Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 2

I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Từ năm học 2010-2011, Bộ GD-ĐT đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống
lồng ghép vào các môn học ở bậc tiểu học. Đây là một chủ trương cần thiết và
đúng đắn.
Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển tồn diện về đạo
đức, trí thức, sức khỏe, thẩm mỹ, nghề nghiệp và hình thành nhân cách, đáp ứng
yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là một nội dung được đông đảo phụ
huynh và dư luận quan tâm, bởi đây là một chương trình giáo dục hết sức cần
thiết đối với học sinh và phù hợp với mục tiêu giáo dục hiện nay, nhằm đào tạo
con người với đầy đủ các mặt “đức, trí, thể, mỹ” để đáp ứng yêu cầu của xã hội.
Ở bậc tiểu học là bậc tạo nền tảng cho học sinh phát triển, vì vậy ngồi việc
trang bị cho học sinh vốn kiến thức cơ bản trong học tập, lao động còn phải giáo
dục học sinh có kỹ năng sống, kỹ năng làm người để học sinh có thêm kinh
nghiệm thích ứng với mơi trường, xã hội mới.
Năm học 2017-2018 là năm học tiếp tục thực hiện phong trào thi đua “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh là một trong những nội dung giáo dục. Chính vì vậy, các nhà trường
cần chú trọng hơn đến nội dung “Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh”.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, giúp học sinh tự giải quyết được một
số vấn đề thiết thực trong cuộc sống hằng ngày như: tự chăm sóc sức khỏe, bảo
vệ mơi trường , phịng chống các tai nạn và tệ nạn xã hội,… để các em chủ
động, tự tin, khơng phụ thuộc hồn tồn vào người lớn mà vẫn có thể tự bảo vệ
mình.Trong khi đó học sinh tiểu học nói chung , học sinh lớp 2 nói riêng kỹ
năng sống còn hạn chế. Nhiều giáo viên, nhà trường còn tập trung nhiều về cung
cấp kiến thức, chưa quan tâm và thiếu kinh nghiệm về việc Giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh.
Với ý nghĩa và tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng cho học sinh, tôi đã
chọn sáng kiến kinh nghiệm về “Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 2”.
2. Mục đích nghiên cứu:

Ở bậc tiểu học, các môn học nhằm cung cấp cho học sinh những tri thức
sơ đẳng về các chuẩn mực hành vi xã hội chủ nghĩa gắn với những kinh nghiệm
đạo đức. Nghiên cứu đề tài để giúp học sinh hình thành kĩ năng sống, biết phân
biệt đúng sai làm theo cái đúng, ủng hộ cái đúng, đấu tranh với những biểu hiện
sai trái, xấu xa, nhắc nhở các em hành động theo chuẩn mực đạo đức và thói
quen đạo đức. Vì rèn kĩ năng sống cho học Tiểu học nói chung và học lớp 2 B


nói riêng, là một nhiệm vụ quan trọng mà người làm công tác giáo dục cần quan
tâm.
Trong hoạt động dạy và học, Nhà trường thường xuyên nghiên cứu, cải tiến
nâng cao chất lượng giảng dạy theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh,
khơng ngừng đổi mới PPDH phù hợp với nội dung chương trình. Và đặc biệt
chú trọng đến việc "Rèn kỹ năng sống" cho học sinh. Nhà trường coi đây là
một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thực hiện mục tiêu giáo
dục. Chính vì thế ngay sau khi Bộ Giáo dục đào tạo đưa nội dung giáo dục kỹ
năng sống lồng ghép vào các mơn học và hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp,
nhà trường tiến hành triển khai đồng bộ đến toàn thể cán bộ giáo viên về việc
tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Đẩy mạnh thực hiện phong
trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. u cầu mỗi
thầy, cơ giáo cần tâm huyết, trách nhiệm hơn trong việc giáo dục đạo đức, nhân
cách cho học sinh. Mỗi giáo viên trong nhà trường không chỉ nâng cao chất
lượng chuyên môn nghiệp vụ, mà còn thường xuyên quan tâm đến đời sống, tâm
tư tình cảm của học sinh.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Đề tài tập trung nghiên cứu các biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh lớp 2.
- Nâng cao kĩ năng thực hành theo các tình huống cho học sinh.
- Nghiên cứu thực trạng việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 2B,
trường Tiểu học Ba Đình, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

4. Phương pháp nghiên cứu:
- Đọc các tài liệu về tâm sinh lý lứa tuổi Tiểu học và tài liệu liên quan tới
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp phỏng vấn, hỏi đáp, điều tra, khảo sát thực tế.
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.
- Phương pháp thực nghiệm:
+ Vận dụng những kinh nghiệm dạy tại lớp.
+ Rút kinh nghiệm tại trường.
Trên đây là một số phương pháp chính mà tơi đã áp dụng trong đề tài sáng kiến
kinh nghiệm này. Vì mỗi phương pháp đều có cái hay trong q trình áp dụng thực
hiện. Nếu chúng ta áp dụng đúng phương pháp trong từng thời điểm thích hợp thì
hiệu quả đạt được rất tốt trong việc thực hiện đề tài sáng kiến kinh nghiệm.

II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:


Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lý - xã hội cơ bản giúp cho cá nhân
tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc
sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại… Kĩ năng sống
đơn giản là tất cả điều cần thiết mà chúng ta phải biết để có được khả năng thích
ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống.
Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng
giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm sốt, thể hiện các cảm giác của
mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ
bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập
của trẻ tại trường.
Ở Việt Nam, từ năm học 2008-2009, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động
phong trào “Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực”, với yêu cầu

tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động
giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý
thức sáng tạo. Trong năm nội dung thực hiện có nội dung tổ chức trị chơi dân
gian cho học sinh đó cũng chính là rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
Đối với giáo viên tiểu học thường tập trung lo lắng cho những em có
những vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những lớp đầu cấp như
(lớp 1, lớp 2) . Đơn giản là vì những học sinh này thường khơng có khả năng
chờ đến lượt, khơng biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm
cho HS không thể tập trung lĩnh hội những điều giáo viên dạy. Vì vậy, giáo viên
phải tốn rất nhiều thời gian đầu tư để giúp HS có được những kĩ năng sống cơ
bản ở trường Tiểu học.
1.1.Vai trò của việc rèn kĩ năng sống:
Kĩ năng sống đóng một vai trị vơ cùng quan trọng đối với việc hình thành,
phát triển con người toàn diện phù hợp với sự phát triển của xã hội. Vì một
người có kiến thức chun môn nhưng sức khỏe yếu, thiếu tự tin trước đám
đông, tính tình nhút nhát và ích kỉ, ít giao lưu với bạn bè, khơng hịa đồng với
mọi người, hiểu biết xã hội và môi trường xung quanh hạn chế… Những người
thuộc nhóm này chắc chắn trong cơng việc và trong cuộc sống hàng ngày sẽ gặp
rất nhiều khó khăn, kết quả cơng việc khơng cao. Người dù có chun mơn
nhưng khả năng diễn đạt kém lại có tính ích kỉ khơng hịa đồng thì cũng khơng
thể lãnh đạo và giúp đỡ người khác tiến bộ được.
1.2.Yêu cầu của việc rèn kĩ năng sống đối với học sinh lớp 2.
Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt kết qủa tốt thì giáo viên phải
nghiên cứu, xây dựng đặt ra các yêu cụ thể phù hợp với từng lứa tuổi học sinh.
Từ đó, qua cơng việc giảng dạy cũng như các hoạt động hàng ngày giáo viên


phải theo dõi để phân định các nhóm kĩ năng cịn hạn chế. Trên cơ sở đó phân
định đúng các nhóm cần được bổ sung để giáo dục học sinh đạt đúng yêu cầu đề
ra.

Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao
tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình,
biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một
cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ tại
trường.
Kĩ năng sống được chia thành hai nhóm dưới đây:
Nhóm 1: Kĩ năng giao tiếp, hịa nhập:
+ Các em có khả năng giới thiệu về bản thân, bạn bè, thầy cơ, gia đình, người
thân…..
+ Các em biết chào hỏi khi gặp mặt, khi chia tay ở bất cứ thời điểm nào trong
sinh hoạt hàng ngày.
+ Các em biết nói lời cảm ơn, xin lỗi phù hợp với tình huống giao tiếp đơn giản.
+ Các em biết giúp đỡ, chia sẻ với mọi người phù hợp với khả năng.
Nhóm 2: Kĩ năng trong học tập, lao động, vui chơi, giải trí:
+ Kĩ năng nghe, đọc, nói, viết.
+ Kĩ năng quan sát, bày tỏ ý kiến.
+ Kĩ năng giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh nơi công cộng.
+ Kĩ năng biểu hiện thái độ tình cảm; bày tỏ tình cảm sở thích; kiềm chế thói hư
tật xấu có hại cho bản thân, người khác.
+ Kĩ năng hoạt động nhóm trong học tập, vui chơi và lao động.
Yêu cầu cần đạt về kĩ năng sống đối với học sinh lớp 2 là kĩ năng giao tiếp
với ông bà, cha mẹ, thầy cơ, bạn bè và những người xung quanh; có ý thức tự
phục vụ, tự quản; biết phân biệt cái đúng, cái sai; có tinh thần đồn kết; tích cực
tham gia các hoạt động; biết nhận lỗi, xin lỗi khi làm sai; kiên trì trong học tập,
đúng giờ làm việc theo yêu cầu, đồng cảm… để tạo tiền đề cho sự phát triển hài
hòa về lực học và đạo đức.
2. Thực trạng sáng kiến kinh nghiệm:
Trong quá trình rèn kĩ năng sống cho trẻ nhằm thực hiện nội dung phong
trào “Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực”, tơi đã gặp những
thuận lợi và khó khăn sau:

2.1. Thuận lợi:
Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động phong trào “Xây dựng trường học
thân thiện - học sinh tích cực” với những kế hoạch nhất quán từ trung ương đến
địa phương, Phòng giáo dục - Đào tạo cũng đã có kế hoạch từng năm học với


những biện pháp cụ thể để rèn kỹ năng sống cho học sinh một cách chung nhất
cho các bậc học, đây chính là những định hướng giúp giáo viên thực hiện việc
rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
Trong năm học 2017 - 2018, với yêu cầu sử dụng công nghệ thơng tin đổi
mới hình thức phương pháp dạy học, nhiều giáo viên thường lãng quên các trò
chơi dân gian, ngại đưa vào kế hoạch, thậm chí khơng có thời gian cho trẻ vui
chơi. Hiện nay trong thời đại Công nghệ -Thơng tin và hội nhập quốc tế, HS có
những hiểu biết khá phong phú nhờ truy cập Internet.
Những năm học gần đây, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động phong trào
thi đua “Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực”, với yêu cầu tăng
cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục
trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng
tạo.
2.2. Khó khăn
* Giáo viên:
Giáo viên thường tập trung lo lắng cho những em có những vấn đề về hành
vi và khả năng tập trung kém. Những học sinh này thường khơng có khả năng
chờ đến lượt, khơng biết chú ý lắng nghe và không biết làm việc theo nhóm,
điều này làm cho HS khơng thể tập trung lĩnh hội những điều giáo viên dạy. Vì
vậy, giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian đầu tư để giúp HS có được những kĩ
năng sống cơ bản ở trườngTiểu học.
- Vẫn cịn có GV chưa nắm chắc về nội dung giáo dục kĩ năng sống theo
từng khối lớp, những kĩ năng sống cơ bản nào, chưa biết vận dụng từ những kế
hoạch định hướng chung của nhà trường để đưa vào kế hoạch cụ thể rèn kĩ năng

sống cho học sinh của lớp mình.
Mặc dù có kinh nghiệm trong giảng dạy nhưng việc đổi mới phương pháp
giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và ý
thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học kĩ năng giao tiếp, thực hành làm việc
theo nhóm của học sinh cịn gặp nhiều khó khăn.
* Học sinh:
Đa phần các em học sinh ở trường tiểu học hiện nay đều thiếu kỹ năng sống,
thiếu khả năng phân tích và khả năng nhận thức đúng - sai các vấn đề dẫn đến
lúng túng, không biết cách xử lý các tình huống thường gặp trong cuộc sống.
- Một bộ phận học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cơ
giáo, ít sáng tạo, tính tự giác chưa cao, lười hoạt động.
- Học sinh chỉ trú trọng học kiến thức, khả năng ứng phó với các tình huống
trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường nóng nảy, gây gổ lẫn


nhau.
- Kỹ năng giao tiếp hạn chế, vẫn còn hiện tượng nói tục, nói bậy ở một số học
sinh.
* Phụ huynh:
Đa số phụ huynh cho rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức.Có phụ
huynh nóng vội trong việc dạy con; họ chỉ chú trọng đến việc dạy con mình biết
đọc, biết viết, hoặc biết làm tốn mà khơng cần quan tâm đến việc con học được
kĩ năng sống nào khi đến trường.
Phụ huynh chỉ khuyến khích con tìm tịi kiến thức mà qn hướng cho con
em mình làm tốt hoạt động đoàn thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử trong gia
đình. Một bộ phận phụ huynh giao tiếp trong gia đình vẫn cịn hạn chế, xưng hô
chưa chuẩn mực nên các em bắt chước xưng hô chưa đúng.
Đồng thời có phụ huynh chiều chuộng con cái khiến trẻ khơng có kĩ năng tự
phục vụ, phụ huynh chỉ chú ý đến khâu chăm con ăn uống mà khơng chú ý đến
dạy con mình cần ăn, uống như thế nào, sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong

ăn uống thế nào cho đúng? Và vì sao chúng ta cần những đồ dùng, vật dụng đó?
Những đồ dùng đó để làm gì?....
* Đầu năm học 2017 - 2018, tơi đã khảo sát kĩ năng mạnh dạn, tự tin của học
sinh.
Khảo sát qua quan sát các hoạt động học tập , tham gia hoạt động tập thể
và biểu diễn trong một tiết âm nhạc:
Tổng
Lớp số
HS
2B
27

Mạnh dạn,
tự tin
TS
TL
8
29,6

Chưa thật mạnh dạn,
tự tin lắm
TS
TL
10
37

Còn nhút nhát,
rụt rè
TS
TL

9
33,4

Từ kết quả thực trạng trên , thì việc " Rèn kỹ năng sống cho học sinh
lớp’’ là một việc làm vô cùng cần thiết để giúp cho các em say mê, hứng thú
trong học tập, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong việc thể hiện
những năng lực của bản thân, tôi đã áp dụng một số biện pháp rèn kĩ năng sống
cho học sinh lớp 2B như sau.
3. Các biện pháp đã sử dụng đẻ rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 2B:
*Biện pháp 1: Giáo viên và phụ huynh cần có nhận thức sâu sắc về việc
dạy và rèn cho trẻ kĩ năng sống.
Đầu năm học, tôi đã lập kế hoạch, tập trung nghiên cứu chuyên đề rèn kĩ
năng sống cho học sinh lớp 2B, dựa vào thực trạng và giải pháp ở đơn vị trong
việc rèn kĩ năng sống cho học sinh học tiểu học do Bộ Giáo dục - Đào tạo triển


khai. Từ đó giúp tơi hiểu được rằng chương trình học chính khố thường cho trẻ
tiếp xúc từ từ với các kiến thức văn hố trong suốt năm học, cịn thực tế trẻ sẽ
học tốt nhất khi được tiếp cận một cách cân bằng, biết cách phát triển các kĩ
năng nhận thức, cảm xúc và xã hội. Vì thế, khi trẻ tiếp thu được những kĩ năng
giao tiếp xã hội và các hành vi ứng xử cơ bản trong nhóm bạn, thì trẻ sẽ nhanh
chóng sẵn sàng và có khả năng tập trung vào việc học văn hoá một cách tốt nhất.
Về phía phụ huynh học sinh, ngay trong thời gian đầu năm học, được nhà
trường cho phép các lớp tổ chức hội nghị phụ huynh đầu năm, tôi đã chú trọng
việc tuyên truyền cho phụ huynh hiểu được sự quan trọng của việc dạy kĩ năng
sống cho con em họ. Song song với việc tiếp thu kiến thức văn hóa thì trẻ phải
có một số kĩ năng sống cơ bản. Kĩ năng sống chỉ được hình thành và phát triển
trong quá trình học tập, rèn luyện, thực hành trải nghiệm trong cuộc sống hằng
ngày ở trường, ở gia đình và ngồi xã hội.Ngồi ra tơi cịn hướng dẫn cho phụ
huynh một số biện pháp rèn kĩ năng sống ở nhà cho con em.

*Biện pháp 2: Giáo viên cần hiểu rõ những kĩ năng sống cơ bản để dạy trẻ
ở lứa tuổi lớp 2 :
Đối với tâm sinh lý trẻ em lứa tuổi học sinh lớp 2 thì có nhiều kĩ năng
quan trọng mà trẻ cần phải biết trước khi tập trung vào học kiến thức. Kết quả
của nhiều nghiên cứu đều cho thấy các kĩ năng quan trọng nhất trẻ phải học vào
thời gian đầu của cấp tiểu học chính là những kĩ năng sống. Trong chương trình
sách ‘Bài tập kĩ năng sống lớp 2” được phân thành 6 chủ đề, đó là:
Chủ đề 1: Kĩ năng Phịng tránh tai nạn, thương tích.
- Giúp học sinh nhận biết được điều nguy hiểm sẽ xảy ra qua các tranh tình
huống. HS biết khuyên người khác phòng tránh những tai nạn, thương tích khi
cần thiết.
Chủ đề 2: Kĩ năng Lắng nghe tích cực.
- Giúp HS có kĩ năng lắng nghe tích cực. Hiểu được lợi ích của việc lắng nghe
tích cực.
Chủ đề 3: Kĩ năng Trình bày suy nghĩ, ý tưởng.
- Nhằm giúp HS có kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng trong mọi tình huống
trong cuộc sống.
Chủ đề 4: Kĩ năng Tự tin.
- Rèn cho HS sự tự tin trong mọi hoạt động trong học tập, hoạt động tập thể,
…
Chủ đề 5: Kĩ năng Cảm thông, chia sẻ.
- Giúp HS biết cảm thông, chia sẻ với những người gặp khó khăn trong cuộc
sống, học tập hay vui chơi,…


Chủ đề 6: Kĩ năng Đảm nhận trách nhiệm.
- Nhằm giáo dục cho HS kĩ năng đảm nhận trách nhiệm đối với những cơng
việc vừa sức. Nhiệt tình trong mọi hoạt động ở trường cũng như ở nhà.
Ngồi ra cịn cần có thêm các kĩ năng khác như: sự hợp tác, tự kiểm soát, tự
lập, khả năng thấu hiểu và giao tiếp… Việc xác định được các kĩ năng cơ bản

phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa chọn đúng những nội dung trọng tâm
để dạy học sinh rèn luyện kĩ năng sống có hiệu quả.
*Biện pháp 3: Cần cụ thể hóa nội dung của từng kĩ năng cơ bản mà giáo
viên cần dạy trẻ:
Dựa vào quyển Bài tập thực hành kĩ năng sống lớp 2, giáo viên hướng dẫn
học sinh thực hành từng chủ đề. Với các dạng bài tập, phong phú, đa dạng như:
xử lí tình huống, nhận xét, đánh giá hành vi, việc làm; liên hệ, tự liên hệ; thực
hành;..Khi thực hiện bài tập, tùy theo từng dạng bài mà giáo viên hướng dẫn cho
học sinh có thể làm cá nhân, làm theo nhóm nhỏ, làm theo nhóm lớn. Chương
trình này được học xen vào hoạt động theo chủ đề, GD An tồn giao thơng mỗi
tuần một tiết.
Kĩ năng tự tin : Một trong những kĩ năng đầu tiên mà giáo viên cần chú tâm
là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được
mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác. Kĩ
năng này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi.
Kĩ năng hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát giáo viên giúp trẻ
học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với các em
học sinh lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp các em biết cảm thông và cùng
làm việc với các bạn.
Kĩ năng tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một trong những kĩ
năng quan trọng nhất cần có ở các em vào giai đoạn này, là sự khát khao được
học. Người giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khơi
gợi tính tị mị tự nhiên của các em. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu
chuyện hoặc các hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khơi gợi trí
não nhiều hơn là những thứ có thể đoán trước được.
Kĩ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý
tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của
mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kĩ năng cơ bản và khá quan
trọng đối với trẻ. Nó có vị trí chính yếu khi so với tất cả các kĩ năng khác như
đọc, viết, làm toán và nghiên cứu khoa học. Nếu các em cảm thấy thoải mái khi

nói về một ý tưởng hay chính kiến nào đó, các em sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ
sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp


học sinh sẵn sàng học mọi thứ.
Ngoài ra, ở nhà trường giáo viên cần dạy học sinh nghi thức văn hóa trong
ăn uống qua đó dạy các em kĩ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như:
Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, chỉ ăn uống tại bàn ăn,
biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn
uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng
khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng
chỗ bát, chén, thìa … hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, không
làm ảnh hưởng đến người xung quanh.
*Biện pháp 4: Giáo viên xác định nhiệm vụ cơ bản và trách nhiệm trong
việc dạy học sinh kĩ năng sống.
Cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên
cần, tích cực của học sinh , cần phải biết khai thác phát huy năng khiếu, tiềm
năng sáng tạo ở mỗi học sinh . Vì mỗi học sinh là một nhân vật đặc biệt, phải
giáo dục học sinh như thế nào để các em cảm thấy thoải mái trong mọi tình
huống của cuộc sống.
Cần thường xuyên tổ chức các họat động giáo dục chăm sóc các em một
cách thích hợp, tuân theo một số quan điểm. Giúp các em phát triển đồng đều
các lĩnh vực: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm- xã hội và thẩm mĩ. Phát
huy tính tích cực của các em, giúp các em hứng thú, chủ động khám phá, tìm tịi,
biết vận dụng vốn kiến thức, kĩ năng vào việc giải quyết các tình huống khác
nhau.
Cần giúp các em có được những mối liên kết mật thiết với những bạn khác
trong lớp, các em biết chia sẻ chăm sóc, trẻ cần phải học về cách hành xử, biết
lắng nghe trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm học
sinh khác nhau, giúp các em luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách

mới. Điều này liên quan tới việc các em có cảm thấy thoải mái, tự tin hay không
đối với mọi người xung quanh, cũng như việc mọi người xung quanh chấp nhận
cá nhân đó như thế nào? Cần chuẩn bị cho học sinh sự tự tin, thoải mái trong
mọi trường hợp nhất là trong việc ăn uống để chúng ta khơng phải xấu hổ vì
những hành vi không đẹp của các em.
Thường xuyên liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm tình hình của các em,
trao đổi với phụ huynh những nội dung và biện pháp chăm sóc và giáo dục các
em tại nhà, bàn bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải.
*Biện pháp 5: Giáo viên giúp trẻ phát triển các kĩ năng sống qua việc tổ
chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh trong nhà trừơng.


Tham mưu với nhà trường, các đoàn thể đặc biệt là Đoàn, Đội, tổ chức các
hoạt động văn nghệ, thể thao một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ
động, tự giác của học sinh. Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui
chơi giải trí phù hợp với lứa tuổi của học sinh.
Căn cứ vào nội dung trên, tôi đã xây dựng kế hoạch và thực hiện nhiều hoạt
động một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của trẻ.
Cụ thể như sau:
Phát động học sinh làm đồ chơi dân gian; sưu tầm các bài hát, điệu múa thể
loại dân ca cho phù hợp với lứa tuổi của các em.
Tăng cường tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động văn nghệ, vui
chơi giải trí tích cực, phù hợp với lứa tuổi của học sinh tiểu học .
Phối hợp với đồng chí Tổng phụ trách đội tổ chức các cuộc thi trò chơi dân
gian trong dịp đầu xuân như: Ô ăn quan, Đập heo, Lò cò, Cướp cờ, hội thi Vẽ
những điều em mơ ước. Đồng thời hàng tuần vào tiết chào cờ sáng thứ hai cho
các em “Kể chuyện về Bác Hồ”.
+ Tham gia có hiệu quả hoạt động giáo dục Ngoài giờ lên lớp cho học sinh.
Hoạt động ngoài giờ lên lớp ở lớp 2 nhằm củng cố, khắc sâu và phát triển
những kiến thức đã học, tạo cơ hội phát triển toàn diện nhân cách và các kĩ năng

sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi.
Nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp ở lớp 2 gồm 9 chủ đề theo từng tháng.
Ngoài việc tổ chức cho học sinh theo nội dung trên, giáo viên còn tổ chức
cho học sinh tham gia vào các hoạt động của lớp, của Đội và nhà trường phát
động, cụ thể như sau:
* Hoạt động văn hóa văn nghệ - Thể dục thể thao.
- Trong đợt tổ chức chào mừng ngày 20/11 do Đội phát động, tơi khuyến
khích học sinh tham gia nên các em đã tự nguyện tham gia với số lượng đơng.
Vì vậy, tơi đã chia các em thành các nhóm tập luyện và kết hợp với phụ huynh
để tập luyện cho một nhóm tham gia biểu diễn thi liên hoan văn nghệ cấp
trường.


Phụ huynh đang hướng dẫn nhóm học sinh tập văn nghệ
- Mặc dù thi văn nghệ cấp trường đạt giải chưa cao nhưng kết quả đạt được
cao hơn ở đây là bản thân các em và phụ huynh đều phấn khởi vì các em được
tham gia vào các hoạt động chung của tập thể tạo cho các em thêm yêu quý cha
mẹ, thầy cô và bạn bè. Các em đều mạnh dạn, tự tin hơn.
* Hoạt động vui chơi giải trí.
- Trong một số buổi đầu giờ học hoặc buổi ra chơi giữa giờ, tôi đã hướng
dẫn cho các em chơi trò chơi dân gian và cùng tham gia chơi với các em.
- Qua các trò chơi tạo cho các em biết làm việc theo đúng yêu cầu và thân
thiện với thầy cô và bạn bè.
* Hoạt động lao động vệ sinh.
- Ngay từ đầu năm học, tôi đã chia lớp thành các nhóm lao động và cách sử
dụng các dụng cụ lao động hiệu quả. Vào cuối một số buổi, tơi hướng dẫn từng
nhóm các cơng việc để học sinh biết lao động vệ sinh lớp học sạch, đẹp,an tồn
khi lao động.
- Học sinh có ý thức ln giữ gìn vệ sinh lớp học sạch sẽ. Các em đã biết
tham gia các công việc vừa sức như quét lớp, nhặt lá…

Học sinh đang quét dọn, vệ sinh lớp học.
* Hoạt động xã hội, nhân đạo.
- Trong buổi sinh hoạt lớp, giáo viên kể cho học sinh nghe những mẩu
chuyện như hoạt động của “Hội người mù” và các sản phẩm do những người
khuyết tật làm ra. Vì vậy sau khi phát động học sinh tham gia mua tăm ủng hộ
người mù, ủng hộ Tết bạn nghèo,… các em đều tham gia rất tích cực.
- Các em đều biết chia sẻ và đồng cảm với những người có hồn cảnh khó
khăn, đây là hoạt động bước đầu đưa học sinh vào tham gia các hoạt động xã hội
để giúp các em bước đầu hiểu biết về đất nước, con người. Qua đó bồi dưỡng
thêm về nhân cách con người biết cảm thông chia sẻ…
*.Biện pháp 6: Tạo môi trường thực hiện nhiệm vụ giáo dục trẻ kĩ năng
sống.
Sách báo, tạp trí thiếu nhi, truyện đọc,… cũng là nguồn kiến thức tổng hợp
trong cuộc sống, vì vậy để tạo mơi trường giúp học sinh tăng cừơng đọc sách,
tôi đã tham mưu với hiệu trưởng nhà trường trang bị tủ sách tại lớp, sách thư
viện, sách Bác Hồ, sách Lịch sử, sách tham khảo phục vụ học tập và các loại
sách trang trí đẹp với nhiều tên gọi khác nhau theo chủ đề: “tủ sách Bác Hồ”; “tủ
sách lịch sử”; “câu đố vui”; “những con vật đáng yêu”; “hoa trái bốn mùa”; …
thiết kế phân chia nhiều ngăn để sách, truyện nhiều kích cở, vừa tầm các em.


Tủ sách của lớp 2B
Ngồi ra tơi cịn kêu gọi sự ủng hộ, đóng góp sách báo, tạp chí thiếu niên
của phụ huynh học sinh, để tủ sách của lớp thêm phong phú về thể loại, tăng
cường đầu sách, báo, truyện, tạp chí.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự đồng
thuận hợp tác của các bạn đồng nghiệp, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ

HS đã giúp tôi đã áp dụng sáng kiến vào HS lớp 2, cụ thể là lớp 2B và đạt được
kết quả trong việc dạy các kĩ năng sống cơ bản thể hiện ở kết quả sau:
Tổng Mạnh dạn, Chưa thật mạnh Còn nhút nhát,
tự tin
dạn, tự tin lắm
rụt rè
Ghi chú
Lớp số
HS
TS
TL
TS
TL
TS
TL
Chưa áp dụng
2B 27
8
29,6
10
37
33,4
9
SKKN
Đã áp dụng
2B 27
18
66,6
9
33,4

SKKN
Kết quả cho thấy HS ngoan hơn, tự giác hơn, chủ động, mạnh dạn và tự tin
hơn, ứng xử khá phù hợp trong mọi tình huống.
Qua so sánh một kĩ năng sống của HS lớp 2B cho thấy các biện pháp nêu
trên, được áp dụng ở lớp 2B đã mang lại hiệu quả rõ rệt, số học sinh có kĩ năng
mạnh dạn tự tin nhiều hơn hẳn so với lúc chưa áp dụng biện pháp trên.
+ Kĩ năng hợp tác qua việc thảo luận nhóm .
Khảo sát qua quan sát HS thực hành thảo luận nhóm trong một số tiết Đạo đức.
+ Khảo sát kĩ năng ứng xử trong các tình huống:


Khảo sát qua quan sát HS hoạt động xử lý tình huống trong một tiết Đạo
đức: Số lượng HS biết ứng ứng xử phù hợp nhiều hơn hẳn so với khi chưa học
kĩ năng sống.
- Kết quả rèn kĩ năng sống lớp 2B như sau:
100% học sinh đều được giáo viên tạo mọi điều kiện khuyến khích khơi dậy tính
tị mị, phát triển trí tưởng tượng, năng động, sáng tạo ,100% học sinh được rèn
luyện khả năng sẵn sàng học tập ở trường phổ thông hiệu quả ngày càng cao.
100% được rèn thói quen lao động tự phục vụ, được rèn luyện kĩ năng tự lập; kĩ
năng nhận thức; kĩ năng vận động nhỏ, vận động thông qua các hoạt động hàng
ngày trong cuộc sống của học sinh ; ngoài ra có 100% học sinh được rèn kĩ
năng tự kiểm sốt bản thân, phát triển óc sáng tạo, tính tự tin thông qua các hoạt
động năng khiếu vẽ, thể dục , và các môn học khác .
100% trẻ được rèn luyện kĩ năng xã hội; kĩ năng về cảm xúc, giao tiếp;
chung sống hịa bình, và tuyệt đối khơng xảy ra bạo hành trẻ em ở trường cũng
như ở gia đình. 100 % trẻ được giáo dục, chăm sóc ni dưỡng tốt, được bảo vệ
sức khỏe, được bảo đảm an tồn, phịng bệnh, được theo dõi cân đo bằng biểu
đồ phát triển.
Học sinh đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chun cần đạt từ 99% trở lên và ít gặp
khó khăn khi đến lớp, có kĩ năng lao động tự phục vụ bản thân, biết thương yêu

bạn bè trong cùng một mái trường, biết giúp đỡ bạn cùng tiến .
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận:
Rèn kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động, để học sinh tự cảm
nhận, đánh giá, nhận xét qua các hành vi và từ đó hình thành các kỹ năng; thực
hiện sự phối hợp trong và ngồi nhà trường làm tốt cơng tác xã hội hoá trong
việc rèn kỹ năng sống cho học sinh.
Giáo dục kỹ năng sống trong trường học góp phần rèn luyện, hình thành cho
học sinh sống có trách nhiệm hơn và biết lựa chọn cách ứng xử phù hợp, ứng
phó với các sức ép, thách thức trong cuộc sống.
Giáo dục kỹ năng sống còn tạo mối quan hệ thân thiện, cởi mở giữa thầy, trò,
sự hứng thú tự tin, chủ động sáng tạo trong học tập, nâng cao chất lượng, hiệu
quả giáo dục. Học sinh được giáo dục kỹ năng sống xác định được bổn phận và
nghĩa vụ của mình đối với bản thân, gia đình và xã hội.
Giáo dục kỹ năng sống còn cần đến vốn sống, tình thương và nhân cách của
người thầy. Học sinh học kiến thức ở thầy trước hết là ở tấm gương sống của
người thầy. Vì vậy, trước hết “mỗi thầy cơ giáo là một tấm gương đạo đức, tự
học và sáng tạo” mà ngành Giáo dục đang vận động.
Kỹ năng sống cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ sung, nâng cấp
để phù hợp với sự thay đổi của cuộc sống biến động. Người trưởng thành cũng
vẫn cần học kỹ năng sống.


Rèn kỹ năng sống cho học sinh không phải là cơng việc “một sớm, một
chiều” mà địi hỏi phải có quá trình, kiên nhẫn và bằng cả tâm huyết và ở mọi
lúc, mọi nơi, thực hiện càng sớm càng tốt đối với trẻ em. Kỹ năng sống rất đa
dạng và mang đặc trưng vùng, miền đòi hỏi người giáo viên phải vận dụng một
cách linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp với nhu cầu, trình độ của học sinh và đặc
điểm, hoàn cảnh của nhà trường, địa phương. Rèn kỹ năng sống không phải chỉ
là công việc của giáo viên, nhà trường mà của cả xã hội, cộng đồng, có như vậy

mới mong đào tạo ra được những thế hệ trẻ phát triển toàn diện, chuẩn bị tốt cho
việc thực hiện cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước và hội nhập quốc tế.
2. Kiến nghị:
* Với Phòng Giáo dục và Đào tạo:
- Tổ chức hội thảo trao đổi kinh nghiệm về biện pháp rèn kĩ năng sống cho
HS tiểu học, để GV có điều kiện trao đổi học hỏi lẫn nhau nhằm nâng cao chất
lượng GD.
- Cần có tài liệu hướng dẫn cụ thể cho giáo viên về phân phối chương trình
của từng lớp. Có thêm tài liệu tham khảo về phương pháp tổ chức các hoạt động
giáo dục Kĩ năng sống .
*. Với Lãnh đạo nhà trường:
Tạo điều kiện để GV vận dụng sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn
kĩ năng sống cho HS lớp 2 vào việc giảng dạy và giáo dục kĩ năng sống.
Trên đây chỉ là sáng kiến kinh nghiệm được rút ra từ thực tiễn quá trình tổ
chức thực hiện "Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh học sinh lớp 2" ở trường
chúng tôi. Tuy nhiên do năng lực bản thân nên chắc chắn rằng sẽ khơng tránh
khỏi những thiếu sót. Tơi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến bổ sung của
các đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Nga Sơn, ngày 30 tháng 3 năm 2018
Xác nhận của Thủ trưởng đơn vị
Tôi xin cam đoan SKKN này là do
tôi nghiên cứu và viết, không sao chép
nội dung của người khác.
Người viết

Lương Thị Thầm

TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT
Tên sách
Nhà xuất bản
1
Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu Nhà xuất bản giáo dục
học – Lớp 2.
Việt Nam.
2
Bài tập thực hành Kĩ năng sống - Lớp 2.
Nhà xuất bản Đại học
sư phạm
3
Tài liệu tập huấn Giáo dục kĩ năng sống
Bộ giáo dục và đào
tạo
4
Sách giáo viên, Vở bài tập Đạo đức lớp 2.
Nhà xuất bản giáo dục
Việt Nam
5
Sách giáo viên, SGK môn Tự nhiên và xã hội lớp 2 Nhà xuất bản giáo dục
Việt Nam
6
Tìm hiểu trên mạng Internet


MỤC LỤC
STT
I

1
2
3
4
II
1
2
3
4
III
1
2

Trang
MỞ ĐẦU
Lí do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Cơ sở lí luận
Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN
Các giải pháp đã sử dụng để rèn kĩ năng sống cho học
sinh lớp 2B.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Kết luận
Kiến nghị

1

1
1
2
2
3
3
4
6
13
14
14
15


S GIO DC V O TO THANH HểA
phòng giáo dục và đào tạo nga sơn
-----------------******-----------------

SNG KIN KINH NGHIM

MT S BIN PHÁP RÈN KĨ NĂNG SỐNG CHO
HỌC SINH LỚP 2 B – TRƯỜNG TIỂU HỌC BA ĐÌNH

Người thực hiện: Lương Thị Thầm
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Ba Đình
Sáng kiến kinh nghiệm tḥc lĩnh vực (mơn): Giáo dục kĩ năng sống

THANH HÓA, NĂM 2018