Binh luan cau tuc ngu co lam thi moi co an khong dung ai de mang phan den cho

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Bình luận câu tục ngữ
“Có làm thì mới có ăn, khơng dưng ai dễ mang phần
đến cho”
Dàn ý Bình luận câu tục ngữ “Có làm thì mới có ăn, khơng
dưng ai dễ mang phần đến cho”
1. Mở bài
Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: câu tục ngữ “Có làm thì mới có ăn, khơng dưng ai
dễ mang phần đến cho”.
Lưu ý: Học sinh tự lựa chọn cách dẫn trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào khả
năng của mình.
2. Thân bài
a. Giải thích
Câu nói mang ý nghĩa khuyên nhủ con người hãy tích cực lao động, làm việc chăm
chỉ để thực hiện những ước mơ, mục tiêu mà bản thân mình đề ra. Có lao động,
con người ta mới có niềm vui, thúc đẩy sự sáng tạo và có của cải, vật chất để ni
sống bản thân → đề cao vai trò, tầm quan trọng của lao động.
b. Phân tích
Con người khơng thể sống mà cứ ngồi im một chỗ và khơng làm gì. Chỉ khi chúng
ta làm việc, lao động mới tạo ra tiền của phục vụ đời sống và những nhu cầu của
bản thân.
Lao động còn giúp cho xã hội này phát triển hơn, hiện đại hơn và đời sống của con
người trở nên dễ dàng và nhàn hạ hơn.
Khi lao động, con người sẽ rút ra được những bài học cho riêng bản thân mình từ
đó sẽ có sự sáng tạo, tư duy mới mẻ hơn, mở mang tầm hiểu biết.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Việc tích cực lao động sẽ tạo ra thành quả riêng cho mỗi con người đồng thời cũng
là thước đo đánh giá con người vơ cùng chính xác.
c. Chứng minh
Học sinh tự lấy dẫn chứng về tấm gương chăm chỉ lao động để minh họa cho bài
làm văn của mình.
Lưu ý: dẫn chứng phải nổi bật, tiêu biểu và xác thực, được nhiều người biết đến.
d. Phản đề
Trong xã hội vẫn còn những người lười biếng, chỉ biết dựa dẫm, ỷ lại vào người
khác mà khơng tích cực lao động, hoặc có những người quá an phận với cơng việc
của mình mà khơng biết phấn đấu vươn lên,… những người này đáng bị chỉ trích,
phê phán.
3. Kết bài
Khái quát lại vấn đề nghị luận: câu tục ngữ “Có làm thì mới có ăn, khơng dưng ai
dễ mang phần đến cho”, đồng thời rút ra bài học, liên hệ đến bản thân mình.

Bình luận câu tục ngữ “Có làm thì mới có ăn, khơng dưng ai
dễ mang phần đến cho” mẫu 1
Cuộc sống ln địi hỏi con người phải cố gắng, nỗ lực vươn lên để khẳng định giá
trị của bản thân. Con người luôn luôn được đào tạo tính tự lập, kiên cường, ý chí.
Mọi thứ chúng ta có được phải trả giá bằng mồ hơi, xương máu, bằng trí tuệ và sức
lực của chúng ta thì mới có ý nghĩa và mang lại hạnh phúc cho ta. Chính vì vậy,
trong kho tàng ca dao, tục ngữ của nước ta có câu nói “Có làm thì mới có ăn,
khơng dưng ai dễ đem phần đến cho”
Câu nói này muốn nhắc nhở khuyên nhủ con người ta phải biết lao động chân
chính, để tạo ra của cải vật chất cho mình. Có như vậy cái bạn làm ra mới có ý
nghĩa và lâu bền. Cịn nếu như bạn không lao động chỉ nhăm nhăm chờ người khác
mang quà, tới biếu mình thì chắc chắn là khơng bao giờ có chuyện đó. Nếu như
bạn khơng làm gì có lợi cho họ. Khơng có động thái “Có qua có lại mới toại lòng
nhau”

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Trong xã hội phong kiến xưa kia, phần lớn của cải do người dân lao động làm ra
rơi vào tay giai cấp bóc lột. Bọn chúng sống xa hoa, phè phỡn trên mồ hôi nước
mắt dân nghèo. Thằng còng làm cho thằng ngay ăn, Ngồi mát ăn bát vàng là những
sự thực phũ phàng diễn ra hằng ngày. Bởi thế, ông cha ta đã thể hiện rõ ràng quan
điểm của mình về lao động và hưởng thụ; qua đó phản ánh mơ ước, khát khao có
được sự cơng bằng, hợp lí trong xã hội: “Có làm thì mới có ăn. Khơng dưng ai dễ
đem phần đến cho”
Câu nói trên đúc kết cho con người một nguyên tắc sống chân thành, mộc mạc,
giản dị dạy con người phải biết quý trọng lao động, trân trọng những thành quả do
cơng sức lao động của mình làm ra. Cuộc sống con người muốn tồn tại lâu dài,
muốn tự mình hiên ngang, thẳng thắn đi trên con đường của mình được mọi người
u q, kính nể, thì cần phải biết lao động, lao động về thể xác hay trí óc thì đều
là những lao động chân chính. Việc chúng ta tạo ra những vật chất, tiền tài từ sức
lao động của mình giúp cho chúng ta khẳng định được vị thế, giá trị của bản thân
trong cộng đồng, trong xã hội.
Có làm thì mới có ăn
Khơng dưng ai dễ mang phần tới cho
Cịn những con người khơng biết lao động, khơng yêu quý việc lao động chỉ muốn
ngồi mát ăn bát vàng, trông chờ người khác mang sẵn của cải vật chất tới cho mình,
thì sớm muộn cũng phải trả giá đắt. Bởi trong cuộc sống nếu chúng ta không làm
lợi cho họ, thì khơng có lý do gì họ lại mang lại lợi ích cho ta. Nhưng khi chúng ta
làm lợi cho một người nào đó để nhận sự biếu xén của họ, thì vơ tình chung chúng
ta đang làm sai tới lợi ích của đơng đảo mọi người. Việc làm sai trái này sẽ có ngày
nào đó bị phanh phui ra ánh sáng, khiến cho chúng ta phải khốn đốn. Nhẹ thì cảnh
cáo, kỷ luật, nặng thì tù tội, vướng vòng lao lý sinh tử…

Trong xã hội hiện đại của chúng ta ngày nay, bên cạnh những người biết quý trọng
lao động, có ý thức lao động để tự lập, tự cường thì cũng có nhiều người đang sống
như một cây tầm gửi, sống bám vào xã hội, mong chờ sự giúp đỡ bố thí tình
thương của xã hội như: hot girl Bella đang rất thu hút mọi người ở trên mạng xã
hội hiện nay.
Cô gái này chỉ sinh năm 1988 cịn rất trẻ sức khỏe bình thường, nhưng lại muốn có
cuộc sống ăn ngon, mặc đẹp mà khơng phải lao động. Cô gái này thường xa vào
nhà hàng, khách sạn, đi xe taxi mà không chịu trả tiền, rồi khi mọi người mắng mỏ
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

cơ thì cơ gái này lại kêu rằng mình đang có bầu cần phải được chăm sóc nhằm kêu
gọi tình thương của xã hội.
Tất nhiên trong xã hội ta nhiều người có lịng hảo tâm và sẵn sàng giúp đỡ cơ gái
này. Nhưng dường như lịng tham của cô gái này quá lớn. Cô ta ngày càng địi hỏi
nhiều hơn và ln ln muốn người khác cung phụng mình mà khơng bao giờ nghĩ
mình làm gì cho họ, gây phẫn nộ trong dư luận xã hội.
Những người có tư tưởng sống như cơ gái Bella này thật đáng chê trách và đáng
xấu hổ. Nên loại bỏ những con người này ra khỏi xã hội không nên quá quan tâm
tới họ, để họ lợi dụng lòng tốt của cộng đồng nhằm trục lợi. Nên dạy họ những bài
học để họ hiểu được giá trị của việc lao động ý nghĩa như thế nào.
Câu tục ngữ trên là thái độ sống, quan điểm hoàn toàn đúng đắn của cha ông ta
việc cống hiến, lao động với thành quả hưởng thụ. Có lao động thì mới được
hưởng thụ thành quả. Thông qua câu tục ngữ ông cha ta đã khẳng định một chân lý
tồn tại mãi mãi đó là lao động mới là tiêu chuẩn đo sự thành công, đạo đức, giá trị
của một con người khi sống trong xã hội.
Trong giai đoạn hiện đại, câu tục ngữ này càng có ý nghĩa vơ cùng to lớn. Nó
nhằm giáo dục, khuyên nhủ những vị quan chức, quyền cao chức trọng phải biết

giữ mình trước những túi quà, những tập phong bì, để giữ cho tâm hồn trong sạch,
thanh cao. Bởi “Không dưng ai dễ mang phần đến cho” đằng sau những món q
đắt tiền, những tập phong bì kia đều là những âm mưu khác, nếu vị quan chức kia
nhận đồng nghĩa đã thương lượng, bao che cho điều ác, điều xấu, đã bán rẻ thanh
danh và phẩm hạnh của mình. Rồi sẽ có một ngày anh ta phải trả giá trước pháp
luật và trước toàn thể người dân trong xã hội.

Nghị luận về câu tục ngữ “Có làm thì mới có ăn, khơng dưng
ai dễ mang phần đến cho” mẫu 2
Mở bài: Giới thiệu về câu "Có làm thì mới có ăn, khơng dưng ai dễ đem phần đến
cho”
Từ xưa đến nay dân tộc Việt Nam ln ln có truyền thống yêu lao động, luôn
hăng say trong sản xuất và chiến đấu, chính vì thế, lao động trở thành một thứ
không thể thiếu trong cuộc sống của nhân dân, chính vì vậy mới có câu tục ngữ:
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

“Có làm thì mới có ăn, khơng dưng ai dễ đem phần đến cho”.
Thân bài: Suy nghĩ về câu "Có làm thì mới có ăn, khơng dưng ai dễ đem phần đến
cho”
Câu tục ngữ trên nghĩa đen của nó muốn nói đến những người yêu lao động, phải
làm, phải lao động mới có cái để ăn, chứ không dưng, không ai đem phần đến cho
ăn hết. Và đặc biệt nghĩa bóng của câu nói này là đề cập đến tinh thần hăng say
trong lao động, phải biết yêu lao động, không lao động chúng ta sẽ không thể trở
thành những con người có ích cho xã hội được. Như ngạn ngữ Trung Quốc cũng có
câu “Nhàn cư bất thiện” chính sự hăng say mới tạo nên một con người có ích.
Và phải có lao động mới có cái để ăn, mới tạo ra được của cải vật chất, khơng ai có
thể đem thức ăn, hay vật chất đến cho những người lười lao động. Tinh thần lao

động luôn phải được nâng cao, hăng say trong lao động, cần phải lao động để tạo
nên những giá trị có ích cho cuộc sống, mới tạo thành một con người có ích cho
cuộc sống. Chăm chỉ lao động, chúng ta sẽ có được một cuộc sống sung túc, ln
ấm no, đầy đủ.
Khơng dưng khơng lao động mà có cái để ăn được, không lao động dễ dẫn đến
những suy nghĩ sai lệch, như trong cuộc sống chúng ta đều thấy những con người
lười lao động đều là những con người hư hỏng và là thành phần xấu trong xã hội,
khi họ lười lao động, họ sẽ nghĩ đến việc xấu như ăn cắp, ăn trộm để có được thứ
mà ăn, để tồn tại, lười lao động chỉ nghĩ đến những hành vi xấu trong xã hội,
không tạo nên những điều tốt đẹp được.
Dân tộc ta nói quả khơng sai "Có làm thì mới có ăn” quả là đúng, từ xưa chúng ta
đều thấy những con người chăm chỉ lao động đều là những con người thành cơng,
có điều kiện sống sung túc, chăm chỉ, hăng say trong lao động, họ là những con
người luôn yêu lao động. Lao động sẽ tạo ra vật chất, tạo ra cơm áo gạo tiền cho họ
tồn tại và hơn nữa cho họ giá trị về cuộc sống, về giá trị của đồng tiền, họ sẽ biết
cách sử dụng nó hiệu quả hơn.
Câu tục ngữ này đã để lại cho dân tộc Việt Nam rất nhiều những suy tư sâu sắc về
cuộc sống, nó để lại cho chúng ta những bài học có giá trị hơn về cuộc sống, những
trải nghiệm sâu sắc hơn về cuộc sống này. Chúng ta cần phải ln có tinh thần phê
và và tự phê trong cuộc sống vì chính điều đó để lại cho chúng ta những trải
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nghiệm mới mẻ hơn về cuộc sống, những hiểu biết sâu sắc hơn về giá trị của cuộc
sống này.
Cần phải biết lao động, yêu lao động từ đó chúng ta mới trở thành những con
người có ích cho xã hội, biết lao động chúng ta sẽ hiểu được sự vất vả, những khó
khăn khi kiếm ra được đồng tiền để mưu sinh, sự vất vả đó được đánh giá bằng

những giọt mồ hôi của những người nông dân, hay sự toan tính của những người
lao động bằng đầu óc. Tất cả đều để cho họ những trải nghiệm, đó là những trải
nghiệm riêng, cảm nhận sâu sắc hơn về cuộc sống này, biết sống đúng đắn, chúng
ta sẽ cảm nhận được rất nhiều từ cuộc sống này.
Tuy nhiên như chúng ta đều thấy trong xã hội cũng xuất hiện rất nhiều người lười
lao động, họ chỉ muốn “Ăn không ngồi rồi”, không muốn lao động, những người
nhàn rỗi, khơng có việc gì làm thì thường có những suy nghĩ sai lệch, họ thường
làm những điều trái pháp luật, nghĩ ra để có cái ăn, nhưng khơng chịu làm. Họ sợ
vất vả, không muốn lao động, hầu hết những người lười lao động thì đều trở thành
gánh nặng cho xã hội và cho gia đình của họ.
Câu tục ngữ của chúng ta sẽ vẫn sống mãi với thời gian, luôn nhắc nhở mỗi chúng
ta cần phải biết quý trọng lao động, luôn yêu lao động, quý trọng những giá trị mà
dân tộc đã để lại cho mỗi con người chúng ta. Phải biết làm nên những giá trị sống
to lớn, từ đó chúng ta sẽ thấy cuộc đời có rất nhiều điều đáng suy ngẫm, và đáng
được trân trọng hơn rất nhiều.
Kết bài: Bài văn nêu suy nghĩ về câu ”Có làm thì mới có ăn, khơng dưng ai dễ đem
phần đến cho”
Câu tục ngữ đã để lại cho mỗi chúng ta những bài học, những cảm nghĩ sâu sắc
hơn về lao động, sự chăm chỉ, sẽ giúp chúng ta có được những điều tốt nhất cho
cuộc sống, trở thành những người có ích cho xã hội này. Ln u lao động, cần cù
thì mọi điều tốt đẹp sẽ đến với mỗi chúng ta.

Giải thích và bình luận câu tục ngữ: “Có làm thì mới có
ăn…” mẫu 3
Cũng như hai tiếng học - hành, học - hỏi, hai chữ làm và ăn được nhân dân ta nói
đến trong ca dao, tục ngữ thật sâu sắc, ý vị đậm đà. Đây là câu tục ngữ tiêu biểu
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nhất nêu lên bài học làm người, thể hiện một triết lí nhân sinh tích cực về mối quan
hệ giữa làm và ăn của mỗi người trong xã hội:
‘Có làm thì mới có ăn,
Khơng dưng ai dễ đem phần đến cho’
1. Câu tục ngữ diễn đạt dưới hình thức thơ lục bát. Câu lục mộc mạc, giản dị như
một lời ăn tiếng nói hàng ngày của bà con lao động về một sự thật hiển nhiên ở đời:
‘Có làm thì mới có ăn’. Dân gian đã sử dụng cách nói điều kiện - hệ quả để chỉ ra
một chân lí. "Có làm" là điểu kiện; ‘có ăn’ là hệ quả. Thật là dễ hiểu, vì có làm thì
mới có ăn; muốn có ăn thì phải làm, phải lao động.
Hai tiếng ‘không dưng’ trong câu bát nghĩa là khơng bỗng chốc, khơng tự nhiên, tự
dưng mà có. Chữ ‘phần’ là miếng ăn, là của cải vật chất. ‘Có con mà gả chồng gần
- Nửa đêm đốt đuốc đem phần biếu cha’ (ca dao). Nghĩa câu bát bổ sung cho nghĩa
câu lục, dân gian đã nhắc khẽ người đời nên biết, nên nhớ là không tự dưng, không
bỗng chốc vô cớ mà thiên hạ đem miếng ăn, đem của cải vật chất đến cho khơng
mình.
Tóm lại, câu tục ngữ đã chỉ rõ: Muốn sống, muốn tồn tại, muốn ấm no thì phải lao
động; khơng thể sống ỷ lại thiên hạ.
2. Câu tục ngữ đã khẳng định giá trị to lớn của lao động, ca ngợi sức lao động và
con người lao động. Lao động trước hết để nuôi sống bản thân mình, ni sống gia
đình mình. Lao động cịn để phục vụ đất nước và nhân dân trên vị thế cơng dân. Có
làm có lao động mới sản xuất ra mọi của cải vật chất và sáng tạo ra mọi giá trị tinh
thần để làm cho đất nước ngày thêm giàu đẹp. Lao động là nguồn sống, nguồn ấm
no hạnh phúc cho gia đình và xã hội.
Qua câu tục ngữ, nhân dân ta đã phê phán những kẻ lười biếng, ăn bám, chỉ biết
‘Ăn dày làm mỏng’ ỷ lại ‘Há miệng chờ sung’. ‘Có làm thì mới có ăn’ siêng năng,
chịu khó lao động thì ấm no, có bát ăn bát để. Lười biếng thì đói rét, khổ cực,
chẳng ai cho, chẳng ai thương! Muốn ấm no hạnh phúc và được mọi người tơn
trọng thì phải lao động, cần cù, chịu khó. Đã từ bao đời nay, người nơng dân Việt
Nam đem mồ hôi và công sức bám lấy ruộng đồng, nương rẫy, cuốc bẫm cày sâu,

một nắng hai sương, cày cấy quanh năm mới làm ra được hạt gạo để ni sống
mình, ni sống gia đình mình. Nhờ thế mới có lương thực ni bộ đội đánh giặc,
mới có nhiều gạo để xuất khẩu. Khái niệm làm và ăn rất rộng lớn. Người thợ xây
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nhà, làm cầu đường, trường học, bệnh viện, dệt vải, làm ra mọi vật dụng cho quốc
kế, dân sinh. Thầy thuốc chữa bệnh, săn sóc sức khỏe nhân dân. Giáo viên dạy học,
đào tạo thế hệ trẻ thành người lao động có văn hóa, có kĩ thuật cho đất nước. Lao
động chân tay và lao động trí óc đều vẻ vang. Tất cả đều là nguồn nhân lực để nuôi
sống xã hội, để xây dựng đất nước ngày một thêm văn minh, giàu đẹp. ‘Có làm thì
mới có ăn’ từ chân lí ấy ta mới cảm nhận được, lao động là cái đáng quý nhất,
người lao động là người đáng kính nhất trong xã hội.
3. Câu tục ngữ trên chỉ rõ lao động là thước đo giá trị phẩm giá của mỗi người, mỗi
thành viên trong gia đình, mỗi cơng dân trong xã hội. Cần cù siêng năng, kiên nhẫn,
chịu khó, dũng cảm, sáng tạo, v.v... là những đức tính tốt đẹp được hình thành phát
triển trong lao động, làm nên nhân cách công dân. Và cũng vì thế mà các thói xấu,
tệ nạn như lười biếng, ỷ lại, ngại khó ngại khổ, tham lam, thích ăn ngon, mặc dẹp,
xài sang mà chây lười, bóc lột, tham nhũng, xa hồ, lãng phí, v.v... đều bị cộng
đồng chê cười, khinh bỉ, lên án. Dân gian nói thật hay về chuyện làm và ăn ở đời.
Những câu tục ngữ ấy đã trở thành bài học luân lí thấm thía:
- ‘Hay ăn thì lăn vào bếp’.
- ‘Khen nết hay làm, ai khen nết hay ăn’.
- ‘Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ’.
- ‘Có khó mới có miếng ăn,
Khơng dưng ai dễ mang phần đến cho’
4. Câu tục ngữ ‘Có làm thì mới có ăn...’ nêu lên một ngun tắc, một quan niệm
đúng đắn, công bằng, về làm và ăn, về cống hiến và hưởng thụ: có làm thì có

hưởng, làm tốt hưởng nhiều, làm ít, làm dở thì hưởng ít, không làm không hưởng.
Trong xã hội cũ, nhân dân lao động đầu tắt mặt tối quanh năm mà vẫn đói rét, trái
lại, tầng lớp trên khơng làm mà lại sống trong nhung lụa. Đó là nghịch lí, bất cơng:
‘Thằng cịng làm cho thằng ngay ăn’, ‘Kẻ ăn khơng hết người tần không ra.
Lao động thủ công, lao động cơ bắp thật đáng quý. Một giọt mồ hôi, một hạt cơm
vàng. Nhưng lao động kĩ thuật, lao động sáng tạo, tài kinh doanh quản lí mới là
phẩm chất cần có, nên có đối với mọi người sống trong nền kinh tế - xã hội tri thức.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Nếu làm mà khơng tiết kiệm, sống xa hoa lãng phí, cần mà khơng kiệm, thì có thể
nói là chưa hiểu đầy đủ câu tục ngữ ‘Có làm thì mới có ăn...’. Qua câu tục ngữ trên,
nhân dân ta đã đề cao lao động, nêu lên bài học giáo dục tinh thần lao động, nhắc
nhở mọi người yêu lao động, biết sống bằng lao động. Bước vào đời, ai cũng phải
sống bằng lao động, phải biết làm giàu một cách chính đáng bằng vốn liếng của
mình, bằng chất xám và tài năng của mình. Cuộc đời đâu chỉ vì ăn mà làm, mà lao
động? Cịn nhiều ý nghĩa cao quý hơn. Vì sự ấm no hạnh phúc của tồn thể cộng
đồng, vì sự phú cường của đất nước mà người người lao động, nhà nhà lao động.
Làm để ăn để sống; làm còn để hiến dâng và phục vụ. Ơng cha ta cịn nhắc nhở:
‘Miệng ăn núi lở’, vì thế cần kiệm phải là quốc sách.
Học đi đôi với hành, học tập khoa học, kĩ thuật,... phải là niềm say mê của thanh
thiếu nhi. Để có miếng ăn mà phải lấy cái xe bị làm cơng cụ, phải làm kiểu con
trâu đi trước, người cày theo sau thì buồn lắm! Sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước giúp chúng ta hiếu sâu hơn hai chữ làm và ăn trong câu tục ngữ
‘Có làm thì mới có ăn...’ này. Vì thế, học giỏi, lao động giỏi, được sống trong khoa
học và giàu có là chí hướng, là ước vọng của mỗi chúng ta.
--------------------------Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu tại: Tài liệu học tập lớp 9.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188