Dược liệu Phòng kỷ gây ung thư và suy thận pot

Dược liệu Phòng kỷ gây ung thư và
suy thận
kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm thuốc TW cho thấy, hàm lượng acid
aristolochic 1 theo nguyên trạng (mg/g) của 21 mẫu Phòng kỷ đang lưu hành trên
thị trường do Viện Kiểm nghiệm thuốc TW và Bộ môn Y dược học cổ truyền –
ĐH Y Hà Nội phối hợp lấy, dao động từ 0,001 – 1,363 mg/g. Cũng theo ông Trịnh
Văn Lẩu, acid aristolochic gồm hai loại acid aristolochic 1 và acid aristolochic 2,
đều là những tác nhân có độc tính cao, trong đó acid aristolochic 1 có độc tính cao
hơn. Các chất này có bằng chứng có nguy cơ cao gây ung thư hoặc làm suy thận
và đã được tìm thấy trong một số cây thuộc chi Aristolochia và Asarum thuộc họ
Mộc hương.
Trao đổi với PV báo Sức khỏe & Đời sống sáng ngày 4/10, PGS.TS. Nguyễn
Đăng Hòa- Giám đốc Trung tâm quốc gia về thông tin thuốc và theo dõi phản ứng
có hại của thuốc cho hay, quan điểm hạn chế việc buôn bán, sử dụng thậm chí cấm
lưu hành các dược liệu và các chế phẩm chứa acid aristolochic đã được thống nhất
trong nhiều quyết định của cơ quan quản lý dược phẩm có uy tín trên thế giới.
Điển hình như Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã có cảnh
báo người tiêu dùng không sử dụng các dược liệu và sản phẩm có các dược liệu
chứa các acid aristolochic. Theo Dược điển Việt Nam 4, xuất bản năm 2009 vị
thuốc phòng kỷ có tác dụng lợi tiểu tiện, chống phù do thận, chống viêm giảm đau
các bệnh phong tê thấp… và vị thuốc này được phép sử dụng trong một số loại
thuốc y dược cổ truyền cũng như các thang thuốc bắc. Tuy nhiên, ông Hòa cũng
nhấn mạnh: nếu vô tình trong thuốc mà người bệnh sử dụng có vị thuốc phòng kỷ
có chứa acid aristolochic mà không hay biết thì sẽ vô cùng nguy hại đến sức khỏe,
mà điển hình là bằng chứng có thể gây ung thư hoặc suy thận.
Tạm ngưng sử dụng và nhập vào BV
Trong công văn gửi Vụ Y dược cổ truyền – Bộ Y tế, Viện Kiểm nghiệm thuốc TW
đã chỉ rõ, những dược liệu thuộc các chi Arsotolochia thuộc họ Mộc hương
Aristolochiaceae bị nghi ngờ có chứa acid aristolochic gồm: Một số dược liệu
mang tên Phòng kỷ như: Quảng Phòng kỷ, Hán Trung phòng kỷ; Rễ gió; Mộc
hương nam; Một số vị thuốc mang tên Mộc thông như cây Mộc thông mã đậu linh

hay Mộc thông. Đối với một số dược liệu chi Asarum cũng thuộc họ Mộc hương
Aristolochiaceae có nghi ngờ chứa acid aristolochic là các dược liệu mang tên Tế
Tân (toàn cây phơi hay sấy khô của một số cây thuộc chi Asarum).
Để ngăn chặn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người bệnh, trong hai công văn
khẩn của Bộ Y tế gửi các đơn vị nói trên, Bộ Y tế đã yêu cầu Sở Y tế các tỉnh,
thành phố chỉ đạo ngay các cơ sở KCB bằng YHCT trên địa bàn tạm ngừng việc
sử dụng các dược liệu mang tên Phòng kỷ; Kiểm tra các cơ sở kinh doanh, sử dụng
dược liệu trên thị trường và các cơ sở KCB bằng YHCT, tiến hành lấy mẫu, niêm
phong toàn bộ các dược liệu mang tên Phòng kỷ như: Quảng Phòng kỷ, Hán Trung
phòng kỷ; Rễ gió; Mộc hương nam; Một số vị thuốc mang tên Mộc thông như cây
Mộc thông mã đậu linh hay Mộc thông và các dược liệu chi Asarum cũng thuộc họ
Mộc hương Aristolochiaceae trên địa bàn. Chỉ đạo các Trung tâm kiểm nghiệm
Dược- Mỹ phẩm tiến hành kiểm nghiệm các acid aristolochic trong các mẫu dược
liệu kể trên. Nếu phát hiện được acid aristolochic trong các mẫu cần tổ chức tiêu
hủy toàn bộ số mẫu đã niêm phong theo quy định. Đối với các BV YHCT, Bộ Y tế
đã yêu cầu tạm ngưng sử dụng và nhập vào BV các dược liệu nói trên, lấy mẫu và
niêm phong các dược liệu còn lại để gửi kiểm nghiệm acid aristolochic.
Theo Dược điển Việt Nam IV, xuất bản năm 2009, dược liệu Phòng kỷ bắc- Phấn
Phòng kỷ (Radix Stephania tetrandra), họ Tiết dê (Menisipermaceace) không chứa
acid aristolochic và được phép sử dụng. Do đó, Bộ Y tế yêu cầu các viện kiểm
nghiệm, trung tâm kiểm nghiệm cũng như các cơ sở KCB cần phải tăng cường
công tác kiểm tra để tránh nhầm lẫn dược liệu Phòng kỷ bắc- Phấn Phòng kỷ
(Radix Stephania tetrandra), họ Tiết dê (Menisipermaceae) với các dược liệu
Phòng kỷ có chứa acid aristolochic nói trên; Đồng thời phải tiến hành xác định
đúng dược liệu thật mới được nhập và sử dụng