giai tieng viet 5 vnen bai 19a nguoi cong dan so mot

Giải Tiếng việt lớp 5 VNEN: Bài 19A: Người công dân số
Một
A. Hoạt động cơ bản
1. Quan sát bức tranh minh hoạ chủ điểm Người công dân và trả lời câu
hỏi:

a. Các bạn thiếu nhi đang làm gì để thực hiện quyền của người đội viên?
b. Em nghĩ gì về trách nhiệm và nghĩa vụ của người công dân tương lai?
Đáp án
Quan sát bức ảnh ta thấy:
a, Các bạn thiếu nhi đang thực hiện quyền đội viên của mình, đó là bỏ phiếu tín
nhiệm, bầu chọn những người thực sự đủ khả năng và xứng đáng vào Ban chỉ
huy Đội, Liên đội.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


b. Theo em, mỗi một công dân khi sinh ra và lớn lên đều có quyền và nghĩa vụ
của bản thân. Vì vậy, bên cạnh những quyền lợi vốn có, mỗi chúng ta cần phải
cố gắng thực hiện và làm tốt nghĩa vụ của một người cơng dân. Đó là cùng u
thương, đồn kết đùm bọc lần nhau khơng phân biệt giàu nghèo, khơng phân
biệt giới tính...để cùng nhau bảo vệ và xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh
hơn.
2. Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài sau: (Sgk)
3. Thay nhau đọc từ ngữ và lời giải nghĩa:
4. Cùng luyện đọc
5. Thảo luận, trả lời câu hỏi:


Anh Lê giúp anh Thành việc gì?



Những câu nói nào của anh Thành cho thấy anh luôn nghĩ tới dân tới
nước?

Đáp án
a. Anh Lê đã giúp anh Thành tìm một cơng việc ở Sài Gịn.
b. Tấm lịng của anh Thành ln ln nghĩ tới dân, tới nước thể hiện qua những
câu nói:


Chúng ta là đồng bào, cùng máu mủ da vàng với nhau. Nhưng... anh có
khi nào nghĩ đến đồng bào khơng?



Vì anh với tôi... chúng ta là công dân nước Việt...

=> Trong những câu nói của anh Thành, anh đã ln nhắc nhở anh Lê về hai
tiếng “đồng bào" đầy thiêng liêng và xúc động, về dòng máu Việt Nam chảy
trong mỗi người.
3. Những cặp thoại nào dưới đây cho thấy câu chuyện giữa anh Thành và anh
Lê nhiều lúc không ăn nhập với nhau? Vì sao?

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


a. Lê: Anh Thành! Mọi thứ tôi thu a. Thành: Có lẽ thơi, anh ạ
xếp xong rồi. Sáng mai anh có thể
đến nhận việc rồi đấy

b. Lê: Vậy anh vào Sài Gòn để làm b. Thành: Anh Lê này! Anh học trường Sa-xơ-lu
gì?

Lơ-ba...thì...ờ... anh là người nước nào?

c. Anh hỏi lạ thật. Anh người nước c. Thành: Đúng. Chúng ta là đồng bào, cùng máu
nào thì tơi là người nước ấy

đỏ da vàng với nhau

d. Lê: ...Nhưng tôi chưa hiểu vì sao d. Thành: Anh Lê ạ! Vì đèn dầu ta không sáng
anh thay đổi ý kiến, không định xin bằng đèn Hoa Kì [...] Hơm qua, tơi đi xem chớp
việc làm ở Sài Gịn này nữa

bóng thấy ngọn đèn điện mới thật là sáng nhất.

Đáp án
Những cặp thoại cho thấy câu chuyện anh Thành và anh Lê không ăn
nhập với nhau là: b, d
b. Lê: Vậy anh vào Sài Gịn để làm gì?
b. Anh Lê này! Anh học trường Sa-xơ-lu Lơ-ba...thì...ờ... anh là người nước
nào?
Và:
d. Lê: ...Nhưng tơi chưa hiểu vì sao anh thay đổi ý kiến, khơng định xin việc
làm ở Sài Gòn này nữa
d. Thành: Anh Lê ạ! Vì đèn dầu ta khơng sáng bằng đèn Hoa Kì [...] Hơm qua,
tơi đi xem chớp bóng thấy ngọn đèn điện mới thật là sáng nhất.
Sở dĩ câu chuyện có đơi lúc khơng ăn nhập vì anh Thành và anh Lê mỗi
người đang có những suy nghĩa riêng của mình:


Anh Lê đang nghĩ đến cơng ăn việc làm, đến miếng cơm manh áo hàng
ngày cho bạn.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


Anh Thành đang mải nghĩ đến việc cứu nước, cứu dân.



6. Đọc phân vai
7. Tìm hiểu câu ghép:
1. Đọc đoạn văn dưới đây:
(1) Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ cũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con
chó to. (2) Hễ con chó đi chậm, con khỉ cấu hai tai chó giật giật. (3) Con chó
chạy sải thì khỉ gị lưng như người phi ngựa. (4) Chó chạy thong thả, khỉ buông
thõng hai tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc.
2. Xếp các câu trong đoạn trên vào nhóm thích hợp và ghi vào bảng nhóm:
a. Câu do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành.
b. Câu do nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành.
3. Có thế tách hai cụm chủ ngừ - vị ngữ trong các câu ở nhóm b) thành hai câu
khơng? Vì sao?
Đáp án
2. Xếp các câu vào nhóm thích hợp:
a. Câu do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành:
(1) Mỗi lần dời nhà đi, bao giờ con khỉ cũng nhảy phóc lên ngồi trên lưng con
chó to
CN

VN

b. Câu do nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành.
(2) Hễ con chó đi chậm, con khỉ cấu hai tai chó giật giật.
CN

VN

CN

VN

(3) Con chó chạy sải thì khỉ gị lưng như người phi ngựa.
CN

VN

CN

VN

(4) Chó chạy thong thả, khỉ bng thõng hai tay, ngồi ngúc nga ngúc ngắc.
CN

VN

CN

VN

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


3. Chúng ta không thể tách hai cụm chủ ngữ - vị ngữ trong các câu ở nhóm b)
thành hai câu. Các vế câu của mỗi cụm diễn tả những ý có quan hệ chặt chẽ,
gắn kết với nhau về nghĩa.
B. Hoạt động thực hành
1. a. Đọc đoạn văn sau:
(1) Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. (2) Trời xanh thẳm, biển
cũng xanh thẳm, như dâng cao lên, chắc nịch. (3)Trời rải mây trắng nhạt, biển
mơ màng dịu hơi sương. (4) Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. (5)
Trời ầm ầm dơng gió, biển đục ngầu, giận dữ...(6) Biển nhiều khi rất đẹp, ai
cũng thấy như thế. (7) Nhưng vẻ đẹp của biển, vẻ đẹp kì diệu mn màu mn
sắc ấy phần rất lớn là do mây, trời và ánh sáng tạo nên.
b. Tìm câu ghép trong đoạn văn và viết vào bảng nhóm theo mẫu?
c. Có thê tách mỗi vế trong câu ghép vừa tìm được thành một câu đơn khơng?
Vì sao?
Đáp án
b. Những câu ghép trong đoạn văn trên là:
Câu ghép Vế câu thứ nhất

Vế câu thứ hai

Câu 2

Trời xanh thẳm

biển cũng xanh thẳm, như dâng cao lên, chắc nịch.

Câu 3

Trời rải mây trắng nhạt biển mơ màng dịu hơi sương

Câu 4

Trời âm u mây mưa

biển xám xịt, nặng nề

Câu 5

Trời ầm ầm dơng gió

biển đục ngầu, giận dữ...

Câu 6

Biển nhiều khi rất đẹp

ai cũng thấy như thế

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


c. Không thể tách mỗi vế trong câu ghép vừa tìm được thành một câu đơn. Mỗi
vế câu thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của vế khác.
2. Thêm một vế câu vào chỗ trống để tạo thành câu ghép rồi viết vào vở
a. Mùa xuân đã về,.................
b. Mặt trời mọc, ...................
c. Trong truyện cố tích Cây khế, người em chăm chỉ, hiền lành,

cịn ...................
d. Vì trời mưa to nên ................
Đáp án
a. Mùa xuân đã về, cây cối đâm chồi nảy lộc
b. Mặt trời mọc, những đoàn thuyền đánh cá trở về sau một đêm ra khơi
c. Trong truyện cố tích Cây khế, người em chăm chỉ, hiền lành, cịn người anh
vừa tham lam, ích kỉ.
d. Vì trời mưa to nên đường trơn như mỡ đổ.
3. Nghe thầy cô đọc và viết vào vở "Nhà yêu nước Nguyễn Trung Trực".
4. Chọn chữ thích hợp đế điền vào chỗ trống trong phiêu học tập, biết
rằng:
(1) Chữ r, d hoặc gi
(2) Chữ o hoặc ô (thêm dấu thanh thích hợp)
Tháng giêng của bé
Đồng làng vương chút heo may
Mầm cây tỉnh (1) ...ấc, vườn đầy tiếng chim
Hạt mưa mải miết (2) tr...n tìm
Cây đào trước cửa lim (1)....im mắt cười
Quất (2) g....m từng hạt nắng (1)....ơi

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


Làm thành quả — những mặt trời vàng mơ
Tháng (1)...êng đến tự bao giờ?
Đất trời viết tiếp bài thơ (2) ng...t ngào.
(Theo ĐỖ QUANG HUỲNH)
Đáp án
Tháng giêng của bé
Đồng làng vương chút heo may

Mầm cây tỉnh giấc, vườn đầy tiếng chim
Hạt mưa mải miết trốn tìm
Cây đào trước cửa lim dim mắt cười
Quất gom từng hạt nắng rơi
Làm thành quả — những mặt trời vàng mơ
Tháng giêng đến tự bao giờ?
Đất trời viết tiếp bài thơ ngọt ngào.
(Theo ĐỖ QUANG HUỲNH)
5. Chọn bài a hoặc b (trang 8, 9 sgk)
a. Tìm tiếng bắt đầu bằng r, d hay gi thích hợp mỗi ơ trơng. Ghi lại các từ có
tiếng tìm được vào vở.
b. Tìm vần chứa o hoặc ơ thích hợp với mỗi ô trống. Ghi lại các từ tạo được và
lời giải câu đố vào vở.
Đáp án
a.
Làm việc cho cả ba thời
Có một con ve thây bác nơng dân nọ làm việc miệt mài, từ sáng đến tối chẳng
lúc nào nghỉ ngơi, liền tò mò hỏi:

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


- Bác làm việc quần quật như thế để làm gì?
Bác nơng dân đáp:
- Tơi làm cho cả ba thời nên không thể ngừng tay.
Ve nghĩ mãi không ra, lại hỏi:
- Thế nào là làm việc cho cả ba thời?
Bác nông dân ôn tồn giảng giải:
- Trước hết, tôi phải làm việc để ni thân. Đó là làm việc cho hiện tại. Nhà tơi
cịn bố mẹ già. Làm việc để phụng dưỡng bố mẹ là làm vì q khứ. Cịn làm để

nuôi con là dành dụm cho tương lai. Sau này tôi già, các con tôi lại nuôi tôi
như bây giờ tôi đang phụng dưỡng cha mẹ.
(Truyện vui dân gian thế giới)
b.
Hoa gì đơm lửa rực hồng
Lớn lên hạt ngọc đầy trong bị vàng?
=> Đáp án: hoa lựu
Hoa nở trên mặt nước
Lại mang hạt trong mình
Hương bay qua hồ rộng
Lá đội đầu mướt xanh.
=> Đáp án: cây hoa sen
C. Hoạt động ứng dụng
Cùng người thân tìm thêm một mẩu chuyện Bác Hồ?
Truyện: Chiếc áo ấm
Một đêm mùa đông năm 1951, gió bấc tràn về mang theo những hạt mưa lâm
thâm làm cho khí trời càng thêm lạnh giá. Thung lũng bản Ty co mình lại trong
n giấc, trừ một ngơi nhà sàn nhỏ còn phát ra ánh sáng. Ở đây, Bác vẫn thức,
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


vẫn làm việc khuya như bao đêm bình thường khác. Bỗng cánh cửa nhà sàn hé
mở, bóng Bác hiện ra. Bác bước xuống cầu thang, đi thẳng về phía gốc cây,
chỗ tôi đang đứng gác.
- Chú làm nhiệm vụ ở đây có phải khơng?
- Thưa Bác, vâng ạ!
- Chú khơng có áo mưa?
Tơi ngập ngừng nhưng mạnh dạn đáp:
- Dạ thưa Bác, cháu khơng có ạ!
Bác nhìn tơi từ đầu đến chân ái ngại:

- Gác đêm, có áo mưa, khơng ướt, đỡ lạnh hơn...
Sau đó, Bác từ từ đi vào nhà, dáng suy nghĩ...
Một tuần sau, anh Bảy cùng mấy người nữa đem đến cho chúng tôi 12 chiếc áo
dạ dài chiến lợi phẩm. Anh nói:
- Bác bảo phải cố gắng tìm áo mưa cho anh em. Hơm nay có mấy chiếc áo này,
chúng tôi mang lại cho các đồng chí. Được một chiếc áo như thế này là một
điều q, nhưng đối với chúng tơi cịn q giá và hạnh phúc hơn khi Bác trực
tiếp chăm lo, săn sóc với cả tấm lòng yêu thương của một người cha.
Sáng hôm sau, tôi mặc chiếc áo mới nhận được đến gác nơi Bác làm việc. Thấy
tôi, Bác cười và khen:
- Hơm nay chú có áo mới rồi.- Dạ thưa Bác, đây là áo anh Bảy đem đến cho
tiểu đội chúng cháu mỗi người một chiếc ạ.
Nghe tôi thưa lại, Bác rất vui. Bác ân cần dặn dò thêm:
- Trời lạnh, chú cần giữ gìn sức khỏe và cố gắng làm tốt cơng tác.
Dặn dị xong, Bác trở lại ngơi nhà sàn để làm việc. Lịng tơi xiết bao xúc động.
Bác đã dành áo ấm cho chúng tôi trong lúc Bác chỉ mặc một chiếc áo bông
mỏng đã cũ. Đáng lẽ chúng tơi phải chăm lo cho Bác nhiều hơn, cịn Bác, Bác
lại lo nghĩ đến chúng tôi nhiều quá.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


Từ đấy, chúng tơi cũng trân trọng giữ gìn chiếc áo Bác cho như giữ lấy hơi ấm
của Bác. Hơi ấm ấy đã truyền thêm cho chúng tôi sức mạnh trong mỗi chặng
đường công tác.
Tham khảo các tài liệu học môn Tiếng Việt lớp 5:
/>
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí