Soạn bài Viết bài làm văn số 3 Nghị luận văn học

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Soạn bài Viết bài làm văn số 3 - Nghị luận văn học
1. Soạn bài Viết bài làm văn số 3 - Nghị luận văn học mẫu 1

Câu 1:
a. Tính dân tộc trong bài thơ "Việt Bắc" (Tố Hữu) được biểu hiện cụ thể ở
những phương diện nào? Trình bày vắn tắt và nêu dẫn chứng minh họa.
Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
- Tính dân tộc trong thơ.
Thân bài
1. Giới thiệu ngắn gọn về vị trí văn học sử của bài thơ và đặc điểm phong cách
nghệ thuật thơ Tố Hữu: Việt Bắc là 1 đỉnh cao trong sự nghiệp thơ của Tố Hữu.
Bài thơ đã kết tinh được tính dân tộc đậm đà - một trong những đặc điểm nổi
bật của phong cách thơ Tố Hữu.
2. Tính dân tộc trong bài thơ "Việt Bắc" (Tố Hữu) được biểu hiện ở nội dung
và hình thức nghệ thuật.
a. Tính dân tộc biểu hiện trong nội dung
- Đề tài chia tay giàu tính dân tộc: Cuộc chia tay lịch sự của những cán bộ cách
mạng miền xuôi và các đồng bào dân tộc được tác giả ví như đơi bạn tình.
- Chủ đề đậm đà tính dân tộc:
+ Dựng lên bức tranh thiên nhiên, cuộc sống Việt Bắc chân thực, sống động,
nên thơ, gợi cảm (bức tranh tứ bình về thiên nhiên và con người Việt Bắc).
Hiện thực sôi động hào hùng của những cuộc kháng chiến (Những đường Việt
Bắc của ta, dạo miền ngược, ... thêm trường các khu ...).
+ Khẳng định nghĩa tình gắn bó thắm thiên của những con người Việt Bắc, với
nhân dân, với đất nước. Đó là ân tình cách mạng mà chiều sâu là truyền thống
đạo lí thủy chung của dân tộc ... Đây cũng là lẽ sống lớn, tình cảm lớn tập trung
trong thơ của Tố Hữu.

b. Tính dân tộc biểu hiện trong các hình thức nghệ thuật

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

+ Sử dụng thành cơng thể thơ lục bác vừa cổ điển, vừa dân dã, vừa hiện đại
(Mình có nhớ những ngày ... Tân trào hồng thái ...).
+ Vận dụng hiệu quả lời ăn, tiếng nói giản dị của nhân dân trong đời sống và ca
dao (Tiêu biểu đại từ ta - mình).
+ Giọng thơ tâm tình, ngọt ngào, tha thiết (đại từ ta - mình, điệp ngữ mình đi /
mình về, các tiểu đối, hệ thống từ láy: tha thiết, bâng khuâng,... ).
Đánh giá: Việt Bắc thể hiện tính dân tộc đậm đà từ nội dung trữ tình tới nghệ
thuật tữ tình. Vì thế, bài thơ dễ dàng tạo được tiếng nói đồng ý, đồng tình của
người đọc.
Kết bài
- Bạn tự mình nêu cảm nghĩ nhé.
b. Phân tích tâm trạng của tác giả khi nhớ về miền tây Bắc Bộ và những người
đồng đội qua đoạn thơ:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
...
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.
(Quang Dũng, Tây Tiến)
- Giới thiệu tác giả, bài thơ và đoạn thơ phân tích.
- Tâm trạng tác giả gửi gắm trong đoạn thơ là nỗi nhớ núi rừng miền Tây gắn
với những chặng đường hành quân của Tây Tiến, nhớ đồng đội một thời chiến
đấu.

+ Hai câu đầu là nỗi nhớ Sông Mã - nhớ núi rừng miền Tây, nhớ Tây Tiến chơi vơi, da diết, bâng khuâng.
+ Sáu câu tiếp theo: Nhớ núi rừng miền Tây hùng vĩ, mĩ lệ nhưng cũng hết sức
hiểm trở, dữ dội. Hình ảnh người lính vượt đèo dốc "ngàn thước" mệt mỏi
nhưng tâm hồn vẫn bay bổng, lạc quan.
- Nhớ đồng đội trong những cuộc hành quân "dãi dầu", "bỏ quên đời" khi tuổi
đời còn rất trẻ, khốc liệt nhưng cũng hết sức hào hùng.
- Nhớ ân tình ngọt ngào của nhân dân Tây Bắc dành cho người lính.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Cuối cùng đánh giá tình cảm của Quang Dũng đối với Tây Bắc và đoàn quân
Tây Tiến.
Các bạn có thể tham khảo thêm phần soạn Tây Tiến (Quang Dũng).
Câu 2:
a. Vẻ đẹp bi tráng của hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quang
Dũng.
* Giới thiệu Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến; nêu vấn đề bình luận (chất lãng
mạn trong bài thơ).
* Giải thích khái niệm: Lãng mạn là những sự bay bổng, thăng hoa trong cảm
xúc mang tính chủ quan. Lãng mạn tích cực, lãng mạn cách mạng đó là ước
mơ, hướng tới cái chưa có trong thực tế bằng niềm tin tưởng lạc quan; những
rung động về lí tưởng cao đẹp có ở những con người có chí hướng hồi bão,
những bay bổng trong tâm hồn khi tiếp cận với đối tượng gợi cảm …
* Bình luận chất lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến:
- Chất lãng mạn thể hiện ở cảm xúc hướng về những vẻ đẹp khác lạ của cảnh

và người Tây Bắc.
+ Núi rừng miền Tây hùng vĩ, mĩ lệ, dữ dội mà nên thơ.
+ Con người miền Tây với vẻ đẹp đậm màu sắc dân tộc (tình tứ, e ấp trong điệu
khèn, điệu múa, dáng người trên chiếc thuyền độc mộc trơi theo dịng lũ vừa
rắn rỏi, dũng cảm, vừa mềm mại, uyển chuyển, …).
- Chất lãng mạn thể hiện ở bút pháp xây dựng hình ảnh một đồn quân dũng
cảm, kiêu hùng, tự nguyện hi sinh cho đất nước:
+ Lí tưởng cao đẹp.
+ Kiêu dũng, can trường, ngạo nghễ với gian khổ, sẵn sàng xả thân vì đất nước.
+ Tâm hồn mộng mơ, tinh tế.
+ Lạc quan
* Đánh giá vấn đề. Ý nghĩa của chất lãng mạn đối với bài thơ về chiến tranh?
Đối với người lính Tây Tiến.
b. Cảm nhận của anh (chị) về hình tượng thiên nhiên và con người Việt Bắc
trong đoạn thơ sau:
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Ta về, mình có nhớ ta
Ta về, ta nhớ những hoa cùng người.
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình

Rừng thu trăng rọi hịa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.
(Tố Hữu, Việt Bắc)
* Giới thiệu tác giả, bài thơ, đoạn thơ.
* Cảnh và người Việt Bắc rải rác trong toàn bộ bài thơ nhưng kết tinh ở đoạn
thơ này những vẻ đẹp đặc sắc, tinh túy nhất.
- Hai câu đầu đoạn: Khẳng định nỗi nhớ cảnh và người Việt Bắc.
- Tám câu còn lại là những nét ấn tượng nhất về cảnh và người.
+ Thiên nhiên bốn mùa với hình ảnh, âm thanh, sắc màu sống động, rực rỡ
(màu đỏ như lửa của hoa chuối, màu trắng thơ mộng thanh khiết của hoa mơ,
màu vàng rực rỡ, chói chang của rừng phách, tiếng ve ngày hè, vầng trăng thu
thanh bình, yên ả, …)
+ Con người Việt Bắc hiện lên với những phẩm chất đáng trân trọng (tự tin,
khéo léo, cần mẫn, chịu thương chịu khó và giàu nghĩa tình, …)
* Đánh giá vẻ đẹp của cảnh và người Việt Bắc.
Câu 3:
a. Câu thơ "Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn" (Đất nước,
Nguyễn Khoa Điềm) có nét tương đồng với những lời ca dao nào? Phân tích
ngắn gọn ý nghĩa câu thơ này trong sự đối chiếu, so sánh với những bài ca dao
mà anh chị đã liên tưởng.
Những câu hỏi Đất nước có từ khi nào? không được trả lời bằng một thời điểm
cụ thể mà bằng chất liệu dân gian, là phong tục tập quán có từ lâu đời "Đất
nước bắt đầu bằng miếng trầu bây giờ bà ăn" gắn liền với phong tục có từ lâu
đời "Miếng trầu là đầu câu chuyện", cũng với ý nghĩa thế hiện sự gắn bó keo
sơn tình cảm giữa người với người. Câu "cha mẹ thương nhau bằng gừng cay
muối mặn" nêu cao giá trị tinh thần giàu tình cảm, giàu ân nghĩa thuỷ chung:
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Tay nâng dĩa muối chấm gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng qn nhau
Tình cảm lứa đơi, vợ chồng cũng sâu sắc mặn mà như gừng, như muối. Câu ca
dao so sánh thật giản đơn nhưng cũng thật ý nghĩa. Đó chính là sự chia sẻ đắng
cay ngọt bùi, là sự thề nguyền suốt đời gắn bó, thuỷ chung. Đất nước có từ
ngày đó; từ ngày con người Việt Nam có phong tục tập quán, có ân nghĩa thuỷ
chung. Đó chính là văn hố, có văn hố, chúng ta có đất nước.
b. Phân tích vẻ đẹp hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quan
Dũng.
Các bạn nên tập trung vào mấy ý chính sau đây:
- Người lính hiện về trong hồi ức như một biểu tượng xa vời trong thời gian và
không gian (Sông Mã xa rồi, Tây Tiến ơi... Nhớ về rừng núi... Tây Tiến người
đi không hẹn ước, Đường lên thăm thẳm một chia phôi, Ai lên Tây Tiến mùa
xuân ấy...) Nhưng vẫn là hoài niệm không dứt, một nỗi thương nhớ mênh mang
(Nhớ về, nhớ chơi vơi...).
- Người lính được miêu tả rất thực trong những sinh hoạt cụ thể hàng ngày,
trong những bước đi nặng nhọc trên đường hành quân, với những đói rét bệnh
tật, với những nét vẽ tiều tuỵ về hình hài song vẫn rất phong phú trong đời sống
tâm hồn với những khát vọng rất mãnh liệt của tuổi trẻ (dẫn thơ minh hoạ).
- Tác giả phát hiện ra vẻ đẹp trong đời sống tâm hồn của người lính:
+ Con người nhạy cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên núi rừng với những cảnh
sắc độc đáo rất tinh tế (Hồn lau nẻo bến bờ, dáng người trên độc mộc, dòng
nước lũ, cánh hoa đong đưa).
+ Con người vẫn cháy bỏng những khát vọng chiến công vẫn ôm ấp những giấc
mơ đẹp về tình yêu tuổi trẻ (Mắt trừng rởi mộng qua biên giới, Đêm mơ Hà
Nội dáng kiều thơm). Một dáng kiều thơm hay một vẻ đẹp của con người rừng
núi có nhiều hoang sơ, kiều diễm đến sững sờ (kìa em xiêm áo tự bao giờ).

- Người lính hiện lên chân thực, thơ mộng, lãng mạn (đến đa tình đa cảm),
đồng thời cũng rất hào hùng, rất tráng sĩ. Với nhiều từ ngữ Hán Việt vốn mang
sắc thái cổ điển sang trọng (Áo bào thay chiếu anh về đất, Sông mã gầm lên
khúc độc hành...) tác giả tạo được khơng khí thiêng liêng làm cho cái chết tiều
tuỵ của người lính hình thành một hành vi lịch sử thấu động lịng sơng. Âm
hưởng bốn câu thơ cuối làm cho hơi thơ cứ vọng dài thăm thẳm khơng dứt hịa
với bước đường của người chiến sĩ tình nguyện ra đi cho mùa xuân đất nước :

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Tây Tiến người đi khơng hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xi
Câu 4:
a. Phân tích và so sánh hình tượng đất nước trong đoạn trích Đất nước (trong
trường ca Mặt Đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm) và bài thơ Đất nước
của Nguyễn Đình Thi.
1. Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về hai bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi và Đất
nước của Nguyễn Khoa Điềm.
- Giới thiệu vấn đề nghị luận: Hình tượng đất nước trong hai bài thơ
2. Thân bài:
- Làm rõ đối tượng thứ nhất: Hình tượng đất nước trong bài Đất nước của
Nguyễn Đình Thi

- Làm rõ đối tượng thứ hai: Hình tượng đất nước trong Bài Đất nước của
Nguyễn Khoa Điềm
- So sánh: nét tương đồng và khác biệt giữa hai đối tượng trên cả hai bình diện
nội dung và hình thức nghệ thuật
Những đặc điểm giống nhau về hình tượng đất nước của 2 bài thơ:
Nguyễn Đình Thi khởi đầu bài thơ bằng những xúc cảm trước vẻ đẹp mùa thu.
Đây là một quyết định khéo léo bởi vì trước kia mùa thu bao giờ cũng là thu
thảm thu sầu còn từ sau cách mạng tháng 8 năm 1945 trở đi thì mùa thu vui –
mùa thu cách mạng, mùa thu khai sinh ra đất nước.
Khởi đầu bằng những cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu giúp cho Nguyễn Đình
Thi có được những suy tư về đất nước một cách tự nhiên và thoải mái hơn.
Nguyễn Khoa Điềm khắc họa hình tượng đất nước mình bằng cách đặt hình
tượng này trong mối liên hệ với thời gian và khơng gian cụ thể cịn về sau là
thời gian khơng gian trừu tượng.
Đất nước được nhìn qua chiều dài của thời gian và mặt khác đất nước được xác
định bởi những khơng gian có thể là những khơng gian nhỏ, không gian cụ thể
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

và cũng có thể là những khơng gian mênh mơng khơng gian trừu tượng trong
lịng người.
Hình tượng đất nước sẽ rất hồn thiện khi nó được đặt trong 2 mối liên hệ này.
Về phương diện nghệ thuật: hình tượng đất nước trong 2 bài thơ của Nguyễn
Đình Thi và Nguyễn Khoa Điềm có khá nhiều nét tương đồng.
Vì đây là hình tượng đất nước được khắc họa trong thơ ca mà hình tượng thơ
lại là hình tượng cảm xúc, cho nên cả 2 tác giả đều viết về đất nước bằng niềm

tự hào sâu sắc, bằng những nhận thức thấm thía về lịch sử về truyền thống dân
tộc.
Nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã khắc họa hình tượng đất nước của mình với 2 đặc
điểm rất lớn, vừa trái ngược nhau lại vừa rất hài hòa với nhau.
Đấy là một đất nước vất vả đau thương với những cảnh đồng quê chảy máu dây
thép gai đâm nát trời chiều, với cái cảnh "bát cơm chan đầy .... còn giằng khỏi
miệng ta". Tuy nhiên đất nước chúng ta còn là một đất nước anh hùng quật
khởi và một cái đất nước quật cường đã khiến cho kẻ thù bất lực.
Xiềng xích chúng bay ....
....
Lịng dân ta u nước thương nhà
Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cịn miêu tả những hình ảnh dân tộc bằng cách nối
liền hiện tại với quá khứ và tương lai. Từ điểm nhìn hiện tại, Nguyễn Đình Thi
lắng nghe những tiếng rì rầm trong lịng đất của q khứ vọng về.
Đấy là tiếng nói hình ảnh của đất nước chưa bao giờ khuất. Đồng thời cảm
hứng thơ cịn đưa Nguyễn Đình Thi hướng tới tương lai. Ơng như nhìn trước
một nước Việt Nam từ trong máu lửa rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
Còn ở trong bài thơ đất nước của mình, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm lại bộc lộ
niềm tin sâu sắc của ơng về những hình ảnh văn hóa lâu đời.
Để viết nên bài thơ đất nước của mình, Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng với một
mật độ rất cao các chất liệu văn hóa dân gian. Dựa trên rất nhiều câu ca dao tục
ngữ, để viết nên những câu thơ của mình.
Ơng cịn đưa vào bài thơ rất nhiều truyền thuyết, những sinh hoạt phong tục tập
quán đậm đà bản sắc dân tộc. Nguyễn Khoa Điềm còn ý thức một cách rất sâu
sắc về những đóng góp lớn lao của nhân dân cho đất nước.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Đó là những đóng góp từ nhỏ nhặt cho đến lớn lao, những đóng góp được ghi
lại trong sử sách và cả những đóng góp âm thầm lặng lẽ khơng ai biết. Đó cịn
là những đóng góp kiên nhẫn, bền bỉ truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Những điểm khác nhau của hình tượng đất nước ở 2 tác phẩm
Đây là 2 bài thơ được ra đời ở 2 thời điểm rất khác nhau và chính điều đó đã
khiến cho hình tượng đất nước ở 2 bài thơ này có nhiều chỗ khác biệt.
Nguyễn Đình Thi thì khắc họa hình tượng đất nước với 2 đặc điểm và đặt hình
tượng đất nước trong mối quan hệ với quá khứ và tương lai.
Trong khi ấy Nguyễn Khoa Điềm lại viết bài thơ này theo một định hướng tư
tưởng nhằm chứng minh: "đất nước này là đất nước của người dân", mà tư
tưởng cơ bản này đã chi phối tồn bộ bài thơ và nó qui định bút pháp, nó buộc
Nguyễn Khoa Điềm phải chọn cái giải pháp đi từ cụ thể đến khái quát.
Điều này là rất dễ giải thích bởi vì bản thân tư tưởng đất nước của người dân
vốn đã là trừu tượng. Để cho sáng tỏ nó chỉ có một cách là đi từ rất nhiều
những hình ảnh cụ thể, những đóng góp của người dân cho đất nước, những
chất liệu văn hóa dân gian… để rồi từ rất nhiều hình ảnh cụ thể ấy tư tưởng đất
nước của người dân mới được làm sáng tỏ.
Lí giải sự khác biệt: Thực hiện thao tác này cần dựa vào các bình diện: bối
cảnh xã hội, văn hóa mà từng đối tượng tồn tại; phong cách nhà văn; đặc trưng
thi pháp của thời kì văn học ...
- Do sự khác biệt về phong cách: Thơ Nguyễn Đình Thi thường giàu nhạc tính
có chất hội họa và điều đặc sắc nhất là có cả những suy tư sâu sắc của một tư
duy triết học.
Còn thơ Nguyễn Khoa Điềm thường viết về cuộc đấu tranh cách mạng. Ông
hay đề cao phẩm chất của những bà mẹ anh hùng, những chiến sĩ giải phóng
kiên cường… Đặc biệt ơng có những cảm nhận rất phong phú và sâu sắc về đất
nước trong những năm chống Mĩ.

- Về phương diện bố cục: Chúng ta rất dễ dàng nhận thấy ở 2 bài thơ đất nước
đều chia làm 2 phần nhưng sự liên kết 2 phần ở mỗi bài lại rất khác nhau.
Bài đất nước của Nguyễn Đình Thi được bắt đầu bằng những xúc cảm trước vẻ
đẹp của mùa thu, mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng và mùa thu Việt Bắc trong
hiện tại. Để rồi sau đó mới chuyển sang quá khứ 2 thời điểm để diễn tả những
suy tư cả tác giả đối với đất nước.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Trong khi ấy thì bố cục 2 phần của bài thơ đất nước của Nguyễn Khoa Điềm lại
theo một cách hoàn toàn khác. Phần 1 dành cho việc khắc họa hình tượng đất
nước trong mối liên hệ với thời gian. Để rồi toàn bộ phần 2 nhằm chứng minh
cho tư tưởng với đất nước của người dân.
3. Kết bài:
- Khái quát những nét giống nhau và khác nhau tiêu biểu.
- Có thể nêu những cảm nghĩ của bản thân.
b. Cảm nhận của anh (chị) về hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ
sau:
Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
....
Sơng Mã gầm lên khúc độc hành.
(Quang Dũng, Tây Tiến)
1. Mở bài:
- Tây Tiến là bài thơ hay nhất, tiêu biểu nhất của Quang Dũng. Bài thơ được
Quang Dũng viết vào năm 1948 ở Phù Lưu Chanh khi ông đã xa đơn vị Tây

Tiến một thời gian.
- Đoàn quân Tây Tiến được thành lập vào đầu năm 1947. Những người lính
Tây Tiến phần đơng là thanh niên Hà Nội thuộc nhiều tầng lớp khác nhau,
trong đó có cả học sinh, sinh viên.
- Đoạn thơ cần phân tích là đoạn thứ ba của bài thơ, trong đó Quang Dũng đã
khắc họa hình tượng tập thể những người lính Tây Tiến bằng bút pháp lãng
mạn, thấm đẫm tinh thần bi tráng.
2. Thân bài:
a. Vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây Tiến:
Hình tượng tập thể những người lính Tây Tiến được xây dựng bằng bút pháp
lãng mạn với khuynh hướng tô đậm những cái phi thường, sử dụng rộng rãi thủ
pháp đối lập để tác động mạnh vào cảm quan người đọc, kích thích trí tưởng
tượng phong phú của người đọc.
- Trong bài thơ, Quang Dũng đã tạo được một không khí, chuẩn bị cho sự xuất
hiện trực tiếp của những người lính Tây Tiến ở đoạn thơ thứ ba này. Trên cái
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

nền hoang vu hiểm trở vừa hùng vĩ vừa dữ dội khác thường của núi rừng (ở
đoạn một), và duyên dáng, mĩ lệ, thơ mộng của Tây Bắc (ở đoạn hai), đến đoạn
thơ thứ ba, hình ảnh những người lính Tây Tiến trực tiếp xuất hiện với một vẻ
đẹp độc đáo và kì lạ:
Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
....
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
- Quang Dũng đã chọn lọc những nét tiêu biểu nhất của những người lính Tây

Tiến để tạc nên bức tượng đài tập thể đặng khái quát những gương mặt chung
của cả đoàn qn. Qua ngịi bút của ơng, những người lính Tây Tiến hiện ra
đầy oai phong và dữ dội khác thường. Thực tế gian khổ thiếu thốn đã làm cho
người lính da dẻ xanh xao, sốt rét làm họ trụi cả tóc. Quang Dũng khơng hề che
giấu những sự thực tàn khốc đó. Song, cái nhìn lãng mạn của ơng đã thấy họ
ốm mà khơng yếu, đã nhìn thấy bên trong cái hình hài tiều tụy của họ chứa
đựng một sức mạnh phi thường. Và ngịi bút lãng mạn của ơng đã biến họ
thành những bức chân dung lẫm liệt, oai hùng. Cái vẻ xanh xao vì đói khát, vì
sốt rét của những người lính, qua cái nhìn của ơng, vẫn toát lên cái oai phong
của những con hổ nơi rừng thiêng. Cái vẻ oai phong, lẫm liệt ấy còn được thể
hiện quan ánh mắt giận dữ (mắt trừng gửi mộng) của họ ...
- Cái nhìn nhiều chiều của Quang Dũng đã giúp ơng nhìn thấy xun qua cái vẻ
oai hùng, dữ dằn bề ngồi của những người lính Tây Tiến là những tâm hồn
còn rất trẻ, những trái tim rạo rực, khao khát yêu đương (Đêm mơ Hà Nội dáng
kiều thơm).
Như vậy, trong bốn câu thơ trên, Quang Dũng đã tạc lên bức tượng đài tập thể
những người lính Tây Tiến không chỉ bằng những đường nét khắc họa dáng vẻ
bề ngoài mà con thể hiện được cả thế giới tâm hồn bên trong đầy mộng mơ của
họ.
b. Chất bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến:
- Khi viết về những người lính Tây Tiến, Quang Dũng đã nói tới cái chết, sự hi
sinh nhưng không gây cảm giác bi lụy, tang thương. Cảm hứng lãng mạn đã
khiến ngòi bút ơng nói nhiều tới cái buồn, cái chết như là những chất liệu thẩm
mỉ tạo nên cái đẹp mang chất bi hùng:
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
....
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
- Khi miêu tả những người lính Tây Tiến, ngịi bút của Quang Dũng khơng hề
nhấn chìm người đọc vào cái bi thương, bi lụy. Cảm hứng của ông mỗi khi
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024

2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

chìm vào cái bi thương lại được nâng đỡ bằng đơi cánh của lí tưởng, của tinh
thần lãng mạn. Chính vì vậy mà hình ảnh những nấm mồ chiến sĩ rải rác nơi
rừng hoang biên giới xa xôi đã bị mờ đi trước lí tưởng qn mình vì Tổ quốc
của người lính Tây Tiến.
Cái sự thật bi thảm những người lính Tây Tiến gục ngã bên đường khơng có
đến cả mảnh chiếu che thân, qua cái nhìn của nhà thơ, lại được bọc trong
những tấm ào bào sang trọng. Và rồi, cái bi thương ấy bị át hẳn đi trong tiếng
gầm thét dữ dội của dịng sơng Mã:
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
Cái chết, sự hi sinh của những người lính Tây Tiến được nhà thơ miêu tả thật
trang trọng. Cái chết ấy đã tạo được sự cảm thương sâu sắc ở thiên nhiên. Và
dịng sơng Mã đã trân trọng đưa tiễn linh hồn người lính bằng cách tấu lên khúc
nhạc trầm hùng.
- Tóm lại, hình ảnh những người lính Tây Tiến trong đoạn thơ này thấm đẫm
tính chất bi tráng, chói ngời vẻ đẹp lí tưởng, mang dáng vẻ của những anh hùng
kiểu chinh phu thuở xưa một đi không trở lại.
3. Kết bài:
- Tây Tiến là sự kết tinh những sắc thái vừa độc đáo vừa đa dạng của ngịi bút
Quang Dũng. Nhà thơ đã sáng tạo được hình tượng tập thể những người lính
Tây Tiến, miêu tả được vẻ đẹp tinh thần của những con người tiêu biểu cho một
thời kì lịch sử một đi khơng trở lại.
- Thơ ca kháng chiến chống Pháp đã miêu tả thành cơng hình ảnh người lính.
Và Quang Dũng, qua bài thơ Tây Tiến nổi tiếng của mình, đã góp vào viện bảo

tàng hình ảnh những người lính đó bức chân dung người lính Tây Tiến rất độc
đáo của mình.
2. Soạn bài Viết bài làm văn số 3 - Nghị luận văn học mẫu 2

2.1. Hướng dẫn chung
1. Ôn lại kiến thức văn học sử trong bài Khái quát văn học Việt Nam từ Cách
mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX và kiến thức về các văn bản: Tây
Tiến (Quang Dũng), Việt Bắc (Tố Hữu), đoạn trích Đất Nước (trích trường ca
Mở đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm).

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

2. Ơn lại kiến thức và kĩ năng tiếng Việt trong bài Luật thơ để có thể vận dụng
phân tích giá trị biểu cảm, gợi hình tượng của nhạc điệu trong các bài thơ, đoạn
thơ trữ tình.
3. Ơn lại kiến thức và kĩ năng nghị luận trong bài Nghị luận về một bài thơ,
đoạn thơ và vận dụng các thao tác: phân tích, so sánh, bác bỏ, bình luận,…
4. Xem lại bài làm văn số 2 để tránh những lỗi về diễn đạt, lập luận thường
mắc.
2.2. Gợi ý đề bài
Giải câu 1 – Gợi ý đề bài (trang 132 SGK ngữ văn 12 tập 1)
a) Tính dân tộc trong bài thơ Việt Bắc (Tố Hữu) được biểu hiện cụ thể ở những
phương diện nào? Trình bày vắn tắt và nêu dẫn chứng minh hoạ.
b) Phân tích tâm trạng của tác giả khi nhớ về miền tây Bắc Bộ và những người
đồng đội trong đoạn thơ sau:

Sông.Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ vê rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bõ quên đời!
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Mai Châu mùa em thơm nếp xơi.
(Quang Dũng, Tây Tiến)
Trả Lời:
a) Tính dân tộc trong bài thơ Việt Bắc (Tố Hữu) được biểu hiện cụ thể ở những
phương diện nào? Trình bày vắn tắt và nêu dẫn chứng minh họa?
Dàn ý
Tính dân tộc trong bài thơ Việt Bắc (Tố Hữu) được biểu hiện ở phương diện
nội dung và phương diện nghệ thuật:
* Phương diện nội dung:
– Vẻ đẹp đặc trưng cho tâm hồn, cốt cách của dân tộc Việt Nam:

+ Tình cảm tha thiết gắn bó với cội nguồn, với quá khứ, không bao giờ quên
một thời gian khổ: “Mình về mình có nhớ ta… nhìn sơng nhớ nguồn”…
+ Tình cảm gắn bó, chia ngọt, sẻ bùi, đồng cam cộng khổ: “Trám bùi để
rụng…”, Ta đi ta nhớ những ngày… chăn sui đắp cùng”.
+ Tinh thần lạc quan cách mạng, niềm vui sống, yêu đời: “Gian nan đời vẫn…
núi đèo”
+ Tinh thần đồn kết đồng lịng chung sức kháng chiến: “Nhớ khi giặc đến…
cả chiến khu một lòng”.
+ Niềm tự hào dân tộc trước sự trưởng thành của Cách mạng: “Những đường
Việt Bắc… mũ nan”.
– Tính dân tộc còn được thể hiện qua việc Tố Hữu đề cập tới những phương
diện đặc trưng nhất trong đời sống của con người Việt Nam như đời sống sinh
hoạt “bát cơm sẻ nửa”, đời sống học tập “lớp học i tờ”, đời sống công tác “ngày
tháng cơ quan”, đời sống lao động “chày đêm nện cối”…
– Việt Bắc còn thể hiện thành công những bức tranh đặc trưng cho thiên nhiên
dân tộc: “Trăng lên đầu núi nắng chiều lưng nương”, kỉ niệm về thiên nhiên
hoa với người bên nhau qua bốn mùa độc đáo: “Rừng xanh hoa chuối…tiếng
hát ân tình, thủy chung”, hình ảnh thiên nhiên gắn liền với những địa danh:
“Ngịi Thia, sơng Đáy, suối Lê…”

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

* Phương diện nghệ thuật
– Tính dân tộc thể hiện ở thể thơ lục bát (thể thơ truyền thống của dân tộc),
giọng thơ mềm mại, uyển chuyển, giàu tính nhạc, dễ đi vào lịng người.

– Tính dân tộc thể hiện qua hình thức đối đáp trong ca dao trữ tình truyền
thống.
– Tính dân tộc thể hiện ở cách xưng hơ: ta – mình mộc mạc, dân dã, thấm
đượm nghĩa tình qn dân.
– Tính dân tộc thể hiện qua ngơn ngữ thuần Việt, giản dị, dễ thuộc, dễ nhớ.
Hình ảnh thơ gần gũi, đời thường nhiều sức gợi.
– Tính dân tộc thể hiện qua tình yêu thiên nhiên, con ngườiViệt Bắc sâu nặng
nghĩa tình.
b) Phân tích tâm trạng của tác giả khi nhớ về miền tây Bắc Bộ và những người
đồng đội trong đoạn thơ sau:
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
….
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”
Dàn ý
1. Mở bài
– Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, đoạn thơ cần phân tích
– Dẫn dắt vấn đề
2. Thân bài
* Khái quát chung: Đoạn thơ nói về tâm trạng của tác giả khi nhớ về thiên
nhiên và con người miền Tây.
– Hai câu thơ đầu: nỗi nhớ mãnh liệt bật lên thành lời.
– Mười câu thơ tiếp: chặng đường hành quân gian khổ mà người lính vượt qua.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

+ Thiên nhiên miền tây hùng vĩ, hiểm trở
+ Sự khốc liệt trên chặng đường hành quân.
+ Thiên nhiên miền tây hoang vu, dữ dội.
– Hai câu thơ kết: Nhớ về cảnh yên bình về một bản làng nơi đoàn binh Tây
Tiến nghỉ chân.
* Nhận xét chung:
– Nội dung:
+ Tác giả ca ngợi nét đẹp độc đáo của thiên nhiên miền Tây: hùng vĩ, dữ dội,
khắc nghiệt nhưng thơ mộng, mĩ lệ, tuyệt vời.
+ Tác giả ca ngợi lính Tây Tiến can trường, dũng cảm nhưng tâm hồn lãng
mạn, trẻ trung, yêu đời.
– Nghệ thuật:
+ Cảm hứng hiện thực kết hợp cảm hứng lãng mạn nhưng chủ yếu là cảm hứng
lãng mạn.
+ Khai thác tối đa thủ pháp đối lập.
+ Cách phối thanh bằng trắc tài tình.
+ Cách tạo từ độc đáo.
3. Kết bài: Cảm nghĩ chung về đoạn thơ.
Giải câu 2 – Gợi ý đề bài (trang 133 SGK ngữ văn 12 tập 1)
a) Vẻ đẹp bi tráng của hình tượng người anh trong bài thơ Tây Tiến của quang
Dũng.
b) Cảm nhận của anh (chị) về hình.tượng thiên nhiên và con người Việt Bắc
trong đoạn thơ sau:
Ta về, mình có nhớ ta
Ta về, ta nhớ những hoa cùng người.
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở tràng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rùng thu trong rọi hồ bình
Nhớ ai tiếng há tân tình thuỷ chung.
(Tố Hữu, Việt Bắc)
Trả Lời:
a) Vẻ đẹp bi tráng của hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quang
Dũng
Dàn ý
Vẻ đẹp bi tráng của hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quang
Dũng được biểu hiện:
– Sự miêu tả trực tiếp, khơng né tránh những khắc nghiệt, nguy nan ln ln
rình rập người lính Tây Tiến trên những bước đường hành quân (địa hình hiểm
trở, thú rừng hung dữ, bệnh tật…). Điểm đặc sắc ở đây là Quang Dũng đã
không ngần ngại nói đền sự hi sinh của người lính, điều mà văn học kháng
chiến trong thời gian dài thường né tránh.
– Khi miêu tả cảnh đau thương, kể cả cái chết, lời thơ Quang Dũng đã làm bật
lên tính chất hùng tráng từ cái bi bởi đó là cái chết vì lí tưởng cao cả:
+ Sự hi sinh của người lính được sang trọng hóa, áo bào thay cho manh chiếu:
“Áo bào thay chiếu anh về đất” → Sự hi sinh mang hơi hướng chủ nghĩa anh
hùng cổ điển.
+ Sự hi sinh vì lí tưởng đẹp đẽ đã khiến họ thành bất tử.
– Góp phần tạo nên vẻ đẹp bi tráng ở Tây Tiến là những nét đặc sắc về nghệ

thuật:
+ Chất liệu lấy từ hiện thực chiến đấu của người lính trong thời kì đầu kháng
chiến chống Pháp.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

+ Sử dụng các từ Hán Việt: biên cương, viễn xứ, chiến trường…
b) Cảm nhận của anh chị về hình tượng thiên nhiên và con người Việt Bắc
trong đoạn thơ:
“Ta về, mình có nhớ ta
Ta về, ta nhớ những hoa cùng người
….
Rừng thu trăng rọi hịa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung”
Dàn ý
* Khái quát chung: Đoạn thơ là nỗi nhớ về thiên nhiên, hài hòa với con người
Việt Bắc
* Nghệ thuật:
– Hình thức: đối đáp
– Cách dùng từ của tác giả: “Hoa cùng người”.
→ Tác giả khắc sâu sự hòa điệu, soi chiếu, bổ sung lẫn nhau của cả hai: hoa tô
điểm cho con người và con người làm cho hoa thêm sinh động. Bên cạnh đó,
cụm từ “hoa cùng người” gợi ra cấu trúc câu đặc biệt cho đoạn thơ:
+ Dòng lục tác giả dùng cho nhớ hoa
+ Dòng bát dành cho nhớ người.
* Nội dung: Cảnh và người ở mỗi cặp câu thơ lại có sắc thái riêng theo từng

mùa tạo nên bức tranh tứ bình về hoa và người Việt Bắc.
– Mùa đông:
+ Cảnh hoa chuối đỏ tươi nổi bật lên nền xanh bát ngát.
+ Con người: đèo cao nắng ánh → con người lao động làm chủ núi rừng nơi
đèo cao, ánh nắng mùa đông chiếu vào lưỡi dao cài thắt lưng của họ là lưỡi dao
sáng đẹp nhất, lung linh nhất.
– Mùa xuân:
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

+ Cảnh: đảo ngữ “trắng rừng” nhấn mạnh vào sắc trắng dịu nhẹ, thanh khiết
của hoa nở. Sắc trắng ấy không hề gợi cảm giác lạnh lẽo mà làm bừng sáng cả
khơng gian. Sắc trắng ấy tốt lên sức sống tràn trề của mùa xuân
+ Con người: “Người đan nón chuốt từng sợi giang” → gợi đức tính chăm chỉ,
bàn tay khéo léo, cẩn thận của con người Việt Bắc.
– Mùa hè:
+ Cảnh: âm thanh tiếng đặc trưng “tiếng ve kêu”, có màu sắc “vàng” của rừng
phách, cách dùng từ “đổ” độc đáo:
→ Tác giả tái hiện bức tranh mùa hạ rộn ràng âm thanh, rực rỡ đầy sắc màu.
+ Con người: Cụm từ “cô em gái” gợi tình cảm yêu thương trìu mến của tác
giả. Đặc biệt cụm từ “một mình” khơng gợi cảm giác cơ đơn, héo hắt mà là
phẩm chất chịu thương, chịu khó của con người Việt Bắc.
– Mùa thu
+ Cảnh: cảnh thu tràn ngập ánh trăng huyền diệu, không gian đêm rừng Việt
Bắc không hề lạnh lẽo, rợn ngợp, mà kỳ ảo, thiêng liêng rất đỗi thi vị.
+ Con người: “Tiếng hát ân tình thủy chung” → Nội dung của lời hát cũng

chính là tấm lòng của người hát. Qua lời hát thấy được phẩm chất chung thủy,
giàu ngĩa tình của con người Việt Bắc. Cảnh và người có sự hài hịa, đồng điệu.
Giải câu 3 – Gợi ý đề bài (trang 134 SGK ngữ văn 12 tập 1)
a) Câu thơ “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn” Đất Nước,
Nguyễn Khoa Điềm) có nét tương đồng với những lời ca dao nào? Phân tích
ngắn gọn ý nghĩa câu thơ này trong sự đối chiếu, so sánh với những bài ca dao
mà anh chị đã liên tưởng.
b) Phân tích vẻ đẹp hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quang
Dũng.
Trả Lời:
a) Câu thơ “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn” (Đất Nước,
Nguyễn Khoa Điềm) có nét tương đồng với bài ca dao nào? Phân tích ngắn gọn
ý nghĩa câu thơ nào trong sự đối chiếu, so sánh với những bài ca dao mà anh
chị đã liên tưởng.
Dàn ý
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

Câu thơ “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn” có nét tương đồng
với câu ca dao:
“Tay nâng dĩa muối chấm gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”
– Câu thơ nêu cao giá trị tinh thần giàu tình cảm, ân nghĩa thủy chung.
– Đất nước gắn liền với tình cảm Việt Nam, mà cụ thể trong câu thơ là tình cảm
vợ chồng thủy chung, gắn bó, càng gian khổ lại càng son sắt, mặn mà như
“gừng cay muối mặn”.

b) Phân tích vẻ đẹp hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quang
Dũng.
Dàn ý
* Vẻ đẹp hào hùng nhưng cũng rất đỗi hào hoa của người lính Tây Tiến:
– Khí phách ngang tàng, tinh thần lạc quan trước khó khăn, gian khổ
– Hồn cảnh chiến đấu vô cùng gian khổ: bệnh sốt rét, hành quân trên địa hình
hiểm trở, thiên nhiên ẩn chứa những điều nguy hiểm, cái chết luôn cận kề.
– Họ vẫn dấn thân, bất chấp hiểm nguy, vượt qua núi cao, vực sâu, thú dữ, bệnh
tật.
– Tinh thần lạc quan, yêu đời thể hiện qua cách nói táo bạo “súng ngửi trời”,
“khơng mọc tóc”…
* Sự hào hùng gắn liền với bi tráng: Khi viết về những người lính Tây Tiến,
Quang Dũng đã nói tới cái chết, sự hi sinh nhưng khơng gây cảm giác bi lụy,
tang thương.
* Nghệ thuật
– Cảm hứng lãng mạn trên nền hiện thực của chiến tranh gian khổ.
– Chất liệu lấy từ hiện thực chiến đấu của người lính trong thời kì đầu kháng
chiến chống Pháp.
– Khai thác thủ pháp đối lập nhằm gây ấn tượng mạnh mẽ về thiên nhiên, con
người miền Tây và lính Tây Tiến.
Giải câu 4 – Gợi ý đề bài (trang 134 SGK ngữ văn 12 tập 1)
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

a) Phân tích và so sánh hình tượng đất nước trong đoạn trích Đất Nước (trong
trường ca Mở đường khát lọng của Nguyễn Khoa Điềm) và bài thơ Đất nước

của Nguyễn Đình Thi.
b) Cảm nhận của anh (chị) về hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ
sau:
Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
Qn xanh màu lá dữ oai hùm
Mở trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
(Quang Dũng, Tây Tiến)
Trả Lời:
a) Phân tích và so sánh hình tượng đất nước trong đoạn trích Đất Nước (trong
trường ca Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm) và bài thơ Đất nước
của Nguyễn Đình Thi.
* Giống nhau:
– Cả hai bài thơ viết về đất nước bằng niềm tự hào sâu sắc, về truyền thống lịch
sử của dân tộc.
– Hai bài thơ đều đem đến cho người đọc những cảm nhận mới mẻ, sâu sắc và
trọn vẹn trong quan niệm về đất nước.
* Khác nhau
– Nội dung:
+ Nguyễn Đình Thi khắc họa hình tượng đất nước với đặc điểm: đặt hình tượng
đất nước trong mối quan hệ với quá khứ và tương lai.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập

miễn phí

+ Nguyễn Khoa Điềm lại đưa ra quan niệm mới mẻ về đất nước: “đất nước này
là đất nước của nhân dân”
Nghệ thuật:
+ Đất nước của Nguyễn Đình Thi mang màu sắc hiện đại được dựng lên bằng
cảm hứng khái quát, mang chất sử thi với giọng điệu trầm hùng, sâu lắng, hình
ảnh hàm súc…
+ Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm lại đậm đà màu sắc dân gian được hiện
lên trên nhiều bình diện của văn hóa dân gian như lịch sử, địa lí, phong tục,..
giọng điệu giàu chất trữ tình, mang đậm tính triết lí, suy tư.
b) Cảm nhận của anh chị về hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ
sau:
“Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
…
Sơng Mã gầm lên khúc độc hành”
* Khái qt: Đoạn thơ nói về nỗi nhớ của tác giả về đồn binh Tây Tiến, qua đó
hình tượng về người lính Tây Tiến được khắc chạm sinh động, đậm màu bi
tráng.
– Hai câu đầu: nét độc đáo về ngoại hình:
Khơng mọc tóc >< dữ oai hùm
→ Gian khổ, thiếu thốn >< đầy kiêu hùng.
– Câu 3- 4: Tâm hồn giàu mộng mơ
+ Giấc mộng của người lính Tây Tiến: “Mắt trừng.. giới” → giấc mộng lập
chiến công.
+ Giấc mơ ngọt ngào của người lính: “Đêm mơ Hà Nội…”
– Câu 5 – 6: Lí tưởng chiến đấu cao đẹp
Mồ viễn xứ >→ Ghê rợn, lạnh lẽo >< hy sinh quên mình, lí tưởng cao cả.
=> Hai câu thơ tốt lên khí phách của người anh hùng.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

– Hai câu cuối: cảnh tiễn biệt mỗi khi có người lính hi sinh
+ Sự hi sinh của người lính được sang trọng hóa: áo bào thay cho manh chiếu.
Sự hi sinh của họ mang hơi hướng chủ nghĩa anh hùng cổ điển.
+ Cách nói giảm “anh về đất” về đất là về với đất mẹ, quê hương, với cõi vĩnh
hằng. Sự hi sinh vì lí tưởng đẹp đẽ đã khiến họ trở thành bất tử.
+ Tiếng gầm của sông Mã như một khúc độc hành hùng tráng của đất trời, sông
núi trong giờ phút vĩnh quyết người lính Tây Tiến. Quang Dũng đã nâng cái
chết của họ lên tầm vóc sử thi, hồnh tráng.
* Nhận xét
– Nội dung:
+ Hình tượng người lính hiện lên sinh động, mang màu sắc bi tráng nhưng
cũng rất lãng mạn, hào hùng.
+ Tình cảm u thương trân trọng và thành kính của Quang Dũng đối với đồng
đội.
– Nghệ thuật
+ Chất liệu lấy từ hiện thực chiến đấu của người lính trong cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp.
+ Cách tạo từ độc đáo, sử dụng nhiều từ Hán Việt.
3.3. Gợi ý cách làm bài
Các đề bài trong bài viết này được cấu tạo thành hai phần tương ứng với hai
câu nhằm mục đích giúp học sinh vận dụng kiến thức và kĩ năng linh hoạt, tồn
diện trong q trình làm bài (câu a: 3 điểm, câu b: 7 điểm). Vì vậy khi làm bài,
cần nắm vững yêu cầu của từng phần trong đề để sử dụng tết kiến thức, phân

bố thời gian khoa học, tránh viết lan man, rườml rà.
Tham khảo một số gợi ý sau đây:
Đề 1
a) – Giới thiệu ngắn gọn hoàn cảnh ra đời, đề tài của bài thơ.
– Phân tích những biểu hiện cụ thể của tính dân tộc trong bài thơ (về nội dung,
nghệ thuật).
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập
miễn phí

b) – Giới thiệu khái quát đoạn thơ.
– Nỗi nhớ núi rừng, làng bản và đồng đội.
– Sự kết hợp giữa cảm xúc bi tráng và thi vị, bay bổng trong tâm trạng trữ tình.
– Đánh giá chung về đoạn trích.
Đề 3
a) – Cách sử dụng thi liệu, xây dựng hình tượng mang âm hưởng dân gian
trong bài thơ Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm.
– Chỉ ra sự tiếp thu văn học dân gian một cách sáng tạo của tác giả.
b) – Vẻ đẹp bi tráng cửa người lính Tây Tiến.
– Vẻ đẹp tâm hồn hào hoa, lãng mạn của người lính Tây Tiến
Mời bạn đọc cùng tham khảo />
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024
2242 6188