Tieu luan CCLL, chủ nghĩa mác lênin và tư tưởng hồ chí minh về thanh niên và công tác thanh niên

1
MỞ ĐẦU
V.I Lê-nin đã kế tục, bảo vệ và phát triển một cách xuất sắc, toàn diện
chủ nghĩa Mác là người đánh giá rất cao vai trò của thanh niên. Trong tác
phẩm “nhiệm vụ của đoàn thanh niên” được Người viết vào cuối năm 1920
trong Đại hội III toàn Nga của đoàn thanh niên cộng sản Nga đã khẳng định
vai trị, vị trí của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Lênin
đã khẳng định rằng: Nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội là một công việc
khó khăn, lâu dài, phức tạp, tương lai của chủ nghĩa cộng sản là thuộc về
thanh niên, thanh niên là lực lượng xung kích, đi đầu trong cơng cuộc kiến
thiết nước Nga trở thành nước xã hội chủ nghĩa mạnh nhất trên thế giới.
Người cho rằng: “Thế hệ những người lao động được đào tạo trong xã hội tư
bản chủ nghĩa thì giỏi lắm chỉ có thể giải quyết được nhiệm vụ phá hủy nền
móng của chế độ tư bản già cỗi và đặt được nền móng vững chắc, trên đó chỉ
có thế hệ khởi cơng trong những điều kiện mới, mới có thể xây dựng được”.
Chính vì vậy, thanh niên đã trở thành lực lượng chủ yếu không thể thiếu
được của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, nếu khơng lơi kéo được thanh
niên về phía mình thì công cuộc kiến thiết đất nước coi như đã thất bại. Để
hồn thành sự nghiệp cách mạng vẻ vang đó, Người đã chỉ ra những cách
thức, con đường, biện pháp và nhiệm vụ của thanh niên là phải học tập suốt
đời và chỉ có thơng qua học tập thì mới có kiến thức, có trình độ để biến
những cái chưa biết thành những cái đã biết. Lênin đã khẳng định: Người ta
chỉ có thể trở thành người cộng sản bằng cách không ngừng biến những kiến
thức của nhân loại thành tài sản, vốn riêng cho mình và tài sản đó là một trong
những của cải quý nhất của con người mà khơng gì có thể mua được. Là dân
tộc vừa mới trải qua một cuộc nội chiến với biết bao đau thương và sự hy sinh
của quần chúng nhân dân lao động, kinh tế đất nước thì kiệt quệ, cho nên rất


2
cần những người có tri thức, trong đó thanh niên phải là những người xung

phong đi đầu để cải tạo xã hội cũ, xây dựng nên lâu đài của những người cộng
sản ở trên đó.
Hiện nay, trong bối cảnh tồn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, nhu
cầu về nguồn lực con người được đặt lên hàng đầu trong đó thanh niên là lực
lượng nịng cốt, là động lực cho sự phát triển của đất nước. Tăng cường nhận
thức về quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về
thanh niên là nhu cầu khách quan của mỗi cán bộ, đảng viên nhằm góp phần
vào việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cơng tác này. Do đó, tơi
chọn đề tài “Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ chí Minh về thanh niên
và công tác thanh niên” làm đề tài nghiên cứu cho bài tiểu luận này.


3
NỘI DUNG
I. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN VỀ THANH
NIÊN VÀ CÔNG TÁC THANH NIÊN
Tư tưởng của các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác-Lênin là thế giới quan,
khoa học, nhân sinh quan cách mạng, phép biện chứng duy vật, cơ sở lý luận
chung về công tác thanh niên.
1. Chủ nghĩa Mác về công tác thanh niên
Theo V.I.Lê nin toàn bộ học thuyết lý luận chủ nghĩa Mác thể hiện chủ
yếu bằng quan điểm “cách mạng hóa thanh niên”.
Khái niệm này biểu đạt quá trình tương tác giữa cá nhân và cách mạng
xã hội, qua đó các nhân có thể học hỏi, lĩnh hội, tiếp nhận tri thức, kinh
nghiệm, các giá trị phù hợp để trở thành thành viên tích cực, hội nhập vào
phong trào cách mạng, biến các giá trị đó thành hành động của mình.
Cách mạng hóa thanh niên cũng là quá trình phát triển các mẫu hành vi
chuẩn mực đạo đức và lối sống hoạt động có ích cho cách mạng, cho sự
nghiệp giải phóng giai cấp và dân tộc, đấu tranh vì sứ mệnh lịch sử của giai
cấp nhân dân lao động.

1.1. Giới thanh niên và nhiệm vụ thống nhất lực lượng
Đề cập đến thanh niên, chủ nghĩa Mác thấy rằng thanh niên là người bị
Chủ nghĩa tư bản (CNTB) áp bức, bóc lột cùng cực nhất, bị bần cùng, trụy
lạc, đầu độc và tha hóa ghê tởm, biến họ thành nơ lệ và người “tự do” - lao
động làm thuê. Nữ thanh niên thì bị mua bán, bóc lột về tình cảm, phá hoại
hạnh phúc gia đình do các nhà tư sản.
Trong quá trình cơng nghiệp hóa , khoa học kỹ thuật và nền sản xuất
phát triển, lao động trẻ có năng lực, có nhận thức qua tham gia phong trào đấu
tranh của thợ thuyền ảnh hưởng của tư tưởng tiến bộ cách mạng, thanh niên
phát triển ý thức tự giải thoát, khát vọng tự do, nảy sinh hành động đấu tranh


4
giải phóng giai cấp, giải phóng mình, lật đổ chủ nghĩa tư bản, xây dựng nên
xã hội mới, dân chủ, tiến bộ.
Nhận thấy trong sự nghiệp cách mạng vĩ đại này, thanh niên có vai trị
đắc lực, ý nghĩa chiến lược của cách mạng, chủ nghĩa Mác đề ra tư tưởng tập
hợp, thống nhất lực lượng thanh niên, giác ngộ rèn luyện họ để trở thành
chiến sỹ cách mạng triệt để nhất, đấu tranh giải phóng giai cấp, xây dựng xã
hội tương lai, hoàn thành sứ mệnh lịch sử cách mạng. Mác nói: “Những nguời
tiên tiến nhất trong giai cấp công nhân hiểu rõ rằng, tương lai của giai cấp họ
và do đó tương lai của nhân loại hồn tồn phụ thuộc vào thế hệ thanh niên
đang lớn lên”.
1.2. Chủ nghĩa tư bản chủ nghĩa Mác, sự khác nhau về lý luận và
chiến lược công tác thanh niên.
- Bản chất của giai cấp phong kiến (giai cấp bóc lột)
Ln có quan điểm coi thường thanh niên cho thanh niên là lứa tuổi “
ăn chưa no, lo chưa tới”. Giai cấp phong kiến đề cao lãnh chúa của phong
kiến, hạ thấp vai trò của quần chúng thanh niên “lãnh chúa là gió bão, quần
chúng nhân dân và thanh niên như cây cỏ …gió bão đi đến đâu, cây cỏ lướt

đi đến đó”. Sau này qua cách mạng tư sản, bị đội ngũ thanh nên do giai cấp tư
sản tập hợp lật đổ chế độ phong kiến, bằng lực lượng thanh niên, giai cấp
phong kiến sợ thanh niên nên có tư tưởng “hậu sinh khả úy”..
- Bản chất của giai cấp tư sản có sách lược lừa bịp thanh niên
Lợi dụng đầu độc, trụy lạc hóa thanh niên. Trong các cuộc cách mạng
tư sản Pháp, cách mạng tư sảnh Anh chống lại lãnh của phong kiến, giai cấp
tư sản đã giương cao lá cờ mị dân bằng các khẩu hiệu: “Giải phóng nơ lệ, địi
quyền tự do, bình đẳng, bác ái, cơng bằng và dân sinh, dân chủ giả hiệu, để
tập hợp thanh niên thành lực lượng lật đổ chế độ phong kiến. Cách mạng tư
sản thành công, giai cấp tư sản quay lại đàn áp lao động và thanh niên.
- Chủ nghĩa Mác về lý luận và chiến lược đối lập với chủ nghĩa tư bản
về công tác thanh niên.


5
Đề cao vai trò của thanh niên trong cách mạng , thấy rõ đặc điểm tốt
đẹp và khả năng cách mạng của thanh niên.
+ Thanh niên có lịng nhiệt tình và độ nhạy cảm.
+ Tính hăng say khơng chịu khuất phục .
+ Sự hứng khởi về ý tưởng và hoài bão ước mơ.
+ Thái độ chân thành trong ý nghĩa và việc làm.
+ Nghị lực phi thường và táo bạo.
+ Xu hướng về các kết luận hấp tấp, vội vàng.
+ Dễ mơ hồ bồng bột, chủ quan ở tuổi vị thành niên, thanh niên.
+ Thường tự phụ, chủ quan, khi vấp ngã dễ hoang mang dao động.
+ Tình cảm nhẹ dạ cả tin trong cuộc sống, nhất là nữ thanh niên.
+ Tâm lý dễ bị kích thích trong hành động.
Những đặc tính này nếu được giáo dục, rèn luyện thì thanh niên sẽ phát
triển và ngược lại.
- Cần bồi dưỡng, đào tạo, phát triển toàn diện thanh niên trở thành

lực lượng xung kích cách mạng, chủ nhân của xã hội tương lai.
+ Một là, giáo dục thanh niên về trí dục, sinh học, vật lí, tốn học, hóa
học, ngoại ngữ nhằm nâng cao trình độ học vấn kiến thức của nhân loại, phát
triển năng lực tư duy sáng tạo để có khả năng làm chủ tự nhiên, xã hội.
+ Hai là, Giáo dục thanh niên nâng cao thể chất, tri thức khoa học về kĩ
năng về quân sự, để tuổi trẻ phát triển tầm vóc và thể lực cường tráng, tham
gia bảo vệ đất nước, phát triển nòi giống.
+ Ba là, giáo dục thanh niên về quản lý kinh tế, khoa học công nghệ,
kiến thức bách khoa. Giúp cho thanh niên có hểu biết về chế độ cơng xưởng
và ngun lý, kỹ năng quản lý nền sản xuất đại công nghiệp, sẵn sàng làm chủ
q trình cơng nghiệp hóa của xã hội tương lai. Mác nói: “Chúng ta phải làm
cho thanh niên tự giác, tích cực tham gia vào cách mạng lật đổ chủ nghĩa tư
bản, xây dựng xã hội mới, phát triển kinh tế, đó là nhiệm vụ thứ nhất của đảng
cách mạng”.
+ Bốn là, giáo dục thanh niên về khoa học xã hội và nhân văn những gì
cần biết đáp ứng yêu cầu của mọi người, của xã hội và có liên quan đến sự


6
phát triển của thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng. Đó là kiến thức tổng
hợp về triết học, xã hội học, lịch sử, tâm lý giáo dục, pháp luật…góp phần
phát triển nhân cách cho thanh niên.
+ Năm là, giáo dục thanh niên quán triệt nguyên lý, phương châm: giáo
dục, đào tạo, kết hợp với lao động sản xuất, hoạt động xã hội, đấu tranh cách
mạng, “ phải gắn lý luận với thực tiễn, học đi đôi với hành, giáo dục nhà
trường gắn với gia đình và xã hội. Nó không chỉ làm tăng của cải vật chất, xã
hội mà cịn là biện pháp duy nhất phát triển tồn diện con người”.
Đó là những sự khác nhau về lý luận và chiến lược giữa chủ nghĩa tư
bản và chủ nghĩa Mác trong công tác vận động thanh niên.
1.3. Chủ nghĩa Mác và vấn đề xây dựng tổ chức thanh niên cách

mạng.
- Tập hợp đoàn kết thanh niên để tham gia sự nghiệp cách mạng, giúp
họ giác ngộ lý tưởng cách mạng và phát triển thanh niên. Theo C.Mác:
“Thanh niên là lớp người có tiềm năng và sức mạnh, có vai trị và vị trí chiến
lược của cách mạng. Nhưng để phát huy sức mạnh của thanh niên, Đảng cần
tổ chức thanh niên lại mà giác ngộ, giáo dục, rèn luyện và phát huy”. Quan
tâm đến vấn đề tập hợp tổ chức thanh niên khơng chỉ giác ngộ phát triển mà
cịn là để bảo vệ, chống lại âm mưu lôi kéo thanh niên. Như vậy, vừa đồng
thời làm thức tỉnh thanh niên tự giác vừa cần một một lớp thanh niên có ý
thức tham gia thực hiện cách mạng, chống chế độ chuyên chế tư bản chủ
nghĩa. Ph. Ăngghen: “Thanh niên khơng đứng ngồi chính trị và chính hiện
thực cách mạng đã lôi cuốn vào cuộc đấu tranh lật đổ CNTB, xóa bỏ chế độ
bóc lột giai cấp vơ sản, xây dựng xã hội mới”
- Tập hợp đoàn kết thanh niên trong một tổ chức cách mạng dưới sự
lãnh đạo của Đảng cơng nhân cịn vì sứ mệnh lịch sử cao cả như Ph.Ăngghen
đã viết: “Chính thế hệ trẻ sẽ là người bổ sung dồi dào nguồn nhân lực cho


7
Đảng”, ơng nói tiếp: “Thanh niên phải là đội qn xung kích của đạo qn vơ
sản quốc tế là đội dự bị của Đảng”, đó là vị trí, vai trị của các tổ chức thanh
niên cách mạng. Trong tác phẩm“Vấn đề nhà ở” Ph.Ăngghen cịn chỉ ra rằng:
“Thanh niên ln được mệnh danh là lực lượng xung kích, dự bị đối với
Đảng. Chúng ta cần tính đến thế hệ trẻ trong đội ngũ tiên phong của mình, để
tăng cường lực lượng”. Sau khi Quốc tế thứ nhất ra đời, những tư tưởng xây
dựng tổ chức, cùng với lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác, làm cho xu
hướng cải biến cách mạng trở thành hiện thực hơn trong cuộc đấu tranh chống
chủ nghĩa tư bản.
2. Tư tưởng của V.I.Lênin về giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho
thanh niên.

Muốn xây dựng chủ nghĩa cộng sản, thì phải học chủ nghĩa cộng sản,
để trở thành chiến sĩ cộng sản. Đó là vấn đề V.I.Lênin dày công suy nghĩ
trong bài phát biểu tại Đại hội Đoàn thanh niên Cộng sản Nga lần thứ III
(ngày 02/10/1920) “Về nhiệm vụ vủa Đoàn thanh niên” Người đã trình bày
quan điểm này một cách sáng suốt, tồn diện, sâu sắc với các nội dung:
2.1. Nhiệm vụ của thanh niên theo V.I. Lê nin là phải “học”, học chủ
nghĩa cộng sản để trở thành chiến sĩ cộng sản, tham gia xây dựng xã hội
cộng sản.
Một là, học tập chủ nghĩa cộng sản trước hết và dĩ nhiên thanh niên
phải thâu thái được lý luận cơ bản về chủ nghĩa Mác đã đề ra, không phải chỉ
trong sách giáo khoa, trong tác phẩm kinh điển, điều đó là cần thiết, vì chủ
nghĩa Mác cung cấp cho chúng ta thế giới quan khoa học, nhân sinh quan
cách mạng, phương pháp luận biện chứng duy vật về khoa học cải biến cách
mạng; xác định mục đích lí tưởng cao đẹp và động cơ đúng đắn; phương
hướng hành động phải chính xác. Phải lĩnh hội sáng tạo chủ nghĩa cộng sản
trong quá trình học tập, lao động và đấu tranh cách mạng đang diễn ra trong


8
thực tiễn cuộc sống, để từ đó sáng tạo những quan điểm cách mạng, phù hợp
với thực tiễn. Lênin chỉ ra “Khơng có cơng tác, hoạt động xã hội, đấu tranh
cách mạng, thì kiến thức sách vở về chủ nghĩa cộng sản được tổng kết rút ra,
sẽ khơng có một chút giá trị nào cả”, hạn chế vận dụng tri thức khoa học vào
cải biến xã hội.
Hai là, giáo dục và học tập chủ nghĩa cộng sản là phải biết lĩnh hội một
cách có phê phán, sáng tạo tất cả những kiến thức, những thành tựu khoa học
tự nhiên và khoa học xã hội nhân văn, kiến thức văn hóa của nhân loại đã tạo
ra trong lịch sử. Bởi vì, theo Lênin, chủ nghĩa Mác, chủ nghĩa cộng sản không
phải là một phát minh thuần túy của một bộ óc thiên tài, tách khỏi hoàn cảnh
lịch sử xã hội mà khơng có mối quan hệ gì đến kiến thức lồi người; chủ

nghĩa Mác là kết quả diễn ra từ kiến thức đó. Chủ nghĩa Mác - chủ nghĩa cộng
sản là sự phát triển logic có tính quy luật tất yếu của tất cả những tinh hoa
nhân loại được vận dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh lịch sử cụ thể,
nhằm giải quyết đúng đắn những vấn đề về sự nghiệp cách mạng của giai cấp
công nhân rút ra, để thực hiện cách mạng giải phóng mọi áp bức giai cấp, dân
tộc, xây dựng một xã hội mới tiến bộ, dân chủ hơn, mang lại cho nhân dân đời
sống tự do, ấm no, hạnh phúc, thực sự văn minh, tiến bộ.
Ba là, vấn đề căn bản của việc giáo dục và học tập chủ nghĩa cộng sản
cho thanh niên là phải nghiên cứu quán triệt đường lối, chính sách của Đảng,
những nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước, trong những điều kiện,
hoàn cảnh lịch sử cụ thể thế nào đó cho thiết thực. Vì đường lối, nhiệm vụ này
là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa C.Mác, chủ nghĩa cộng sản vào trong hoàn
cảnh cụ thể của mỗi nước. Theo Lê nin “Chúng ta không thể xây dựng một xã
hội mới nếu không khôi phục và cải tạo nền kinh tế công nghiệp, nông nghiệp
của xã hội cũ, trên cơ sở một nền khoa học kĩ thuật hiện đại, phù hợp trình độ
phát triển tối tân nhất của thế giới”. Phải củng cố và tăng cường khối đại đoàn


9
kết cơng, nơng và trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng cách mạng với đường
lối chính trị đúng đắn,chính sách phù hợp; thực hiện sự nhất trí về chính trị, tư
tưởng và tổ chức trong tinh thần, đoàn kết nhân dân để xây dựng một xã hội
mới, độc lập, dân chủ, công bằng, tự do, hạnh phúc.
Bốn là giáo dục và học tập của thanh niên về chủ nghĩa cộng sản, là
quan tâm rèn luyện lý tưởng và đạo đức cách mạng. Lê nin thường nói “Đạo
đức của chủ nghĩa cộng sản là đạo đức luân lí phục vụ cho cuộc đấu tranh của
giai cấp công nhân và nhân dân lao động chống kẻ thù, để củng cố và hồn
thành cơng cuộc xây dựng xã hội mới, thực hiện nguyên tắc: “Mỗi người vì
mọi người, mọi người vì mỗi người”. Đạo đức, lý tưởng của chúng ta là sự
liên minh cơng nơng và trí thức với nhân dân lao động, chống chế độ người

bóc lột người, chống đói nghèo, phấn đấu vì mục tiêu độc lập dân tộc, dân
chủ, công bằng, tự do, ấm no, hạnh phúc.
Năm là, giáo dục lí tưởng và đạo đức cộng sản chủ nghĩa cho thanh
niên phải sẵn sàng thực hiện mục tiêu cách mạng, biết đặt lợi ích của tập thể,
của Tổ quốc lên trên lợi ích cá nhân phấn đấu hy sinh, mang hết nhiệt tình
cách mạng, tri thức, năng lực, nghị lực, ý chí, niềm tin phục vụ cách mạng và
nhân dân; là sự biểu hiện về lòng trung thành đối với Đảng, với đất nước với
dân tộc; chăm lo học tập, tiếp thu khoa học kĩ thuật, vận dụng sáng tạo trong
lao động sản xuất, hoạt động xã hội, xây dựng đất nước. Đạo đức cách mạng
còn được biểu hiện ở phong cách sống và làm việc có tâm, có đức, có tổ chức
và kỉ luật tự giác, Lê nin nói: “Thế hệ thanh niên chỉ có thể học chủ nghĩa
cộng sản, rèn luyện đạo đức cộng sản, khi biết gắn liền học tập của mình với
cuộc đấu tranh cách mạng của công nông chống xã hội cũ”.
2.1. Nhiệm vụ của Đoàn thanh niên cộng sản đối với học tập, giáo
dục chủ nghĩa cộng sản cho thanh niên và xây dựng Đoàn thanh niên.


10
- Chức năng, nhiệm vụ của Đoàn thanh niên cộng sản là trường học về
giáo dục cộng sản chủ nghĩa của thanh niên trong học tập, trong hoạt động
cách mạng, trong lao động sản xuất và đấu tranh cách mạng. Trong các cuộc
vận động và phong trào thanh niên, Đoàn phải giúp cho hết thảy mọi thanh
niên học tập, tiếp thu, vận dụng, ln có thái độ phê phán, có đấu tranh. Đoàn
giáo dục thanh niên học tập chủ nghĩa cộng sản phải phát huy tinh thần chủ
động, vận dụng trong thực tiễn công tác, trong cuộc sống; gắn học tập với rèn
luyện và lao động của mình cùng với cơng nơng, hồn thành nhiệm vụ mà
Đảng giao cho, đáp ứng mọi lợi ích phát triển của thanh niên.
- Chức năng, nhiệm vụ của Đoàn thanh niên cộng sản là giúp Đảng tập
hợp đồn kết đơng đảo thanh niên, tun truyền giáo dục về chủ nghĩa cộng
sản cho thanh niên, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng rèn luyện họ trở thành con

người mới, chiến sĩ cộng sản, để xây dựng xã hội cộng sản. Giáo dục thanh
niên học tập chủ nghĩa cộng sản khơng chỉ là nhiệm vụ của Đồn mà cịn là
nhiệm vụ của Đảng, của tồn xã hội, song Đảng giao cho Đồn coi đó là
nhiệm vụ chủ yếu, giúp cho hết thảy thanh niên thốt khỏi vịng tối tăm ngu
muội. Trước hết Đoàn thanh niên cộng sản cần quan tâm định hướng cho
thanh niên con đường đi đế lý tưởng cộng sản, rèn luyện đạo đức lối sống
cách mạng, hành động ý chí cách mạng để mỗi thanh niên biết đem hết khả
năng, sức lực phát triển tồn diện, tham gia lao động cùng với cơng nơng, xây
dựng xã hội mới văn minh hiện đại.
- Muốn làm tròn nhiệm vụ giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho thanh niên.
+ Đoàn thanh niên phải được củng cố và xây dựng tổ chức vững mạnh
để trở thành đội quân xung kích cách mạng, “đội quân mà trong mọi việc đều
biết giúp đỡ và có tinh thần chủ động, sáng kiến của mình, giúp cho thanh
niên học tập, hành động đúng đắn, sáng tạo”.


11
+ Đoàn thanh niên cộng sản phải xây dựng về tư tưởng, chính trị và tổ
chức vững mạnh, để trở thành đội dự bị tin cậy của Đảng cộng sản, bảo vệ tư
tưởng Mác xít, bảo vệ sự nghiệp cách mạng, bảo vệ chế độ xã hội mới, bảo vệ
nhân dân, bảo vệ Đảng. Đấu tranh không khoan nhượng trước mọi thủ đoạn
phá hoại của kẻ thù, giáo dục thanh niên có lịng tin, phương hướng phấn đấu,
thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, từ đó tích cực tham
gia xây dựng xã hội mới văn minh, xã hội.
+ Đoàn thanh niên cộng sản phải vững mạnh và được tổ chức tập hợp
thanh niên ở khắp mọi nơi, trên mọi lĩnh vực có thanh niên để tập hợp, đoàn
kết thanh niên học tập, giáo dục chủ nghĩa cộng sản. Đồn phải ln tỏ ra
gương mẫu, đổi mới.
II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ THANH NIÊN VÀ CƠNG
TÁC GIÁO DỤC, BỒI DƯỠNG THANH NIÊN

Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một vấn đề chiến lược
trong tư tưởng Hồ Chí Minh.Tư tưởng về cơng tác thanh niên liên quan mật
thiết đến sự thành bại của cách mạnh, sự tồn tại phát triển của xã hội và dân
tộc. “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, Vì lợi ích trăm năm thì phải
trồng người”.
1. Chủ tịch Hồ Chí Minh ln đánh giá đúng vai trị lịch sử, đặc
điểm tốt đẹp và khả năng cách mạng của thanh niên
1.1. Trước hết là, với tầm nhìn chiến lược Chủ tịch Hồ Chí Minh sớm
nhìn thấy đời sống khổ cực của thanh niên và người dân bản xứ Đông Dương
bị chủ nghĩa thực dân Pháp nô dịch. Người đã lên án chế độ thực dân Pháp, tố
cáo tội ác dã man và lo lắng cho “Đông Dương đáng thương hại, Người sẽ
chết mất nếu đám thanh niên sớm già của Người khơng sớm hồi sinh”.
Từ đó Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra tư tưởng “Muốn thức tỉnh dân
tỉnh dân tộc, trước hết phải thức tỉnh thanh niên”. Bác đánh giá cao vai trò


12
“thanh niên là bộ phận quan trọng của dân tộc. Dân tộc bị nơ lệ thì thanh niên
cũng là nơ lệ, dân tộc được giải phóng thanh niên mới được tự do”. Sự gắn bó
thanh niên với dân tộc, thanh niên với cách mạng là mối quan hệ biện chứng
về vai trò, trách nhiệm to lớn và quan trọng của thanh niên.
1.2. Thông qua phong trào đấu tranh cách mạng, Bác còn chỉ rõ
“Thanh niên là lực lượng cơ bản và vững chắc trong kháng chiến kiến quốc,
là lớp người tiếp sức cách mạng cho lớp thanh niên già, người phụ trách, dìu
dắt thế hệ tương lai”. Từ thực tiễn Hồ Chí Minh rất quan tâm, tuyên truyền
giác ngộ thanh niên, đưa họ vào các phong trào cách mạng để rèn luyện và
sớm thực hiện tư tưởng tổ chức ra “Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên” để
tập hợp, đoàn kết, giác ngộ thanh niên về chủ nghĩa cộng sản; giáo dục rèn
luyện thanh niên qua các phong trào vô sản, phong trào cách mạng.
1.3. Trải qua thời kì chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược,

Bác nhận thấy thanh niên không chỉ dũng cảm hi sinh trong đấu tranh chống
Pháp, chống Mỹ, mà còn dũng cảm và nhạy bén trong công tác địch vận,
trong đấu tranh chống thiên nhiên, tham gia phục vụ kháng chiến ,làm công
tác thương binh liệt sĩ, hậu phương quân đội, giành độc lập, dân chủ tự do.
1.4. Hịa bình thống nhất cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội, Đảng và
Bác Hồ đã rèn luyện được một thế hệ thanh niên anh hùng, cống hiến, trưởng
thành và đóng góp nhiều thành tích cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc, Bác nhận thấy thanh niên là lực lượng xung phong trong phát triển kinh
tế, văn hóa,tích cực tham gia sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội là lực
lượng chủ yếu trong quân đội, công an, dân quân tự vệ, hăng hái tham gia giữ
gìn an ninh đất nước.
1.5. Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá cao và đặt niềm tin cậy vào thanh
niên và chỉ ra rằng: “Thanh niên có vinh dự to lớn thì phải có trách nhiệm to
lớn, tránh nhiệm của thanh niên khơng phải địi hỏi nước nhà cho mình gì, mà


13
tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà, mình phải làm thế nào cho lợi ích nước
nhà nhiều hơn” .
Người căn dặn: “Thanh niên khơng có việc gì khó, chỉ sợ lịng khơng
bền, đào núi và lấp biển quyết chí ắt làm nên” (Lời dạy thanh niên xung
phong năm 1954). Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ nhiệm vụ của thanh niên
“Học tập, rèn luyện để phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, làm cho dân
giàu, nước mạnh, tức là làm tròn nghĩa vụ của người làm chủ nước nhà”
2. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là tư tưởng chiến lược
của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác thanh niên
2.1. Bồi dưỡng giáo dục thanh niên thành người của xã hội tương
lai.
- Bước vào thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội, Bác đã xác định rõ trách
nhiệm chăm lo giáo dục, bảo vệ thiếu nhi trở thành chủ nhân tương lai của đất

nước là việc quan tâm đầu tiên. Bác nói: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân,
một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội” (thư gửi thanh
niên- tháng 1/1946) . Vì vậy, trong chiến lược giáo dục, Bác luôn quan tâm
mục tiêu đào tạo thế hệ trẻ trở thành con người phát triển toàn diện, coi đó là
chính sách chăm sóc, vun trồng thế hệ trẻ.“Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội,
trước hết phải có con người xã hội chủ nghĩa” (Bài phát biểu Đại hội Đoàn
lần thứ III – tháng 3/1961). Bác đề cao vai trị, vị trí của thanh niên: “Thanh
niên là chủ nhân tương lại của nước nhà, thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu
hay mạnh, phần lớn là do thanh niên”.
- Để thanh niên làm chủ tương lai cho xứng đáng , thì ngay hiện tại xã
hội phải chăm lo giáo dục, phải đào tạo, rèn luyện về tinh thần, lực lượng, về
trí tuệ cho thanh niên, để họ chuẩn bị làm chủ tương lai xã hội. Mặt khác
Người yêu cầu nhà nước phải có chính sách dào tạo, chính sách sử dụng và
phát huy tài năng của thế hệ trẻ, phục vụ cho sự nghiệp cách mạng.


14
- Chăm lo giáo dục thanh niên phát triển về năng lực, phẩm chất và
nhân cách của con người mới xã hội chủ nghĩa .
+ Thứ nhất là, phải quan tâm đến xây dựng lý tưởng và phẩm chất đạo
đức cho thanh niên mà nội dung cơ bản là: “Trung, Hiếu, Nghĩa, Dũng”, được
biểu hiện: Trung thành với lý tưởng cách mạng, với Tổ quốc, với Đảng và
nhân dân, với đất nước và dân tộc; Có tinh thần dũng cảm khơng sợ khó, sợ
khổ, thực hiện khẩu hiệu “Đâu cần thanh niên có,việc gì khó thanh niên làm”;
“Gian khổ đi trước, hưởng thụ sau mọi người”; Phải “khiêm tốn, dũng cảm,
khơng tự cho mình là giỏi, chủ quan, khoe khoang, tự phụ, có hành động cách
mạng”; Trau dồi đạo đức “Cần, kiệm, liêm chính ,chí cơng vơ tư”.
+ Thứ hai là, chăm lo việc học tập, rèn luyện để thanh niên phát triển trí
tuệ, năng lực làm chủ khoa học, cơng nghệ mới. Bác nói: “ Con người mới
phải có phẩm chất đạo đức và tài năng. Có tài năng mà khơng có đức ví như

một anh làm kinh tế tài chính giỏi, nhưng lại để thụt két, thì chẳng những
khơng làm được gì có ích cho xã hội mà cịn có hại cho xã hội nữa. Nếu có
đức mà khơng có tài, ví như một ơng bụt khơng làm hại gì, nhưng cũng khơng
có lợi ích cho lồi người”, Bác cịn nói: “Xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có
máy móc, kỹ thuật, cơng nghệ, văn hóa; thế hệ trẻ cần phải có cả tri thức nữa”
(trích thư gửi Thanh niên xung phong, ngày 22 tháng 9 năm 1962). Trí thức là
một tiêu trí để đánh giá trình độ năng lực của con người, là phương tiện, công
cụ để làm việc có hiệu quả. Thấy rõ mối quan hệ tri thức - năng lực, khoa học
kỹ thuật có quan hệ chặt chẽ với phẩm chất nhân cách, Hồ Chí Minh đã yêu
cầu. Thanh niên phải ra sức học tập chính trị, văn hóa, khoa học, kỹ
thuật,...Biết vận dụng sáng tạo vào công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội.
2.2. Thực hiện năm điều Bác dạy thanh niên để phát triển nhân cách
tồn diện:
Điều một, phải ln nâng cao chí khí cách mạng trung với nước hiếu


15
với dân, nhiệm vụ nào cũng hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù
nào cũng đánh thắng. Không sợ gian khổ hi sinh, hăng hái thi đua tăng gia sản
xuất và anh dũng chiến đấu, xung phong, đi đầu trong sự nghiệp cách mạng
Điều hai, phải tin tưởng sâu sắc ở lực lượng và trí tuệ của tập thể, của
nhân dân. Tăng cường đoàn kết giúp đỡ nhau. Nâng cao ý thức tổ chức, kỉ
luật, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân.
Điều ba, phải luôn trau dồi đạo đức cách mạng, khiêm tốn và giản dị,
chống kiêu căng tự mãn, chống lãng phí xa hoa. Thực hành tự phê bình và phê
bình, nghiêm chỉnh để giúp nhau cùng tiến bộ.
Điều bốn, phải ra sức học tập nâng cao trình độ chính trị, văn hóa; khoa
học kĩ thuật và quân sự; để cống hiến ngày càng nhiều cho Tổ quốc cho nhân
dân.
Điều năm, phải ln ln chăm lo, dìu dắt và giáo dục thiếu nhiên nhi

đồng, làm gương tốt về mọi mặt cho đàn em noi theo.
Năm điều Bác dạy là nội dung cơ bản của giáo dục Cộng sản chủ nghĩa
cho thanh niên, đã được Người khái quát hóa cao, vận dụng cho phù hợp với
đặc điểm lứa tuổi và vai trò của thanh niên cũng như yêu cầu giáo dục của con
người phát triển toàn diện, đáp ứng sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp xây dựng
chủ nghĩa xã hội.
Năm điều Bác dạy là nội dung giáo dục toàn diện nhằm xây dựng nhân
cách chiến sĩ cách mạng cho thanh niên, bao hàm về phẩm chất chính trị và
năng lực để sau này trở thành con người làm chủ xã hội mới văn minh tiến bộ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cịn chỉ rõ “Muốn tiền đồ của mình vẻ vang thì
phải làm cho tiền đồ dân tộc và Tổ quốc vẻ vang; gắn tiền đồ của mình với
tiền đồ dân tộc giai cấp, không thể tách riêng. Thanh niên phải có tinh thần gan
dạ và sáng tạo; phải có chí hăng hái tinh thần vươn lên vượt mọi khó khăn gian
khổ để tiến mãi khơng ngừng.


16
Nhiệm vụ của thanh niên không phải hỏi nước nhà đã cho mình những
gì mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà.
Đối với Đảng và Nhà nước, Người lại yêu cầu: cần phải hiểu “Đoàn viên
thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, khơng ngại
khó khăn, có chí tiến thủ . Đảng phải biết chăm lo, giáo dục đạo đức cách mạng
cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng CNXH vừa “hồng” vừa
“chuyên”; "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng
và rất cần thiết”.
3. Xây dựng Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
3.1. Xây dựng Hội Việt Nam cách mạng
Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên là tiền thân của Đảng và cũng là
tiền thân của Đoàn Thanh niên cộng sản Đơng Dương và ngày nay là Đồn
thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, trở thành ngọn lửa đầu tiên trong lịch sử

cách mạng nước ta, đáp ứng mong đợi của xã hội và dân tộc Việt Nam, được
thành lập năm 1925.
Hội Việt Nam cách mạng thanh niên là tổ chức tập hợp những thanh
niên ưu tú, trí thức yêu nước, tạo thành lực lựợng cách mạng đầu tiền để tuyên
truyền, giác ngộ chủ nghĩa Mác - Lênin cho công nông thực hiện cuộc cách
mạng dân chủ nhân dân, chống chủ nghĩa thực dân Pháp, giải phóng dân tộc.
Hội Việt Nam cách mạng thanh niên đã đi vào quần chúng tuyên truyền giác
ngộ cách mạng giai cấp công nhân và lao động ở các công xưởng, hầm mỏ,
đồn điền, nhà máy và thợ thuyền; tuyển chọn thanh niên ưu tú để huấn luyện
và tổ chức các phong trào đấu tranh, phát triển các nhóm cộng sản ở mọi
miền. Trên cơ sở đó 3 nhóm cộng sản: An Nam cộng sản Đồn, Đơng Dương
cộng sản liên đồn và Đơng Dương cộng sản Đảng được Hồ Chí Minh tổ
chức sát nhập thành Đảng Cộng sản Đông Dươngra đời vào ngày 3 tháng 2
năm 1930. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác, các tổ chức thanh niên cộng


17
sản cũng được quan tâm thành lập, Tại Hội nghị Trung ương tháng 10 năm
1930, Đảng đã có Nghị quyết về “Thanh niên vận động” và chỉ rõ “Đảng phải
thi hành 2 Nghị quyết của Quốc tế thanh niên cộng sản, phải cử ngay một số
đảng viên trẻ tuổi phụ trách tổ chức Thanh niên cộng sản Đoàn và giúp cho tổ
chức tồn có tính chất độc lập”. Bác cịn tuyển chọn 8 đoàn viên cho đi huấn
luyện để làm hạt nhân lãnh đạo Đoàn thanh niên cộng sản trong đó có Lý Tự
Trọng. Theo nghị quyết của Ban Chấp hành TW Đảng lần thứ 2 (từ 20 25/3/1931), một ngày dành để bàn về công tác thanh niên. Ban Chấp hành
Trung ương Đảng chấp thuận đề nghị của BCH TƯ Đoàn lấy ngày 26 tháng 3
năm 1931 làm ngày thành lập Đồn thanh niên cộng sản Đơng Dương. Ngay
sau khi thành lập Đoàn thanh niên cộng sản đã được công nhận là một thành
viên của tổ chức Quốc tế cộng sản thanh niên.
3.2. Xây dựng Đoàn Thanh niên cộng sản Đơng Dương
Cơng tác xây dựng Đồn được Bác sớm quan tâm và chỉ ra vai trò,

chức năng, nhiệm vụ Đoàn phải là đội quân xung phong đi đầu thực hiện
thắng lợi nhiệm vụ cách mạng mà Đảng đã đề ra. Khi viết về Huy hiệu Đoàn
Bác chỉ rõ Huy hiệu Đoàn thanh niên “tay cầm cờ đỏ sao vàng tiến lên”, ý
nghĩa của nó là “thanh niên phải xung phong làm gương mẫu trong công tác,
trong học hỏi, trong tiến bộ và trong đạo đức cách mạng”. Đoàn thanh niên
phải động viên thanh niên đến những nơi khó khăn, gian khổ, nơi nào người
khác làm ít kết quả nhất, thanh niên phải xung phong làm cho tốt, làm tròn
nhiệm vụ đầu tàu trong hoạt dộng kinh tế,văn hóa, quốc phịng, thực hiện
khẩu hiệu “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên” (Hội nghị chính trị
ngày 27 tháng 3 năm 1964). Bác chỉ rõ chức năng: Đoàn phải là cánh tay đắc
lực và đội dự bị tin cậy của Đảng trong việc tổ chức và giáo dục thanh niên
thành những chiến sĩ tuyệt đối trung thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa
xã hội, Bác quan tâm đến nhiệm vụ xây dựng Đoàn và phát triển đoàn viên


18
“Muốn củng cố phát triển thì đồn viên phải liên hệ rộng rãi và chặt chẽ với
các tầng lớp thanh niên, phải quan tâm đến đời sống, công tác học tập của
thanh niên, tránh thành kiến, hẹp hòi, thật thà, đoàn kết, hợp tác với thanh niên,
cần phát triển đoàn viên có chọn lọc, cẩn thận, trọng chất lượng hơn số lượng”.
Mỗi cán bộ, đoàn viên phải gương mẫu, tiên phong; cán bộ chống quan
liêu, đi sâu, điều tra nghiên cứu, hiểu rõ tâm lý thanh niên. Bác yêu cầu các
cấp đảng ủy quan tâm lãnh đạo công tác xây dựng Đoàn: “Đảng phải giúp đỡ
Đoàn phát triển tốt, chọn lọc những đồng chí đã qua thử thách, đủ điều kiện,
đưa họ vào Đảng. Đặc biệt quan tâm xây dựng Đội TNTP Hồ Chí Minh và
phụ trách dìu dắt thiếu niên nhi đồng đó là chức năng, nhiệm vụ xây dựng đội
dự bị cho Đồn và chăm sóc giáo dục thiếu nhi, Người day: “Giáo dục trẻ con
mọi người đều phải đóng góp một phần, nhưng Đồn thanh niên cộng sản phụ
trách chính”. Đồn thanh niên là cánh tay đắc lực, là đội dự bị tin cậy của
Đảng, có trách nhiệm giúp Đảng phụ trách và dìu dắt thiếu niên nhi đồng là

nhiệm vụ vẻ vang mà Bác tin cậy giao phó. Đó là tư tưởng chiến lược của Hồ
Chí Minh về cơng tác thanh niên và xây dựng Đồn, bồi dưỡng, chăm sóc
thanh thiếu niên trở thành lớp người kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp
cách mạng của Đảng cũng là tư tưởng xây dựng đội dự bị tin cậy của Đảng.
4. Xây dựng đội thiếu niên, trường học giáo dục thiếu nhi
Năm 1941, Hồ Chí Minh từ ngày đầu về nước, Bác của chúng ta đã
quan tâm chăm lo đến giáo dục thiếu niên nhi đồng và tổ chức thiếu nhi làm
cách mạng. Người yêu cầu các tổ chức Đảng, tổ chức Đoàn thanh niên
chuẩnbị lực lượng để thành lập đội thiếu niên tiền phong tại khu cách mạng ở
Việt Bắc theo Nghị quyết của hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8.
Ngày 15/5/1941 tại Nà Mạ (Cao Bằng), một tổ chức thiếu nhi cách
mạng ra đời (Đội TNTP) do Bác Hồ thành lập và Đảng Cộng sản Việt Nam
lãnh đạo. Đội TNTP được coi là thành viên của Mặt trận Việt Minh, có nhiệm


19
vụ giáo dục chủ nghĩa cộng sản và đường lối cách mạng cho thiếu nhi và dự
bị giúp Đảng đánh Pháp làm cho Việt Nam hoàn toàn độc lập tự do.
Đội TNTP ban đầu được tổ chức gồm có 5 đội viên do Hồ Chí Minh
lựa chọn, giáo dục và huấn luyện gồm có Nơng Văn Dền (Kim Đồng), Nơng
Văn Thân (Cao Sơn), Lý Văn Tịnh (Thanh Minh), Lý Thị Nì (Thanh Thủy) và
Lý Thị Xâu (Thủy Tiên), do Kim Đồng làm đội trưởng.
Đội TNTP là tổ chức giáo dục của thiếu nhi cách mạng, do Đồn TNCS
Hồ Chí Minh phụ trách, thành lực lượng dự bị của Đồn, nịng cốt cho phong
trào cách mạng của thiếu nhi Việt Nam.
Đội TNTP Hồ Chí Minh lấy 5 điều Bác Hồ dạy cho thiếu nhi làm nội
dung giáo dục cộng sản, nhằm rèn luyện các em trở thành con người phát triển
toàn diện.
- Yêu tổ quốc, yêu đồng bào.
- Học tập tốt, lao động tốt.

- Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt.
- Giữ gìn vệ sinh thật tốt.
- Khiêm tốn thật thà, dũng cảm.
Làm tốt giáo dục thiếu niên nhi đồng trở thành con ngoan, trò giỏi đội
viên tốt, cháu ngoan của Bác Hồ là thực hiện tư tưởng Bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau của Hồ Chí Minh.

KẾT LUẬN
Đến nay lịch sử đã có nhiều thay đổi khác trước so với thời kỳ MácLênin đang sống, song những quan điểm, những tư tưởng của Mác-Lênin nói
về vai trị, vị trí tầm quan trọng của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội vẫn còn nguyên giá trị. Bất chấp những biến cố thăng trầm của


20
lịch sử, những tư tưởng vĩ đại của Mác-Lênin sống mãi với thời gian, và
những tư tưởng đó đã và đang trở thành kim chỉ nam cho các đảng cộng sản,
cơng nhân tiến bộ trên thế giới trong đó có Đảng cộng sản Việt Nam kế thừa
và vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của
đất nước. Dưới ánh sáng và sự chỉ dẫn của Mác-Lênin, trong suốt quá trình
lãnh đạo cách mạng Việt Nam Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đều khẳng
định vai trị vị trí của thanh niên trong tiến trình phát triển của cách mạng.
Thanh niên là một bộ phận nòng cốt của xã hội, rường cột của dân tộc, là lực
lượng xung kích của cách mạng và là chủ nhân tương lai của đất nước. Nhận
thức sâu sắc nghĩa vụ và vinh dự của người thanh niên trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ tổ quốc, trong những năm qua thanh niên Việt Nam ln có lý
tưởng sống rõ ràng, có tinh thần trách nhiệm cao, nhạy cảm về chính trị,
khơng bị động, bất ngờ trong mọi tình huống, có ý thức phấn đấu vươn lên
làm chủ khoa học – công nghệ hiện đại, làm chủ xã hội, làm chủ bản thân.
Thanh niên đã xung phong đi đầu trong các phong trào thi đua: Thanh niên
lập nghiệp, tuổi trẻ giữ nước, “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã

hội và bảo vệ Tổ quốc” và “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”…
đã nổ rộ như hoa nở mùa xuân và trở thành tâm điểm lôi cuốn được đông đảo
các bạn trẻ hưởng ứng và tham gia. Chính những hành động và việc làm cụ
thể của thanh niên đã vẽ lên một bức tranh đầy màu sắc tô thắm về truyền
thống kiên cường, bất khuất của thế hệ cha anh thuở trước và được lớp thanh
niên ngày nay vút lên thành một bản trường ca đầy kiêu hãnh trong công cuộc
đổi mới đất nước.