Đề bài: Phân tích tâm trạng của Kiều trong đoạn trích Kiều ở Lầu Ngưng
Bích
BÀI LÀM
Truyện Kiều là tác phẩm tiêu biểu nhất của Nguyễn Du cũng là tác phẩm tiêu
biểu nhất của thể loại truyện Nôm trong văn học trung đại Việt Nam. Viết
Truyện Kiều, Nguyễn Du có dựa vào cốt truyện Kim Vân Kiều truyện của
Thanh Tâm Tài Nhân bên Trung Quốc. Tác phẩm có giá trị lớn về mặt nội
dung cũng như nghệ thuật.
Đoạn trích nằm ồ phần thứ hai: Gia biến và lưu lạc. Sau khi biết mình bị lừa
vào chốn lầu xanh, Kiều uất ức định tự vẫn. Tú Bà vờ hứa chờ Kiều bình phục
sẽ gả chồng cho nàng vào nơi tử tế, rồi đưa Kiều ra giam lỏng ở lầu Ngưng
Bích, đợi thực hiện âm mưu mới tàn bạo hơn, đê tiện hơn.
Đoạn thơ cho thấy cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và tấm lòng thuỷ chung, hiếu thảo
của Thuý Kiều.
Khung cảnh chung ở lầu Ngưng Bích: khơng gian, thời gian mênh mơng,
hoang vắng:
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Chỉ với mười bốn chữ mà chữ nào cũng gợi lên thời gian, không gian mênh
mông, hoang vắng. Cảnh non xa, trăng gần gợi hình ảnh lầu Ngưng Bích chơ
vơ, cao ngất nghễu giữa mênh mang sơng nước. Từ lầu Ngưng Bích nhìn ra chỉ
thấy những dãy núi mờ xa, những cồn cát bụi bay mù mịt. Kiều sống cơ đơn,
tội nghiệp
Kiều sỐng một mình giữa cái lầu trơ trọi, giữa thời gian, không gian mênh
mông hoang vắng. Cái lầu trơ trọi đã giam một thân phận trơ trọi, khơng một
bóng người, khơng sự giao lưu giữa người với người.
Cụm từ mây sớm đèn khuya gợi thời gian tuần hồn khép kín. Thời gian cũng
như khơng gian giam hãm con người. Ở đó, sớm, Thuý Kiều làm bạn với mây
trời, đêm, nàng làm bạn với ngọn đèn. Dù sớm hay đêm nàng vẫn chỉ thui thủi
một mình.
Thật thương cho nàng Kiều. Mới hôm nào Kiều cùng hai em đi du xuân trong
tiết Thanh minh mà bây giờ nàng phải sống cơ đơn, buồn tủi ở lầu Ngưng Bích.
Khi ở lầu Ngưng Bích, Kiều nhớ Kim Trọng trước, nhớ cha mẹ sau. Điều đó
hồn tồn phù hợp với lơ-gíc tâm trạng. Kiều đã bị Mã Giám Sinh làm nhục và
đang bị ép tiếp khách làng chơi nên Kiều nhớ tới Kim Trọng với một nỗi nhớ
thương day dứt:
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Nhớ Kim Trọng là nhớ đến tình yêu nôn bao giờ Kiều cũng nhớ lời thề đôi lứa.
Nàng đã cùng Kim Trọng thề nguyền dưới ánh trăng. Giờ đây nàng tưởng
tượng, ở nơi xa Kim Trọng cũng đang hướng về mình, đang chờ mong tin tức
của mình. Nàng nhớ về Kim Trọng với tâm trạng đau đớn xót xa. Bởi vì, tình
yêu son sắt, trắng trong mà nàng thề trao tặng, gắn bó trọn đời với chàng đã bị
lũ buôn bán người dập vùi hoen ố. Nàng đã hứa hẹn nhưng rồi vì hồn cảnh gia
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
đình nàng đã bán mình chuộc cha, cứu em. Nàng đau đớn cịn bởi lẽ vết nhơ
bẩn bọn bn người gây ra làm sao có thể gột rửa cho sạch mà mong xứng
đáng với chàng. Kiều không chỉ đau đớn mà cịn day dứt, tự hổ thẹn vì đã phụ
tình yêu, niềm tin, lòng mong mỏi, sự gửi gắm của Kim Trọng. Những chi tiết
miêu tả nỗi dày vò, đau đớn đến xót xa của Kiều đã giúp ta hiểu được tấm lịng
nàng. Một số từ ngữ tưởng, trơng, chờ, bơ vơ, gột rửa, phai,… đã liên kết thành
một hệ thống ngôn ngữ độc thoại biểu đạt nội tâm nhân vật trữ tình. Kiều nhớ
người u khơn ngi, xót xa cho mối tình trong sáng, sâu nặng lời thề mà bị
tan vỡ.
Nghĩ đến cha mẹ, Kiều thương và xót. Nàng thương cha mẹ khi sáng khi chiều
tựa cửa ngóng tin con, trơng mong sự đỡ đần. Nàng xót xa lúc cha mẹ tuổi già
sức yếu mà không được chăm nom. Nàng cịn lo lắng khơng biết bây giờ ai
đang chăm sóc cho song thân:
Xót người tựa cửa hơm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Thành ngữ quạt nồng ấp lạnh, điển cố sân Lai, gốc tử đều nói lên tâm trạng nhớ
thương, tấm lòng hiếu thảo của Kiều. Nàng tưởng tượng nơi quê nhà tất cả đã
đổi thay mà đổi thay lớn nhất là gốc tử đã vừa người ôm, nghĩa là cha mẹ ngày
một thêm già yếu. Cụm từ cách mấy nắng mưa vừa nói được thời gian cách xa
bao mùa mưa nắng, vừa nói lên được sức mạnh tàn phá của tự nhiên, của nắng
mưa đối với cảnh vật và con người. Nhớ về cha mẹ, Kiều ln ân hận vì nàng
cho rằng, mình đã phụ cơng sinh thành, phụ công nuôi dưỡng của cha mẹ.
Chỉ bằng tám câu thơ mà Nguyễn Du đã miêu tả thật trọn vẹn nỗi nhớ của
Thuý Kiều về Kim Trọng, về cha mẹ, người đã sinh thành và ni dưỡng mình
khơn lớn. Nỗi nhớ thật sâu lắng và da diết.
Cảnh lầu Ngưng Bích được nhìn qua tâm trạng Kiều: cảnh được quan sát từ xa
đến gần. về màu sắc thì được miêu tả từ màu nhạt đến đậm. về âm thanh, tác
giả lại miêu tả từ tĩnh đến động. Nỗi buồn thì tác giả miêu tả từ nỗi buồn man
mác dần tăng lên nỗi lo âu, kinh sợ. Ngọn gió cuốn mặt duềnh và Ầm ầm tiếng
sóng kêu quanh ghế ngồi là cảnh tượng hãi hùng, như báo trước giông bão của
số phận sẽ nổi lên, xô đẩy, vùi dập cuộc đời Kiều. Và quả thực, ngay sau lúc
này, Kiều đã bị Sở Khanh lừa và dấn thân vào kiếp sống long đong lận đận của
15 năm lưu lạc.
Bằng hai câu hỏi tu từ Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xá’?, Hoa trôi man
mác biết là về đâu, tác giả đã làm nổi bật lên tâm trạng của Thuý Kiều. Đó là
tâm trạng cơ đơn lẻ loi, là tâm trạng lo sợ hãi hùng. Kiều nghĩ đến tương lai mờ
mịt, héo tàn của mình
Như vậy, cũng là tả cảnh nhưng bức tranh cảnh vật ở đây được quan sát qua
tâm trạng của nàng Kiều. Chỉ trong tám câu thơ nhưng điệp ngữ buồn trông
xuất hiện tới bốn lần. Càng buồn thì càng trơng. Càng trơng lại càng buồn vì ở
lầu Ngưng Bích Kiều sơng cơ độc, lẻ loi. Cửa bể mênh mông lúc ngày tàn càng
làm tăng nỗi buồn đau của kiếp người lưu lạc. Cảnh cửa bể chiều hôm với cánh
buồm thấp thoáng xa xa càng làm cho Kiều suy nghĩ đến thân phận bơ vơ của
mình nơi đất khách quê người.
Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích là một trong những đoạn thơ hay nhất trong
truyện Kiều. Bởi vì, qua đoạn trích, người đọc cảm nhận được tâm trạng cô đơn,
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
buồn tủi, tấm lòng thuỷ chung, hiếu thảo của Thuý Kiều. Đồng thời, qua đoạn
trích, người đọc thấy rõ nghệ thuật khắc hoạ nội tâm nhân vật qua ngôn ngữ
độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
Học đoạn trích, ta cũng thấy được tấm lịng nhân đạo của nhà thơ Nguyễn Du.
Nhà thơ đã xót thương cho một người con gái tài hoa mà bạc mệnh như nàng
Kiều. Đó cũng chính là sự cảm thơng sâu sắc của tác giả dành cho những người
phụ nữ bất hạnh trong xã hội xưa.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí