Luận văn thạc sĩ USSH công an nhân dân việt nam trong công cuộc bảo vệ chính quyền dân chủ nhân dân thời kỳ 1945 1946
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (11.09 MB, 110 trang )
Đ Ạ I H Ọ C
TR Ư Ờ N G
Đ Ạ• I H Ọ• C
Q U Ố C
K H O A
P H Ạ M
CƠNG AN
3
n m
u
G IA
H À
H Ọ• C X Ã
T H A P iH
DỒN V l ệa ĩ
n
N Ộ I
H Ộ# I V À
N K Ả y
V A
H Ả ỉ
TAOMG ơ í - í e
m
ỒO V"? CHÍNH ỌUVl N Dfií' CHỦ .-ĨHÍÌ/i :).■
©
THỜI HV 1915 . 194Ỏ
:HUN NOAMK -iCH -Ci/ /•
i Ă S Ị : 3 .0 * 3 . ĩ V
L U Ậ N VAX T H Ạ C s ĩ KirIO.-ya.Ov.
' I I ,..____
ĐẠI HỌC Q U Ố C GIA HÁ
U iỊ U i
- J ỉè 'it
HÀ NỘ í
U u c ỉu ị
' , ‘ị i í
■: ì ; ' / V . ‘ ;
/í«« ÍR _ 1
2001
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
L Ờ I C A M Đ O AN
Tỏi xin cam đoan đáy là cóng trinh nghiên cứu của tơi với sự h ư ờ n g
dần khoa học của Tiên s ĩ Sử học Trương Thị Tiên. Tất cả các s á Vện và tư
liệu sử dụng tron g luận vàn này đều trung thực , chính x á c , cỏ n g u ó n yoi
xuất xú rõ ràng.
H à nội. í k á n g
n á m 'li'. 7'
f
1
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
MỤC LỤC
Mở đầu
C h ư ơ n g 1: C ô n g
an nhân dân
V iệ t N a m
ra đ ờ i v à
bảo vệ
c h ín h
quyền dân chủ n h â n dân (8-1945 - 2-1946)
1.1- Tổ ng khởi nghĩa Iháng 8-1945 lật đổ chính quyổn thực dân,
phong kiến, xây dựng chính quyền cách m ạn ".
1.1.1 - Lực lượng cách m ạn g chiêm lĩnh các cơ quan đan áp
của địch trong cách mạng tháng 8-1945
1 .1 .2 - X ả y dưns, uác tổ chức cùíiỊ' *i; đáu tiơĩi ỏ' 3 kv
1.2 - Lực lượng cơng an Ironụ cơng cuộc bảo vệ chín!-, quven đàn
chú nhân dân (8-! 945 - 2-1946).
1.2.1 - Tình hình an ninh irật lự ở Việt Nam S-’Mkhi ‘: ành
chính quyền.
1.2.2 - CôntỊ an nhân dân Viêt Nam chốntĩ thuc dàn ” h«ip
xâm lược ỏ' Num Bộ và Nam Trunu Bộ.
Đ a u irann với qu.in 1 uớnr; vít các thố ii:
piiỏn -d
mn ôli_7 Bc B. v Bc TèUQo2 Bụ.
ã
Ch ương 2: Thốn.!; nhi-': lực lượn 5 ; C ô n ‘í ‘àĩ\ tron-.’ lồn . v c . ]
chính quvễ n dân chủ nhàn dãn và chuả, ỉ bị kh á n g e b k ' 2- 1
12-1946)
2.1 - Thịnu nhất lực k'\.n <4 eỏiìg an tro nu tồíi quốc
2 . L 1 - Ch ín h phú nước Việt Nam dãn chú CỘ!'.:: hòa ■
định thốn ti nhất lực lượnu cịnu an ironu lồn qu c.
2 .1 .2 - Lực lượng cônii an tronti loan quốc thốnM nhất S'ồ i6
chức và hành độni1,.
2.2 - Tiẽp tục dấu tranh chống thù Ironu giặc n«2 0 ai.
2.2.1 - Đàu Iranh chốnu các thê lực phản cách m ạ n g C.K 'V.o
vệ chính quyền dàn chỏ nhàn dãn.
1
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
2 .2 .2 - Chuẩn bị m ọi mặt phục vụ cuộc kháng chiến chống
Tr. 67
t h ự c d â n P h á p x â m lư ợ c .
T h ư ơ n g 3 : N h ữ n g b à i h ọ c k in h n g h iệ m
v ề c ô n g t á c x â y d ự n g lự c
Tr. 87
ư ợ n g v à t ổ c h ứ c h o ạ t đ ộ n g c ủ a lự c lư ợ n g c ô n g a n n h â n d â n
3.1 - Đ ể bảo vệ chính quyền dân chủ nhân dân, việc xây đựne
Tr. 87
'
lực lượng công an làm nhiệm vụ trấn áp các th ế lực phán
cách m ạ n g và tội phạm hình sự là vấn để tất yếu.
3.2 - Khi khởi nghĩa ginàh chính quyền, lực lượnu cách mạng
Tr. 92
phải đập tan cỏn í’ cu hao lưc của chè độ cũ. thi ốt !.';p Hô
m á y chuyê n chính mới của chính quyển dãn chú nhân dân.
3.3 - Trong công tác đấu tranh chống phản cách mạng, lực lượim
Tr. 96
công an phải quán triệt sự lãnh đạo của Đánỵ. biết kct hợp
các biện pháp đấu tranh, các hình thức đấu tranh cỏn;: khai
và bí mật, kết hợp lực lương công an và quần ch Ún', kết
họp cả dấu tranh vũ tran Si và đấu Iranh chính trị. k.-'ỉ hợp
>r;'r, -ÍT. \
L
h ồ ỊV i
'
CT
3.4 - Lưe lươn oti eồn£O an nhân dân k h ô no” riL’uns
' hiôp
O
O nànu
c cao r: L
. 1
vạ, chú đ ộ n g lấn công để đập Lan mọi âm mưu
hoại độnt>
của các th ế lực phản cách mạng.
Kết luận
Tài liệu tham kháo
3
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
MỞ ĐẦU
/ . T í n h c ấ p th iế t c ủ a đ é tài:
Cách m ạ n g tháng T á m thành công, nước Việt nam dân chủ cộnq hoà ra
đời trong hoàn cả n h hết sức phức tạp về mọi mặt, tình thế cách mạn g nh ư ngàn cân tỊTCO sợi tóc. Đ ể bảo vệ chính qu y ề n cách m ạ n g cịn non iré lúc đó,
Đ ảng đã lạp ra lực lượng Công an nhán dân. “ Nhiệm vụ của cỏn LI an íà hảo vệ
và phục vụ nhãn dân, bao vệ Đảng, bảo vệ ch nh quyền nhân J á n ” Ị45, 175].
Hcín nửa i h ế kỷ qua, lực lượm; Cô nu an nhãn dán k h ù n e Iigừnsz đu\>'c
củng cố, phát triển và trưởng thành về mọi n ú i . trứ ih: íih lực ỉưựnLỊ xung k í ú i ,
nòng cốt trong cuộc đau tranh tràn áp phán cách mạnsi và các bọn tội pha;n
khác đế báo vệ an ninh chính trị và giữ gìn Irật tự xã hội, íióp phan Lích (.ực
vào thán:’ !ọ'i cua cuộc khán" chiên chống thực dctn Pháp (1945 - 1954).
đ ế quốc Mỹ xâm lược (! 954 - 1975) và còng cuộc xây dựnu đất nư<í>; sai; iì.'
1975.
■ 11 ỉ 1 ‘ • c i i ' w ĩ ì ;_
;\ :
c ' :
p . n c i l
V: ' •J i í ì ; ' d
t íl c iĩ i M L
'
I-ta ã J .
ãã
ỡ ã
do: lc lnô Cũng an nhõn dàn ln được Đ:’nụ lãnh dạo chặl chẽ: iựẹ
;
Cịng an nhân cỉân đư'íc xây dựng lừng bước chính q u ’ . hiỌn 'lại; !Th i ctìịén
y
cơng an đều hết sức phấn đấu. vừna về lư iưỏnỵ, chính tri. '. 'ói vC‘ i v h l ơ o •
nêu cao linh thán “ Vì nước quèn thân, vì đàn nhục vụ"
N ụ àv nay. m ặ c dù “nu uy cơ chiến tranh thố yiui hLi■ dicl
J á v i ' ::.
nhưng xung đột vũ irang, chiến tranh ~ạc bộ, xunu đội vò đãi! [ộc. sắc Lọc. lon
uiáo, chav đua vũ tranu, hoạt độníĩ can Ihiêp. ỉãL đo. khún.Li bố vẫn xảy ra ứ
nhiều nơi (54, 76Ị. Vì vậy, Đại hội Đ ả n g toàn qu ốc lần tiiứ VIII xác định .<>:
“ Củng cố quốc ph ònc. giữ vững an ninh quốc gia ỉ à nhiệm vụ 'ỈỌIV4 Vv.-Li
Ihường xuyên của Đarm, Nhà nước và của toàn ciuàn. U)àn Ò ' 1 1 . Phái huy
m ạ n h tổng 1.ọp củ a hẹ tbốnu chính trị dè’ tăn^' cườnu licm lực CỊIÌỐC j>hịn<_. và
an ninh; xây dựng lực lượnu quân đội và côm: an nhan dàn cách r m i < \ chính
quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; xây dựnii vữnu đ ắc ihè tran qiu u_ phòi
4
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
toàn dân kết hợp chặt chẽ với thế trận an ninh nhân dân; quán triệt tư tương
cách m ạng tiến cơn g, tích cực, chủ động, sẵn sàng đánh bại m ọi âm mưu và
hoạt động chống phá ta”[54, 119].
Trước tình hình mới, yêu cầu cún g c ố lực lượng và phát huv sức m ạn h
của lực lượng cơng an để bảo vệ vững chắc chính quyề n ngày càna đặt ra cấp
thiết. Với tinh thần ấy, đề tài “C ô n g an n h â n d á n V iệ t N a n tro n g c ô n g cu ộ c
bảo vệ c h ín h q u y ề n d â n c h ủ n h â n d á n thờ i k ỳ 1 945 - 1 9 46 ” sẽ là một đỏng
g óp khoa học n h ỏ trong việc dựng lại hoạt động cúa iực lượníí cơng an trong
thời kh ắc đặc hiệt của lịch sử dân tộc đổ %í:n, phần xáv dựn _ và pìii:'
trị của lực lưtynq: cơng an nhân dân hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu ván đề:
Đố xây dựng và phát huv sức mạn h của lực lượng cỏn.LỊ an nhó.p. dán. Lừ
đầu nhừut; năm sáu mươi, cổntỉ tác nghiên cứu lổng r'ôl về ỉiOụi độn g cua :
lượnu công an nhãn dán đã được Bộ
cỏn'4 an quan lâm lới. ';3cn cạn í] -To. ; /í
vố Viì ^ hư Vi^T. r.°bi
sử Đ ả níìc ^riỉp°v»/ '.' .ị*:'w V 'ri L '
w kn ''ÚT! • i*'h
•
M’ C'
r:
Sự cũng nghiên cứu về vấn đc bảo vệ Đaiiu và chính quvốn • An chú
liháu
i.
Nhirnti do hồn cảnh ch.cn tranh, đất nước cịn tron1’ tinh tra nu chia
' 1.1 K-:
ư
liệu niihièn
cứu cịn có 1phần han chế. Sau khi đất nươe ihốnucr nỉicìl ()*'• /;ì I '!
^
kiện nghiên cứu có nhữ nụ thuận lợi mới về cá tư liệu và ca : diều •
Do đỏ, kết qua n^hièn cứu \'ề vấn ctc bảo vệ chính í:i:vc; ('*• '■»';? Na-:
nhữnsỉ thuận lợi mới. nìiữny kết q mới. Đã ; biệt, ir--.no
CI.'
•y
đất nước, trước yêu cẩu phải củng cố lực lượn lí vũ irar.u cách mạnu. uOíi; đó
có lực lượng cỏii.ti an nhân dân thì việc nuhièn cứu. tom’ kcỉ ho ạt uộn-.’. cùa 1 1 ,‘J
Iưựng cịng an nhàn dàn được đẩy m ạn h hưn.
Nhìn ch un LỊ, nhừnụ còrmw trinh niihiên
cứu về lich
sử Đ ảny.
C7
t,_7 li'7 .. sư ỏ:\:\
tộc, lịch sử chiên tranh cách mạn g đều ít nhiéu có đề cập Ii';i sự ra đ.Y vìi Ị>;
động cùa lực lượng cịng an nhàn dàn. chẳng han n h ư các c ô n s V.]■■■■', "V-.-:.
N am - Những sự kiện 1945 - 1986” do Viện Sử họ c xirit han năm 10( '
“ ỉ.: 'h
5
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
sử Đ ảng cộng sản Viột N am ” tập 1 (1920 - 1945) của ban N ghiên cứu lịch sứ
Đ ảng, xuất bản năm 1984; “ Chiến tranh cách mạng V iệt Nam 1945 - 1975
thắng lợi và bài h ọ c ” củ a Ban chỉ đạo chiến tranh trực thuộc Bộ Chính trị, xuất
bản n ă m 2000; “T ổ n g kết cuộc khán g chiến chống thực dân Pháp tháng lợi và
bài h ọ c ” c ủ a Ban chỉ đạo tổng kết chiến tranh trực thuộc Bộ Chính trị, xuất
bản n ăm 1996; “ Chính phủ Việt Nam 1945 - 200Ơ” của Thơng tấn xã Việt
N am và Văn p hịng Chính phủ, xuấl bản n ă m 2000. Đ ặ c biệt tronii thời gian
vừa qua, Bộ Công an đã đẩy m ạn h công tác nghiên cứu khua học và cho xuất
hản một số cơng trình chun khảo như: “ Tổ ng kết cịn ọ tá'' đấu !r>!ìh chO"-"1.
phản cách m ạ n g ” của Ban nghiên cứu tổng kết Bộ Cị nu an, xuất bản mun
1969, “Cơng an nh ân dàn Việt Na m - Lịch sử biên niên 1945 - 1954” cùa
Viện K hoa học Công an, xuất bán năm 1994, “ Lịch sứ Cò nu an nhãn dan Việt
Nam 1945 - 1954” của Viện K hoa học Công an, xuất hán năm 1996, "Lịch sử
xây dựng lực lượng Công an nhàn dân - Biên niên sự kiện 1945 1■•54" cua
Tổng cục Xáy dựng lực lượng Cơng an nhân dân. xuấl hán năm ỉ /'/6. “ Bicn
* 1ịA
»n O
Ịf iviCii
1'Ịí' n ilvji •LIi I!Ay '.•u•1n7
*A••'»I hí\
Iilvii
.»i.Ẳ
li V.» íCcl
IA,; ( ã
iô c*ii
ããr j-rvt.it Vô1 ã1 1 - I.
J-
i
chc cỏn hộ. xuất bản n ă m 1997. Một số Vụ. Cc. ec n u an a phu'ô
. ãã.% '
li
lon quc tiến hành viết lịch sử truyền íhốnụ của diì! vị. đị: phương
;;í
đề cập tới nội d a n g này dưới dạng hiên niên sự kiện h ị c !C-n ;ư.
Trong số các luận văn cao học và n ah iê n cứu sinh.
('1
!r/
án
tiên sĩ “Đ ản g lãnh đ ạo nhân dãn ta đấu tranh chống ■■ỉìán c á ; h mạ IV Irôn
bàn H à Nội thời kỳ 1945 - 1946” của Phùng Đức T ì - ^ ớ \
.11 Múc
Lên.
Ị.I
-
ì lổ Chí Minh (1993) là đồ cập nhiều tới tình hình và hoạt đỏng của r;ọn ph :,i
cách m ạ n g ở Hà Nội thời kỳ này.
Các cịng trình khoa học trên đều đã đề cập lới quá trinh xâv dựnụ v:\
phát triển cùa lực lượnu công an nhưng chưa đi sau vào I ro ru lìrnu iiiai lĩoọn
lịch sử cụ thè. M ột số cơng trình mới dừng ờ mức hiên nièn sự kiện Vì \;i
luận văn này sẽ là sự kê tục các thành tựu khoa học: đã đ:'l được. 'A>n^ Lr . !
trình bày m ộ t cách có hộ thống hem về sự ra đừi và hoạt độn u cứa lực* lư* V. 1
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
cơn g an trong thời kỳ lịch sử khó khăn nhất để bảo vệ chính quyền các mạng
1945-1946.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là việc thành lập và hoạt động của
lực lượng cơng an Việt N am để bảo vệ chính quvền dân chú nhàn dàn thời kv
1945-1946. L uậ n văn tập trung vào các vấn đề như am mưu. thủ đoạn, phươnu
thức hoạt động củ a các thế lực phản cách mạng, sự chí đạo của Đ a n g đối vói
lưc lượne ''ơng an nhân dân, sự ra ùời và hoạt đóriy C1 U; lực ỉươn>’ cịnu an
nhán dân tron '4 công tác trấn áp phản cách m ạn g và b;>n tội nhạm binh sự.
P hạm vi nghiên cứu cùa luận văn vè không v ;an iỉ' !"orụ: phạm vi
>ùn
quốc, nhưng lập triiRL’ vào các địa bàn Irọni! điểm n ! ư Hà '•:(>!, H u ế Sài (./i.n:
phạm vi thời gian tính từ khi cách mạn g tháníĩ Tám íìiàn'- 0 Ĩ>V’ ( Ị (VS/! >-/.“9
đốn khi khán ì! chiến lồn quốc hùnq r*ổ ( í 9 /ỉ 2 / ỉ 9“ ỉ.
4. M ụ c đ ích và n h i ệ m vụ củc: ỉu ạ n vùn:
M uc đ í d i của luận văn là thỏỉụ’ qua việc nu hi Ỉ1 uAi
lực lương và ho ạt đơn í: của Cịnu an nhãn dan đc Đ' -iụ:
: r ;‘
xãv ( M;V.
li in
V! tri. vai
trò quan trọng của lực lượng c ỏ n 5» :.'.n nhãìì dàn irr.ng sự nuhiỌp cách IV.-\:VJỊ
chung củ a dân tộc, g ó p phần ciáo dục truyền thốỉw:, cho I.:íc thố bọ CỊÍV
h ị m n a y v à m a i sa u ; đ ú c r ú t m ộ t số k in h n « b iỏ m .
/'p
*ĩ:
ph í-n t ă n ‘Ị e irờ n y c (Vi
tác xâv dựnt; lực lượm?, và hoạt độnu của Công an 'than
-
\ ;'J N;ỉ.rf:
nay.
Nhiệm vụ củ a ỉ'lận vãn là: Trình bàv sự chỉ c‘O càu Đán li
vế v,:Ọc
dựng lực lượng c ổ n u an nhàn dán. việc thành lập và xàv ủ ưng ỉ ục ii:- >m\ c v
:)g
an nhàn dàn, các hoạt• độnụ
của lực
•
• lượn£
• ữ cỏnuC—an nhãn dàn Ironú cuỏc^íau .
i r a n h t r ấ n á p p h a n c á c h m ạ n g , Lội p h ạ m v à g iữ Liìn t r ậ i tự x ã h ộ i
19- 5 - ! O -Ị/);.
5. Nguỏn tài liệu:
7
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
Đ é nghiên cứu cơng trình luận văn này, tác giả đã iham khảo và sử
dụng các nguồn tài liệu sau:
- Các tác phẩm lý luận của chủ nghĩa M ác - Lênin và tư tưởng của Q iủ
tịc h H ồ C h í M in h
v ề c h iế n t r a n h c á c h m ạ n g , v ề N h à n ư ớ c v à b ả o v ệ c h í n h
quyền cách m ạng.
- Các tài liệu, cơng trình nghiên cứu về lịch sử dân tộc, lịch hử Đảng.
- Các tài liệu, văn kiện, nghị quvết, chỉ thị của Đ ản g và Chính phi: ihời
kỳ 1945 - 1946.
- Các tài !iAu. cịng trình lịch sứ của cơng an các đ(ín vỊ. .ti* phì rơn*:
tổng kết về thời kỳ chống Pháp (1945 - 1954).
- Các cuốn ký sư. hổi ký của các đổn« chí lanh đ' o Đám;. Nhà nước,
cơng an lão thành vồ ihừi kv này.
- Hổ sơ các chuyên án nghiệp vụ. các háo cáo cỏnsỊ tác của lực lượnu
còn.u an hiên đanu lưu trữ tai Bộ Côn 11 an.
- Các bài háo, lạp chí, các hài niỊhiên cứu vồ lình Kinh an ninh í ;l tự
' *"*/ iĩ
IV
' ’ ' ** *
V
»
/ ~T. ■
"ỉ
Ã
6. Phương ph áp nghiến cứu:
Dựa trôn q u a n điểm của chủ nghĩa òu v vậl ịch sứ đế nhìn nhận,
xét và đánh s iá khác h quan, cụ thế nhừiiỉi vấn đé câh .Qiihiôn cứu. iiằnu
phươnẹ pháp luận sử học, sử dụng các phươnụ pháp phàn t :ch. lổn*. htíp. í-.iõnu
kè, điền uiải đê xcin xét. đánh eiá cỏnu lác xa\ ừLĩim V hoiil d'.'niu củ" iưc
lượnu Công ;m nhãn dàn thời điếm bấv ui ừ. Phirig pháp thơ’ hiủn: kê' hợp
phương pháp lịch sứ và phương pháp ỉơc.
7.
Đ ỏng góp của luận ván:
Luận vãn trình bày một cách hộ thơnu q trình ihành lập vì) hoạt độm;
của lực lượn ‘4 Cơ n u an nhân dân; làm rõ vị trí. vai Irị quan í ro nu của lực ItroTiíi
cò ng an nhàn dàn tronu năm đẩu tiên xàv dựim CƯnu cị chính quv_-n dãn chú
nhân dàn.
8
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
Luận vẩn góp phần làm sáng tỏ
quan
điểm cách m ạ n g của Lê-nin
“Giành chính quyền đã khó, bảo vệ chính quyền cịn khó hơ n” , rút ra bài học
về v iệc xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng.
8. Kết cáu của luận văn:
Ngoài phần m ở đầu và kết luận, tài liệu tham kháo, phụ lực. luận án
g ồ m 3 chương, 8 tiết.
9
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
CHƯƠNG 1
CÔNG AN NH Â N DÂN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ BẢO VỆ C H Í N H QIĨYHN
DÂN C H Ủ NHÂN DÂN (8-1945 - 2-1946)
1.1 - S ự RA ĐỜI CỦA L ự c LƯỢNG CÔNG A N N H Â N D Â N V I Ệ 1 N A M
DÂN, PHONG KIẾN, XÂY PựMG CHÍNH Q; iYỀN CÁCH íYĩy.VG.
Sau khi đánh bại phát-xít Đức, ngày 9-8-1945, Liên x ỏ tuycn c h i tn với
phát-xít Nhật. Chỉ Irong m ấ y ngàv. Hồng quân Liên Xơ đà đánh lan hồn tồn
một triệu qn Q u an Đ ô n e tinh nhuệ nhất của Nhậl, oịái phỏng hoàn loàn
vùng hắc Trung Q u ố c và bắc Triều Tiên. N g ày I 1-8, quán Nhài buộc ph.ii xin
đẩu hàng Đ ồ n g Minh vơ điéu kiện. Chiến thắng của rluniỊ í.;i;an L.iỏn
và
các lực lượng ch ố ng phál-xít đã ch ấm đút cuộc chiến Iranh ĨÌK íiii.i !áii ú.'í' hai.
tạo diều kiện thuận lợi cho các nước thuộc địa và nứa thiií-c dịu <> ./náu ,
,/jn<
lên tĩiành đ ộc lập.
Đ ư ợ c lin đó, q u â n đội N h ậ l ư Đ ô n lĩ Dưưm: m ấ t ti;
thí-r
rũ
.'hình
phủ bù nhìn Trần Trọn g Kim hồn tồn lè liệt. Nhưnu Ị ất-xú ■' lật và ì c !•;
tay sai khôniỊ tự rút khỏi địa vị thống trị đã có. Ckiinu vẫn liến ,
mi : :- l«'>an
cứu nyuy cho chị”độ thuộc địa tron tí cơn hấn hối.
Thừi cơ khởi nghĩa đã chín muồi. Đ a n r nhàn định: “ Gí - phÚ! khói
nghĩa đã tới "Ị 52, 408], C há lịch Hố Chí Minh oửi “thư kèu ỵọi quốc da: Vịộl
N a m ’\ kêu gọi “Giò' phút quyết định cho vận m ệ n h dáii tộc lu đã đón. Tồn
đổng hào hay đứ nu dậy đ e m sức ta m à giải phónu cho La’’Ị52, 4 0 4 Ị: Uv han
khởi ntỉhĩa ra q u à n lệnh số 1, “ Lệnh tổnu khởi nnhìd” Ị52. -■!()]: Tổm.’ hộ Việt
Minh ra lời hiệu triệu “Giờ tổng khới nuhĩa đã đánh! D:m lộc ta dã đe:ì Ịúc
vùng d ậy cướp lại q u y ề n độ c lập của m ì n h ” [52. 5 5 3 1.
10
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
Từ 13 đến 15 tháng 8, H ội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp ở Tân
Trào nhận định “Những điều kiện khởi nghĩa ử Đ ông Dưưng đã chín m uổi”[8.
413], và quyế t định lập ra Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc. Hội nghị toàn quốc
củ a Đ ả n g vừa b ế m ạ c thì Đại hội quốc dân khai m ạ c ngay ở Tàn Trào vào
ngày 16-8. Đại hội thống nhất quan điểm: Lãnh đạo quần chúng nhân dàn nối
dậy tước vũ k h í củ a Nhật trước khi quân Đ ồ n g M in h vào Đô ng Dương, giành
lấy chính quyề n từ tay Nhật, lật đổ bọn bù nhìn tav sai Nhật, đứniĩ địa vị làm
chủ nước mình m à ú ế p đón qn Đ ồ n g M inh vào giải giáp quân Nhật trên đất
Đ ô n g Dương.
Từ giữa tháng 8, khi được tin Nhật đầu hàng và hưởng ứn,u lời kéu gọi
của Chú tịch Hồ Chí Minh, chấp hành m ệ n h lệnh khởi nuhĩa của Uv han lâm
thừi ịỊÌải phỏng, phong trào cách m ạn g trong toàn quốc như iricu dânu nước
đ ổ , tr iệ u n g ư ờ i n h ư m ộ t. đ ổ n g lo ạ i n ổ i d íIV , sử li'.m ụ m ọ i th ứ v ũ k h í đõ’ u ià n h
chính quyền.
Từ ngày 14 đốn nỵ,àv 18 Iháng 8, nhiều xà, huyện ỉiuiộc u:
lính Than!.
Hố. Nghẹ Án, Hà lình, Qng Ni 2,ãi, Khánh Hoa, Mý '.'ho. Su Đéc d t nam
thời cơ, nổi dậy giành chính quyền ở CƯ sơ. Nụàv 18-8. nhân dan các linh Bae
Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Q uản g Na m giành chính quyền thíiT-u lợi 'i li’nr
Tại Bác Bộ. nuàv 16-8. X ứ uv Bắc kv quyết đinh thanh lặp Ưv ban ouãỉì
sự cách mạrm (tức Uỷ ban khởi nghĩa Bắc kỳ) iiỏm 05 ớ'-nụ chí. do dơi íụ chí
N uuyễn Khang, uỷ viên thườnu vụ X ứ u\' làm chú tịch. Nhiệm • ụ chinh cứa
Uỷ han khởi n c h ĩa Bác kỳ ìà chuẩn bị và lãnh đạo cuộc khới n ehìa ở HẠ Nội
phải giành được Ihánu lợi.
T ừ đó. k h ơ n u kh í c h u ẩ n bị khỏi n u h ĩ a sôi đ ộ n u h á n lên. hoai đúrm vô
tran tỉ tuyên truyền diễn ra khắp nơi tro nu thành phố, các đui tự Y-. tự vệ chicn
đấu. cảnh sát cứu q u ố c hoạt dộng rất mạnh, lích cực háo vệ ch'.) t á c cu
11
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
hoạt động ráo 'riết, sẩn sàng trừ diệt số tav sai ngoan cố, số phản cách mạng
hung hăng.
Tron g tình t h ế “rắn m ất đ ầ u ” , đại bộ phận các ih ế lực phản cách mạnu
ho ang m an g, n ằ m im, hoặc tìm cách lẩn trốn. Tổ chức Q u ố c gia đòc lập Đáng
tuyên b ố tự giải tán. Hệ thống chính quyề n địch tê liệt, tan rã từng máng. Đa
s ố tỉnh trưởng chỉ c h ờ đầu hàng, tuyệt đại đa số tri huyện, tri phủ phán thì
chạy trốn, m ột số c h ờ đầu hàng, mội số chạy theo cách mạng. Lực ỉ ươm: háo
an binh ở các nơi ta đề u nắm được gần hết.
Nhưng, m ộ t hộ phận cua các í hố lực phân ccich mạ nu vãn chốnìi đoi ta
một cách gay gắt. quvết liệt cho đến giò' phút cuối cùm;. Đặ c biệt trong những
ngày lổng khới nghĩa, khắp nơi đểu cỏ một bộ phận phán cách m ạn ụ nụoan cô
chống phá cách m ạ n g ử nhiều nơi, gáv cho la nhiều khỏ khán tron.;', việc
iành
chính quyền.
Đơ níu kéo vị L: í tron” xã hói. một số việt ukm írorr: chỉnh ohù bù nhìn
vẫn cỏ sức hoại đơtuy Bảo Đai CÙI!” :■/' fav '■'> nuOcìn o ' N o Đ'
vêu cầu Đ ồ n g Minh ui úp dỡ: ntíày 14-8-1945. T n n Trọr.'ạ Kim ;ịn
p r:\
"chính phủ lâm thời” , n s à v 15-8-ỉ'-)45 cịn tổ chức lễ ’!.>p lihỵ i Sơ
iêm
phóng. Bảo an binh do Nhậl Irao chơ; imày Ị 7-8 Trần Văn Lai còn ra
hỏ
hào “ ủng hộ nền đ ộc lặp Việt Nam và bài trừ chính sách ihực đủ.::”, ló 'hức
hiểu tình hoan hơ Nhại; n s à y 17-8 í uy k h ảm sai Ph:.n K ố Toại đã lr-.cn ỉ n từ
chức, nhưng Ntiuvễn Xuân Chữ, Trần Văn Lai. Ngun Tííờm: Long cịn ỉàp
ra “ uỷ han chính trị” , họp “hội đồn u tư vấn Bác k ỳ ” và đi “điều đình" với
Nhậl; lố chức Đại việt quốc xã và Niiuyỏn T hố Niihiệp đi x ;n Nh ạt trao q u \ v n
cho và họp b;''.n viộc nám lực lượng háo an binh: nuày 23-8. Nguyễn Vãn Sâm
còn tổ chức mừng vui viẹc y nhận chức kh am sai Na m kv: T n r ơ r • Tử Anh
Phan Tràm, Dươnu Van Giáo của lố chức Đai. Viòt. <’)■ Hà. Nội .dã Ví,;. cư n-ơời
vào Sài G ị n hịn g thônu qua Lướnu Gơ-ra-xàv hát liên lạc voi P h á p . ..Ịs, 87 Ị.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
Ở m iển Trung, Mai Trọng Tánh định giành chính quyền trước ta ở
Quảng Nam; tổ chức tự xưng là “Minh vương” gâv rối loạn ở Phù Cát thuộc
Bình Định; s ố p hản độn g trong Cao Đài câu kết với tổ chức “Tàn Việt n a m ” ,
n h ó m N g u y ễn Tiến Lãng và tỉnh trưởng Đ à Lạt còn chạv đi cầu cứu Nhật:
Việt N a m độc lập đoàn, tay sai của Nh ật ở Nghệ An còn doạ dẫm cán hộ ta;
Th an h niên ái q u ố c và Đại Việt của Bửu Hiệp vẫn tiếp tục hoạt động ở Thừa
Thiên; phủ Dỗn Thừa Thiên cịn triệu tập họp các tri huyện đè bàn việc chốnu
phá ta; ở Th anh Hoá, tri phủ Lư T â m (Thiệu Hoá) và một số người Ivonu tổ
chức “Đại Việt” tuvên bố ‘T h a n h H oá hàng, TTìịộ'1 Hố kiìơiìu hàng": (lổn
trưởng huyện Q u á n g Xương cịn hơ lính bán vào quần chúng biêu tình khới
nghĩa nhưng binh lính khơng theo; ớ huyện c ẩ m Th uv thì Đ ao Thít nu \;« Sẩm
Văn Kim m an g quân đến giữ huyện đườne, định c h ố n «4 cự vói la ị8. X7-S-1.
Ở H à Nội, m ặ c dù biết rõ k h ê n u the d ựa vào Nhi}', sơm: .hình i;uvên
hù nhìn tay sai tront’ nước k h ô n g từ bỏ địa vị t h ố n - trị c ua m ìn h. C h á n . li ốp
lục tồn tại đ ể tìm c á c h hát lav với Anh. MỸ, T p'ớ ">’ đe
! ỉ .‘ách rI' n ụ .
N g à y ỉ 7- 8 - 1945 , c h ín h q u y ề n hù nhìn Bắc kỳ c òn triệu tap “Mọi nghị U: van
Bắc k ỳ ” tại trụ sỏ' c ủ a Hội kha: trí Ti ến Đ ứ c
(ờ p h ố
Lé Thái T ổ ì
dổ
tim c i c h
chốn í; phá cách mạnii. Buổi chiều chúnu cho “Tổn 2 , hội vièn c h ứ c 5 :ní( iii.h lại
q u ả n ù trườn e N h à hát lớn thành p h ố voi k h á u hiệu “ ủn <2 hộ nề n ..iOc !ập Việt
N a m , hài trừ c h í n h sách thực d à n ” . Ư v ban qu á n sự cá. h mạn-: c h ù t r r ư n ụ
biến c u ộ c mí t tinh th à nh diễn đ à n v ạch tran bộ m ặ t bá n ỉ n - V cúa c'i>!ỉh
ivCY.
bù nhìn tav sai và cỏn ti bố 10 chính sách lớn của M ật irậr Việt Minh. Cóc dội
tự vệ, thanh niên cứu quốc, cảnh sát cứu quốc, c ò n <4 nhàn cứu quốc được huv
độniỉ và phàn cổnu nhiệm vụ cụ thể; đã biến cuộc mít tinh cùa “T ố n ” hội v v n
c h ứ c ” th à nh c u ộ c m ít tinh biểu đưư n n lực lượng k h ổ n s lồ ciia V iệ t M in h. Pluíl
xít Nhật làm nuơ. chính quyền bù nhìn hốt hoảnu. khám sai Phan K ố Toại lư
từ chức.
N g a v tro n g lỏ i
1 7 -8 , T h ư ờ n g
vụ
X ứ uỷ Bắc k ỳ hop
h;iì. thường k ; * ;•
đ ị n h t h ị í r c ư “ n g à n n ă m c ó m ộ t ” đ ã tớ i v à q u y ế t đ ị n h t ổ n u k h ớ i n g h ĩ a v à o
r .:ì; v
13
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
19-8.,Chủ trương của X ứ uỷ là: cô lập quân Nhật; huy động m ọi tầng lớp nhân
dân vùng lẻn, dùng bạo lực cách m ạng của quần chúng để khởi nghĩa giành
chính quyền; phát huy sức mạnh của các đơn vị võ trang như tự vệ, Danh dự
trừ gian, Trinh sát Việt M inh để trấn áp các lực lượng chống đối. M ột b ộ phận
của lực lượng tự vệ làm nhiệm vụ xung kích, dẫn đầu các đồn quần chúng
biểu tình, thị uy vào chiếm lĩnh các cơ quan cơng sở của chính quyền tay sai
thân Nhật. M ộl bộ phận khác được phân cóng nấm diễn biên của quân Nhại và
số cầm đầu chính quyề n bù nhìn, kịp thời báo cáo với Xứ Liỷ đổ có biện pháp
đối phó.
Từ tối 18-8, hàng trăm cảnh sál cứu quốc do thành hộ Viẹl Minh Hà
Nội giáo dục giác ngộ từ trước đã tập trung tại đồn Chợ Gạo đc tổ chức (ham
gia lực lượng xung kích chiếm các cơ quan irọng yêu của địch. N u a \ khi cuộc
mít tinh được Việt Minh tổ chức ứ Nhà hái !ứn thành phố. lực lượng cánh sái
cứu quốc ở Sớ và các dồn cánh sát dã nổi dậy chiếm rinh U'...] trụ sớ
ì các cỏn
IrontỊ ihành phố 140, 10].
Sớm nv
;n nỏ ■I ó
cr ./ 19-8-1945. cuộc
• TỎÍÌU
c? khó' niinĩa
o
cmành chính UU'
I
Hà Nùi. Các lực lưựnu
14 ho■ cua
c? vũ traim
o và bán vũ tranu
c? cua Đánu
~ Jưo’c SƯ
• ủn c?
quần chúng cách m ạ n g đã nhanh chỏng chi em lĩnh các t v quan u u não của
chính quyền bù nhìn n h ư Phủ K h â m sai, K h o Bạc. Sở Tài ','hính... Việc chiếm
lĩnh các CƠIÌÍỊ sở của địch diễn ra thuận lợi. Riònii viùc ehicm lĩnh Trai Ba ■an
binh uặp trử noại ngoài dự kiến. Quan Nhại phán ứng. chỉ.:!- ■: đưa lí' • !uơ;k \ à
cá xe tăng
tới 17 c£ÌỜ ny
xor.u:
í: ■ 11!,
o đơn Jyếm trơ.
.
c? J 19-8 mới cui ái C-Iiivei
1
cr lực
.
c*
tự vè. cổng nhãn cứu quốc, thanh niên cứu quốc phải ó' lại ui ừ Trại Báo an
binh. Chính vì vậy, ta thiếu lực lượm; đến chiếm linh Sơ L ị:-m phóng nh: ù ự
kiến, mà chí có 2 cán bộ Việt Minh là N uu vễ n Hữu T á m và Hồn*: M:';h
Chính đốn s ớ Liêm phóng ờ 87 Gam betla (nay là phố Trần Hirn;.: Đao) đị
chiếm lĩnh, ơ Sờ Liêm phóng lúc nàv, mộl số tên mật thám ngu_\ hiem L l II
Pháp đã bị Nhật bắt giữ từ 9-3-1945, nhữnu lên mậi lỉiáin nụuv hiếm thăn Niii.il
đ ã trốn hết. chi còn lại khoảng gần 100 nhân viên thuộc các bộ phan vãn lìiư.
14
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
hành chính, cãri cước, tàng thư. Người giữ chức vụ cao nhất cịn lại trong Sờ là
ơng V ũ'Đ ình K hoa, ơng báo cáo tồn bộ nội tình của Sớ cho 02 cán bộ Việt
M in h và được cá n bộ Việt M in h giao cho ử lại điều hành công việc trong Sử
và quản lý hồ sơ, tài liệu, tài sản của Sở [9, 25-26]. Đáng tiếc là sau đỏ ta
khôn g kịp thừi cử cán bộ đến quản lý nên m ộ t số tên m ật thám ihàíi Pháp đang
bị Nh ật giam giữ đ ã tìm cách tẩu thốt.
Chỉ trong m ộ t ngày, lực lượng cách m ạn g đã hoàn thành việc chiếm lĩnh
các CƯ quan Irọng yếu của chính quyền bù nhìn Ihân Nhật, đập lan các cơ
quan đàn áp của địch ỏ' Hà Nội.
Đến ngày 21-8-1945, mộl đội tự vệ và m ấy ihanh niịn cứu quốc, ũít cá
chừng 10 người, do đỏng chí Hồnu Mười phụ trách đơn Sớ Liêm phónu Bắc
Bộ. Chú sự các phịnti đều bị bắt đưa vỏ tạm giũ' ớ trại hảo an binh, nliưnụ Uv
ban khỏi nghĩa chỉ giữ mợl m;ày rồi tha về cho tiếp tục làm việc iru.iụ Sớ Liêm
phỏng.
Lúc này. lực lượng cách mạng phạm phái mói thicu SĨI ló'n la khơn.; có
k ế hoạch chiếm đề lao Hoa Lị, do cho hang trám lù các loại trcí! í rụi. IĨ'I
ngày 23 ta mới vào chiếm linh Hoả Lị và sối xét lại số lù ỏ' úav. Khi Ĩ!,. ía
lại mắc phái sai lẩm liếp là thà cả một số Pháp kiều, lav
va ,T|J -ò phan tử
thân Pháp, rất phàn động mà Nhậl đã bắt giam ư o n e dịp cJ -3: sau . . []•■')' í hành
nhữni; tịn tav sai đác lực cho bọn Tàu Tưỡrm và thực dãn Pháp. lié"i iục ... mg
phá cách mạiiiỉ và gà) tội ác vứi nhàn dân Ị-10, 1 2 1.
ơ miổn Bác, tronu nliừrm ne à y tổnu khới Riihu. co 12 tính xàv ra lác
chiến g ay go giữa ta và bọn phản cách m ạn g. Rièrm Tuyè n Quan_. Phú
họ.
Yên Bái súnu nổ SUỎI ngày. Một hộ phận của ihè lực phàn đỏnu lay sai Khai
được
Nhàt
•
. trann bị• từ trước, vũ Iranu
c chốny
ũ? la ớ Sòn Tây.
^ Phúc n. T h t n h
Hố, Hồ Bình. Q u ả n u Yên. v i n h Yên. Riôn.u thị xã Vinh n ì hì bị (.vi óc
dàn đảngc d o Đ ỗ Đ ìn h Đ ao
chỉ huy^ ch iế m mát. ơ P hú c Yón. bao i-n binh của
•
địch ch ống ta kịch liệt, ơ vùng Hịn Gai, Q u á n g n. Hai PhịiìLi mọt nhóm
15
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
Đ ạ i,V iệt tuyến b ố “không đội trời chung với V iệt M inh” và đem quân đánh
chiếm 'H ải Phòng, bị ta đánh tan; Vũ K im Thành, kéo qn vào Móníĩ Cái.
Đ ầ m H à từ tháng 4-1945 đ ã biến thành thổ phỉ, lúc này cũng m a n g 200 tên từ
H ò n Gai tiến đánh Quảng Y ên định kéo về chiếm Hải Fhòng, tạ đánh tan ứ
Q uảng Yên. Ở Sơn Tây, m ộ t tổ chức Đại Việt có cố vấn Nhật ui úp. sau khi ta
khởi nghĩa, chún g rút qua ấp Tự Bình rồi về Yên Lộ (Hồ Bình) cảu kết với số
phản động ở KỲ Sơn, ta bát và tiêu diệt toàn bộ 700 tên và 3 c ố vấn Nhật. Ớ
Ninh Bình, tri huyệ n Yên M ô là Trần Trung Dung k h ỏ n <4 chị VI ui ao chính
quyén, ta phải đư a lực lượng vũ trang đến lấy. Ờ I ioà Bình, sị' Đ vi Việi lù Mỹ
Đức (Hà Đơng) k éo về định cướp chính quvền huvện Lương Son. bị la lièu
diệt 30 tên (27-8-1945); ở Mai Châu. Đa Bấc (Hồ Bình), lổ chức Đại Viội
duy dán Lv Đơng A cáu kết với Đinh Công Phủ ớ Đà Bắc. Đinh Cônu r' uãn ờ
Cao Phong. Qu ác h Bửu ở Lạc Sơn âm mưu ụâv bạo loạn, la vâv đánh, r-ĩi. LÝ
Đôns’ A và pha lan lổ chức của chúng |8. 8 8 1.
Chính ! ro r ° cuộc đáu tranh Irấn án nịi.ýn (.-ích rr Ịnụ ờ Ị'
N ‘.i ' ••
tính Bác Bộ. lực lượnu tự vệ và tiu kích dã trớ Ihành nịnụ CỎI. xunu kích doi
mặl với địch đế đưa phonụ trào khỏi nnhĩa liến lên giành ihắnu lợi íịuvếl định.
•
ơ T r u n g Bộ. (hực hịộn c hủ Irươnti c ủa Đ ả n a về khí)! n g h í a g ià n h ch ín h
quvền về tay nhân dân, m*àv 15-8-ỉ 945, Xứ uv Trunạ Kv trực liốp d ; : 'Adi •
“ Hộ i nuhị ih ườ nu vụ tình uV T n ừ a Thiiin - H uê ’' đ u i á n bị mọi
kiện
à ké’
hoụcỉi uiành chính quvền. Hội nuhị q u vối định lấy hai huvên Phú L'>c V:t
Phong Điền là nơi cỏ phonụ trào quẩn chunu m ạn h để khới niihĩa Irước làm
áp lực với địch và rút kinh rmhiệm cho la mành chính quvé n ở H u ế - ihủ phú
của triều đình nhà N guvễ n và xứ hảo hơ thuộc Pháp.
Sau khi khời nqhĩa uiành thanii lợi ờ Phú Lòe và Phonu Điền. Xứ UY
quyèt định lập UÝ ban khới nghĩa Thừa Thiên - Huê, đỏnu chí Tố Hữu là phái
viên cùa Truns;
cử làm chủ tịch
Uy
uuvci
o ươnu
C' cử vào được
.
.
J hiin khtVi nuhĩa
c
i ^
định lấy ngày 23-8 là ngày tổ nu khới nuhia ờ Huế: thành phán uy ban khới
16
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
nghĩa các cấp đều c ó 1 uỷ viên trinh sát trực tiếp điều khiển các đội Tự vệ cứu
quốc, cá c đội Tuyên truyền xung phong.
Sáng n g à y 23 -8, hà ng vạn nhân dân ở 6 huyện ncoại thành kéo về Huê.
cùng nhân dân trong thành H u ế biểu tình, uy hiếp hệ thốnc chính quyền thốnu
trị. T r iề u đ ìn h H u ế h o à n toàn tê liệt; c á c Đ ộ i tự vệ và q u ầ n chứníĩ tiốn lịn
chiếm lĩnh các cơng sở trong thành phố như Sở m ậ t thám liên bam: Tnmtĩ KỲ.
Sử Tài chính, Sở Bưu điện và các cơ quan khác trong chính quycn địch, đỏnu
ihời Irấn áp ngay những kẻ chống đối, bắt những ten lav sai nụuy hicin. Tu
tiến hà n h bắ t n g a y m ộ t s ố lên q u a n lại c a o c ấ p c ủ a tricu đìr.h HùO' r.hcí Võ Nhu
Ngun, Bứu Trưng, Đồn Nãm, Nguvcn Duv Quang. Ma Văn Lan. Ng uy 0 1 1
K h o a T oà n. P h ạ m Q u ỳ n h , N g ô Đ ì n h Khôi, N u ỏ Đ ì n h H uâ n. Nu uv c n Ticn
Lãng... Chi trong vịng một ngàv, chính quyề n địch đã bị đập tan. vua Í-Vk) Đại
thối vị, chính quyền cách ma nụ được thành lập.
Ớ Nam Bơ. tuy khí thế khới nghía của nhíin dán đ.in.í: lơ'-. -:'o n! T.í! >■<)
phán cách mami các loại van tiốp tục c h ố n ” phá l.'i quyết !iột. ■' " 1 NrỊ!í
cịn đi tu y ê n iru về n c h o N hật ở Trà Vinh: linh trưc’ nu ớ Sa Đó'-
n c hu .Vìỉi í.
hát cán hộ la: số phản động trong Phật ụláo Hoà Háo o Bịn T í \ rục rị :!i ndi
đậv: s ố ph ản đ ộ n u trong đ ạ o C ao Đ ài (T âv Ninh ) Lè Ki;n T v '.'à '• •> rỈV: l k;ì
d o Đ ặ n g M in h K ý c ầ m đ ầ u â m m ư u g à y rối ren (V vùn ụ 5’ỏ c S;V|. Sái c
n; NỊ
Trơi kít và Đại việt Quốc dán đáng cịn chống phá cách m ạnu ó' 3iên : 'k ru
háo “Đ ộ c lập” và hoạt độĩii; kliiêu khích phá hoại cách i7iạr;u ớ í )::• ĐỊ:'h: '•
phán đ ộn li ironu đ ạ o C ao Đ ài là T r ịn h M i n h Thó N m r
:n
T h à n h : :hưí.Mu ra
sức c h ố n g phá c á c h m ạ n g ở T à y N i n h . ..[8 . 8 9 ]
Nhận được lệnh tổn" khỏi n^hĩa của Uỷ han dân i.':,: .uiái phón.u. Xứ uv
N a m Bộ h ọ p tại T à n A n (nay là L o n u X u y ê n ) bàn n h ữ n u vấn 00 c ấ p b:..h \ ẽ
khới nuhìa uiành chính quyền và thành lập chính quven cách mạn*Ị. - a n vệ
chính quyền cách m ạ n c . Xứ uỷ thống nhái thành lập lực hú/nu “ Q u ố c uia l í V ■
c u ộ• c ” làm nhiệm
vụ• lĩiữgc ìn an ninh trật tư ở Sài ei'-’ì - Ciúi Đinh VÌI các ti::h.
•
ĐẠI NOC csc G*
17
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
N gày 2 4 -8 , dưới sự chỉ đạo của Xứ uỷ và U ỷ ban khởi nghĩa, quần
chúng cách mạng các tỉnh lân cận phối hợp với lưc lượng cách mạng tại chỗ
nổi d ậy cưóp chính quyề n ở Sài Gòn - Chợ Lớn, chiếm lĩnh các m ụ c tiêu quan
trọng n h ư Dinh thống đốc N am Kỳ, Sớ Bưu điện, Kho bạc, Sờ m ậ t ihám Nam
Kỳ. N g ày 25-8, lực lượng cách mạn g chiếm nốl các cơng sở cịn lại của địch ỏ
các quận. Cuộc tổng khởi n£. ĩa giành chính quyổn đã ụiành ihaim lợi hồn
tồn, chính quyền cách mạng được thành lập.
Chỉ trong vòng mười ngày, lổng khới nghĩa giành chính quyền trong cá
nước đã giành được thắm: lợi, đập ỉ an mọi cỏ na cự bạo lực của ù'..v độ !.hốne
trị cũ gồm quân đội, mật thám, cánh sát, loà án, nhà tu đ ế quốc. Theo ihổniỊ
kê cúa 51 trong 63 tính thành, la đã bắt và giết 535 tên việt uian có nhiuu nọ'
m áu với nhãn dân, ngoan cố chông lại cách m ạ n u Ị 8. 96). lYlọl sr tcn SJI! khi
giáo dục được tha nhưng lại tiếp tục chônu phá cách mạng nhi! Niỉị Đình
Diệm. Tơn TTiất Hơi, Phan Vãn Giáo, N:;iiYỗn Tiến Líiiiu. Trơ-'Mu Tử \n h .
Phan Trám.... Chính quvền phong kiến Ihực dán bị lạt ón. chính qu\vr. cách
Iiìailu ủ u t i liiùuli iủ|) ú kiiáị) mui Uwi, iu ii u n ụ ương iiii i.íii. ::
'li.
Viiì,
đề đật ra cấp thiết lúc nàv là phải báo vệ vững chắc chính quyên
,'1 t h ủ nhãn
dàn mới thành lập. Ngay sau đó, Đàn lĩ dà chí đạo việc íhành : ị) !ực ’i iiV‘n<.
cổnu an ỏ' ha miền, ở các tính, làm nhiệm vụ Irấn áp bon phán cá,;,: niạiv.; U1 Ữ
uìn trật tự xã hội để bảo vệ Đáng, báo vệ chính quy.-n. bào vệ nhàn 'ù'*:,.
1.1.2 - XÂY DỰNG CÁC TỔ CHỨC CÔNG AN ĐẦU Ti ẺN ỏ 3
•í
Sau khi chiếm linh các cơ quan đàn án của địch, đập lan cônụ, cụ bạo
lực của c h ế độ cũ. vấn đồ quan Irọnii, cấp ihiết ỉà phải X :V dựrìi: Ịực lưựiiii vìi
trang cách m ạ n g đ ể báo vệ chính quvc n dân chủ nhan dán.
Tròn cơ sở thu hồi các cư quan mậl thám, cánh sáu háo an binh của
địch. Xứ uỷ ở cả 03 kv dưới sự chỉ đạo của trunụ irơnu Đ àn u đã Khán irươnu
thiết lặp các tổ chức công an đầu tiên. Nhiêm vụ cua các lổ chức V■'[>". UI nav
là trấn áp phản c ách m ạng, đấu Iranh với các ihè lực thù dịch ironu nưó':. nhir
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
các đảng phái "đối lập, số phản cách mạng lợi dụng các vấn để dân tộc, tôn
giáo, những tên tay sai trong chính quyền địch chưa chịu cải tạo, số địa chủ và
tư sản cũ còn tư tưởng phục thù giai cấp; đồng thời phái đấu tranh với số tội
ph ạm hình sự và cá c tệ nạn xã hội để bảo vệ cuộc sống yên lanh cùa nhân dân.
Sau khi giành được chính quyền, X ứ uỷ Bắc Bộ chỉ đạo Hà Nội và các
tỉnh phía Bắc thiết lập ngay chính quyén cách mạng nhân dân. Từ ngày 20 đen
25-8, Ưỷ ban nhân dân cách mạn g được ihành lập ờ kliáp mọi nơi. Tuy ụiànlì
được thắng lợi nhưng chính quyền cách m ạng cịn rất nhiều việc phái lủm đe
giữ vững chính quiì ấy. Được sự chỉ đao của Trung líonu. Xứ nỷ Bác Cơ chí
đạo Hà Nội và các tính phải phái huy vai Irị của quần ch Ún‘4 cáclì mạnụ. củnụ,
cố lực 1ượng vũ tranu cách mạnií đe bảo vệ chính quyền đùn chú nhãn dan các
cấp.
0
Mà Nội. sau khi chiếm lình Sở Liêm phóng của Nhật, rnộl sỏ cán hò
của Mội Việt Nam cứu quốc, tự vê. danh dự trừ ụi.nn. thanh niịn cứu C|II
«■<
làm nhiêm vụ oiừ ụìn an ninh Irậí tư. t á ; 1hành iihrni1.; chiên s\ CỎP'.’ III ú. '■
tiên ó' Bác Bộ. Lúc này. Xứ uv Bắc Bộ ch á Irưiụ lhar.il lạp '\eH Lièm nhón;.,
Bác Bộ” V(':i nhiệm vụ chứ ve u là trấn áp hon phan cách mụn 1 1 . y.iữ ùìn :.i ni nỉ'
Ệ
trại tự ớ các tỉnh phía bắc. mà Inrớe hốt và chủ yếu là õ’ thú J;.': Hu N u , nơi
irunií tàm chính tri và văn hố của cả nước. Tru siV của S ’>' Liêm phónii Bắc Bó
là cd quan Liêm phónu cũ của Nhạt ớ 87 Trần HưriZ Đ ạ ' • Hà Nội
Nuàv
c? m/ 25-8, X ứ uý
* cử dỏim
c? chí Chu Đ ình Xươnu
s_ !,'! can Ị. ■/ cíu! Xứ I '•'
đen Sớ Lièm phónu làm việc, uiừ chức ụiám đú c Sớ Liên! plv'ìnu Bác Bọ.
Trong tình hình Sớ Liêm phóng cịn thiị'.i rất nhiều nu ười. u cliức cũ khór.v.
phù hợp với yêu cầu cách mạng, Xứ cử thịm đồng chí Lé G ' á n về Ui:a Phó
giám đ ốc va chủ trươnii cún li cỏ lọi tổ chức cua sỏ' Lièra phónu Bắc Bộ. L.uo
này, lãnh đạo SvV Liêm phóng đề imhị Uv han cách mạmi thành phố cho luvcn
dụnu ihòm một sò cán bộ khoe mạnh, tích cực troiiii các đồn the cứu Cịíi >c dỏ
19
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
bổ sung ch o s ỏ L iêm phóng. T ừ đó, Sở Liêm phỏng có điểu kiện để cải tiên tổ
chức.
Tổ chức bước đầu được củng cố, bố trí gồm: Ban Giám đốc. Văn phoII'2 .
Phịng Chính trị, Phịng Chính trị ngoại vụ, Ban Trinh sát, Phịng hình sự lư
pháp, Phòng căn cước, Phòng nội ty và trại giam [42, 2 2 J. Với cư cấu tổ chức
ấy, Ban Giám đốc điều hành chung do đổng chí Chư Đình Xươnu ỉàrn Giám
đốc, đổng chí Lê Giản làm phó giám đốc. Văn phòng ỉàm nhiệm vụ \HI1 thư.
đánh m áy, công văn giấy tờ giao dịch với các co' quan khác. Phịnu Ciìính trị
làm nhiệm vụ thì CO doi Víì. U tranh
bon p!';m Cíti-í; IIUIIH’. vtc I<) cliiiv.
làm 2 Ban là Ban Trinh sál và Ban xét hỏi. Ban Trinh sai có n h i a n vụ irinh sal
bí mật các đối iưựntí nghi vấn phán cách mạnu, khi đã có đu chứim cứ ihì xin
lệnh hắt và uiao ho sơ. dối tượng cho Ban xét h«’)i khai thác, đáu Iranli. Phùng
Chính tri (J() đồn.u chí Hồng Mỹ làm chú sư và tíồnu. chí Bùi f)ức ^ linh làm
pho chú sự. Phịnu Chính trị niỊOMÌ VII C: ) ỏng Vũ Đình Khoa l.ỉin chi' sự. co
nhiệm vụ theo dơi và giãi quyết những v,in (Jé chính trị C(') lic-n L-:
i i ư' i i uv;.
CT ::. ; •
ciial đáv-/ ià 1ịúiị:io4' nuhiOị)
Tỉ vu. díiu irank V( i
• Cì '
loai lúc biív giị'. Ban Trinh sát do đỏnụ C'i'í Phạm Văn Tạt) làm 1:
I r i ' j ư•; o
ii:: í'ú«n. V.IM
đồn:: chí Lè Hữu Q u a thay. Nhiệm vụ cua Ban Trinh sát ỉà liên ỉ ;•nh : 1rn lìnií
hình ch un ạ của địch cũng như ãrn mưu của các tổ chức phán ' J - ) n . Á i t i ỉ t
Ban Giám đốc Hiện pháp đối phó với chunu. Phùn tỉ ITmh sụ t:. phúp -!> ịn*.’.
Hồniì Mạnh Hân làm chù sự. có nhiệm vụ đấu tranh chốniì tội phạm 'linh su
tức bọn lưu manh, còn đổ. trộm cướp, ụ á' rối trà! tự xã hội. Phịng Hìníi sự Tư
pháp chia thành 2 han, Ban trinh sál hình sự làm nhiêm . ụ theo dõi hí rnậi các
đối tượniỉ. bắt và ui ao cho Ban xét hòi đấu tranh, cún 5.’ cố chứri'4 cứ. Căn cứ
vào pháp luật m à phịnu hình sự định tội danh cùa đối i.ượnii đc chuvvn cho
toà an xét xử. Phònu căn cước làm nhiệm vụ xác định nhàn thân, làm ui áy căn
cước cho nhàn dàn. kièm nhiêm thèm vố kỹ thuât hình SƯ chuim. Phùn*! nơi l\
và trại uiam do đổrm chí Nguyễn Văn Nội phu Irách làm nhiệm vụ quan lv hò
20
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
sơ nghiệp vụ, hồ sơ đối tượng và giam
g i ữ c á c đ ố i tư ự n g t ạ m
g ia m
đè xác
minh rỡ rồi thả hay chuyển cho toà án.
S ơ ĐỒ SỞ LIÊM PH Ó N G BAC b ộ
NĂM 1945
xứ UỶ BẮC Bộ
S Ỏ LIÊM P H Ó N G B Ắ C BỘ
G Đ : C h u Đình X ư ơ n g
v ề mặt tổ chức, Sở Liêm phổntĩ Bắc Bộ được đặ: dưới sự Jịi’ •!•■ ' l ạ v
tiòp cùa Tru au ƯOTIU và Xứ uỷ Bắc Bộ. Riêng lực lượn SI cảnh sai
ị- V irụv
thuộc Tồ thị chính thành phổ làm nhiệm vụ ui ừ n irạt tư cỏn-, CỌ!V_ gi-.H)
ihồng, cứu hoả. Ưý han quàn sự cách mạng Hà Nội c ũ n ‘4 cử riLav đỏng chí
Nguyền Huy Khỏi và mội số đồng chí CỐI cán sann phụ trách ỉ ực lượn", canh
s á t v à c á c q u ậ n c á n h s á t.
Vồ mật tổ chức, tv cánh sál Irực thuộc Ưv han hành chính thành phó.
dưới ty là 03 quận: Q u ậ n I có trụ sớ ừ phò H àn g Trốnu do đỏnu chí Tran Dunu
phụ trách; quận II cổ trụ sở ở phố Hàng Đậu do đơrm chí Cúc ỉam quan
trưởng; Q u ậ n III có trụ sử ứ phơ K h â m Thiên dỏ đỏng chí Lua 1 ỉàĩT, Uiiún
21
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
trưởng. Toàn ỉjộ quân số cảnh sát ở Hà N ội chừng 500 người, trong đó có tới
2/3 là “cảnh sát cứu quốc”[42, 34].
Ở các tỉnh thuộc Bắc Bộ, Đ ản g đều lập ra Ty Liêm phóng và ỏ' nhũn SI
thành ph ố lớn n h ư Hải Phòng, N am Định còn lập ra Ty Cảnh sát để bẩo vệ trật
tự xã hội ở thành phố. v ề chức năng nhiệm vụ và tổ chức đều giốnu như Sớ
Liêm phóng Bấc Bộ, nhưng phạm vi hoạt động chỉ trong mội lỉnh nhái định.
Ở cấp huyện chưa lập lực lượng công an, cồng tác báo vè an ninh trật tự đều
do Đ ản g cơ sở trực tiếp chỉ đạo các đội Lự vệ hoại độnu. Riênsi Hải Duơnu lập
ngay công an hu yện m à nùng cốt lấy từ ỉ ực lượng trinh sát Yiệi Minh cua các
huvện. Ớ cấp xã chỉ có một uv viên Ironu Ưv han Iih'in dán cách mạrm xã
theo dõi và chỉ đạo đội bảo an, hay tự vệ. hay trật tự ỏ' tronu xã.
Ớ Trung Bộ, ngav trong ngày 23-K. đồng chí T ố Hữu. thường vụ X ứ uv.
Chủ tịch Uỷ ban khởi nghĩa giao nhiệm vụ ch e đổnụ chí Niíuven Vãn N-’ục
đến chiếm lĩnh và quán lý Sở mật thám Liên ban ụ Trun;; Kv. C ù m
LTV I afi nội vụ Trung Bộ ra Thỏ!':ụ bá-.} - . :.)4
iroii^, ngav
'N' ;:
thành lặp các cơ quan nội vụ, trong đó có bộ phận trinh sát. tư pháp- Trón cu
sở đó, đồng chí N g u y ễ n Văn N gọ c lập ra Sơ Trinh sát Trung Bộ đê’ làm nhi ộ TO
vụ hảo vệ an ninh trật tự ở Thừa Thièn và chi đạo nghiệp vu đối với các Tv
Trinh sát thuộc các tính Tru nc Bộ.
Lú c này. s ố m ậ t th á m n u u ' h iế m có nhi cu nợ m u \ ói c:*ch mụ nu ùa
lẩn trốn hốt, trong Sứ chi còn m ột số nhàn Yien lam hàiVi chính. hị Sú
a căn
cước. Sau khi n ắ m íình hình, đồng chí ui:im đốc Niĩuvcii Văn N ịìọc đã (to n.iihị
X ứ uỷ được tuyển chọ n một sỏ đảnu viên và các chiến sĩ tự vè trunu kiên vào
làm
viêc Irong
Sở Trinh sát Trunu Bô và uiao cho
số• canc bộ nàv nhừnu
c
c
•
*
kháu
trọng yếu như lãnh đạo các phòng, ban, làm nhữnu cỏnu việc q u a i trọn;: thuộc
ngh iệp vụ cùa Sứ. R iên g Ban cản cước la vẫn sử dụng mội so nhan viên cu J c
p h ụ c v ụ c h o c h í n h q u y ề n c á c h m ạ n lĩ.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
Tổ chức của Sở Trinh sát Trung Bộ khi mới thành lập gồm 6 phòng,
ban: Ban Giám đốc, Vãri phòng, Phịng Chính trị, Ban Giao thơng, Phịnu Tư
p h á p h à n h chính, Ban căn cước, Phịng hổ sơ, Lớp huấn luyện. Cụ thổ, Ban
G i á m đ ốc chỉ có thể có đ ồn g chí Nguyễn Văn Ngọ c làm Giám đốG sở, điều
hành chun g m ọi cơn g việc. Văn phịng do đồng chí Hồng Vãn Thành phụ
trách, làm nhiệm vụ văn thư, đánh máy, giao dịch giấy tờ hành chính với các
cư quan bên ngồi Sở. Phịng Chính trị do đổng chí Phan Chí Quang phụ mích,
làm nhiệm vụ theo dõi và đấu tranh với bọn phán cách mạntỉ các loại mà chú
yếu là các đảng phái phản động , những Hv sai cũ của địch tiếp lục phá hoci:.
an ninh chính trị ở Trung Bộ. Ban giao ihỏnu ỉàm nhiệm vụ 'ièn lạc bí mại
trong nội hộ, với các ly trinh sát và Xứ uv. Phòng tu' pháp - hành chính do
đồng chí Nguyền Đình Bảy phụ trách, làm nhiệm vụ đấu tranh với những hành
vi phạm pháp như tội phạm hình sự, vi cánh. Ban cán cước làm nhiệm vụ xác
định nhân thân cho nhân dân. Phòng hồ SƯ làm nhiệm vụ lưu L’iứ ho so' cúa St’í
chú yêu là hồ sơ lý lịch số phản cách mạng, tội phạm líinh sự. Lớp lui:UI Ịuyẹií
nỉ>i» í v ú . •» .
\ c*
ÍỊií^ n
Ct\> h iAp
• •
< 'if
».
ni'. Ị.
.
.-■>('
.
í 1.,./,
Trung Bộ 142, 24-26]. Trong số các phồng ban đỏ, Ph('i',g Ch;V;h tri va PhỊMii
Tư pháp hành chính là 02 phịng nghiệp vụ quan irọnu nhất đc ' ao vé an ninh
chính trị và giữ gìn trật tư an lồn xã hội, góp phán chính vào CƠIỈÍĨ lác báo vệ
chính quyề n cách mạng.
Tiên nhận được sự chỉ đạo của Xứ uỷ. Tính uy các lính trưc ihưõc Trunv
Bộ cũng thành lập các Tv trinh sát, do tỉnh UY irực tì-P chí đạo. lục krựr.tí
chính lấy* lừ các Đơi
Minh, co cấu tổ chức c?iiiốn.u
.
.tư . vè. Trinh sát Vicl
.
c như sỏ'
Trinh sát Trung Bỏ. Riêng ỏ' N d i ệ An liọi là Nììhộ An c ỏ n u an cục; ('»• Thanh
Hố gọi là Trinh sát viện [31, 301, ở m ột số hu yệ n lập cà Trinh sát huyện, ó
cấp xã, lực lượng íự vẹ. trinh sát Việt Minh vản đo chính quven cách mạnu xà
đi ều khiển. R iên g Nuhệ An, Hà Tinh và l l i a n h Hoá lập ra “ Bao an xã" ó một
sơ xã đ ỏn g dàn cư.
23
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
sơ ĐỔ TỔ CHỨC SỞ TRINH SÁT TRƯNG BỘ
NĂM 1945
ỏ Sơ
ỉ
______ _____ ....
ơ Nam Bộ. đe háo vệ chính quyên cách mạng, Xứ 1 1 V và Uv íxưi hài]
chính làm thời N am Bộ cử đồny chí Dưonu Bạch Mai lam Uv i! líone (J ì;ốc
tự vệ cuộc Na m Bộ. đơ nu chí Ngu vẻn Vãn Tràn làm Giá m đỏc Qu*'v (;ia lu V
cuộc Sài Gòn - Chợ Lớn và trực tiếp chi huy lực lượrm cành sát in)! í
'
ú i li•
phố.
Ny 26-8-1945. Q uố c gia tự vệ cuộc N am Bộ và Quố c ụia lự vè I_!.i .
Sài Gịn - Chợ Lớn chính thức được thành lập. Vồ lổ chức, Quốc iiia ti!■vệ
li ...
Nam Bộ bước đầu van L’iữ nguyên 1 1 hộ phận như: Vãn phịng, Ban Irin h
SIÍL
Ban điều tra. Phịiiii cảnh sát miền Đ ò n c*
4’ v.v. Nhưnuc* ớ các cươngc vi7 c:hú
c á c c ổ n g tá c i m h i ệ p v ụ c h í n h ta đ ề u h ố t r í c á c đ á n u v i è n v à o lã n h d ạ t
h iệ n . L ự c lư ợ n g đ ư ợ c b ổ s u n u
ihêm
từ c á c t ổ
chức
tự
)
c h ó t.
và lliự..:
vệ. Thanh n i .Ti. Com.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
