Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 8 Đại học Đà Nẵng năm 2012
PHÂN TÍCH GIÁ TRỊ HIỆN THỰC ĐƯỢC THỂ HIỆN TRONG TÁC PHẨM
“DAVID COPPERFIELD” CỦA CHARLES DICKENS VÀ “HỘI CHỢ PHÙ
HOA” CỦA WILLIAM MAKEPEACE THACKERAY
REALISM AS EXPRESSED IN “DAVID COPPERFIELD” BY CHARLES DICKENS AND
“VANITY FAIR” BY WILLIAM MAKEPEACE THAKERAY
SVTH: Nguyễn Thanh Ngọc Huyền
Lớp 08CNA09, Khoa Tiếng Anh, Trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Đà Nẵng
GVHD: Th.S. Lê Thị Giao Chi
Khoa Tiếng Anh, Trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Đà Nẵng
TÓM TẮT
Bài viết nghiên cứu về giá trị hiện thực được thể hiện trong tác phẩm “David Copperfield” của tiểu
thuyết gia nổi tiếng Charles Dickens và “Hội chợ phù hoa” của William Makepeace Thackeray, nhằm giúp
các sinh viên và bạn đọc yêu thích văn học Anh nói chung và các tác phẩm của Dickens và Thackeray nói
riêng có cái nhìn tổng quan hơn về cuộc sống xã hội đương thời thế kỷ 19.
ABSTRACT
This study is an investigation into the Realism in the masterpiece “David Copperfield” by the
famous novelist Charles Dickens and in “Vanity Fair” by William Makepeace Thackeray. It aims to provide
English students and others who are interested in English literature in general and in the work of Dickens
as well as Thackeray in particular a better understanding of the contemporary society in the 19
th
century.
1. Đặt vấn đề
Văn học và cuộc sống có mối quan hệ mật thiết, hay nói cách khác đi, cuộc sống chính là chủ
đề muôn thuở cho văn học. Cuộc sống vốn dĩ thô ráp nhưng khi hòa quyện với hơi thở của văn
học sẽ tạo ra một hình tượng mang đầy tính nghệ thuật. Trong khi đó, văn học là sự đúc kết kiến
thức vào những tác phẩm thơ ca, tiểu thuyết giúp con người hiểu hơn về cuộc sống. Cuộc sống
của con người không chỉ đơn thuần là những nhu cầu về vật chất. Chúng ta có tâm hồn, trí tuệ và
luôn biết học hỏi những kiến thức mới xung quanh. Và văn học chính là kho tàng tri thức vô tận.
Văn học nhắc cho chúng ta về những câu chuyện, thiên anh hùng ca, lịch sử trong quá khứ và cả
hiện tại. Nói cách khác, văn học là suối nguồn cho sự tri nhận, tưởng tượng và sáng tạo của loài
người. Việc đọc và cảm nhận những tác phẩm văn học kiệt xuất được ví như ta đang lĩnh hội nền
tri thức quí giá; ngược lại, thiếu sự tiếp nhận văn học thì chúng ta không thể trở thành một con
người hoàn thiện.
Văn học Anh vào thế kỷ 19 đã chứng kiến thời kỳ huy hoàng của rất nhiều tác phẩm hiện
thực cho đến nay vẫn được biết đến và yêu thích rộng rãi. Trong số đó phải kể đến hai tác giả nổi
tiếng được công nhận là những ngòi bút sắc nét vào nửa cuối thời đại Victoria: Charles Dickens
và William Makepeace Thackeray. Tác phẩm “David Copperfield” là minh họa xuất sắc cho thời
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 8 Đại học Đà Nẵng năm 2012
đại Victoria và tài năng của Dickens. Tác phẩm chứa đựng một cốt truyện phức tạp, nhấn mạnh
xã hội đương thời với những giá trị đạo đức và hiện thực, thông qua đó trở thành tác phẩm nổi
tiếng nhất của ông. Tuy cùng có chung cảm nhận về xã hội thối nát, tác phẩm “Hội chợ phù hoa”
của Thackeray lại là một bức biếm họa của xã hội thượng lưu nước Anh. Bối cảnh của tác phẩm
vào thế kỷ 19 cuốn chúng ta vào một xã hội phân tầng đầy những chỉ trích về giá trị đạo đức, với
một sự cảm nhận hoàn toàn tỉnh táo.
2. Mục đích, mục tiêu nghiên cứu
2.1 Mục đích nghiên cứu
Bài nghiên cứu này nhằm mục đích giúp bạn đọc yêu văn học Anh có cái nhìn khái quát và
sâu sắc về giá trị hiện thực được thể hiện trong hai tác phẩm “David Copperfield” của Charles
Dickens và “Hội chợ phù hoa” của William Makepeace Thackeray, đồng thời hiểu được thông
điệp ẩn chứa bên trong của tác giả.
2.2 Mục tiêu nghiên cứu
- Mô tả bối cảnh lịch sử nước Anh vào thế kỷ 19.
- Phân tích xã hội Anh thế kỷ 19 thông qua hình ảnh con người thuộc tầng lớp thượng và
trung lưu.
- Tìm hiều điểm giống và khác nhau về cách thể hiện giá trị hiện thực trong hai tác phẩm
- Nhận thức được thông điệp tác giả muốn gửi gắm thông qua hai tác phẩm.
2.3 Phạm vi nghiên cứu
Do sự hạn hẹp của thời gian cũng như khả năng của bản thân, bài nghiên cứu này chỉ tập
trung vào việc phân tích giá trị hiện thực được thể hiện trong hai tác phẩm “David Copperfield”
của Charles Dickens và “Hội chợ phù hoa” của William Makepeace Thackeray.
2.4 Câu hỏi nghiên cứu
- Giá trị hiên thực được thể hiện trong tác phẩm “David Copperfield” của Charles Dickens
như thế nào?
- Giá trị hiên thực được thể hiện trong tác phẩm “Hội chợ phù hoa” của William
Makepeace Thackeray như thế nào?
- Những điểm giống và khác nhau về giá trị hiện thực trong hai tác phẩm “David
Copperfield” của Charles Dickens và “Hội chợ phù hoa” của William Makepeace Thackeray là
gì?
- Thông điệp của Dickens và Thackeray thông qua giá trị hiện thực là gì?
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 8 Đại học Đà Nẵng năm 2012
3. Cơ sở lý thuyết
Nước Anh vào thời đại Victoria đầy rẫy những mâu thuẫn xã hội. Cùng với sự phát triển
vượt trội về kinh tế, khoa học, nghệ thuật; nhân dân lao động phải sống trong điều kiện kham khổ
và bị đối xử bất công, từ đó nảy sinh những vấn đề xung đột, thậm chí là chết chóc đau thương.
Các tác giả trong thời kỳ này có xu hướng lý tưởng hóa bức tranh xã hội hiện thực về cuộc sống
khó khăn, sự bền chí, tình yêu và may mắn sẽ thắng vào phút cuối; người có đức hạnh xứng đáng
được hạnh phúc còn kẻ ác phải bị trừng trị. Có thể nói hầu hết các nhà văn đã phản ánh thành
công hiện thực của xã hội, qua đó bạn đọc có thể hình dung về cuộc sống và quan niệm của con
người trong hầu hết các tác phẩm của họ. Tất cả đã cùng nhau tạo ra xu hướng mới của văn học
trong thời đại của Nữ hoàng Victoria.
4. Phương pháp nghiên cứu
Bài nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích các dữ liệu thông qua việc chọn lọc, đánh
giá để đi đến kết luận. Với phương pháp định tính, quá trình nghiên cứu sẽ bao gồm việc chọn lọc
thông tin, sau đó phân tích các chủ đề lớn và chủ đề chính trong tác phẩm. Ngoài ra, dữ liệu
nghiên cứu mà ở đây là toàn bộ các chương, hồi theo bản gốc và theo bản dịch sang tiếng anh
hiện đại của tác phẩm còn được thu thập từ mạng Internet.
5. Kết quả nghiên cứu
5.1 Giá trị hiện thực được thể hiện qua tác phẩm “David Copperfield”
5.1.1 Giá trị hiện thực thông qua tính nhân đạo
Xã hội nước Anh đã được mô tả rất chân thực trong tác phẩm “David Copperfield”. Tác
giả tập trung vào những người lao động nghèo khổ luôn chịu đựng sự áp bức bóc lột bởi giai cấp
thượng lưu. Dickens phác họa cuộc đời sớm nhọc nhằn của cậu bé David luôn bị đối xử tồi tệ bởi
những người xung quanh. Cha mất trước khi chào đời, lại bị cha kế độc ác ghẻ lạnh và tìm mọi
cách tống cậu ra khỏi nhà. Tuổi thơ vất vả của David luôn phải chứng kiến và hứng chịu những
lừa lọc, dối trá, hành hạ… gây ra bởi những người xung quanh. Những nhân vật tiêu biểu như
Murdstone, Creakle, Uriah Heep…đã nói lên được toàn cảnh của xã hội bất công, để người lương
thiện lại phải chịu thiệt thòi.
Tuy nhiên, sự thấm đẫm của lòng nhân đạo đích thực đã được thể hiện thông qua hình ảnh
và mối quan hệ của các nhân vật. Bà cô Betsey xuất hiện như một sự che chở bảo vệ cho tầng lớp
nghèo khổ không có khả năng kháng cự mà đại diện là David. Nhờ Cô Betsey, David có cơ hội
được đến trường và gặp gỡ những con người nhân hậu luôn giúp đỡ cậu. Dickens cho rằng không
phải tất cả người giàu đều độc ác. Agnes và tiến sĩ Strong là minh chứng cụ thể. Tình yêu và sự
quan tâm của người bạn tâm giao đã giúp David vượt qua được những lúc tưởng chừng như khó
khăn nhất.
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 8 Đại học Đà Nẵng năm 2012
Hơn thế nữa, giá trị nhân đạo còn được thể hiện khi chính người nghèo lại không để bị
đồng tiền chi phối nhân cách và bản chất lương thiện của họ. Dù Uriah Heep có dùng số tiền lớn
buộc Micawber phải giữ bí mật cho hành động lừa lọc sai trái của hắn hay khi Steerforth đưa tiền
cho Pegotty như sự bồi thường tổn thất mà hắn đã gây ra với Emily, nhân vật chính diện vẫn một
mực từ chối và vạch trần tội ác đó. Hành động đó cho thấy tầm quan trọng của lòng nhân hậu và
hướng thiện không cần sự đáp trả.
5.1.2 Giá trị hiện thực thông qua tính hài hước
Cùng với tính hiện thực, Charles Dickens còn sử dụng sự hài hước nhằm tăng thêm tính
chân thực vào tác phẩm của mình. Việc Dickens đưa hình ảnh con vật so sánh với con người đã
chỉ ra sự vô nhân tính trong xã hội bấy giờ, xem người nghèo yếu thế không khác gì những con
vật. Ví dụ, người cha cộc cằn tàn nhẫn Murdstone đã kéo vị trí của David từ chỗ được thương
yêu thành kẻ bị ruồng rẫy và không cho David những quyền lợi cơ bản của một con người. Từ lúc
đó, David đã dùng các con vật để gán lên những nhân vật khác như: tiến sĩ Strong là con ngựa
già bị mù (a blind old horse), Dora là con chuột (a Mouse), hay em trai mình là con cừu khốn khổ
(a poor lamb).
Trong “David Copperfield”, lại một lần nữa Betsey xuất hiện như một diễn viên hài xuất sắc
và cùng khi đó, khiếu hài hước của tác giả được thể hiện. Những lời thoại vừa lên án lại đầy tính
hài hước khi đối đáp với Murdstone của cô đè bẹp thế lực áp bực như nhà Murdstone và đồng
thời giúp cho mạch truyện trở nên tươi sáng hơn, như cuộc đời của David về sau.
Một hình ảnh khác là Micawber, người luôn thất bại trong việc tìm kiếm cuộc sống giàu sang
nhưng không bao giờ chịu bỏ cuộc bằng những ý nghĩ bi quan. Gia đình hòa thuận cũng góp phần
tạo nên tính cách vui nhộn của nhân vật này.
Tóm lại, Dickens luôn tìm ra những cái nhìn mới mẻ và trào phúng một cách nhẹ nhàng ở
mỗi tình huống. Chính sự hài hước đó giúp cho tác phẩm của ông chân thật một cách sâu sắc
nhất.
5.2 Giá trị hiện thực được thể hiện qua tác phẩm “Hội chợ phồn hoa”
5.2.1 Giá trị hiện thực thông qua sự phê phán, chỉ trích
Dưới mắt tác giả, xã hội bấy giờ dù khoác lên mình sự phồn vinh giàu có, nhưng bản chất
vẫn chỉ là những tình cảm đê tiện: sự tính toán vị kỷ, lòng vụ lợi, thói giả nhân giả nghĩa, tính
phô trương rởm đời, sự lường gạt dối trá. Mỗi nhân vật trong tác phẩm tiêu biểu cho một thói
xấu, một giai cấp; mỗi người mỗi vẻ, nhưng tất cả đều mang trên mình hình ảnh của chính thời
đại, tức là hình ảnh tham lam địa vị tiền bạc vốn là những thứ vô nghĩa. Mũi nhọn đả kích của tác
giả chĩa thẳng vào những tầng lớp thượng lưu đang hưởng thụ cuộc sống giả trưởng trên chính
mồ hôi nước mắt của người lao động khốn khổ.
Các nhân vật trong tác phẩm “Vanity Fair” đều đeo đuổi quyền lực, danh vọng, sự giàu có
thông qua mối quan hệ hôn nhân. Hai nhân vật điển hình Pitt Crawley và Osborn với tư cách đê
tiện, bỉ ổi, bất nhân… là những nét đặc trưng của giai cấp quý tộc Anh từ nhỏ đến lớn. Cả hai đều
coi trọng danh vọng và đồng tiền hơn cả tình thân, tình yêu chân thật. Trong khi đó Rebecca, dù
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 8 Đại học Đà Nẵng năm 2012
xuất thân từ nghèo khổ, nhưng cũng chính tham vọng tiền tài đã không từ thủ đoạn để leo lên
được tầng lớp thượng lưu thối nát ấy.
Thackeray đã nhìn xã hội nước Anh, hay đúng hơn là xã hội thượng lưu trưởng giả nước
Anh với con mắt rất bi quan, hoài nghi, nhưng không thờ ơ, trái lại hết sức soi mói; do đó những
chi tiết nêu lên trong tác phẩm có một giá trị hiện thực lớn. Ngòi bút của ông tỏ ra không thương
xót đối với giai cấp quý tộc đương thời.
5.2.2 Giá trị hiện thực thông qua tính châm biếm
Khuynh hướng trào phúng nảy nở trong văn học Anh từ giữa thế kỷ 18 và đến giữa thế kỷ
19, khuynh hướng ấy được kết tinh ở Thackeray. Trong tiếng cười cay độc của ông phần nào có
sự phẫn nộ của quần chúng. Đó là tiếng nói phản kháng lại những sự bất công trong xã hội. Chủ
nghĩa hiện thực ở Thackeray mang màu sắc luân lý rõ rệt, ông muốn đứng trên quan điểm đạo
đức mà soi mói cuộc đời và rút ra những bài học về cách xử thế. Chủ đề của “Hội chợ phù hoa”
là sự vô nghĩa, sự phù phiếm của cuộc đời, một tấn hài kịch lớn, trong đó mỗi con người sắm một
vai trò mà không tự biết, hoặc một cảnh hội chợ hỗn tạp, trong đó chỉ toàn là những sự phô
trương mua bán, và mọi thứ đều là những món hàng.
Khuynh hướng vạch những nét “mặt trái đời” toát ra trong toàn bộ tác phẩm từ chương
đầu đến chương cuối. Tất cả những cái gì gọi là cao quý, tốt đẹp, mà thiên hạ hằng khao khát và
thiết tha gắn bó, thực ra chỉ là những chuyện hết sức vô nghĩa, thí dụ như danh vọng, tiền tài,
những cái vẫn gọi là những đức tính, và ngay cả những tình cảm thiêng liêng như tình cha con,
tình bè bạn, tình vợ chồng…nhiều khi cũng chỉ là câu chuyện khôi hài.
5.3 Điểm giống và khác nhau về giá trị hiện thực trong hai tác phẩm
Đặc điểm
‘David Copperfield’
‘Hội chợ phù hoa’
Giống nhau
1. Mục đích của tác phẩm
-Dickens phê phán xã hội bất
công luôn coi trọng giá trị vật
chất. Tình cảm và mối quan
hệ giữa người với người đã bị
lãng quên.
-Nói lên tiếng nói của tầng
lớp lao động bị đối xử bất
công, luôn gánh chịu thiệt
thòi.
-Thackeray chỉ trích sự tàn
nhẫn, bất nhân, sa đọa, hèn
nhát, vô tình của giới quí tộc
Anh đang bị hủy hoại về tinh
thần.
-Đại diện cho quần chúng
muốn phá bỏ sự mọt ruỗng
của một giai cấp cố níu lấy
địa vị thống trị.
2. Đặc trưng cho tính hài
hước
-Dùng nhân vật xấu để làm
nổi bật nhân vật anh hùng.
-Sử dụng phép ẩn dụ để tạo ra
tiếng cười.
-Ngay cả trong hoàn cảnh
-Các nhân vật đóng vai hề
luôn tự cho mình cao quý
trong một xã hội lố bịch
-Xã hội phù hoa chỉ là một
cảnh chợ hỗn độn mà mọi thứ
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 8 Đại học Đà Nẵng năm 2012
tăm tối vẫn có sự vui tươi
đều là một món hàng
Khác nhau
1. Góc độ phân tích của tác
phẩm
-Từ góc độ của người nghèo,
Dickens thấu hiểu và cảm
thông sâu sắc cuộc sống khổ
cực, từ đó phác họa bức tranh
ca ngợi người nghèo.
-Mang mau sắc chủ quan, chỉ
qua lời kể của nhân vật chính.
-Xuất thân quí tộc, Thackeray
hiểu rõ đời sống thượng lưu
và những hệ lụy của nó. Tuy
nhiên, ông tách mình ra khỏi
tầng lớp quí tộc để phân tích.
-Có cái nhìn tổng quát về mọi
khía cạnh xã hội thông qua
các nhân vật.
2. Phong cách viết
-Có phần cường điệu hóa
trong lối viết. Nhân vật chính
diện đôi khi quá lý tưởng và
hoàn hảo.
-Lạc quan hơn về cuộc sống,
người tốt sẽ được hạnh phúc
và kẻ xấu phải bị trừng trị.
-Mang tính châm biếm nhẹ
nhàng hơn, xuất phát từ việc
không có cái nhìn tổng thể về
tầng lớp thượng lưu.
-Khắc họa nhân vật chân thật
hơn. Ông không áp đặt mà
mô tả con người một cách tự
nhiên nhất.
-Có cái nhìn bi quan về xã
hội, với đầy rẫy những xấu xa
và mỗi nhân vật đều phải
hững chịu hệ quả.
-Chỉ trích, phê phán một cách
mạnh mẽ, quyết liệt hơn về
xã hội thối nát mà ông chứng
kiến xung quanh.
6. Kết luận
Bài nghiên cứu này đã cung cấp cho bạn đọc yêu văn học nói chung và văn học Anh nói riêng
một cái nhìn toàn diện và sâu sắc đối với những vấn đề chính trị, xã hội của nước Anh thế kỉ 19.
Xã hội thượng lưu cao quý, dưới ngòi bút của Dickens và Thackeray,đã hiện ra là một xã hội thối
nát đầy những bất công, tàn nhẫn.
Thông qua đó, bạn đọc cũng sẽ rút ra được những bài học đạo đức, những triết lý sống cho
riêng mình, để ngày càng hoàn thiện bản thân, sống tốt hơn cho bản thân và mọi người.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Trần Kiêm, (2006), “Hội chợ phù hoa”, Hà Nội, NXB Văn Học
[2]. Nguyễn Chí Trung, (2002), “English Literature”, Đà Nẵng, NXB Giáo Dục
[3]. Reed, John R., “Dickens and Thackeray Punishment and Forgiveness”, Athens, Ohio
University Press
Tuyển tập Báo cáo Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần thứ 8 Đại học Đà Nẵng năm 2012
[4]. Sutherland, John, “Vanity Fair – A Novel Without Hero”, Oxford University Press
[5]. Catalan, Zelma, (2009), “The Politics of Irony in Thackeray’s Mature Fiction: Vanity
Fair, The History of Henry Esmond, The Newcomes”, St. Kliment Ohridski University Press
[6]. Matthews, Roy T and Mellini, Peter, (1982), “Vanity Fair”, Great Britain, Scolar Press,
James Price Publishing Ltd; USA, Berkeley and Los Angeles, the University of California
Press
[7].
[8].
[9]. FileName=victoria.php
[10].
[11].