - xã hội sau những
năm đổi mới, đẩy lùi lạm phát, đưa kinh tế nhanh chóng phát triển, trật tự an
ninh được giữ vững. Nhân dân tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng, phấn
khởi hăng hái khắc phục những khó khăn chống tệ nạn xã hội. Bên cạnh đó ta
cịn vấp phải một số khó khăn như nền kinh tế còn mất cân đối về cơ cấu, tệ nạn
xã hội cịn nhiều do đó an ninh chính trị chưa thật vững chắc. Sau sự sụp đổ của
Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, Việt Nam vẫn kiên định đi
theo con đường xã hội chủ nghĩa mà Bác và Đảng ta đã chọn. Việc kiên định với
mục tiêu, con đường đã chọn của Đảng và nhân dân ta càng làm cho kẻ thù
chống phá ta quyết liệt hơn. Chúng thông qua những hoạt động diễn biến hồ
bình để thực hiện xố bỏ chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, triệt tiêu sự lãnh đạo của
Đảng ta. Chúng tiếp tục chống phá về chính trị, tư tưởng, văn hố, kích động đấu
tranh địi đa ngun chính trị, đa đảng đối lập; chúng chống phá trên lĩnh vực
kinh tế, gây rối loạn về chính trị; chúng lợi dụng vấn đề tôn giáo, vấn đề dân tộc
để chống Việt Nam; chúng móc nối sử dụng bọn phản động tay sai trong chế độ
cũ, vơ hiệu hố sức mạnh lực lượng vũ trang của ta.
Xuất phát từ kinh nghiệm trong lịch sử truyền thống dựng nước và giữ nước

của dân tộc, xây dựng đất nước vững mạnh luôn luôn làm cơ sở cho việc bảo vệ
Tổ quốc. Thực hiện việc kết hợp xây dựng kinh tế để củng cố quốc phòng.
Truyền thống động viên sức người, sức của tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn
trước những tình huống khi chiến tranh xâm lược xảy ra.
Từ những cơ sở lí luận và thực tiễn trên, ta có thể rút ra kết luận vấn đề
xây dựng một nền quốc phịng tồn dân với lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh
của nước ta trong giai đoạn hiện nay là hết sức quan trọng và cần thiết.


9

2. Khái niệm, vị trí, vai trị và nhiệm vụ của lực lượng dân quân
tự vệ
2.1. Khái niệm dân quân tự vệ
Lực lượng dân quân tự vệ là lực lượng chiến lược của “chiến tranh
nhân dân” Việt Nam, là công cụ bạo lực và là một trong những lực lượng
chuyên chính của chính quyền nhân dân ở cơ sở, là một bộ phận của lực
lượng vũ trang nhân dân, là một trong những công cụ chủ yếu để bảo vệ
Đảng, bảo vệ chính quyền, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân của đất
nước, đồng thời lực lượng dân quân tự vệ cũng là nòng cốt cho phong trào toàn
dân đánh giặc ở địa phương.
Theo đường lối quân sự của Đảng ta, lực lượng vũ trang nhân dân gồm 3
thứ quân: bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ. Từ trước tới nay,
dân qn tự vệ ln ln giữ vai trị quan trọng trong chiến tranh nhân dân. Nói
đến chiến tranh nhân dân nhất thiết phải nói đến lực lượng dân quân tự vệ. Vì
vậy, việc nhận thức vai trị của dân qn tự vệ là rất quan trọng.
2.2. Vị trí và vai trò của lực lượng dân quân tự vệ
Trong chiến tranh, dân quân tự vệ luôn là lực lượng đi đầu trong các công
tác bảo vệ an ninh, trật tự tại hậu phương và luôn sẵn sàng tham gia chiến đấu
mỗi khi Tổ quốc cần.

Dân qn tự vệ cịn có đóng vai trò như là lực lượng chủ yếu để tiến hành các
cuộc tấn cơng du kích ở vùng sau lưng địch và để bảo vệ hậu phương của ta trong
các cuộc kháng chiến. Trong kháng chiến chống Pháp, dân quân tự vệ chính là lực
lượng vũ trang đơng đảo nhất, hang hái nhất. Tuy tham gia chiến đấu những họ
không thốt ly khỏi sản xuất mà ln bám đất, bám dân để giữ làng, chống lại sự
càn quét khủng bố và làm thất bại âm mưu “lấy chiến tranh nuôi chiến tranh, dùng


10

người Việt đánh người Việt” của địch. Lực lượng dân qn tự vệ cịn đảm nhiệm
ln nhiệm vụ trừ gian tiễu phỉ, tiêu diệt sinh lực địch và tấn công hậu phương của
chúng...Tuy chỉ sử dụng những vũ khí tự chế khá thô sơ như giáo mác, gậy gộc,
súng đạn... nhưng lực lượng dân quân tự vệ của ta luôn biết cách khiến làm cho
địch ăn không ngon, ngủ không n một cách rất tài tình. Khơng những vậy, họ cịn
là lực lượng nịng cốt trong cơng cuộc động viên tổ chức và rèn luyện toàn dân
tham gia chống giặc. Vì vậy, có thể thấy lực lượng dân qn tự vệ giữ vai trị vơ
cùng quan trọng trong việc bảo vệ hậu phương và nền hịa bình của nước nhà.
Khái niệm về lực lượng dân quân tự vệ chỉ mới xuất hiện trong mấy chục
năm gần đây, tuy nhiên, xét về bản chất lực, lượng này đã luôn tồn tại trong thế
trận chiến tranh nhân dân của ta từ rất lâu rồi. Từ thời phong kiến trong các cuộc
chiến tranh chống giặc ngoại xâm nhân dân ta đã biết lập thế trận “vườn không
nhà trống” với thế trận này. Nhân dân không phải là những người trực tiếp tham
gia đánh phá qn địch nhưng họ cũng đã có cơng khơng nhỏ trong việc ngăn
cản khiến cho quân địch không thể cướp phá được lương thực và làm suy yếu
một phần sức mạnh của chúng. Có thể nói, nhờ có lực lượng tại chỗ này mà vó
ngựa qn Ngun Mơng khơng thể đạp gẫy được một ngọn cỏ nào của nước ta.
Đến những cuộc chiến tranh thời hiện đại với các nước đế quốc gần đây,
một lần nữa, lực lượng dân quân tự vệ lại khẳng định được những đóng góp to lớn
của mình trong thắng lợi vẻ vang của dân tộc. Đứng trước một trong những cường

quốc quân sự mạnh nhất nhì thế giới, lực lượng tại chỗ của ta khơng hề nao núng,
sợ hãi. Thậm chí, dân qn tự vệ của ta đã bắn rơi được máy bay Mỹ chỉ với
những vũ khí đơn giản, thơ sơ như giáo mác, súng 12.7 ly, hay các loại pháo hạng
nhẹ. Vai trò của lực lượng dân quân tự vệ trong chiến đấu thậm chí đã trở thành
một câu thành ngữ thấm thía đến tận bây giờ“giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”.
Trong thời bình, dân qn tự vệ là một cơng cụ chuyên chính chủ yếu của
chính quyền nhân dân ở các cấp cơ sở, nhiệm vụ của họ là thực hiện chuyên


11

chính đối với thù trong, giặc ngồi, bảo vệ lợi ích của quốc gia, dân tộc và lợi
ích của nhân dân. Trong suốt quá trình đấu tranh vũ trang cách mạng, lực lượng
dân quân tự vệ luôn tỏ ra rất mực trung thành với quốc gia, với dân tộc và với
nhân dân lao động. Lực lượng này đóng vai trị hậu thuẫn tin cậy của tầng lớp
nông dân lao động trong các cuộc đấu tranh nhằm thực hiện cách mạng dân
chủ, vận động giảm tô, giảm thuế, giảm tức, cải cách ruộng đất. Dân quân tự vệ
phối hợp cùng lực lượng công an nhân dân ngày đêm ra sức giữ gìn trật tự cho
xóm làng n vui, trấn áp các thành phần phản động. Vì vậy mà dân quân tự vệ
ln được nhân dân ta hết lịng tin u giúp đỡ, nhờ đó mà khơng ngừng phát
triển ngày càng vững mạnh.
Trong lao động sản xuất, lực lượng dân quân tự vệ lại đóng vai trị là lực
lượng sản xuất chủ yếu, làm ra của cải vật chất cho xã hội trên cả đồng ruộng
cũng như là trong các nhà máy, xí nghiệp.
Như ta đã biết lực lượng dân quân được tổ chức tại các phường, xã, thị
trấn và lực lượng tự vệ thì được tổ chức trong các cơ quan Nhà nước, đơn vị
hành chính sự nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế. Ngoài nhiệm
vụ giữ gìn an ninh, trật tự tại địa phương, cơng việc hàng ngày và cũng là
nhiệm vụ chính của họ là lao động sản xuất. Theo pháp lệnh quy định về độ
tuổi của lực lượng dân quân tự vệ thì họ có độ tuổi từ 18 đến 45 đối với nam

và 18 đến 40 đối với nữ. Có thể thấy, hầu hết những cán bộ trong lực lượng
đang trong độ tuổi lao động nhiệt tình và sáng tạo nhất, vì vậy mà lực lượng
dân qn tự vệ đóng vai trị vô cùng quan trọng trong các hoạt động lao động
sản xuất. Đặc biệt, trong thời điểm nóng của dịch bênh Covid-19, lực lượng
dân quân tự vệ cũng góp một phần cơng sức khơng nhỏ, góp phần giúp đội
ngũ y, bác sĩ và cả nước ngăn ngừa đại dịch.


12

Tóm lại, trong cả thời bình và thời chiến, lực lượng dân quân tự vệ đều nắm
giữ những vai trò vô cùng quan trọng. Trong thời chiến, dân quân tự vệ là cơ sở
để Việt Nam có thể giành được độc lập, chủ quyền dân tộc. Cịn trong thời bình,
ngồi giữ trọng trách bảo vệ trật tự, an ninh cho xã hội, dân quân tự vệ còn là lực
lượng hàng đầu trong lao động, sản xuất của cải vật chất.
2.3. Nhiệm vụ của lực lượng dân quân tự vệ
Chiến tranh đã qua đi, nhưng khơng phải vì vậy mà ta có thể lơ là cảnh
giác, bởi cịn tồn tài rất nhiều thế lực thù địch và phản động. Chúng chỉ trực chờ
nước ta xảy ra bất kì mâu thuẫn nào là sẽ nhaye bổ vào chia rẽ và thâu tóm nhân
dân. Không chỉ vậy, trong các hoạt động sản xuất kinh tế, ta cần phải có một lực
lượng đi đầu, tiên phong nhưng vẫn phải gần gũi và hiểu rõ được tâm tư, nguyện
vọng của người dân. Vì vậy mà lực lượng dân quân tự vệ được xây dựng nên để
thực hiện các nhiệm vụ sau:
1. Sẵn sàng chiến đấu và tiêu diệt làm tiêu hao sinh lực địch. Làm nịng cốt
tiên phong cho phong trào phát động tồn dân đánh giặc, bảo vệ địa phương, cơ
sở của mình;
2. Phối hợp cùng với lực lượng công an, bộ đội biên phịng, bộ đội thường
trực và tất cả các đồn thể nhân dân chung tay giữ vững chủ quyền lãnh thổ, an
ninh chính trị, trật tự, an tồn xã hội; bảo vệ các cơng trình quốc phịng, các kho
vũ khí trang bị kỹ thuật, phát hiện và thu giữ các loại vũ khí trang bị quân sự tồn

giữ bất hợp pháp ở địa phương, tham gia xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện;
3. Bổ sung cho quân đội, phối hợp với quân đội chiến đấu, phục vụ chiến
đấu, phục vụ tiền tuyến;
4. Gương mẫu chấp hành và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ
trương, chính sách của đảng, pháp luật của Nhà nước, xung kích trong lao động


13

sản xuất, bảo vệ sản xuất, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, địch họa và
các sự cố nghiêm trọng khác.
Với những nhiệm vụ đó, cơng tác dân qn tự vệ hiện nay cần phải được
triển khai toàn diện, có chiều sâu và có sự gắn kết chặt chẽ với nhiệm vụ xây dựng
cơ sở vững mạnh toàn diện, đồng thời xây dựng các kế hoạch phát triển kinh tế xã hội vững mạnh của địa phương. Đặc biệt, trong thời kì mới, ngồi nhiệm vụ
bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước với yêu cầu ngày càng cao và phối hợp
cùng với lực lương y, bác sĩ và các tình nguyện viên tham gia chống dịch Covid19 nên lại càng địi hỏi cơng tác xây dựng lực lượng dân quân tự vệ phải có sự đổi
mới hơn nữa để tạo sự chuyển biến mạnh mẽ ngang tầm nhiệm vụ trên.

3. Phương hướng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trong giai
đoạn hiện nay
Dân quân tự vệ là lực lượng nịng cốt trong giữ gìn an ninh, trật tự tại các
đoàn thể cấp cơ sở địa phương, đồng thời là lực lượng hùng hậu nhất trong công
cuộc xây dựng đất nước đi lên xã hội chủ nghĩa. Vì vậy mà nhiệm vụ xây dựng
lực lượng dân quân tự vệ trong giai đoạn hiện nay không chỉ là đơn thuần xây
dựng theo khía cạnh quân sự chính trị, mà còn phải áp dụng những tiến bộ của
khoa học kỹ thuật vào hoạt động xây dựng đất nước của lực lượng dân quân tự vệ
để đem lại hiệu quả tốt hơn.
Định hướng chung của Đảng ta về công tác xây dựng lực lượng dân
quân tự vệ là tạo ra sự ổn định và hợp lý về số lượng, nâng cao về chất lượng.
Việc xây dựng lực lượng dân quân tự vệ một cách có tổ chức và quy mơ sao

cho phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ, đặc điểm của dân tộc, tôn giáo, điều kiện
địa lý và các nhiệm vụ quốc phòng an ninh của từng địa phương, sự chuyển
đổi về cơ chế kinh tế trong giai đoạn hiện nay là điều rất cần thiết.


14

Định hướng cụ thể về phương hướng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ
được thể hiện theo 4 điểm sau:
3.1. Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng
Việc nâng cao chất lượng và hiệu quả cơng tác giáo dục quốc phịng nhằm
tạo nên sự chuyển biến mạnh mẽ, sâu rộng về nhận thức và trách nhiệm của cán
bộ các cấp và lực lượng dân quân tự vệ trong nhiệm vụ xây dựng nền quốc
phòng tồn dân vững mạnh. Đồng thời, cịn đáp ứng được yêu cầu xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam trong mọi tình huống.
Phải giáo dục và quán triệt sâu sắc về quan điểm và đường lối của Đảng,
chủ trương và chính sách của Nhà nước về việc xây dựng nền quốc phịng tồn
dân cho tất cả đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành và thế hệ trẻ. Kết hợp
giáo dục tại tập trung theo lớp học giáo dục thường xuyên bằng nhiều hình thức.
Hoạt động này giúp cho mọi cán bộ, Đảng viên ở tất cả các cấp, các ngành và
nhân dân có nhận thức đúng đắn, đầy đủ và toàn diện về việc xây dựng, củng cố
nền quốc phịng tồn dân. Kết hợp quốc phịng - an ninh với kinh tế, phối hợp
chặt chẽ với các hoạt động quốc phòng, an ninh, đối ngoại; đề cao cảnh giác
trước những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch. Từ đó, nâng
cao tinh thần yêu nước, chủ nghĩa xã hội, đề cao ý thức cảnh giác cách mạng,
xác định rõ trách nhiệm, trước hết là của đội ngũ cán bộ. Thực hiện tốt nhiệm vụ
quốc phòng thuộc trách nhiệm của mỗi người, mỗi tổ chức, kiên quyết đấu tranh
làm thất bại chiến lược "diễn biến hịa bình" bạo loạn lật đổ của các thế lực thù
địch, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất tồn vẹn lãnh thổ và lợi
ích quốc gia.

3.2. Đẩy mạnh xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân gắn với thế
trận an ninh nhân dân.


15

Đẩy mạnh xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân gắn với thế trận an ninh
nhân dân, kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phịng - an
ninh trong q trình đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước:
Tăng cường xây dựng tỉnh, thành phố thành khu vực phòng thủ vững chắc,
làm nền tảng của thế trận quốc phịng tồn dân, thế trận an ninh nhân dân, coi
trọng xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện. Tập trung chỉ đạo xây dựng thế trận
quốc phòng, an ninh, đặc biệt là ở tuyến biên giới, đảo và các địa bàn trọng điểm
ở nội địa. Nắm chắc tình hình, chủ động phát hịên và đối phó có hiệu quả với
những âm mưu, thủ đoạn phá hoại của địch, không để bị bất ngờ trong mọi tình
huống. Giải quyết tốt tình hình an ninh ở cơ sở, các vụ khiếu kiện, tố cáo và mâu
thuẫn trong nội bộ, nhất là những điểm nóng; xử lý kịp thời và có hiệu quả các
hoạt động lợi dụng vấn đề dân tộc và tôn giáo để chia rẽ đoàn kết dân tộc, chống
phá chế độ xã hội chủ nghĩa.
Các Bộ, ngành, địa phương cần nắm vững và tổ chức thực hiện có hiệu
quả việc kết hợp phát triển kinh tế, xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh. Bổ
sung hoàn chỉnh kế hoạch A, triển khai xây dựng cụ thể kế hoạch B của các
ngành, các cấp, trước hết là đối với các Bộ, ngành Trung ương. Các cấp, các
ngành, các địa phương phải thể hiện rõ sự kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh
tế với quốc phòng trong xây dựng và thực hiện các dự án dài hạn, ngắn hạn, các
dự án liên doanh, các khu công nghiệp, khu chế xuất, trong điều chỉnh bố trí
dân cư, xây dựng củng cố bến cảng, sân bay, đường giao thông thủy, bộ, chú
trọng phát triển giao thông nông thôn, vùng núi, vùng sâu, vùng xa. Xây dựng
và phát triển mơ hình kinh tế - quốc phịng trên từng địa bàn cụ thể. Kết hợp
thực hiện tốt các chính sách xã hội với chính sách hậu phương quân đội. Coi

trọng xây dựng tiềm lực và nguồn bảo đảm để đáp ứng nhu cầu quốc phòng
trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.


16

3.3. Xây dựng, nâng cao sức mạnh tổng hợp, tạo bước phát triển mới
về chất lượng và sức mạnh chiến đấu của lực lượng dân quân tự vệ địa
phương.
Các Bộ, ngành và các địa phương phải chăm lo xây dựng để nâng cao sức
mạnh chiến đấu toàn diện. Xây dựng cơ quan quân sự địa phương, cơ quan và
cán bộ chun trách, kiêm nhiệm cơng tác quốc phịng ở các Bộ, ngành với chất
lượng tốt, đủ sức làm tham mưu cho lãnh đạo, chỉ huy thực hiện cơng tác quốc
phịng trong thời kỳ mới.
Xây dựng bộ đội địa phương đủ số lượng, có chất lượng. Tổ chức huấn
luyện cho từng đối tượng theo đúng nội dung chương trình quy định sát với
tình hình nhiệm vụ địa bàn hoạt động, phù hợp với sở trường cách đánh của
từng lực lượng.
Nâng cao chất lượng tổng hợp của lực lượng Dân quân tự vệ theo quy định
của pháp lệnh về Dân quân tự vệ, nhất là chất lượng về chính trị. Duy trì số
lượng, quy mô tổ chức và phương thức hoạt động phù hợp với từng vùng, từng
địa phương. Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự để bảo
vệ an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội, thực sự là lực lượng nịng cốt xung
kích trong phịng, chống thiên tai ở cơ sở.
Duy trì huấn luyện và quản lý chặt chẽ lực lượng dự bị động viên, quân
nhân dự bị và phương tiện kỹ thuật. Xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị, đảm bảo đủ
số lượng và chất lượng. Thực hiện nghiêm túc kế hoạch động viên, huấn luyện
diễn tập từng bước nâng cao chất lượng của đội ngũ sĩ quan dự bị và các đơn vị
dự bị động viên. Thực hiện tốt công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ và
công tác tuyển sinh qn sự hàng năm, có chính sách ưu tiên đối với vùng sâu,

vùng xa, vùng đồng bào dân tộc.


17

Tổ chức sơ kết việc thực hiện Pháp lệnh về Dân quân tự vệ, Pháp lệnh về
Lực lượng dự bị động viên, rút ra những bài học kinh nghiệm, xác định phương
hướng, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Trong năm 2001, tổ chức
sơ kết 5 năm thực hiện hai pháp lệnh trên ở cấp quân khu và trong toàn quốc.
3.4. Từng bước hoàn chỉnh hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về
cơng tác quốc phịng và tăng cường quản lý nhà nước về công tác quốc
phòng.
Bộ Quốc phòng cần phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, các cơ quan liên
quan giúp Chính phủ nghiên cứu soạn thảo mới, bổ sung, sửa đổi các văn bản về
cơng tác quốc phịng ở các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và
địa phương cho phù hợp với tình hình mới.
Tăng cường cơng tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành cơng tác quốc phịng ở
các Bộ, ngành, địa phương theo phân cấp của Chính phủ và chỉ đạo của Bộ Quốc
phòng. Thực hiện tốt cơ chế "Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, cơ quan
quân sự làm tham mưu" đã được xác định trong Nghị quyết số 02/BTC ngày 30
tháng 7 năm 1987 của Bộ Chính trị.
Các Bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của
mình cần tăng cường cơng tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ quốc
phòng, kịp thời chấn chỉnh, xử lý các vi phạm theo quy định của pháp luật.
Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc
Chính phủ, Chủ tịch ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
phải có kế hoạch cụ thể và tổ chức thực hiện nghiêm túc ở cấp tỉnh. Hàng năm,
báo cáo kết quả thực hiện cơng tác quốc phịng lên Thủ tướng Chính phủ (qua
Bộ Quốc phịng, thời gian theo quy định của Bộ quốc phịng).
Trong khi đó cơng cuộc đổi mới ở nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng đã

và đang tạo ra những biến đổi to lớn và phát triển tồn diện về kinh tế, chính


18

trị, văn hoá, xã hội của đất nước. Xuất phát từ những nhiệm vụ trên của lực
lượng dân quân tự vệ chúng ta phải xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trở
thành một lực lượng kiên định vững vàng về chính trị, hoạt động có hiệu quả,
thực sự là lực lượng nịng cốt cho tồn dân đánh giặc, cơng cụ chủ yếu bảo vệ
Đảng, chính quyền và nhân dân ở cơ sở trở thành một nhiệm vụ cấp bách trong
toàn Đảng toàn dân.
a. Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ có phẩm chất chính trị vững vàng.
Dân qn tự vệ là lực lượng vũ trang quần chúng, một bộ phận của lực
lượng vũ trang cách mạng do Đảng ta tổ chức và lãnh đạo, cho nên tất yếu nó
phải mang bản chất giai cấp cơng nhân. Bản chất giai cấp công nhân thể hiện
trong dân quân tự vệ trước hết ở sự giác ngộ chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng ta, kiên định mục tiêu, lý tưởng phấn
đấu cho thắng lợi của sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa do Đảng, Bác Hồ và
nhân dân ta đã sáng suốt lựa chọn; ở sự kiên định bảo vệ thành quả đấu tranh
cách mạng đã giành được, cùng toàn Đảng toàn dân và toàn quân tiếp tục giành
thắng lợi trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.
b. Dân quân tự vệ phải quán triệt những quan điểm cơ bản và tư tưởng chỉ
đạo của Đảng ta về nhiệm vụ quốc phịng, bảo vệ Tổ quốc trong tình
hình mới.
Ngày nay, nhiệm vụ xây dựng đất nước và phát triển kinh tế là trọng tâm,
nhưng củng cố quốc phòng, an ninh là vô cùng quan trọng. Các địa phương, các
ngành kinh tế khơng những phải hồn thành nhiệm vụ kinh tế dân sinh mà cịn
có nhiệm vụ thực hiện kế hoạch phòng thủ đất nước. Các thành viên của lực
lượng dân quân tự vệ là những người trực tiếp lao động sản xuất, công tác ở các
địa phương, cơ quan, nhà máy, xí nghiệp. Đồng thời họ là một bộ phận của lực

lượng vũ trang nhân dân, là một trong những lực lượng nòng cốt của khu vực


19

phòng thủ tỉnh, thành, huyện, quận và của nền quốc phịng tồn dân, của sự
nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Ở cương vị của mình, mỗi cán bộ, chiến sĩ dân quân tự
vệ đang trực tiếp thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: họ vừa trực tiếp lao động
sản xuất để xây dựng, phát triển kinh tế xã hội, vừa là thành viên hoạt động trong
một bộ phận của lực lượng vũ trang nhân dân, trực tiếp bảo vệ sự nghiệp xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở cơ sở. Do vậy dân quân tự vệ phải quán triệt quan điểm
của Đảng ta về kết hợp quốc phòng, an ninh với kinh tế, để dân quân tự vệ vừa
thực hiện tốt nhiệm vụ qn sự, tích cực tham gia cơng tác giữ gìn an ninh, chính
trị, trật tự an tồn xã hội, vừa phát huy tốt vai trò nòng cốt trong sản xuất ở cơ
sở; phải tỉnh táo, cảnh giác và nhạy cảm chính trị, có nhận thức đúng đắn trước
những diễn biến phức tạp của tình hình, trước những âm mưu thủ đoạn của các
thế lực thù địch. Mỗi thành viên dân quân tự vệ phải luôn nêu cao quan điểm
độc lập tự chủ, tự lực tự cường, quan điểm quốc phịng tồn dân và chiến tranh
nhân dân của Đảng để trong mọi hồn cảnh, kể cả khi địa phương có biến động
hoặc khi có chiến tranh.
Nhận thức của dân quân tự vệ về nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc
phải được thể hiện bằng hành động, thành quyết tâm thực hiện nhiệm vụ chính
trị, tích cực hoạt động tham gia bảo vệ địa phương cơ sở; tuần tra canh gác, phối
hợp với các lực lượng vũ trang khác trên địa bàn để truy quét tội phạm hình sự,
phát hiện, ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu diễn biến hồ bình, gây bạo loạn
lật đổ của các thế lực thù địch; ngăn chặn các vụ vượt biên, vây bắt truy qt
gián điệp, biệt kích xâm nhập, góp phần bảo vệ an ninh, chủ quyền và toàn vẹn
lãnh thổ của đất nước.
Mỗi thành viên của dân quân tự vệ phải quán triệt sâu sắc mục tiêu, chức
năng và nhiệm vụ của dân qn tự vệ. Vì ở đó phản ánh những kinh nghiệm chỉ

đạo xây dựng và hoạt động của dân quân tự vệ trong quá trình đấu tranh cách
mạng, đấu tranh vũ trang dưới sự lãnh đạo của Đảng; nó cụ thể hố đường lối


20

quân sự của Đảng về xây dựng lực lượng vũ trang quần chúng đáp ứng yêu cầu
nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
c. Tổ chức và hoạt động của dân quân tự vệ phải tuân theo đường lối xây
dựng và tổ chức lực lượng vũ trang cách mạng của Đảng.
Lực lượng dân quân tự vệ là lực lượng do Đảng tổ chức và lãnh đạo, do đó
tổ chức và hoạt động của dân quân tự vệ phải tuân theo đường lối xây dựng và tổ
chức lực lượng vũ trang cách mạng của Đảng. Quan điểm rất cơ bản của Đảng ta
trong đường lối xây dựng lực lượng cách mạng là: để tiến hành chiến tranh nhân
dân, nhất thiết phải động viên toàn dân. Đây là sự vận dụng sáng tạo quan điểm
cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin luôn coi cách mạng là sự nghiệp của quần
chúng, coi bạo lực cách mạng là bạo lực của quần chúng. Phải phát động và tổ
chức lực lượng của tồn dân, của cả nước đánh giặc, khơng những có lực lượng
vũ trang đánh địch mà nhân dân cả nước cùng tham gia đánh giặc bằng mọi
phương thức thích hợp. Việc tiến hành xây dựng lực lượng, động viên toàn dân
phải dựa trên cơ sở xây dựng lực lượng chính trị rộng rãi của quần chúng đồng
thời phải xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, gồm ba thứ quân: bộ đội chủ
lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ, làm nịng cốt cho tồn dân đánh giặc.
Đây là hình thức thích hợp nhất để động viên và tổ chức tồn dân đánh giặc, vừa
có lực lượng cơ động vừa có lực lượng tại chỗ.
Tổ chức dân quân tự vệ phải được xây dựng vững mạnh và rộng khắp trong
mọi hồn cảnh cả thời bình và thời chiến. Nó phản ánh phong trào cách mạng
của nhân dân, do nhân dân trực tiếp bảo vệ sự nghiệp của nhân dân tại cơ sở.
Tính vững mạnh và rộng khắp của dân quân tự vệ phải dựa trên cơ sở xây dựng
lực lượng chính trị quần chúng, kết hợp giữa nghĩa vụ và tự nguyện. Đặc biệt,

trong điều kiện hiện nay nước ta đang tiến hành sự nghiệp đổi mới, xây dựng nền
kinh tế nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà
nước, theo định hướng Xã hội chủ nghĩa và mở rộng quan hệ hợp tác tế với các


21

nước trên thế giới, thì việc xây dựng tổ chức dân quân tự vệ trong các thành phần
kinh tế đang là một đòi hỏi khách quan của sự nghiệp quốc phòng, bảo vệ Tổ
quốc. Khi cơ cấu nền kinh tế tồn tại nhiều thành phần, thì mọi thành phần kinh tế
đều có quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc. Do đó, tổ chức dân qn tự vệ khơng thể chỉ do địa phương hoặc chỉ do
thành phần nhà nước tiến hành, mà nó cịn phải được tổ chức trong tất cả các
thành phần kinh tế. Trong tình hình hiện nay, bên cạnh những bạn bè quan hệ với
ta vẫn còn những lực lượng thù địch chống đối ta, lợi dụng thời cơ này để thực
hiện những mưu đồ chính trị. Tình hình này địi hỏi chúng ta ln giữ vững
ngun tắc, đồng thời phải linh hoạt, mềm dẻo trong xử lý các tình huống. Điều
đó địi hỏi trong hồ bình quốc phòng an ninh, càng phải vững mạnh. Sức mạnh
quốc phịng phải thể hiện ngay trong thời bình, trong xây dựng, ln sẵn sàng xử
lý thắng lợi trong mọi tình huống. Việc tổ chức lực lượng dân quân tự vệ vững
mạnh và rộng khắp trên tất cả các địa bàn, trong tất cả các thành phần kinh tế là
tạo ra lực lượng tại chỗ đủ sức giải quyết thắng lợi tình hình khi có tình huống
"diễn biến hồ bình", vũ trang gây bạo loạn và các tình huống khác. Sự vững
mạnh và rộng khắp của lực lượng dân quân tự vệ là một nhân tố tạo nên sức
mạnh tổng hợp của nền quốc phịng tồn dân.


22

KẾT LUẬN

1. Sự cần thiết của lực lượng dân quân tự vệ
Lực lượng dân quân tự vệ là một lực lượng rất cần thiết và không thể thiếu
được trong chiến tranh nhân dân Việt Nam.
Trong thời bình lực lượng dân quân tự vệ là lực lượng chính tham gia lao
động làm ra phần lớn của cải vật chất cho xã hội, đồng thời dân quân tự vệ hoạt
động tích cực cũng có thể đẩy lùi được các tệ nạn xã hội như làm cho các đoàn
thể cơ sở ở điạ phương trở nên vững mạnh hơn từ đó mới có thể thực hiện tốt các
chỉ thị của trung ương góp phần xây dựng chính quyền trung ương ngày càng
hồn chỉnh về chất lượng.
Trong thời chiến lực lượng dân quân tự vệ chính là lực lượng đảm bảo cho hậu
phương vững chắc đồng thời chi viện sức người sức của cho tiền tuyến thân yêu.
Có thể nói lực lượng dân quân tự vệ là một trong những thế mạnh của
chúng ta các nước khác ví dụ như Nam Tư đã rất thiếu sót khi khơng chú
trọng phát triển lực lượng này. Trong chiến tranh Nam Tư, Nam Tư đã bắn rơi
được máy bay tàng hình F117A của Mỹ nhưng đáng tiếc là họ lại không bắt
sống được tên phi công nhảy dù ra từ chiếc máy bay này, nếu điều này xảy ra
tại Việt Nam thì chắc chắn tên phi cơng này sẽ bị các lực lượng dân quân tự vệ
của ta tóm gọn.

2. Suy nghĩ của bản thân
Truyền thống dựng nước và xây dựng đất nước ta từ nghìn đời nay đã để lại cho
chúng ta rất nhiều bài học quý giá, điều đó càng được thể hiện rõ qua các cuộc chiến


23

tranh chống giặc ngoại xâm. Qua đó chúng ta cũng thấy được lịch sử vẻ vang hào
hùng đánh giặc giữ nước của ông cha ta. Thế hệ trẻ ngày nay muốn đưa đất nước đi
lên con đường cơng nhiệp hố hiện đại hoá đất nước và vững bước tiến vào thế kỷ 21
phải kế thừa truyền thống lịch sử hào hùng của ơng cha ta thủa trước, lấy đó làm nền

móng vững chắc để xây dựng đất nước Việt Nam vững mạnh.
Thế hệ trẻ ngày nay không chỉ cố gắng học tập tốt trên mọi lĩnh vực mà
còn phải biết giữ gìn bản sắc văn hố dân tộc, phải biết chân trọng những thành
quả đấu tranh giữ nước của các thế hệ đi trước. Đã có bao nhiêu người nằm
xuống để cho chúng ta có được sống n bình ngày hôm nay, chúng ta ngày nay
phải biết trân trọng những thế hệ đi trước, phải có ý thức trách nhiệm trước vận
mệnh của đất nước. Chúng ta ngày nay không chỉ học để biết, để tự hào, để hãnh
diện mà là để hành động đóng góp một phần cơng sức dẫu nhỏ bé cho sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cố gắng nhiều hơn nữa để xứng đáng là những
cơng dân có ích cho đất nước.
Lực lượng dân quân tự vệ của ta đã được xây dựng, quản lý mấy chục
năm nay theo những chính sách rất hợp lý của Nhà nước có thể nói là hồn
chỉnh tuy nhiên tôi cũng đưa ra ý kiến chủ quan của bản thân mình hy vọng
rằng nó có thể giúp ích cho việc cải tiến về tổ chức của lực lượng này. Lực
lượng dân quân tự vệ của ta được huấn luyện về chính trị và quân sự tập chung
mỗi năm một lần. Trong tình hình hiện nay các thế lực phản động thường xuyên
sử dụng những thủ đoạn diễn biến hồ bình lơi kéo, lừa gạt nhân dân ta điển
hình là sự kiện một số đồng bào Tây Nguyên vượt biên sang Campuchia vừa
qua vì vậy theo ý kiến tơi việc huấn luyện lực lượng dân quân tự vệ là rất cần
thiết đặc biệt là huấn luyện tư tưởng chính trị cho lực lượng này, đặc biệt chú
trọng ở các địa bàn biên giới, các vùng quê hẻo lánh bởi vì đó chính là những
nơi mà kẻ thù thường xun lợi dụng trình độ dân trí thấp của người dân để
thực hiện những hành động phá hoại cách mạng.


24

Hơn 65 năm qua, trên mỗi chặng đường đi lên của cách mạng, lực lượng
dân quân tự vệ đã luôn làm tròn trách nhiệm và nhiệm vụ của một đội quân
chiến đấu giỏi, sản xuất giỏi, công tác giỏi và đặc biệt là chống dịch giỏi. Dân

quân tự vệ xứng đáng là một lực lượng chiến lược quan trọng trong đấu tranh
cách mạng và đấu tranh vũ trang ở nước ta.
Sau khi được trang bị một số chuyên đề Quốc phịng - An ninh, tơi thấy
rằng nghiên cứu kỹ thuật qn sự là một vấn đề khơng đơn giản, ngồi những
kiến thức được các thầy truyền đạt rất cô đọng và súc tích mang tính khoa học
cao, mang lại vào cho chúng tôi một lý tưởng cách mạng sâu sắc, một tinh thần
u nước nồng nàn. Đó chính là sự thành cơng của mơn học tuy cịn mới nhưng
đã đem lại hiệu quả vô cùng to lớn.