Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
1. Cơ sở lý luận:
Như Bác Hồ đã dậy chúng ta “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm
năm trồng người” và nghị quyết Trung ương Đảng đã chỉ rõ: Giáo dục là quốc
sách hàng đầu mà ở đó nhiệm vụ của ngành học Mầm non là đặt những viên gạch
đầu tiên tạo nền móng vững chắc để khởi đầu cho một công trình thế kỷ “Một trăm
năm trồng người đó.”
Căn cứ vào mục tiêu của Đảng, của Ngành giáo dục và đào tạo đã đề ra. Để
đảm bảo trẻ em là chủ nhân tương lai của đất nước chúng ta cần phải bồi dưỡng
cho trẻ những tri thức ngay từ tuổi Mầm non. Điều đó giúp cho trẻ có những hành
trang quan trọng trên con đường chinh phục đỉnh cao khoa học kỹ thuật, góp phần
đưa đất nước đi lên con đường công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước.
Là một giáo viên Mầm non tâm huyết với nghề, tôi nhận thấy hoạt động làm
quen chữ viết rất quan trọng đối với trẻ Mầm non. Nó có ý nghĩa và tác dụng to lớn
nhằm phát triển toàn diện cho trẻ về mọi mặt như: Nhận thức, thẩm mỹ, đạo
đức Đặc biệt hoạt động làm quen chữ viết giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Mặt khác
nó còn giúp trẻ nhận biết thế giới xung quanh, giúp trẻ giao tiếp với mọi người.
Có thể nói hoạt động làm quen chữ viết là tiền đề vững chắc giúp trẻ mẫu giáo
lớn bước vào trường Phổ thông với một tâm thế tự tin, vững vàng bởi chữ viết là
một phương tiện đặc biệt quan trọng không thể thiếu ở trường Tiểu học. Phát âm
chuẩn là một trong những khía cạnh của nghệ thuật ngôn ngữ mà con người cần
nắm được, nhằm mục đích sở hữu trong tay thứ vũ khí giao tiếp mọt cách thuận lợi
nhất.
2. Cơ sở thực tiễn.
Năm học 2012-2013 tôi vẫn tiếp tục được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn 5-6
tuổi, cũng như những năm trước trong khi dạy trẻ phát âm đúng chữ cái tôi đã gặp
rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân chính là do bộ máy phát âm của trẻ ở độ tuổi này
chưa hoàn thiện. Bên cạnh đó còn có cả nguyên nhân người lớn phát âm chưa
chuẩn xác nên đã ảnh hưởng đến quá trình phát âm đúng các chữ cái của trẻ.
Đặc biệt qua thực tế giảng dạy khi dạy trẻ phát âm chữ cái l-n tôi nhận thấy trẻ
rất khó phát âm chuẩn xác, trẻ hay nói ngọng. Nhận thức được vấn đề trên rất
nghiêm trọng, là một giáo viên mầm non tâm huyết với nghề tôi luôn băn khoăn
trăn trở làm thế nào để khắc phục được tình trạng trên?. Nên trong năm học 2012 –
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
1
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
2013 này tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp rèn cách phát âm chữ cái l-n
cho trẻ 5-6 tuổi” làm đề tài nghiên cứu của mình.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI.
1. Mục đích nghiên cứu.
- Mục đích nghiên cứu của đề tài là nhằm dạy trẻ biết phát âm đúng chữ cái l-n
cho trẻ 5-6 tuổi.
- Nhằm cung cấp cho giáo viên mầm non một số hình thức rèn luyện kỹ năng
phát âm chuẩn chữ cái l-n.
- Qua đề tài này cũng củng cố cho giáo viên và các bậc phụ huynh một số hình
thức tổ chức tích cực cho trẻ trải nghiệm khám phá nhiều sự vật hiện tượng xung
quanh trẻ, và bước đầu làm quen với công nghệ thông tin.
- Phát huy tối đa tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ.
- Góp phần nâng cao chất lượng chuyên đề làm quen chữ viết cho trẻ 5-6 tuổi.
- Nhằm phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 5-6 tuổi.
2. Đối tượng nghiên cứu.
Là một giáo viên phụ trách lớp 5-6 tuổi phần nào tôi đã hiểu rõ hoàn cảnh gia
đình, đặc điểm tâm sinh lý của các cháu. Tôi cảm thấy rất gần gũi gắn bó với các
cháu nên tôi đã mạnh dạn chọn 31 học sinh lớp 5-6 tuổi làm đối tượng nghiên cứu
của mình.
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI.
Khi nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
1. Phương pháp điều tra: Khảo sát tình hình thực tế của lớp, nhu cầu tâm lý của
trẻ.
2. Phương pháp thu thập sử lý số liệu.
3. Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
4. Phương pháp đàm thoại, trực quan minh họa, kết hợp công nghệ thông tin.
5. Phương pháp quan sát đúc rút kinh nghiệm.
IV. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI.
A. THỰC TRẠNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI.
1. Thuận lợi.
- Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên về chuyên
môn, cơ sở vật chất, đồ dùng, trang thiết bị dạy học. Luôn luôn động viên sự sáng
tạo của giáo viên, khích lệ giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt
động chăm sóc giáo dục trẻ.
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
2
Một số biện pháp rèn phát âm chữ cái l-n cho trẻ 5-6 tuổi
- Bn thõn tụi ó cú nhiu nm cụng tỏc trong ngnh, cú trỡnh o to chun,
tớch ly c mt sú kinh nghim trong cụng tỏc chm súc giỏo dc tr.
- Luụn cú tinh thn hc hi, cú tinh thn cu tin b, khụng ngng hc hi bn
bố ng nghip luụn i mi hỡnh thc t chc v i mi phng phỏp dy
hc.
- c s tớn nhim ca ph huynh hc sinh.
- Cỏc bc ph huynh ó quan tõm n tr nhiu hn so vi nhng nm hc
trc.
- 100% tr ó qua lp mu giỏo 4 tui, tr nhanh nhn khe mnh, i hc u.
- Lp hc din tớch, cú dựng, chi phc v chuyờn .
2. Khú khn.
Bờn cnh nhng thun li trờn cng cũn mt s nhng khú khn nh sau:
- i Thnh l mt xó thun nụng, kinh t cũn nhiu khú khn nờn cng nh
hng trc tip n vic úng gúp mua sm trang thit b phc v chuyờn .
- C s vt cht ó cú xong cha phong phỳ nờn cng phn no nh hng n
cht lng dy v hc ca cụ v trũ.
- Mt s ph huynh cha quan tõm n tr, nhn thc v ngnh hc cũn hn
ch.
- Do nh hng ca ngụn ng a phng, mt s ph huynh núi ngng nhiu
nờn cng nh hng trc tip n vic rốn phỏt õm chun ch cỏi l-n cho tr.
- Nhn thc ca tr trong lp khụng ng u nờn cng nh hng n quỏ
trỡnh rốn tr.
T nhng thun li v nhng khú khn trờn tụi ó cú k hoch c th tin
hnh thc hin ti nghiờn cu ca mỡnh mt cỏch cú hiu qu.
B. MT S BIN PHP CHNH.
1. To iu kin v c s vt cht phc v cho chuyờn .
nghiờn cu ti ny ngay t u nm hc 2012-2013 tụi ó cú k hoch r
soỏt li ton b dựng, chi phc v chuyờn xem thiu nhng loi gỡ
cú k hoch tham mu trang thit b tip cho chuyờn .
Cn c vo thc t tụi ó tham mu vi nh trng cỏc ban, ngnh, on th
trong xó h tr v c s vt cht.
Tuyờn truyn vi cỏc bc ph huynh mua sm dựng phc v cho chuyờn .
Qua ú giỳp cho ph huynh hiu c tm quan trng ca hot ng lm quen ch
Phạm Thị Th
Trờng mầm non Đại Thành
3
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
viết để có cách phối hợp chặt chẽ với giáo viên trong công tác chăm sóc giáo dục
trẻ nhất là cách dạy trẻ phát âm chuẩn xác.
Với những việc làm trên tôi đã rất thuận lợi trong việc huy động các nguồn lực
đầu tư hỗ trợ đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho chuyên đề làm quen chữ viết.
2. Tạo môi trường chữ viết cho trẻ.
Môi trường chữ viết phong phú là một trong những điều kiện rất thuận lợi để
giúp trẻ làm quen với chữ viết. Để tạo cho trẻ có một môi trường chữ viết phong
phú, gần gũi với trẻ tôi đã không ngừng học hỏi trang trí lớp theo chủ đề, chủ điểm.
Tạo môi trường chữ viết trong và ngoài lớp học phong phú.
* Môi trường chữ viết trong lớp:
Tất cả các bảng biểu, tranh ảnh trang trí theo chủ đề, chủ điểm đều có tên viết
bằng các chữ cái in thường hoặc viết thường để cho trẻ làm quen.
Các đồ dùng đồ chơi trong các góc tôi đều vi tính tên đồ dùng bằng các loại chữ
khác nhau để tạo môi trường chữ viết cho trẻ.
* Môi trường chữ viết ngoài lớp học.
Ngoài sân trường tôi cũng vi tính tên các cây xanh, tên các đồ dùng, đồ chơi
ngoài trời, tên biển trường, tên lớp để tạo môi trường chữ viết cho trẻ.
Với các hình thức như vậy trẻ được làm quen với môi trường chữ viết một cách
rất tự nhiên và hứng thú. Nó cũng đã cũng đã phần nào giúp tôi rèn trẻ nhận biết và
phát âm các chữ cái thuận lợi hơn. Nhất là các chữ cái mà trẻ phát âm chưa chuẩn
xác (n-l)
3. Khảo sát thực trạng của lớp mình phụ trách .
Khi đã có đầy đủ đồ dùng dồ chơi phục vụ cho chuyên đề, có một môi trường
chữ viết phong phú. Để thuận lợi hơn trong quá trình thực hiện đề tài này tôi đã
tiến hành khảo sát điều tra mức độ nhận thức của trẻ trong lớp về cách phát âm chữ
cái n- l cho trẻ đạt hiệu quả cao.
* Kết quả khảo sát đầu năm học 2011-2013 như sau:
STT Nội dung khảo sát Kết quả khảo sát Tỷ lệ phần trăm
1 Số trẻ phát âm sai chữ cái n 11/31 35%
2 Số trẻ phát âm sai chữ cái l 10/31 32,5%
3 Số trẻ phát âm đúng 2 chữ cái n-l 10/31 32,5%
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
4
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
Dựa vào kết quả khảo sát trên tôi đã nắm đượ cụ thể nhũng trẻ nào phát âm chữ
cái n- l chưa chuẩn xác và có kế hoạch rèn cách phát âm chữ cái n- l cho trẻ đạt
hiệu quả cao
4. Rèn cách phát âm chữ cái l-n thông qua giờ hoat động cho trẻ làm quen
chữ cái.
Hoạt động chung là hoạt động giáo viên chuẩn hóa, chính xác kiến thức cho trẻ
thu nhận từ nhiều nguồn thông tin khác nhau. Với hoạt động cho trẻ làm quen với
chữ cái n- l, tôi đã chuẩn bị rất kỹ và xác định đây là hoạt động chính giúp trẻ nhận
thức đúng về cách phát âm. Chủ điểm thế giới thực vật tôi đã chuẩn bị rất kỹ và
xác định đây là hoạt động chính giúp trẻ nhận thức đúng về cách phát âm. Tôi
hướng dẫn luyện cách phát âm cho trẻ như sau:
+ Trước tiên cho trẻ đọc từ “hoa loa kèn”.
+ Cho trẻ tìm chữ cái đã học rồi phát âm.
+ Cô giới thiệu nhóm chữ cái mới “n,l”.
Khi đọc mẫu tôi cố gắng đọc to, rõ ràng để trẻ nghe rõ cách đọc, đồng thời tôi
nêu rõ cách phát âm chữ n-l cho trẻ hiểu.
- l: Đọc cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đưa sát vào lợi trên.
- n: Đọc thẳng lưỡi, lưỡi sát vào lợi dưới.
Xong nếu cô chỉ nêu và phát âm thì trẻ chưa thể hình dung được mà tôi cho trẻ
đọc luyện nhiều lần với từng chữ cái với nhiều cách khác nhau. Trước tiên tôi cho
trẻ đọc đồng thanh vài lần rồi gọi trẻ đọc theo tổ, theo nhóm, sau đó gọi cá nhân trẻ
đọc. Tôi chú ý đến luyện tập cá nhân cho trẻ. Để trẻ dễ theo dõi cách phát âm và
kịp thời sửa ngay cho trẻ tôi đứng đối diện trước trẻ yêu cầu trẻ nhìn khuôn miệng
và nghe tôi phát âm sau đó phát âm lại nhiều lần.
Ví dụ: Cháu được cô gọi thường xuyên, cô đọc trước
trẻ đọc sau, đọc đi đọc lại, cô sửa để trẻ nhớ và biết cách phát âm.
Sau mỗi lần trẻ phát âm tôi sửa sai kịp thời cho trẻ và đồng thời động viên
khuyến khích trẻ kịp thời.
* Qua hoạt động cá nhân, có một số trẻ phát âm đúng ngay, xong còn một số trẻ
phát âm sai tôi tiếp tục rèn luyện cho trẻ. Để trẻ phát âm một cáh tự nhiên, phát âm
chữ nhiều lần mà không thấy nhàm chán tôi tổ chức cho trẻ ôn luyện qua các trò
chơi củng cố:
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
5
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
Ví dụ: Trò chơi 1: “Tìm chữ.”
Cho trẻ đọc bài thơ có nhiều chữ l,n do tôi sáng tác, chọn đúng chữ cái để trẻ
đọc nhiều lần:
“Là lá la la
Chúng ta cùng đếm
Bạn cố nhanh lên
Tìm ngay chữ này”
Yêu cầu trẻ khi nghe cô phát âm “l” hoặc “n” trẻ chọn đúng giơ lên, đọc to các
cháu ngồi cạnh phát hiện, kiểm tra lẫn nhau và tự sửa sai. Với trò chơi này trẻ vừa
nhận biết và phát âm đúng chữ n-l, đồng thời phát âm chuẩn các từ có chứa chữ cái
n-l trong bài thơ.
Trò chơi 2: “Tìm chữ.”
Tôi chuẩn bị những bài thơ do tôi sáng tác hoặc sưu tầm viết chữ to có nhiều từ
chứa chữ cái n-l. Tôi yêu cầu trẻ đọc thuộc bài thơ theo cô và gạch chân những chữ
cái vừa học.
“Là lá la la
Em là bé giỏi
Em là bé ngoan
Ngày giúp mẹ chăm làm
Lau nhà múc nước
Tưới vườn na xanh”
Hoặc bài thơ: “Lúa ngô là cậu đậu nành”
“Lúa ngô là cậu đậu nành
Đậu nành là anh dưa chuột
Dưa chuột là duột dưa gang
Dưa gang là nàng dưa hấu
Dưa hấu là cậu lúa ngô
Lúa ngô là cậu đậu nành”
Ngoài ra tôi còn tổ chức các trò chơi khác như: Trò chơi tìm nhà đọc chữ, cánh
cửa kỳ diệu, thả bóng đọc chữ, đá bóng đọc chữ, quà tặng cho bạn có tên phụ âm
đầu là n-l (Tặng cái làn cho bạn Linh, tặng quả táo cho bạn Nam) hoặc trò chơi hát
đối, đọc chữ tùy thuộc vào mức độ hứng thú hoạt động của trẻ.
Với những trò chơi như vậy, tôi thấy trẻ học rất vui, thoải mái, nhẹ nhàng và trẻ
khắc sâu được cách phát âm đúng chữ cái l-n.
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
6
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
Chính vì vậy trong hoạt động làm quen với chữ cái n-l, số trẻ phát âm đúng đã
tăng lên xong để trẻ nhớ lâu, phát âm không sai hai chữ cái nằm trong các từ, tôi
tiếp tục rèn trẻ ở các hoạt động khác.
5. Rèn trẻ phát âm chuẩn chữ cái l-n qua các hoaạt động khác.
5.1: Rèn trẻ phát âm chữ cái n-l qua hoạt động làm quen với văn học:
* Hoạt động làm quen với văn học giúp trẻ phát triển ngôn ngữ nhiều nhất, sửa
lỗi và ôn luyện phát âm hiệu quả cho trẻ. Chính vì vậy trong những giờ làm quen
với văn học tôi luôn quan tâm đến giọng đọc, giọng kể của trẻ phát hiện cách phát
âm sai của trẻ để sửa. Đặc biệt trong các giờ dạy thơ tôi đã lựa chọn trong chương
trình theo từng chủ điểm, sưu tầm, tham khảo sách báo sáng tác thêm một số bài
thơ có nhiều phụ âm l-n để đưa vào dạy trẻ với thời gian trung bình mỗi chủ điểm
có 1 hoặc 2 bài thơ để dạy trẻ, trong khi dạy tôi sẽ có nhiều điều kiện để rèn và sửa
lỗi phát âm chữ cái l-n cho trẻ nhiều hơn.
Ví dụ bài thơ: “Tình bạn” ở chủ điểm trường Mầm non trong đó có đoạn thơ:
“Thấy vắng thỏ nâu
Gấu liền nói khẽ
Này các bạn ơi
Khé ngọt lại thanh
Nai sữa đậu nành ”
Hay trong chủ điểm Gia đình tôi chọn bài thơ “Giữa vòng gió thơm”
“ Này chú gà nâu
Này chú vịt bầu
Hãy yên lặng nào
Phe phẩy quạt nan ”
Hay bài thơ: “Nàng tiên ốc” cũng có các câu thơ như:
“ Rồi bà lại đi làm
Đàn lợn đã được ăn
Cơm nước nấu tinh tươm
Bà già thấy chuyện lạ
Thì thấy một nàng tiên
Rồi ôm lấy nàng tiên ”
Hay bài thơ: “Hoa cúc vàng” cũng có câu thơ như:
“ Sớm nay nở hết
Nắng lại về chăng ”
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
7
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
Khi cho trẻ đọc thơ cô chú ý sửa trực tiếp cho trẻ, cô đọc trước cho trẻ đọc sau,
cô đứng đối diện với trẻ. Trẻ đồng thời nghe cô đọc và nhìn miệng cô khi cô đọc từ
có chứa phụ âm n-l đó để trẻ đọc theo
5.2: Rèn phát âm chữ cái l-n qua hoạt động giáo dục âm nhạc:
Trong hoạt động âm nhạc tôi không chỉ dạy trẻ hát đúng nhạc, rõ lời mà rất chú
ý dạy trẻ hát chuẩn các từ. Khi dạy trẻ hát có lúc tôi cho trẻ hát không nhạc đệm để
sửa cao độ, trường độ của bài hát, đồng thời còn sửa lỗi phát âm cho trẻ. Tôi còn
chú ý lựa chọn một số bài hát có phụ âm l-n để có nhiều cơ hội sửa lỗi phát âm l-n
cho trẻ theo từng chủ điểm.
Ví dụ trong chủ điểm trường Mầm non có câu hát trong bài hát: “Vui đến
trường”
“Con chim nó hót
líu lo là líu lo”
Bài : “Vườn trường mùa thu” có câu hát:
“Là la la lá la la ”
Hay trong chủ điểm nghề nghiệp trong bài hát: “Bác đưa thư vui tính” có câu
hát:
“ Nó cảm ơn
Này em bé ngoan
Cầm ngay lá thư )
Trong chủ điểm tết và mùa xuân tôi lựa chọn bài hát: “Mùa xuân đến rồi” có
câu hát:
“Sáng hôm nay trời đã nắng lên rồi ”
Trong chủ điểm thực vật tôi chọn bài hát: “Lá xanh” có câu hát:
“ Hót líu lo vang lừng
Li lí li lí lì li ”
Cứ như vậy với sự lựa chọn các bài hát sao cho có càng nhiều cơ hội rèn luyện
phát âm chuẩn chữ cái cho trẻ khi dạy trẻ hát tôi chú ý sửa thật kỹ khi trẻ hát cô có
thể hát lại từng câu từng đoạn cho trẻ hát theo.
Ngoài ra tôi còn thường xuyên tổ chức trò chơi hát theo âm la, âm ni trẻ rất
hứng thú với trò chơi này qua đó tôi cũng đạt được mục đích rèn trẻ phát âm chuẩn
phụ âm l-n.
5.3: Rèn trẻ phát âm chuẩn phụ âm l-n qua hoạt động khám phá khoa học
(THMTXQ):
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
8
Một số biện pháp rèn phát âm chữ cái l-n cho trẻ 5-6 tuổi
Trong hot ng ny cng l ti phong phỳ v a dng ngi giỏo viờn d
dng la chn t ng phự hp sa li phỏt õm cho tr
Vớ d : Khi cho tr khỏm phỏ v con vt nuụi trong gia ỡnh trong ch im th
gii ng vt ch nhỏnh: Con vt nuụi trong gia ỡnh. Khi cụ t cõu hi gi m
cho tr tr nờu tờn v c im cỏc con vt nuụi trong gia ỡnh cú cha ch l-n:
con ln nuụi trong gia ỡnh, con vt i lch bch
Hay ch im phng tin giao thụng: Xe lu to lự lự, tu ha lao nhanh vun vỳt,
mỏy bay ln trờn bu tri
Trong ch im ngh nghip: Ht thúc ny mm, Bỏc nụng dõn õng cy lỳa
Trong ch im nc v mựa hố: Nc núng nc lnh, h nc lung linh, mựa
hố cú nng núng, mựa ụng giỏ lnh
Vi s la chn h thng cõu hi gi m cú cha ch cỏi l-n mt cỏch hp lý
co giỏo s kt hp rốn phỏt õm chun l-n cho tr mt cỏh t nhiờn m tr li rt
hng thỳ v cú hiu qu.
5.4: Rốn phỏt õm chun ch cỏi l-n qua hot ng giỏo dc th cht:
Tụi tn dng s li phỏt õm qua hot ng giỏo dc th cht bng cỏch dỏn
ch cỏi l-n cho tr phỏt õm kt hp vn ng qua cỏc bi tp vn ng vi búng
nh: Chuyn búng bờn trỏi, bờn phi, ln búng qua ng dớch dc, tung búng bt
búng
Hay cỏc bi tp bt nhy: Bt qua 4-5 vũng, bt tỏch chõn Tụi vit ch cỏi l-n
vo cỏc ụ tr va bt nhy va phỏt õm ch
Ngoi ra tụi cũn tp trung nhiu c hi sa li phỏt õm 2 ch cỏi l-n cho tr vo
cỏc hot ng khỏc nh: Hot ng to hỡnh, hot ng lm quen vi cỏc biu
tng toỏn
5.5: Rốn phỏt õm chun ch cỏi n-l cho tr mi lỳc, mi ni:
Khi sa li ngng cho tr tụi khụng ch chỳ ý n cỏc hot ng chung m cũn
sa li phỏt õm cho tr mi lỳc mi ni:
Vớ d: hot ng ngoi tri l hot ng cng gõy c hng thỳ ln cho tr .
Tr hỏo hc mi ln cựng cụ tham gia hot ng ngoi tri chớnh vỡ iu tụi ó
chn thi gian, khụng gian hp lý rốn phỏt am chun ch cỏi n-l cho tr
Vớ d : Khi i quan sỏt cỏc hin tng xung quanh, tr cú cm nhn rt t nhiờn
v c im, mu sc ca cỏc s vt hin tng ( Cỏi lỏ ny mu nõu, hoc n hoa
nay chua n, cõy kh ny ang ra rt nhiu lỏ non , lỏ kh mu nh th no. Hay
trự hụm nay nng núng nhng nh cú lỏ cõy ttnờn thy tri mỏt m hn ). Khi
Phạm Thị Th
Trờng mầm non Đại Thành
9
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
quan sát trẻ đưa ra nhận xét và cảm nhận của mình, thông qua sự bộc lộ ngôn ngữ
tôi sửa ngay lỗi phát âm cho trẻ nếu trẻ phát âm chưa đúng.
Hoặc ở mọi lúc mọi nơi trong giờ hoạt động góc, giờ ăn, giờ đón trả trẻ , hay
khi thấy trẻ giao tiếp với nhau, khi trẻ gọi tên bạn hay nói chuyện với bạn tôi
thường chú ý lắng nghe trẻ nói, nếu sai tôi yêu cầu trẻ nhắc lai câu trẻ vừa nói và
chậm dãi nói lại từng từ , khuyến khích trẻ nói theo. Càng gần gũi với trẻ và tạo
mọi điều kiện ở mọi lúc mọi nơi thì việc sửa lỗi phát âm cho trẻ càng có hiệu quả
6. Rèn phát âm cho trẻ qua tổ chức các trò chơi. Sưu tầm kết hợp sử dụng
đông dao ca dao, ứng dụng công nghệ thông tin.
Tôi thường sưu tầm và sáng tạo ra các trò chơi để tổ chức luyện phát âm cho trẻ
như :
Trò chơi: “Nói theo cô”
Trò chơi: “Ai nói đúng”
Trò chơi: “Hãy làm theo cô”
Ví dụ: Trò chơi: “Nói theo cô”
* Cách chơi:
Khi cô nói từ nào trẻ nói đúng theo cô ngay từ đó: Ví dụ khi cô nói “Lúa nếp
non, cái lá lay nhẹ trong nắng ”
* Luật chơi:
Trẻ chỉ được nói theo cô một lần sau mỗi một từ mà trẻ nào nói sai sẽ phải nhảy
lò cò. Cô tổ chức chơi với nhiều hình thức, tập thể, nhóm, lưu ý cá nhân trẻ nhiều
hơn.
Ngoài ra tôi còn thường xuyên sưu tầm và sử dụng các bài đồng dao có những
vần điệu dễ nhớ và chứa nhiều phụ âm l-n để tích hợp vào các hoạt động chung và
các hoạt động khác trong ngày.
Ví dụ các bài đồng dao:
“ Kiến càng kiến kệ
Kiến mẹ kiến co
Kiến ở trên non
Là con kiến nhót
Hay đi lót thót
Là con kiến hôi
Chân vướng nhọ nồi
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
10
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
Là con kiến nhện
Vừa đi vừa liệng
Là con kiến bay ”
Hoặc bài:
“Con chim hay hót
Nó hót cành đa
Nó xa cành trúc
Nó rúc cành tre
Nó hót le te
Nó hót la ta
Nó hay vô nhà
Nó ra ruộng lúa
Nó múa nó chơi ”
Hay bài ca dao:
“Chim trời ai dễ đếm lông
Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày ”
Hay bài đồng dao: “Đi cầu đi quán”
“Đi cầu đi quán
Đi bán lợn con
Đi mua cái xoong
Mang về đun nấu
Mua lược chải đầu ”
Cứ như vậy tôi luôn lựa chọn và sưu tầm các bài đồng dao và ca dao có nhiều
chữ cái l-n để sử dụng vào các hoạt động như là để gây hứng thú giới thiệu bài hay
cho trẻ đọc trong các buổi đón trẻ, trả trẻ hay sử dụng kết hợp đọc khi chơi các trò
chơi dân gian điều đó cũng giúp tôi rất đáng kể trong việc rèn phát âm chuẩn hai
chữ cái l-n cho trẻ.
Không dừng lại ở đó tôi luôn mày mò nghiên cứu tham khảo một số tiết dạy
trên ti vi và ý kiến của đồng nghiệp về ứng dụng công nghệ thông tin vào trong
hoạt động luyện phát âm cho trẻ. Tôi đã lên mạng Internet lựa chọn các hình ảnh
đẹp, phù hợp với chủ điểm copy sang đĩa cho trẻ xem nhấn “chuột” để hình ảnh
hiện lên màn hình. Từ những hình ảnh trẻ được xem tôi sẽ tạo cho trẻ phát âm các
chữ cái khác đồng thời rèn phát âm chữ cái l-n.
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
11
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
Ví dụ: Trong băng đĩa có hình ảnh các nhân vật: Mèo, lợn, thỏ nâu. thì tôi có
thể tích hợp văn học sáng tạo thành câu chuyện: ‘Truyện của mèo con” với giọng
dẫn chuyện tôi kể trẻ nghe: “Có một chú mèo rất ngoan ngoãn, chú luôn giúp đỡ
mọi người. Buổi sáng ngủ dậy vệ sinh song chú chào mẹ đi học, chú đeo một vật
trên lưng cô không biết là vật gì? Trẻ trả lời đó là chiếc ba lô và ở trên đầu chú có
cái gì đẹp thế? Trẻ trả lời cái nơ màu xanh lá cây rất đẹp và trên đó có chữ cái n.
Rồi mèo con rủ các bạn đi học, đó là những bạn nào? Trẻ trả lời bạn thỏ nâu, bạn
lợn con. Hai bạn này cũng đeo ba lô và cũng có chữ cái gì? ( lúc đó tôi phóng to
từng nhân vật để trẻ nhìn và phát âm). Đến lớp cô giáo dạy các bạn các chữ cái gì;
các con nhìn xem cô giáo dạy các bạn chữ cái gì. Tôi lại nhấn chuột phóng to chữ
cái trên bảng để trẻ tự phát âm.
Tương tự như vậy tôi có thể xây dựng hình ảnh các bộ phim theo từng chủ điểm
tạo tình huống hợp lý và hấp dẫn cho trẻ luyện phát âm 2 chữ cái l-n. Mỗi chủ
điểm cài đặt một hình ảnh và các từ khác nhau nhưng vẫn chứa chữ cái l-n để cho
trẻ luyện đọc từ và phát âm. Tôi thấy trẻ hết sức hứng thú và qua đây cũng tập cho
trẻ trải nghiệm nhấn phím (chuột) làm quen với máy vi tính vì đây là chương trình
do cô giáo cài đặt trước nên trẻ chỉ việc nhấn chuột theo gợi ý của cô là có thể
chuyển cảnh sang trái, sang phải, phóng to, thu nhỏ một cách dễ dàng từ đó trẻ
rất hứng thú phát âm đúng và nhớ lâu được chữ cái l-n và một số chữ cái khác.
7.Rèn phát âm chuẩn chữ cái l-n thông qua việc khuyến khích trẻ tự phát
hiện và sửa lỗi sai cho nhau:
Để hình thành thói quen này tôi luôn gần gũi giao tiếp với trẻ, yêu cầu trẻ chú ý
lắng nghe, phát hiện chính bản thân và các bạn. Tôi kịp thời động viên những cháu
có ý thức phát âm đúng, đồng thời khích lệ những cháu phát hiện lỗi phát âm của
bạn khác và nhắc nhở bạn sửa ngay ở mọi lúc, mọi nơi khi trẻ giao tiếp với nhau
hay chính trong giờ học.
Ví dụ: Khi cho trẻ đọc bài thơ: “Giữa vòng gió thơm” có các câu thơ:
“Này chú gà nâu
Này chú vịt bầu”
Phát hiện có trẻ đọc sai chữ cái l-n tôi yêu cầu trẻ đọc lại hỏi trẻ đọc như thế đã
đúng chưa?. Tại sao chưa đúng?. Đọc thế nào cho đúng?. Tôi cho trẻ đọc chuẩn
đọc lại và cho các bạn nhận xét cách phát âm của bạn mình. Với nhiều lần làm như
vậy tôi đã giúp cho trẻ có thể tự phát hiện lỗi phát âm của mình và các bạn trong
lớp.
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
12
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
8. Rèn trẻ phát âm chuẩn chữ cái l-n qua việc phối kết hợp với các bậc phụ
huynh.
Từ đầu năm học tôi đã có kế hoạch cùng bàn bạc và thảo luận với các bậc phụ
huynh nêu ra cách đọc một số chữ khó: p-q-s-x đặc biệt là chữ l-n để phụ huynh
nắm được, từ đó tạo điều kiện rèn luyện phát âm cho trẻ ở nhà.
Với một số trẻ cá biệt về phát âm tôi đã gặp trực tiếp phụ huynh trao đổi và
động viên họ nên tận dụng mọi thời gian, mọi cơ hội để rèn phát âm chữ cái l-n
cho trẻ một cách mềm mại cho trẻ tạo mọi tình huống cụ thể trong khi giao tiếp với
trẻ.
Ví dụ: Con lấy cho mẹ cái lược, hay con nằm cùng mẹ sẽ tạo cơ hội để uốn
nắn trẻ phát âm đúng 2 chữ cái trên.
Ngoài ra tôi còn động viên họ nên chọ mua những quyển truyện tranh trong đó
có nhiều lời đối thoại nhiều chữ cái l-n và dành thời gian đọc, kể cho trẻ nghe, dạy
trẻ kể lại chuyện. Động viên phụ huynh mua những băng đĩa hát của chương trình
giáo dục Mầm non cho trẻ nghe và hát theo.Ngoài ra tôi còn nhắc phụ huynh
thường xuyên chú ý tới lời nói, cách phát âm của mọi người trong gia đình. Giải
thích cho phụ huynh hiểu chính lời nói, cách phát âm của trẻ nó là môi trường giáo
dục trẻ khi ở nhà.
Như vậy việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường đều tạo môi trường phát âm
chuẩn mực giúp trẻ ngấm dần một cáh tự nhiên khi đọc và phát âm chữ cái l-n.
V. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI VÀ ỨNG DỤNG CỦA ĐỀ
TÀI.
Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp rèn luyện phát âm chữ
cái l-n cho trẻ tôi nhận thấy những biện pháp nêu trên rất có hiệu quả, với những
biện pháp đó trẻ rất hứng thú với việc phát âm chữ cái l-n.
Kết quả khảo sát trẻ cuối năm 2012 – 2013.
STT Nội dung khảo sát Tổng số trẻ Tỷ lệ %
1 Số trẻ phát âm sai chữ cái n 1/31 3%
2 Số trẻ phát âm sai chữ cái l 1/31 3%
3 Số trẻ phát âm đúng chữ cái l-n 30/31 97%
Sau khi thực hiện các biện pháp này so với đầu năm thì chất lượng của trẻ đáng
mừng. Trẻ phát âm chuẩn xác 2 chữ cái l-n lên tới gần 100%. Điều đó dẫn đến
ngôn ngữ của trẻ mạch lạc hơn, diễn đạt được đúng nghĩa, đủ câu đã giúp trẻ tháo
gỡ được khó khăn trong giao tiếp góp phần phát triển toàn diện cho trẻ.
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
13
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
VI. TRIỂN VỌNG CỦA ĐỀ TÀI.
Qua phương pháp nghiên cứu thực nghiệm của đề tài tôi đã đạt được một kết
quả đáng kể trong quá trình thực hiện trong năm 2012-2013 và tiếp tục thực hiện
2013-2014 không tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong được sự đóng góp ý
kiến của hội đồng khoa học, bạn bè đồng nghiệp để đề tài sáng kiến kinh nghiệm
này được đầy đủ hơn có thể phổ biến áp dụng rộng rãi cho tất cả các lớp 5 tuổi
trong trường.
VII. KẾT LUẬN.
Qua quá trình nghiên cứu thực hiện một số biện pháp rèn phát âm chữ cái l-n
cho trẻ tôi nhận thấy đã tháo gỡ được một số khó khăn nhất định trong việc rèn
luyện trẻ phát âm chữ cái l-n. Trẻ tiếp thu một cách rất tự nhiên và hứng thú từ đó
tôi rút ra được một số kinh nghiệm sau:
Muốn dạy trẻ phát âm chẩn chữ cái trước tiên cô giáo luôn có ý thức rèn luyện,
thường xuyên tham khảo các tài liệu, chuyên san, các giáo trình “ Ngôn ngữ Tiếng
Việt ”. Luôn luôn chú trọng tới lời nói khi giao tiếpvới trẻ với mọi người và ở mọi
lúc mọi nơi. Cô giáo phải luôn tạo môi trường ngôn ngữ phong phú, phải biết lựa
chọn và sử dụng các biện pháp có hiệu quả như tích hợp sử dụng các trò chơi, các
bài đồng dao, ca dao đẻ trẻ được khám phá trải nghiệm và một phần không thể
thiếu đó là bước đầu làm quen với công nghệ thông tin, thường xuyên làm đồ dùng
đồ chơi tự tạo phù hợp với yêu cầu của bài dạy, đồ dùng đồ chơi mang tính thẩm
mỹ, đảm bảo an toàn cho trẻ
Cô giáo phải luôn gần gũi với trẻ, năm bắt được đặc điểm tâm lý của trẻ, quan
tâm chú trọng tới lời nói của trẻ trong các hoạt động cũng như khi giao tiếp với
bạn bè với cô và với mọi người để rèn luyện uốn nắn trẻ kịp thời.
Ngoài tiết học ra phải biết lồng ghép với các môn học khác, phải học hỏi mọi
lúc, mọi nơi.
Cô linh hoạt sáng tạo và biết tận dụng mọi cơ hội tìm ra những biện pháp hữu
hiệu nhất để sửa ngọng cho trẻ, giúp trẻ dễ nhớ.
Biết kết hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh, tuyên truyền vận động phụ huynh
tham gia rèn luyện cách phát âm cho trẻ có kết quả tốt.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp rèn phát âm chữ cái
l-n cho trẻ 5-6 tuổi”
Tôi mong rằng sáng kiến này của tôi sẽ được các đồng nghiệp áp dụng để góp
phần giúp trẻ tự tin trong giao tiếp. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của Hội
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
14
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
đồng khoa học, Phòng giáo dục, Ban giám hiệu nhà trường, bạn bè đồng nghiệp
giúp đỡ và đóng góp ý kiến để tôi có kinh nghiệm hơn trong việc rèn phát âm cho
trẻ, chăm sóc giáo dục trẻ.
Tôi xin trân thành cảm ơn!
Đại Thành, ngáy 07 tháng 10 năm 2012
Người viết
Phạm Thị Thư
Ý kiến của hội đồng khoa học cấp trường
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
15
Mét sè biÖn ph¸p rÌn ph¸t ©m ch÷ c¸i l-n cho trÎ 5-6 tuæi
Ph¹m ThÞ Th
Trêng mÇm non §¹i Thµnh
16