Soạn bài Bác ơi văn lớp 12

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Soạn bài thơ Bác ơi của Tố Hữu
1. Soạn bài Bác ơi mẫu 1

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
– Tố Hữu tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành (1920-2002)
– Quê ở làng Phù Lai- Quảng Thọ - Quảng Điền - Thừa Thiên Huế. Đây là mảnh đất
thơ mộng trữ tình cịn lưu giữ được nhiều nét văn hóa.
– Gia đình: Tố Hữu sinh ra trong một gia đình nhà nho nghèo, thời đại nước mất nhà
tan.
– Bản thân Tố Hữu là một người sớm có tình u và năng khiếu văn học. Đến khi
thanh niên ơng tích cực tham gia vào các hoạt động cách mạng. Có những lần bị bắt vào
tù nhưng ông đã vượt ngục thành công
– Tố Hữu là một trong những tác gia của nền văn học Việt Nam ta. Khối lượng tác
phẩm đồ sộ lại tràn đầy ý nghĩa. Đời thơ của ông gắn liền với những chặng đường cách
mạng.
– Một số tập thơ tiêu biểu của Tố Hữu:
• Từ ấy (1937-1946)
• Việt Bắc (1946-1954)
• Gió lộng (1955-1961)
• Ra trận, Máu và hoa
• Một tiếng đờn, Ta với ta
– Nét nghệ thuật trong sáng tác của Tố Hữu là tính trữ tình chính trị, ơng ln hướng
đến cái ta chung, niềm vui lớn, lý tưởng lớn.
2. Tác phẩm
– Hoàn cảnh sáng tác: ngày 2/9/1960 đang lúc mặt trận miền Nam giành những chiến
thắng trên con đường kháng chiến chống Mỹ, cả nước đang tập trung đánh đuổi quân xâm
lược thì Bác Hồ qua đời. Cả rừng người tiễn đưa Bác – vị cha già kính u khơng cịn nữa
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ai nấy cũng thương xót khơng ngi. Tố Hữu cũng khơng kiềm được cảm xúc của mình
nên đã viếng Bác bằng bài thơ này.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Nỗi đau xót xa trước sự kiện Bác qua đời
“Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa
Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa…
Chiều nay con chạy về thăm Bác
Ướt lạnh vườn cau, mấy gốc dừa!”
– Con người: Tất cả nhân dân Việt Nam đều thương tiếc Bác mất mấy ngày, nhà thơ
từ xa chạy về ngóng lên chân cầu thang chờ Bác xuống nhưng chỉ là vô vọng. Không thể
tin nổi Bác đã đi thật rồi.
– Cảnh vật: lạnh lẽo, có cái gì đó hoang sơ thiếu đi hơi thở của một con người vĩ đại
-> Cảnh vật và con người như cùng mang một nỗi niềm thương tiếc, cùng khóc cùng
mưa. Cảnh vật thì thiếu đi người giản dị chăm sóc những gốc cau, gốc dừa, con người thì
mất đi một vị lãnh tụ yêu nước thương dân, mất đi vị cha già kính yêu. Bằng một giọng
văn nhẹ nhàng ấm áp nhà thơ đã mang đến một niềm thương xót của tồn dân tộc. Thiên
nhiên vắng vẻ, cơ quạnh chỉ cịn lại một mình. Vị cha già ra đi để lại cách mạng còn dang
dở mà cuộc đời của Bác một phần dành cho cách mạng. Cả dân tộc Việt Nam đang hân
hoan hồ hởi trong khúc nhạc hào hùng chống lại đế quốc thì bỗng có một đoạn trầm lắng
đến như thế này.
2. Hình tượng Bác Hồ
– Khổ thơ 5 nói lên tình cảm đẹp đẽ của Bác dành cho những người con đất Việt. Tim
Bác mẻnh mơng lắm có thể ơm trọn cả đất nước Việt Nam.
– Cuộc đời Bác là dành cho cách mạng vì thế cho đến hơi thở cuối cùng Bác cũng vẫn
muốn làm cách mạng. Thế nhưng tuổi già sức yếu Bác phải ra đi, Bác không đau mà Bác
chỉ thương cho nhân dân ta, lo cho thế hệ dân tộc Việt Nam.

– Bác dù đã đi xa nhưng đối với dân tộc ta thì Bác cịn sống mãi, Bác hãy con yêu
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

thương những kiếp đời nơ lệ những dãy núi những cành hoa và chắc chắn Bác vẫn đấu
tranh vì hạnh phúc đơn giản của dân tộc ta “Sữa để em thơ lụa tặng già”.
– Bác nhớ miền Nam còn miền Nam mong Bác, lý tưởng của Bác đây sẽ soi sáng cho
những thế hệ đi sau noi theo. Bác đâu có mất bác chỉ ngủ một giấc ngủ nghìn thu, Bác
sống một đời thanh bạch khơng vàng son đến khi n nghỉ.
-> Có thể nói Bác khơng chỉ là một vị lãnh tụ mà Bác còn là một vị cha già kính yêu,
Bác sống một đời giản dị đạm bạc và để lại cho con cháu một tấm gương sáng ngời.
3. Những cảm xúc của nhà thơ khi Bác qua đời
– Ba đoạn thơ cuối nhà thơ thể hiện những cảm xúc của bản thân trước sự ra đi của
Bác. Lịng dẫu muốn khóc to lên vì sự mất mát đau thương ấy nhưng lại nghĩ vì đại cuộc
khơng dám khóc nhiều. Bác về thế giới người hiền, còn con cháu chúng ta tiếp tục con
đường đấu tranh vì dân tộc.
III. Tổng kết
– Bài thơ như một dòng tâm trạng của nhà thơ trước sự ra đi của Bác, có thể nói nhà
thơ đã thay mặt tất cả đồng bào ta để nói lên tâm trạng chung trước sự kiện đau lịng ấy.
Bằng giọng văn trữ tình cùng với thể thơ thất ngơn những tình cảm như được bày tỏ hết.
Đơng thời nó cũng giống như một lời hứa sẽ làm nơt những gì Bác cịn chưa kịp làm.
2. Soạn bài Bác ơi mẫu 2

2.1. Câu 1- Trang 169 SGK
Nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác Hồ qua đời thể hiện như thế nào trong bốn khổ thơ
đầu của bài thơ?
Trả lời:
- Nỗi đau xót lớn lao của đất nước, của vũ trụ, cỏ cây và của con người hòa làm một trước

sự ra đi của Bác:
Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa
- Nỗi đau được thể hiện qua những cảnh vật quen thuộc:
+ Lối ngõ và trong nhà “ướt lạnh vườn rau, mấy gốc dừa", “lối sỏi", “thang gác", “chng
nhỏ", “Phịng lạnh rèm bng, tắt ánh đèn..."
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

+ Ngồi vườn: trái bưởi, hoa nhài, mặt hồ...
=> Mọi vật xung quanh trở nên hoang vắng lạnh lẽo, ngơ ngác hệt như vừa bị lấy mất linh
hồn.
- Bác đã đi rồi sao Bác ơi? -> Tang tóc q lớn gần như khơng thật, khơng thể tin được.
- Nỗi đau lớn được thể hiện qua tiếng khóc trực tiếp của tác giả: những câu hỏi tu từ, câu
cảm thán liên tiếp dùng để khóc thương, bày tỏ niềm thương xót của nhà thơ, cũng là nỗi
đau của triệu người...
2.2. Câu 2- Trang 169 SGK
Sáu khổ thơ tiếp theo tập trung thể hiện hình tượng Bác Hồ như nào?
Trả lời:
Ở sáu khổ thơ tiếp theo, hình tượng Bác Hồ được thể hiện trên nhiều khía cạnh, phương
diện:
* Về lí tưởng và lẽ sống:
- Ơm cả non sơng, mọi kiếp người
- Tự do cho mỗi đời nô lệ
- Nâng niu tất cả chỉ qn mình
Đó là lí tưởng sống cao đẹp, là lẽ sống quên mình vì mọi người của bậc “đại nhân, đại trí,
đại dũng". Bác hi sinh cả hạnh phúc cá nhân để lo cho cả dân tộc, lo cho mỗi sinh linh bé
nhỏ được tự do hạnh phúc, yên vui.
* Niềm vui và tình thương của Người được thể hiện ở nhiều cung bậc, góc độ:

- Bác đau: dân nước, năm châu; lo: muôn mối; yêu: ngọn lúa, cành hoa; nhớ: miền Nam;
vui: mỗi mầm non trái chín, tiếng ca chung...
- Bác nghe từng bước ra tiền tuyến: lắng mỗi tin mừng...
Tất cả những động từ biểu thị tâm trạng trong các khổ thơ đã vẽ lên chân dung của Bác.
Người dành cả trái tim, tấm lịng, trí óc, bầu nhiệt huyết cho nhân dân. Tất cả những điều
mà Người quan tâm tới khơng có gì dành cho cá nhân, cho riêng bản thân Người mà đều
vì dân tộc, Tổ quốc. Thế mới thấy hết được trái tim của người Cha, người Mẹ, người Bác,
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

người Anh trong trái tim vĩ đại Hồ Chí Minh.
* Di sản Người để lại:
- Bác để tình thương cho chúng con
- Một đời thanh bạch, áo vải hồn mn trượng...
Những gì mà Người để lại cho dân tộc đã vượt lên trên giá trị vật chất tầm thường, món
q vơ giá Người để lại là di sản tinh thần, đó là tình u thương, là một trái tim chỉ biết
qn mình; đó là một cuộc đời đơn giản, thanh bạch, cao quý. Chính sự giản dị, thanh
bạch trong lối sống đã tạo nên một hình ảnh Hồ Chí Minh vĩ đại, khắc sâu trong mỗi trái
tim Việt Nam hơn mọi bức tượng đồng được xây dựng công phu. Lời thơ là lời ngợi ca sự
tồn tại vĩnh hằng của một cuộc đời rất đỗi giản dị, thanh cao đã hi sinh cho giống nòi, dân
tộc Việt.
2.3. Câu 3- Trang 169 SGK
Nêu rõ cảm nghĩ của mọi người dân Việt Nam trước sự ra đi của Bác qua ba khổ thơ cuối.
Trả lời:
- Lời thơ không chỉ dừng lại là lời của một cá nhân mà là tiếng lòng cảm xúc của cả dân
tộc Việt Nam.
Tác giả khẳng định nỗi nhớ Bác Hồ thường trực trong trái tim hàng triệu người con Việt
Nam, nỗi nhớ ấy là nghìn thu, mn thuở như cuộc đời của Bác, sự nghiệp của Bác,

nhưng lời thơ khơng bi lụy. Vì tác giả đã khẳng định về sự bất diệt và sức sống vĩnh hằng
của trái tim Hồ Chí Minh. Sự ra đi của Bác cũng chỉ là cuộc hành trình về với tổ tiên:
“Bác đã lên đường theo tổ tiên
Mác - Lê-Nin, thế giới người hiền"
Đó cũng chính là động lực thúc đẩy cả dân tộc tiếp tục con đường mà Bác đã lựa chọn
và theo đuổi.
- Lời thơ là lời biết ơn sâu nặng cơng lao của Hồ Chí Minh, đồng thời trước sự ra đi của
Người, nhiều đứa con của Người đã thấy tâm hồn mình được thanh lọc, được trong sáng
hơn, đẹp đẽ hơn. Đó là sức mạnh tinh thần mà Bác đã tạo ra, nhân cách của cuộc đời Bác
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

đã là một tấm gương sáng mà mỗi người có thể tự soi chiếu để mình được trong sáng hơn.
- Cuối bài thơ là lời hứa, lời nguyện ước của cả dân tộc trước Bác:
+ Không dám khóc nhiều
+ Chúng con cùng nhau tiến lên...
+ Nguyện cùng Người vươn tới mãi...
Lời thơ là lời thề hứa, bởi vậy giọng điệu câu thơ khoẻ khoắn, rắn rỏi: Lời thề hứa cũng
là lời đáp lại những mong mỏi của Người, đáp lại những lời băn khoăn trăn trở mà Người
đang thực hiện dang dở. Bởi vậy, có thể thấy tình cảm thiết tha sâu nặng ân tình mà hàng
triệu trái tim Việt Nam cùng dâng lên Người. Tinh thần nhân văn của bài thơ cũng chính
là ở đó.
Mời bạn đọc cùng tham khảo />
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188