Luận văn: ÁP DỤNG MÔ HÌNH ĐẤU GIÁ QUA MẠNG CHO BÀI TOÁN GHÉP CẶP CÓ TRỌNG doc

TRNG I HC KHOA HC T NHIÊN
KHOA CÔNG NGH THÔNG TIN
B MÔN H THNG THÔNG TIN
v ( w

NGUYN THANH BÌNH
ÀO LÊ TÍN




ÁP DNG MÔ HÌNH U GIÁ QUA MNG
CHO BÀI TOÁN GHÉP CP CÓ TRNG















KHÓA LUN C NHÂN TIN HC

07/2005

TRNG I HC KHOA HC T NHIÊN
KHOA CÔNG NGH THÔNG TIN
B MÔN H THNG THÔNG TIN



NGUYN THANH BÌNH - 0112175
ÀO LÊ TÍN – 0112453




ÁP DNG MÔ HÌNH U GIÁ QUA MNG
CHO BÀI TOÁN GHÉP CP CÓ TRNG

KHÓA LUN C NHÂN TIN HC





GIÁO VIÊN HNG DN

Th.S LÊ TH NHÀN










NIÊN KHÓA 2001 - 2005




1
Li cm n
Trong quá trình thc hin đ tài chúng em đã gp rt nhiu khó khn. Tuy nhiên

chúng em đã nhn đc rt nhiu s giúp đ ca mi ngi xung quanh. Chính
nh vy mà chúng em có th hoàn thành tt lun vn.
u tiên chúng em xin gi li cm n đn cô Lê Th Nhàn, ngi trc tip hng
dn chúng em trong quá trình làm lun vn. Trong thi gian va qua cô luôn tn
tình hng dn chúng em vi t
t c nhng gì có th. Mt ln na chúng em chân
thành cm n s giúp đ ca cô.
Trong sut thi gian hc tp ti Trng i Hc Khoa Hc T Nhiên, đ có đc
nh ngày hôm nay chúng em luôn ghi nh s tn tình truyn th kin thc ca các
thy cô, cng nh s đng viên giúp đ ca bn bè.
Và sau cùng, chúng con xin cm n cha m, nhng ngi đã sinh thành, d
ng
dc và nuôi dy chúng con nên ngi. Cha m luôn là ngun đng viên trong
nhng lúc chúng con gp khó khn nht. Cha m luôn vt v đ mang li cho
chúng con điu kin vt cht tt nht, giúp chúng con có th thun li trong hc
tp và nghiên cu.




2
Mc Lc
Li cm n 1
Mc Lc 2
Chng 1. Gii Thiu 5
1.1 Tng quan 5
1.2 Vn đ đt ra 5
1.3 Mc tiêu ca đ tài 6
Chng 2. u giá đin t 7
2.1 Gii thiu 7

2.2 Các hình thc đu giá 9
2.2.1 Phân loi chung 9
2.2.2 u giá kiu Anh (Enghlish Auction) 10
2.2.3 u giá kiu Hà Lan (Dutch Auction) 12
2.2.4 u giá kín và chn giá cao nht (Sealed-bid first-price auction) 13
2.2.5 u giá kín và chn giá thp th hai (Sealed-bid second-price auction) 13
2.2.6 u giá hai phía kép (Double Auction) 13
2.3 u giá đin t 14
2.3.1 Gii thiu 14
2.3.2 Các thành phn tham gia vào đu giá đin t 15
2.3.3 Quy trình hot đng chung 16
2.3.4 Các lu
t trong đu giá đin t 17
2.4 u giá nghch (Reverse-Auction) 18
2.4.1 Khái nim 18
2.4.2 Mt s đc đim 19
2.4.2.1 i tng t chc 19
2.4.2.2 Các mt hàng và điu kin cho đu giá nghch 19
2.4.2.3 u đim ca đu giá ngc 20
2.4.2.4 Khuyt đim ca đu giá ngc 20
2.5
S phát trin ca đu giá - đu giá nghch đin t ti Vit Nam 21
Chng 3. Kho sát mt s sàn đu giá đin t hin hành 22
3.1 Priceline.com 22
3.2 UBid.Com 23
3.3 Ebay.com 25
3.4 Heya.com.vn 26
3.5 Skyauction.com 27
3.6 Luxurylink.com 29

3.7 Lastminute.com 31





3
3.8 Viet-bid.com 32
3.9 Chodaugia.bancanbiet.com 33
3.10 Bng đánh giá chung 34
Chng 4. Phng pháp thc hin đ tài 35
4.1 Mô t bài toán 35
4.2 Hng gii quyt cho bài toán 35
4.2.1 nh ngha bài toán 35
4.2.2 Gii thiu thut gii di truyn [3] 37
4.2.3 Áp dng thut gii di truyn 39
4.3
Trin khai h thng 45
Chng 5.Phân tích và thit k 48
5.1 Usecase ca ng dng 48
5.1.1 Lc đ Usecase 48
5.1.2 Din gii cho lc đ Usecase 49
5.1.2.1 Các Actor 49
5.1.2.2 Các Usercase 50
5.2 Sequence Diagram cho mt s Use Case chính 52
5.2.1 ng nhp (Login) 52
5.2.1.1 Lung x lý chính 52
5.2.1.2 Lung x lý ph - ng nhp sai 52
5.2.1.3 Lung x lý ph - ã đng nhp ri 53
5.2.2 ng ký tài khon (Register Account) 53

5.2.3 Gi yêu cu (Post requirement for room) 54
5.2.4 t phòng trc tip (Booking) 55
5.2.5 u giá (bidding) 56
5.2.5.1 Lung x lý chính 56
5.2.5.2 Lung x lý ph - Cha ti gi đu giá 57
5.2.6 iu khin đu giá(Auction Process) 57
5.3 S đ kin trúc 58
Chng 6.Cài đ
t 59
6.1 D liu 59
6.1.1 S đ d liu 59
6.1.2 Mô t chi tit các thành phn d liu 60
6.1.2.1 KHACHHANG 60
6.1.2.2 THANHPHO 61
6.1.2.3 DIADANH 61
6.1.2.4 LOAIKHACHSAN 61
6.1.2.5 KHACHSAN 62
6.1.2.6 LOAIPHONG 63
6.1.2.7 HANGPHONG 63
6.1.2.8 DICHVUKHACHSAN 64




4
6.1.2.9 YEUCAUPHONG 64
6.1.2.10 DATPHONGTRUCTIEP 66
6.1.2.11 TIENTRINHDAUGIA 66
6.1.2.12 KETQUADAUGIA 67
6.1.2.13 FEEDBACK 67

6.1.2.14 NHANVIEN 68
6.1.2.15 QUYENHAN 69
6.1.2.16 PHANQUYEN 69
6.1.2.17 CONGVIEC 69
6.1.2.18 DANHSACHLIENKET 70
6.1.2.19 TINTUC 70
6.2 Giao din 72
6.2.1 Màn hình chính 72
6.2.2 Màn hình đng ký khách hàng 73
6.2.3 Màn hình đng nhp 74
6.2.4 Màn hình đng yêu cu bc 1 75
6.2.5 Màn hình đng yêu cu bc 2 76
6.2.6 Màn hình đng yêu cu bc 3 76
6.2.7 Màn hình đng yêu cu bc 4 77
6.2.8 Màn hình đng yêu yêu cu bc 5 78
6.2.9 Màn hình thit lp thông s h thng 79
6.2.10 Màn hình đu giá bc 1 80
6.2.11 Màn hình đu giá bc 2 81
6.2.12 Màn hình thng kê kt qu đu giá 82
Chng 7.Tng kt 83
7.1 Kt lun 83
7.2 Hng phát trin 84
Tài liu tham kho 85





5
Chng 1. Gii Thiu

1.1
Tng quan
Ngày nay khoa hc k thut ngày càng phát trin mnh m trên nhiu phng din
trong đó có Công ngh thông tin và Vin thông. S ra đi ca Internet đã làm cho
thng mi đin t (E_commerce) phát trin nhanh hn và chi phi sâu sc đn
đi sng ca con ngi trên nhiu lnh vc khác nhau. Mt trong nhng lnh vc
có truyn thng lâu đi đt đc nhiu thành công rc r là đu giá (Auction).
i
n hình cho s thành công đó không th không k ti các sàn đu giá ni ting
nh ebay, ubid, lastminute  Vit Nam, tuy thng mi đin t vn còn mang
tính tri nghim nhng cng đã xut hin mt s các sàn giao dch đu giá tiên
phong nh heya.com, chodaugia.bancanbiet.com, vietbid.com… Không phi ngu
nhiên mà đu giá đin t li thành công đn nh vy. iu này có th gii thích
bng nhng li ích mà đ
u giá đin t đem li nh s kt hp nhng u đim ca
đu giá truyn thng và sc mnh ca thng mi đin t. ó là kh nng to ra
mt môi trng cnh tranh công bng trong quá trình mua bán. Ngi mua và
ngi bán đu đc đi x bình đng trong quá trình đu giá. Ngi mua d dàng
tip cn vi nhiu loi hàng hóa và có c
hi đc ra giá, còn ngi bán có th
gii thiu hàng hóa cho nhiu ngi mua và bán đc hàng hóa vi giá mong
mun. Và kt qu ca mi giao dch đu giá phn ánh đúng đn quy lut cung cu
t nhiên ca th trng. Ngoài ra, đu giá li rt d áp dng cho nhiu mt hàng
khác nhau, có hình thc đa dng, có th phc v cho nhiu mc đích. Do đó vic
ph bin ca hình th
c đu giá trên mng là cn thit.
1.2 Vn đ đt ra
Trong bi cnh nn kinh t phát trin nhanh, ngi tiêu dùng rt khó khn trong
vic mua mt món hàng hp ý mà giá c li va túi tin t rt nhiu các nhà cung

cp trên th trng. Các mô hình kinh doanh qua mng trong thc t rt ít quan tâm
ti vic đáp ng ht các nhu cu này. Thông thng chúng ch đt nng vic mi
gi khách hàng qua hình thc qung cáo và gii thiu hàng hóa nhm phc v
cho
li ích ca ngi bán mà thôi. Trong các loi đu giá có mt hình thc có th gii




6
quyt đc vn đ trên đó là đu giá ngc (reverse auction). Vi đu giá ngc
ngi bán s cnh tranh giành quyn bán hàng cho ngi mua. Khi đó ngi mua
s có nhiu c hi mua đc món hàng vi giá mình cn. Tuy nhiên đu giá ngc
nu áp dng không khéo có th dn đn hin tng phá giá do nhng ngi bán có
thc lc mnh gây nên.
Vy thì làm sao có th to ra mt môi trng giúp ngi mua có th mua đc
món hàng vi giá h
 mong mun, ngi bán có th bán đc hàng vi s lng
ln và đng thi đm bo li nhun tn ti cho sàn giao dch?  có th đáp ng
đc nhu cu trên, mt sàn đu giá ngc vi mô hình kinh doanh phù hp s
đc xây dng nhm phát huy nhng th mnh và hn ch mt s nhc đim ca
đu giá đin t.
1.3 Mc tiêu ca đ tài
Lun vn đc thc hin vi nhng mc tiêu nh sau:
1. Tìm hiu các kin thc cn bn v thng mi đin t.
2. Nghiên cu v đu giá, đu giá đin t, và đu giá ngc.
3. Kho sát các sàn giao dch đu giá trên th gii và Vit Nam.
4. Xây dng bài toán ng dng cho đu giá đi
n t và gii quyt bài toán.
5. Cài đt h thng đu giá ngc, h thng đu giá B&T.

7
Chng 2. u giá đin t

Bán đu giá t rt lâu đã là hình thc kinh doanh, mua bán quen thuc đi vi các
nn kinh t phát trin trên th gii. Vi s phát trin nhanh chóng ca công ngh
thông tin và mng Internet, bán đu giá đã chuyn sang mt tm vóc mi: hình
thc đu giá qua mng hình thành và ngày càng phát trin.
2.1 Gii thiu
Vi mt lch s lâu đi, đu giá là mt hot đng thng mi mang tính truyn
thng. Có l bn đã tng thy hot đng đu giá qua phim nh hoc đc v chúng,
bn cng có th đã tham gia và tin rng không gì có th đn gin hn? Nó đn
gin ch là mt vài ngi ra giá cho mt vt gì đó, giá nâng lên ri mt ngi nào
khác l
i đa ra mt giá khác cao hn, và khi mi ngi đu im lng thì điu đó có
ngha là vt rao bán đc bán. Có l điu này đúng nhng ch by nhiêu thôi mà
mun mô t ht v mt hot đng kinh doanh có tr giá nhiu t đô la thì tht là sai
lm. Nhng gì bn thy có th ch là mt hình thc kinh đin và thng thy ca
đu giá.
Trong thc t có r
t nhiu các dng đu giá khác nhau, bên cnh hình thc quen
thuc vi giá đa ra tng dn (ascending bid) còn bao gm các dng khác nh đu
giá gim, đu giá kín (sealed-bid), đu giá đng thi (simultaneous-bid), đu giá
bt tay (handshake-bid), đu giá gi ý bí mt (whispered bid). Ngoài ra còn các
hình thc khác rt him gp ngày nay dù đã tri qua hàng trm nm lch s và đã
tham gia trong vic bán mt khi lng tài sn khng l.
Các hình thc đu giá rt hu ích trong vi

c bán các sn phm hàng hóa mà giá tr
ca nó cha đc xác đnh mt cách rõ ràng hoc có giá th trng không c đnh.
u giá có th đc áp dng cho nhiu loi mt hàng, có th là các loi mt hàng
mà s lng ch là mt nh mt bc tranh gc, mt tác phm ngh thut, hoc cho
các loi hàng hóa có s lung ln nh vàng hay c phn. i vi các quc gia có
s chuy
n đi t s hu tp trung bao cp sang nn kinh t th trng, đu giá
cung cp kh nng cho vic đnh giá tr hàng hóa hay c s h tng sn có. Trong
thc t các ngun có th đa ra đu giá gn nh là mi th, t đt công, thú nuôi,




8
ru vang, hoa, cá, xe hi, hp đng xây dng đn c phn. c đim chung ca
nhng th này là giá tr ca hàng hóa phi bin thiên đ đ ngn nga trng hp
giá b đng li mt cách hoàn toàn trong quá trình đu giá.
Xem xét mt cách đn gin, đu giá nói chung là mt phng pháp phân phi
nhng loi hàng hóa khan him v mi tng quan gia cung và cu, mt phng
pháp đc xây d
ng da trên s cnh tranh. ây có th nói là loi th trng trong
sáng, minh bch và rõ ràng nht: mt ngi bán s tìm cách giành đc nhiu tin
nht có th, và ngi mua mun tr ít tin nht trong phm vi cho phép. u giá
cung cp li ích ca s gin đn trong vic quyt đnh giá da vào th trng. Nó
tht s hiu qu trong ng cnh th trng cnh tranh gt gao và không bit
đích
xác giá tr hàng hóa. Mt phiên đu giá không ging vi các phng pháp bán
hàng khác, thông thng ngi ch trì phiên đu giá không s hu món hàng
mang đu giá h ch đng ra vi t cách đi din cho mt nhóm ngi nào đó, có
th là bên bán, bên mua hoc đi tác th ba. Thông thng ngi mua bit rõ hn

ngi bán v giá tr hàng hóa. Vy hình thc đu giá nào là tt nht? ây là câu
hi không có đáp án chính xác. Bi nh đã nói có rt nhi
u loi đu giá vi các
đc tính khác nhau, tùy theo tng hoàn cnh và các loi đu giá bn s thu đc
các kt qu thích hp khác nhau. Ch có đi vào nghiên cu các loi hình đu giá c
th chúng ta mi rút ra cách ng dng đ thu đc hiu qu cao nht. Không có
loi hình nào có th đáp ng mi hoàn cnh, mi mt hàng. ôi khi mt phiên đu
giá rt hu ích trong vic ngn chn các tho thun bt l
ng. Ví d nh trong
trng hp các thng nhân hi l quan chc chính ph đ đc mua li mt bt
đng sn nào đó ca nhà nc, thm chí là mua vi giá r chng hn. Cng nh đã
nói  trên các hn ch ca đu giá cng tùy vào tng loi đu giá khác nhau tuy
nhiên có th đa ra mt hn ch chung cng là mt trong nhng hn ch ln nht
ca đu giá đc gi là "winner’s curse" tm hiu là ri ro ca ngi thng trn.
Bi đ chin thng trong mt phiên đu giá, ngi tham gia b giá phi đa ra giá
thích hp nht, phi tri qua quá trình giành git cng thng. Và khi chin thng h
vn chu thua thit bi cái giá đc gi là thích hp nht kia không mang li li
ích ln nht cho ngi chin thng trong cuc đu giá mà
đôi khi còn có ý ngha
ngc li. Nó ch giúp h đt đc mt mc đích nào đó nh đc s hu món




9
hàng mình mun, bán đc hàng hóa, thm chí là gi uy tính doanh nghip. Mt
điu chc chn mà bn phi tr cho s may mn thng trn trong mt phiên đu giá
là bn phi mua mt món hàng đt hn thm chí là rt nhiu so vi giá tr thc ca
nó, hoc phi bán hàng hóa vi giá thp đn thm thng.
Chúng ta có th hiu mt cách ngn gn đu giá là mt hot đng kinh doanh mà

trong sut quá trình giao d
ch giá c ca hàng hóa là bin đng do s cnh tranh
ca các bên tham gia. Tùy theo tính cht, c cu v giá c, loi và s lng đi
tng tham gia mà chúng ta có kt qu cui cùng là li ích ti đa dành cho ngi
cn hàng hóa hay ngi bán hàng hóa. Nói tóm li, đu giá không phi lúc nào
cng đn gin nh b ngoài ca nó, đây có th đc xem là hình thc giao dch
trong sáng và mang đm cht t nhiên ca th trng.
2.2 Các hình thc đu giá
2.2.1 Phân loi chung
Các hình thc đu giá đc phân loi da vào các khía cnh khác nhau theo các
nhóm có cùng thuc tính chung. ó có th là hình thc đu giá m và đóng (open
và sealed-bid). ó cng có th là các hình thc đu giá mà giá đa ra tng và các
hình thc đu giá mà thay vì giá tng thì giá li gim. ó cng có th là đu giá
đn và đu giá kép. Trong phn này chúng tôi trình bày li các hình thc đu giá
mt cách có h thng da vào các khía cnh khác nhau ca c ch quyt đnh giá.
Di
đây là phiên bn sa đi ca lc đ Reck [1] th hin các dng đu giá khác
nhau đc phân bit theo cu trúc r nhánh hình cây bt đu t s lng ca các
phía tham gia đu giá (ngi cung cp hàng, ngi tham gia b giá).




10

Hình 2.1 – Lc đ Reck.
Trong lun vn này chúng tôi đi vào kho sát quy tc hot đng cng nh mt s
c ch đu giá thông qua các mô hình đã đc trin khai trên th gii: English
Auction, Dutch Auction, First-Price Sealed-Bid Auction, Vickrey Auction và
Double Auction da trên cách phân nhánh ca lc đ Reck  trên.

2.2.2 u giá kiu Anh (Enghlish Auction)
ây là hình thc đu giá mà ngi mua đt giá cho mt món hàng mt cách tun
t và giá đc nâng tng dn theo thi gian. u giá kiu Anh là mt trong nhng
dng đu giá thông dng nht và cng đc bit đn nh mt dng ca đu giá m
(Open-Bid auction) hay đu giá vi giá tng (Ascending-Price auction).
Trong đu giá kiu Anh, ngi ch trì cuc đu giá bt đu vi mc giá khi đi
m
thp nht chp nhn đuc (hay còn gi là reserve price). Và sau đó ngi mua s
ra giá mt cách ln lt cho món hàng. Cuc đu giá s tip tc cho ti khi không
có ai đa ra giá cao hn mt mc giá nào đó hoc thi gian ra giá kt thúc. Vào lúc
đó, ngi ch trì cuc đu giá s gõ mt cái búa nh xung bàn và ch đnh ngi
ra giá cao nht là ngi chin thng. Quy trình này đuc minh ho  hình 2.2.




11
u giá kiu Anh thng đuc s dng đ bán các tác phm ngh thut, ru vang
và các món hàng khác mà có thi gian tn ti không gii hn trong các mô hình
thng mi đin t Consumer-to-Consumer (C2C), Business-to-Consumer (B2C),
Business-to-Business (B2B), và Government-to-Business (G2B). Ngày nay nó đã
đc trin khai trên Internet, nhng các cuc đu giá trc truyn theo kiu này đã
có th din ra theo thi gian thc và ch mt vài phút. Trong hình thc này thut
ng “winner’s curse” xy ra khi ngi tham gia đt giá phi tr nhi
u hn cho giá
tr món hàng mun mua. Ngi chin thng đi mt vi mt s tht là h luôn
phi tr mt giá cao hn mi ngi đ có th s hu món hàng.


Nhng ví d di đây v sàn giao dch đu giá đin t eBay và công ty ch qun

ca nó s minh ha mt cách rõ ràng cho hình thc đu giá kiu Anh. Trong ebay,
hình thc đu giá kiu Anh đc s dng khi ngi bán ch có mt món hàng đ
bán. Nó có th tin hành vi tùy chn có hay không hin giá khi đim (reserve
price) và tính giu tên ca nhng ngi tham gia b giá. Khi mt giá khi đim
đc ch
đnh nhng không hin th, đó s là mt chc nng bo mt giúp cho
ngi bán (ngi mà không chc giá tr thc ca món hàng mà h s hu) t chi
mc giá cui cùng nu nó thp hn so vi mt chun giá nào đó đng thi tránh
đuc trng hp khi giá ban đu đc đa ra ngi đt giá ra giá vi mc chênh
lch hu nh không đáng k so v
i giá này. Tính riêng t hay nc danh ca cuc

Hình 2.2 – u giá kiu Anh.
N
g
un: Turban, E.
(
2002
)
.




12
đu giá có ngha là đa ch email ca ngi tham gia đt giá s không đc hin th
trên màn hình đt giá dù đó ch là nhng giá c. Tính nng m rng này hu ích
cho ngi bán trong mt vài trng hp, ví d nh mt vài khách hàng tim nng
có th không mun danh tính ca h đc phô ra mt cách công cng hay mt vài
ngi tham gia đu giá có th chi phi giá theo hng bt li nu tên ca nhng

ngi tham gia
đt giá đc niêm yt. Bên cnh tính nng tùy chn n đnh giá
khi đim (reserve price) và n danh, ngi bán hàng cng phi chn thi gian
gii hn đ kt thúc cuc đu giá, loi tin t đc s dng.
2.2.3 u giá kiu Hà Lan (Dutch Auction)
u giá kiu Hà Lan là mt mô hình đu giá áp dng cho các mt hàng mà s
lng đc đu giá là s nhiu, vi giá khi đim là mt mc giá rt cao và gim
xung trong sut thi gian đu giá. Nó cng đuc bit đn nh là hình thc đu giá
vi giá gim (Descending-Price auction).
Trong đu giá kiu Hà Lan, giá đc đa ra lúc đu là cc cao, đc áp dng cho
vic bán hoa trong nhiu thp k
 ch hoa quc t Hà lan. Giá sau đó đc gim
mt cách t t và nhng ngi tham gia ch đa ra s lng mà h mun mua vào
lúc giá thích hp đc đa ra. Quá trình này s tin hành cho đn khi tt c hang
hóa đc bán. Kt qu ca quy trình này là các mc giá khác nhau dành cho nhng
ngi tham gia đu giá khác nhau, và d nhiên ngi mua đu tiên s phi tr mc
giá cao nht.
u giá kiu Hà Lan thng đc s dng
đ bán các sn phm mà có thi gian
tn ti ngn. u giá dng này xy ra rt nhanh, ngay c khi nó đc trin khai
trên Internet. Vì vy, nhng ngi ra giá phi đa ra quyt đnh sm trong quá
trình ra giá nu h thc s mun món hàng.




13
2.2.4 u giá kín và chn giá cao nht (Sealed-bid first-price auction)
c đim chính ca hình thc đu giá này là nó không phi là mt hình thc đu
giá m (open-bid auction), ngha là giá đa ra đu đc giu không cho nhng

ngi khác tham gia đu giá bit. Quá trình tin hành đu giá tri qua hai giai
đon: giai đon đt giá trong đó tt c giá đa ra đc tp hp li, và giai đon
quyt đnh kt qu trong đó danh sách giá đa ra s đc ti
n hành kim tra và
quyt đnh ngi chin thng. Sut giai đon đt giá, mi ngi tham gia đu giá
ch ra giá mt ln da vào kinh nghim hay s tin mà h có. h không h bit ai là
nhng ngi đt giá và giá nhng ngi khác đa ra là bao nhiêu. Trong giai đon
quyt đnh kt qu, tt c các giá đc m và sp xp t cao nht ti thp nht.
N
u món hàng đc đem bán ch có mt thì ngi đt giá cao nht s đc mua,
còn nu món hàng đem bán có s lng nhiu thì nó s đc bán theo th t giá t
cao xung cho ti khi ht hàng. Hình thc này thng đc s dng cho tín dng
tái huy đng vn và th trng ngoi hi.
2.2.5 u giá kín và chn giá thp th hai (Sealed-bid second-price auction)
Loi hình đu giá này đc phát trin bi William Vickrey, ngi đã đt gii
Nobel kinh t nm 1996. hình thc đu giá này còn đuc gi là đu giá Vickrey
(Vickrey auction).
Trong Vickrey auction, các mc giá tham gia cng đc giu kín và vic ra giá
ca nhng ngi tham gia đu giá ch da vào s phán đoán, h không h bit gì
v giá nhng ngi khác đa ra. im khác nhau gia hình thc này vi đu giá
kín và ch
n giá cao nht (Sealed-bid first-price auction) nm  ch ngi chin
thng trong cuc đu giá s tr mc giá cao nht th hai tc là mc giá cao nht
trong s các mc giá ca nhng ngi không chin thng. Vì lí do đó mà ngi
chin thng s phi tr thp hn so vi giá mà anh ta đa ra. Vickrey auction cng
đc s dng cho tín dng tái huy đng vn và trao đi ngoi hi.
2.2.6 u giá hai phía kép (Double Auction)
Mc dù không đuc xem nh là mt trong bn kiu đu giá chính, hình thc đu
giá kép cng là mt hot đng thng mi quan trng trong nn tài chính th gii
hn trm nm nay. Trong hình thc này c ngi bán ln ngi mua đu tham gia

14
b giá sau đó đc xp hng t cao nht đn thp nht và tin hành ghép gia cp
ngi bán (bt đu t giá thp tr lên) và ngi mua (bt đu t giá cao tr xung)
da vào các thông tin mô t ca h.  hiu hn v hot đng ca hình thc đu
giá này chúng ta s tìm hiu mt ví d : Gi s có 4 ngi bán trong mt giao dch
ngoi h
i đa ra mc giá nh sau 100, 200, 300, và 400 cho đng tin ni đa, và 4
ngi yêu cu mua vi mc giá đa ra cho mi đn v ni t là 400, 300, 250, và
50. Cung và cu đã gp nhau  ba đn v ca giao dch ngoi hi nhng giá vn
gi nguyên, giao đng gia 200 và 250. u giá kép đc áp dng ch yu trong
các sàn giao dch ngoi hi, th trng chng khóan. u giá kép k t khi hình
thành đã có nhi
u thay đi và phát trin nhanh chóng. Các nhà kinh t tin rng đu
giá kép s có nhiu ng dng khi đc trin khai tin hc hóa.
2.3 u giá đin t
2.3.1 Gii thiu
u giá đin t (e-auctions) là hình thc đu giá đc tin hành trc tuyn. Chúng
cng ging nh đu giá thông thng ngoi tr nó đc thc hin trên máy tính.
D nhiên chính vì s khác nhau tng nh đn gin này mà làm cho đu giá đin
t phi tuân theo các quy tc cng nh các đc tính ca thng mi đin t, và có
nhng đc thù riêng. E-auctions ch yu cung cp các s
n phm tiêu dùng, linh
kin đin t, các tác phm ngh thut, các gói du lch ngh dng, vé máy bay, và
nhiu th khác. E-auctions xut hin vào khong gia nhng nm 90, và nhanh
chóng tr thành mt trong nhng ng dng thành công nht ca thng mi đin
t [2]. EBay đc thành lp nm 1995, là mt trong nhng dch v đu giá đc

bit đn sm nht trên Internet. Tuy nhiên, ch trong vòng mt nm eBay
đã có các
đi th cnh tranh nh Onsale, uBid, và rt nhiu cá đi th khác. Nhu cu xây
dng nhanh các sàn đu giá di quy mô mt ngành công nghip rng ln đã to
ra c hi cho h thng các phn mm máy ch và dch v đóng gói phát trin
mnh m. Nm bt đc nhu cu này mt s công ty đã xây dng và thng mi
hóa các phn mm đu giá. Trong đó đc bit đ
n nhiu nht có l là FreeMarket,
OpenSite, Trading Dynamics và nhiu công ty khác. Xu hng ca h là thit k
nhng sn phm phc tp cho phép trin khai trong nhiu th trng ng dng vì




15
nhng sn phm này có kh nng tùy bin cao, đc lp vi các mc tiêu c th
cng nh các mô hình tng tác khác nhau ca các ng dng Consumer-to-
Consumer (C2C), Business-to-Business (B2B) hay Business-to-Consumer (B2C).
Và trong nhng nm gn đây, xut hin khá nhiu nhng dng đu giá mi là s
kt hp ca các loi đu giá truyn thng vi nhng đc tính lai tp khá thú v.
Cng ging nh mt cuc
đu giá truyn thng, mt trang web đu giá đòi hi
phi có ngi bán đu giá và nhng ngi mua. Có hai hình thc ngi bán tham
gia trên website đu giá: th nht, ch website cng chính là ch nhng mt hàng
đc đu giá ti website. Th hai, ch hàng "thuê mt bng" trên website đ tin
hành các hot đng kinh doanh ca mình. Thông thng, vic t xây dng trang
web riêng cho các mt hàng ca mình s giúp ch hàng tit kim đc mt khon
ln ti
n "thuê mt bng" và còn ch đng hn trong hot đng kinh doanh ca
mình. Tuy nhiên, trong lnh vc bán đu giá, càng nhiu khách hàng ving thm

càng đem đn cho ch hàng nhiu c hi bán hàng. Trong khi đó, không phi trang
web nào đc xây dng cng thu hút đc s quan tâm ca các khách hàng trên
mng. Vì th, chp nhn tr phí đ có mt ti mt đa ch ni ting vn là mt
chin lc cn thit c
a các ch hàng bán đu giá.
2.3.2 Các thành phn tham gia vào đu giá đin t
Quy trình tng quát ca đu giá đin t đc minh ho  hình 2.3 di đây. Các
nhân t nh ngi ch trì cuc đu giá (auctioneer) có chc nng to điu kin cho
nhng nhà cung cp hàng (supplier hay seller) gp g vi khách hàng (buyer hay
bidder) bên trong mt quy trình đu giá tng th và hn th na là các mt hàng
đa ra đu giá (trade objects) hay các lut (rule Base) thì cn thit áp dng trong
su
t quá trình giao dch, điu này thì tng t nh trong mô hình chung ca đu
giá truyn thng. Tuy nhiên đim khác là toàn b quy trình đu giá đc thc hin
vi công ngh thông tin trên môi trng Web.




16

Hình 2.3 – Mô hình đu giá đin t.
S nh hng ca Web lên quy trình đu giá đin t là đáng k nó to ra tính đc
thù ca hình thc thng mi này. Theo Klein [1], đu giá đin t s hng đc
nhng ích li sau:
- C s h tng chung vi hàng triu ngi s dng tim nng, trin vng tng
trng là rt cao vi các cu
c đu giá bi trong điu kin s lung ngi mua
và các nhà cung cp cng nh s lung mt hàng, loi mt hàng tim nng là
rt ln.

- Giao thc siêu vn bn đc chun hóa cho phép hin th trc quan hàng hóa
làm tng tính kh thi v mt kinh t ca đu giá đin t.
- S phát trin ca các chc nng tìm kim giúp ngi cung cp và khách hàng
d dàng tìm đn vi nhau.
- Các chun bo mt trong vn đ thanh toán (ví d nh SSL và SET), s
khuyn khích các nhà cung cp và khách hàng thc s s dng web làm môi
trng giao dch thng mi.
2.3.3 Quy trình hot đng chung
 đa hàng lên bán ti mt trang web đu giá, ngi ch hàng hóa phi là ch
trang web hoc phi tr mt khon phí nht đnh cho mt đi tác th ba cung cp
dch v này. Nhng mt hàng đc la chn đem đu giá thng đc đi kèm vi
các thông tin liên quan và tuân th nhng nguyên tc nht đnh đ có th bán đu




17
giá đc nh s lng, tính đc đáo, tính lch s, vn hóa hoc tính cá nhân ca
sn phm.
 mua hàng ti các trang web đu giá, trc ht ngi mua s la chn các mt
hàng mình mun theo dành mc các mt hàng đc trình bày rõ ràng ti các trang
web. Sau khi la chn mt hàng mun mua, ngi mua s phi tham gia đu giá
vi nhng ngi mua khác bng cách cung cp mt s thông tin nh đt giá cho
mt hàng mun mua và s
lng mun mua đi vi mt hàng đó. Trang web s t
đng làm vic và khi thi hn đu giá kt thúc, h thng s thông báo kt qu đu
giá đn cho nhng ngi có liên quan.
2.3.4 Các lut trong đu giá đin t
Trong thng mi đin t, cng tùy vào tng sàn giao dch mà có các ràng buc
khác nhau, các nguyên tc phi tuân th khác nhau, và mi hot đng trong lnh

vc này đu phi tuân theo pháp lut v thng mi đin t. Tuy nhiên có mt s
quy đnh mà hu nh tt c các sàn giao dch đu giá đin t đu tuân th nh sau:
- Th
i hn kt thúc đu giá đi vi mt mt hàng
 tránh tình trng có quá nhiu mt hàng tn đng trên trang web, khi mt
mt hàng đc đa lên bán đu giá, ch hàng phi xác đnh thi hn chm dt
đu giá. Thi hn hàng càng lu trên trang web lâu, mc phí ch hàng phi tr
cho ch trang web càng ln. Ví d, nu mt hàng đc đa lên trang đu tháng
12/2002, ch hàng s có thông báo rng mt hàng đó ch đc đ
u giá đn ngày
30/1/2003, nu mun đ mt hàng đc đu giá đn ht tháng 2/2003, ch hàng
phi tr thêm mt khon phí na cho ch website.
Mt phát sinh là nu đn thi hn chót, mt hàng li đang đc đu giá sôi ni
thì khi nào s đc chn là thi đim dng đu giá? V vn đ này, mi
website có mt chính sách riêng. Thông thng, các website tuân theo lut sau:
Nu có mt đn đu giá trong vòng 10 phút tr
c thi hn quy đnh, mt hàng
đó s đc coi là đu giá xong vi giá cui cùng nu sau đó 10 phút không còn
đn đu giá nào na. Giai đon đi đn mc giá cui cùng ca đu giá đc gi
là "going, going, gone"; tm dch theo cách đu giá truyn thng là "tip theo,




18
mt, hai, ba, đã xong". ó là khi chic búa đu giá đc gõ và kt thúc vic
bán mt món hàng.
- Thng li trong đu giá
Không phi khi nào vic đu giá cng cho ra kt qu rõ ràng ngi thng,
ngi thua. Vì th, vic xác đnh ngi nào thng trong đu giá cng đc các

sàn đu giá xây dng thành lut mt cách k lng. Nói vn tt, quy đnh v
ngi thng trong đu giá là "giá c trc, s lng sau và th
i gian sau cùng".
Cng ging nh trong đu giá truyn thng, mt mt hàng khi đc đu giá
trên mng s đc đt mc giá ti thiu (reserve price). n đu giá nào có
mc giá cao nht và vt mc ti thiu s là đn chin thng. Trong trng
hp hai hay nhiu đn đu giá có cùng mc giá; đn nào mua s lng hàng
ln hn s là đn chin thng. Nu các đn cùng đt m
c giá và s lng nh
nhau, đn nào đt sm hn s là đn thng. Th t bán hàng cho các đn chin
thng s là ngi thng li đc quyn mua hàng theo đn. Sau khi quá trình
đu giá kt thúc, hàng s đc bán cho ngi thng li trong đu giá. Vi kh
nng sau đn mua ca ngi thng đu tiên, ch hàng vn còn hàng; hàng s
đc bán cho ngi chin thng trong s nhng ngi còn l
i (cng đc xác
đnh theo lut trên) và tip tc nh vy, hàng s đc bán cho đn ht hoc đn
đn đu giá cui cùng vt mc giá ti thiu. Nh vy, ngi chin thng cui
cùng có th không mua đ s lng hàng nh mong mun.
Trong trng hp không có đn đu giá nào vt mc ti thiu, cuc đu giá
vn đc coi là thành công mà không có ngi mua hàng.
2.4 u giá nghch (Reverse-Auction)
2.4.1 Khái nim
Da trên lc đ Reck [1] chúng ta có th phân bit tip mi loi đu giá thành hai
dng khác nhau da vào vic xem xét đi tng tham gia đt giá, nu h là ngi
mua thì đó là đu giá thun còn là ngi bán thì là đu giá nghch. Ngoi tr dng
đu giá kép (double) là vic đt giá đc tin hành  c hai phía. Nh vy đu giá
nghch nói chung là hình thc đu giá mà mt ngi mua nhn giá đc đa ra bi

19
nhiu nhà cung cp tim nng tham gia th trung. Th trng  đây đc bit đn
nh h thng cho phép thc hin vic chuyn yêu cu và đt giá. Trong đu giá
ngc ngi mua đt giá cho mt món hàng và gi yêu cu cho h thng, sau đó
các nhà cung cp s ra giá, giá s gim dn t t, và ngi ra giá thp nht s
thng. H s tr thành ngi cung c
p hàng.

2.4.2
Mt s đc đim
2.4.2.1 i tng t chc
Các cuc đu giá ngc thng đc t chc bi các nhà mua hàng hóa s, có nhu
cu mua hàng vi s lng ln mà giá c phi chng. H có th là các siêu th,
khách sn, hay các công ty du lch …Ngoài ra đu giá nghch còn đc t chc bi
mt bên th ba nhm thu li nhun t chênh lch giá gia bên mua và bên bán
(bên th ba đóng vai trò là ngi mua sau đó bán li) hoc phí dch v
.
2.4.2.2 Các mt hàng và điu kin cho đu giá nghch
- Các mt hàng
Các mt hàng dành cho đu giá ngc rt đa dng, có th là bt c mt hàng
nào nhng tt nht là các loi mt hàng có ít đc đim cng nh các thông s
v k thut mà ngi mua có th xem xét khi mun mua.

Hình 2.4 – u giá nghch.
Ngun: Turban, E. (2002).

20
- iu kin
Ch thc hin đc khi ngi mua mua hàng vi s lng ln mang tính cht
thng xuyên, th trng có mc cung cu chênh lch ln, và sc cnh tranh
cao (v phía nhà cung cp).
2.4.2.3 u đim ca đu giá ngc
- V phía ngi bán
Hu nh đu giá nghch không có li gì cho ngi bán ngoài vic to ra đng
lc giúp h tng cng ci tin sn xut, qun lý đ gim giá thành, tng cht
lng sn phm. Nó to ra cho h mt môi trng cnh tranh công bng, ch có
th chin thng bng ni lc chính mình.
- V phía ngi mua
ây là hình thc ch yu mang li li nhun ti đa cho ngi mua. Giúp h tit
kim chi phí mua hàng. Ti Pháp, các tp đoàn ln nh Danone, L'Oréal, la
Redoute, Carrefour, les Mousquetaires hay Casino cùng vi các hãng sn xut
xe hi đu áp dng đu giá ngc. c tính, hình thc này giúp các tp đoàn
tit kim khong 20% giá mua hàng
Công ty phn mm và dch v đu giá hàng đu th gii FreeMarkets thì cho
bit, k t n
m 1995 đn nm 2001, công ty đã giúp khách hàng tit kim đc
20% trên tng s tin 30 t đô-la M dùng đ mua hàng. Ngoài ra thông qua
đu giá ngc ngi mua còn có th nm bt đc các thông s v kh nng
ca các nhà cung cp khác nhau, chi phí vn chuyn, cht lng sn phm…
Nh vy, ngi mua luôn có th tìm đc mc giá thp nht. Trong mt s
trng hp, ngi mua còn nh đu giá ngc
đ kim tra th trng, tìm kim
c hi đàm phán trong tng lai.
2.4.2.4 Khuyt đim ca đu giá ngc
- V phía ngi bán
ây là hình thc đu giá rt bt li cho ngi bán, h buc phi bán hàng ca

mình vi giá thp hn các ch hàng khác. Trong mt s trng hp h còn phi
bán vi giá bng vi giá thành sn phm nhm tránh mt th phn và gi khách




21
hàng. Gn đây, mt đi siêu th ca Pháp còn "tra tn" các nhà cung cp tht
trong mt cuc đu giá ngc kéo dài 24 ting đng h. Vi c ch đu giá xp
hng (ranking), các nhà cung cp không đc bit giá chào ca đi th cng
nh bt c thông tin nào khác ngoài v trí xp hng giá chào ca mình.
- V phía ngi mua
Vic quá kht khe trong trong giá c ca hình thc này có th dn đn cht
lng ca các mt hàng hay dch v đc cung cp cho ngi mua không 
mc ti đa mc dù vn đáp ng đc nhu cu.
2.5 S phát trin ca đu giá - đu giá nghch đin t ti Vit Nam
u giá cha phi là hình thc phát trin  Vit Nam đc bit là mô hình đu giá
nguc hin nay cha có ai thc hin. Vi đu giá đin t thì tình hình phát trin 
nc ta li càng m đm hn. Lý do dn ti hin trng này là vì tình hình chung
thng mi đin t nc ta còn nhi
u bt cp nh c s h tng Internet còn yu ,
nhng yu t h tng khác nh thanh toán qua mng bng th, các quy đnh pháp
lý, mc đ phát trin thng mi đin t ca các công ty trung gian, nhn thc ca
công dân còn khá yu khin cho đu giá cng nh các hình thc thng mi khác
b trì tr trong tin trình đin t hóa. Tuy vy vi tc đ
đu t nhanh đng thi
vi chính sách đt mi nhn trong vic phát trin công ngh thông tin và vin
thông và s tip cn công ngh nhy bén ca th h tr Vit Nam là mt th trng
tim nng cho thng mi đin t nói chung và đu giá đin t nói riêng. Thêm
vào đó hình thc đu giá gn đây đã đc kim chng qua công tác c phn hóa

các công ty nhà n
c nh Vinamilk, Vifon đã mang li li nhun gp nhiu ln so
vi d tính ha hn s có s phát trin bùng n trong tng lai gn. M đu cho
dòng phát trin này có l là Phòng Thng mi và Công nghip Vit Nam (VCCI).
Trang web đu giá có quy mô đu tiên ca Vit Nam đã đc VCCI cho ra mt
đu nm 2003. Tuy nhiên, hình thc thng mi này vn s mang nhiu tính
truyn thng khi vic đu giá hoàn tt, khách hàng và ch hàng s l
i phi gp g
trc tip đ đàm phán và tin hành các th tc thanh toán truyn thng.




22
Chng 3. Kho sát mt s sàn đu giá đin t hin hành

3.1 Priceline.com
c thành lp vào nm 1998, Priceline.com là mt trang web đu giá ngc đc
nhiu ngi bit đn. n vi Priceline ngi mua có th chn món hàng mun
mua và ra giá mình có th tr. Hàng hóa và dch v đc bán hay cho thuê  đây
bao gm vé máy bay, phòng khách sn, xe hi, các chuyn ngh mát. Priceline.com
ch cung cp mt dng đu giá đó là đu giá kín và giá cao nht. Xét vi dch v
đt phòng, đu tiên khách hàng s cung cp các thông tin v phòng mình cn nh
v
trí, loi phòng, tiêu chun khách sn …và đa ra giá ti đa mình có th tr. Sau
đó h s phi cung cp các thông tin v th tín dng theo mu. Priceline.com s
tin hành tìm kim trong c s d liu sn có ca mình nhng phòng thích hp có
giá thp hn giá khách hàng đa ra. Khi đã tìm đc phòng phù hp vi yêu cu
th tín dng ca khách hàng s b tính tin vi các khon nh giá phòng, thu…
Priceline.com đôi khi chp nh

n giá thp hn giá thp nht có sn nhm tng
cng và thu hút khách hàng. Vi mô hình này ngi bán không có c hi đ đt
giá nhiu ln cho món hàng mình mun. Hn na, ngi mua không đi thoi trc
tip vi ngi bán do vy không có giao dch gia ngi mua và ngi bán.


Hình 3.1 – Hot đng ca Priceline.com.




23
3.2 UBid.Com
UBid.com đc thành lp nm 1997 và nhanh chóng ni lên nh mt tên tui ln
ca nn thng mi đin t th gii. Ngày nay uBid.com là mt th trng giao
dch cung cp hàng hóa ca các nhà sn xut hàng đu nh các thit b đin t gia
dng, máy tính, thit b vn phòng, âm nhc, du lch … vi giá s.
UBid.com ch yu thc hin mô hình đu giá thun vi giá đa ra tng dn, hàng
hóa có th là mt loi đn l hay mt nhóm các mt hàng. Bên cnh đó, uBid.com
cng cung cp dch v “uBuy It” cho phép ngi mua có th mua trc tip hàng
hóa mà không qua đu giá. UBid.com cn c vào vic có đa ra giá khi đim cho
món hàng hay không mà chia làm hai loi đu giá: đu giá vi giá khi đim và
không có giá khi đim. Xét quy trình thuê phòng trên Ubid đc thc hin nh
sau: t danh sách các khách sn và khu ngh mát, ngi mua có th duy
t và tìm
đ thc hin đu giá trong khong thi gian 30 ngày hay trong khong t 30 đn
60 ngày thm chí hn 60 ngày. Ngoài ra, ngi mua cng có th tìm phòng khách
sn bng cách s dng chc nng tìm nhanh, thu hp dn kt qu tìm kim, ví d
ngi mua mun thuê mt phòng  London (Hình 3.2). Sau khi chn khách sn,
ngi mua có th bt đu đt giá.  chng thc giá đa ra, ngi mua phi đng

kí vi uBid, h phi cung c
p thông tin cá nhân, thông tin th tín dng và thông tin
v đa ch gi hóa đn khi ln đu tiên vào uBid.com. Nu giá ngi mua đa ra là
thành giá chin thng, h phi đm bo rng bt kì phng thc thanh toán nào
đc chn bi h khi đt giá s đc tin hành đy đ và ngay lp tc chi tr cho
các phòng khách sn mà h đt (Hình 3.3).