Phân tích hình tượng Người lái đò sông Đà

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Phân tích hình tượng người lái đị
trong tùy bút Người lái đị sơng Đà của Nguyễn Tn
Dàn ý phân tích hình tượng người lái đị trong tùy bút Người
lái đị sơng Đà của Nguyễn Tn mẫu 1
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Nguyễn Tuân, tùy bút Người lái đị sơng Đà và hình tượng người
lái đị.
2. Thân bài
a. Khái qt chung về hình ảnh ơng đị
Lai lịch: một ơng lão gần 70 tuổi, làm nghề lái đị nhiều năm.
Ngoại hình: “tay lêu nghêu... chất mun” để ngợi ca những con người vô danh âm
thầm cống hiến.
Công việc: lái đị trên sơng Đà, hằng ngày đối diện với con thủy quái hung bạo.
Tài năng và tâm hồn: Là người từng trải, hiểu biết và thành thạo trong nghề lái đị:
“trên sơng Đà ơng xi ngược hơn một trăm lần”, “nhớ tỉ mỉ... những luồng
nước”…
b. Cuộc thủy chiến giữa con sơng Đà và người lái đị
Tiếng nước nghe như là ốn trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như là khiêu
khích, giọng gằn mà chế nhạo… rống lên như tiếng của một ngàn con trâu mộng
đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng
lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng.
Sông Đà đã giao việc cho mỗi hịn, nó bày thạch trận trên sơng: Đám tảng đám
hịn, chia làm ba hàng chặng ngang trên sơng địi ăn chết cái thuyền. Hàng tiền vệ,
có hai hịn canh một cửa đá trông như là sơ hở, nhưng chính hai đứa giữ vai trị dụ
cái thuyền đối phương đi vào sâu nữa,....
Phối hợp với đá, nước thác reo hò làm thanh viện cho đá, những hòn đá bệ vệ oai
phong, lẫm liệt, thách thức chiếc thuyền.
Nước bám lấy thuyền như đơ vật túm thắt lưng ơng lái đị lật ngửa mình ra giữa
trận nước vang trời thanh la não bạt.

Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông đá...

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

→ Sử dụng các biện pháp so sánh, nhân hóa, đầy sáng tạo để khắc họa sự hung
bạo, dữ dằn trong trận thủy chiến gay go, quyết liệt.
Ơng lái đị là người mưu trí dũng cảm, bản lĩnh và tài ba: ung dung đối đầu với
thác dữ “nén đau giữ mái chèo, tỉnh táo chỉ huy bạn chèo...”, “nắm chắc binh pháp
của thần sông thần núi”, động tác điêu luyện “cưỡi đúng ngay trên bờm sóng,
phóng thẳng thuyền vào giữa thác...”
Ơng cịn là người nghệ sĩ tài hoa: ưa những khúc sơng nhiều ghềnh thác, khơng
thích lái đị trên khúc sơng bằng phẳng, coi việc chiến thắng “con thủy quái” là
chuyện thường.
3. Kết bài
Khái quát lại vẻ đẹp của người lái đị.

Dàn ý phân tích hình tượng người lái đị trong tùy bút Người
lái đị sơng Đà của Nguyễn Tuân mẫu 2
I. Mở bài
Nguyễn Tuân là cây bút tài hoa, uyên bác, cả đời say mê tìm kiếm vẻ đẹp của cuộc
sống. Ơng có sở trường về thể loại tuỳ bút. Một trong những sáng tác tiêu biểu của
ơng là tuỳ bút "Người lái đị sơng Đà". Tác phẩm đã khắc hoạ vẻ đẹp đa dạng vừa
hung bạo vừa trữ tình của con sơng Đà và ca ngợi người lái đị giản dị mà kì vĩ trên
dịng sơng.
II. Thân bài
1. Giới thiệu chung.
Tuỳ bút "Người lái đị sông Đà" dược in trong tập tuỳ bút "Sông Đà" (1960), gồm

15 bài tuỳ bút và một bài thơ ở dạng phác thảo. Tác phẩm được viết trong thời kì
xây dựng CNXH ở miền Bắc. Đó là kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn đến
Tây Bắc trong kháng chiến chống Pháp, đặc biệt là chuyến đi thực tế năm 1958.
Nguyễn Tuân đến với nhiều vùng đất khác nhau, sống với bộ đội, công nhân và
đồng bào các dân tộc. Thực tiễn xây dựng cuộc sống mới ở vùng cao đã đem đến
cho nhà văn nguồn cảm hứng sáng tạo.
Ngoài phong cảnh Tây Bắc uy nghiêm, hùng vỹ và tuyệt vời thơ mộng, NT còn
phát hiện những điểm quý báu trong tâm hồn con người mà ông gọi là "thứ vàng
mười đã được thử lửa, là chất vàng mười của tâm hồn Tây Bắc."
Qua "Người lái đị sơng Đà", Nguyễn Tn với lịng tự hào của mình đã khắc hoạ
những nét thơ mộng, hùng vĩ nhưng khắc nghiệt của thiên nhiên đất nước qua hình
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ảnh con sơng Đà hung bạo và trữ tình. Đồng thời, nhà văn cũng phát hiện và ca
ngợi chất nghệ sĩ, sự tài ba trí dũng của con người lao động mới: chất vàng mười
của đất nước trong xây dựng CNXH qua hình ảnh người lái đị sơng Đà. Từ đó nhà
văn ca ngợi sơng Đà, núi rừng Tây Bắc vừa hùng vĩ vừa thơ mộng, đồng bào Tây
Bắc cần cù, dũng cảm, rất tài tử, tài hoa.
2. Phân tích nhân vật người lái đị.
Người lái đị hiện lên trước hết là một người lao động từng trải, có nhiều kinh
nghiệm đị giang, có lịng dũng cảm, gan dạ, mưu trí, nhanh nhẹn và cả sự quyết
đốn nữa. Nguyễn Tuân đưa nhân vật của mình vào ngay hồn cảnh khốc liệt mà ở
đó, tất cả những phẩm chất ấy được bộc lộ, nếu không phải trả giá bằng chính
mạng sống của mình. nhà văn gọi đây là cuộc chiến đấu gian lao của người lái đò
trên chiến trường sông Đà, trên một quãng thuỷ chiến ở mặt trận sơng Đà. Đó
chính là cuộc vượt thác đầy nguy hiểm chết người, diễn ra nhiều hồi, nhiều đợt như
một trận đánh mà đối phương đã hiện ra diện mạo và tâm địa của kẻ thù số một:

"Đá ở đây ngàn năm vẫn mai phục hết trong dịng sơng, hình như mỗi lần có chiếc
thuyền nào xuất hiện ở quãng ầm ầm mà quạnh hiu này, mỗi lần có chiếc nào nhơ
vào đường ngoặt sơng là một số hịn bèn nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền. Mặt hòn
đá nào trơng cũng ngỗ ngược, hịn nào cũng nhăn nhúm méo mó hơn cả cái mặt
nước chỗ này Sơng Đà đã giao việc cho mỗi hòn. Mới thấy rằng đây là nó bày
thạch trận trên sơng. Đám tảng hịn chia làm ba hàng chặn ngang trên sơng địi ăn
chết cái thuyền, một cái thuyền đơn độc khơng cịn biết lùi đi đâu để tránh một
cuộc giáp lá cà có đá dàn trận địa sẵn..."
Trong thạch trận ấy, người lái đò hai tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng
trận địa phóng thẳng vào mình. Khi sơng Đà tung ra miếng đòn hiểm độc nhất là
nước bám lấy thuyền như đơ vật túm thắt lưng đặng lật ngửa mình ra giữa trận
nước vang trời thanh la não bạt, ông lão vẫn khơng hề nao núng, bình tĩnh, đầy
mưu trí như một vị chỉ huy, lái con thuyền vượt qua ghềnh thác. Ngay cả khi bị
thương, người lái đò vẫn cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cuống lái,
mặt méo bệch như cái luồng sóng đánh hồi lùng, đánh đòn tỉa, đánh đòn âm vào
chỗ hiểm. "Phá xong cái trùng vi thạch trận thứ nhất", người lái đò "phá ln vịng
vây thứ hai". Ơng lái đị đã nắm chắc binh pháp của thần sơng thần đá. Đến vịng
thứ ba, ít cửa hơn, bên phải bên trái đều là luồng chết cả, nhưng người lái đã chủ
động "tấn công": Cứ phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa đó. Thuyền vút qua
cổng đá cánh mở khép. Vút, vút, cửa ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền
như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được
lượn được. Trong cuộc chiến không cân sức ấy, người lái đị chỉ có một cán chèo,
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

một con thuyền khơng có đường lùi cịn dịng sơng dường như mang sức mạnh siêu
nhiên của loài thuỷ quái. Tuy nhiên, kết cục cuối cùng, người lái đò vẫn chiến
thắng, khiến cho bọn đá tướng tiu nghỉu bộ mặt xanh lè vì phải chịu thua một con

thuyền nhỏ bé.
Người lái đò trong tác phẩm là một người lao động vô danh, làm lụng âm thầm,
giản dị, nhờ lao động mà chinh phục được dịng sơng dữ, trở nên lớn lao, kì vĩ, trở
thành đại diện của CON NGƯỜI. Người lao động nhờ ý chí kiên cường, bền bỉ,
quyết tâm mà chiến thắng sức mạnh thần thánh của thiên nhiên. Đó chính là yếu tố
làm nên chất vàng mười của nhân dân Tây Bắc.
Nổi bật nhất, độc đáo nhất ở người lái đị sơng Đà là phong thái của một nghệ sĩ tài
hoa. Khái niệm tài hoa, nghệ sĩ trong sáng tác của Nguyễn Tuân có nghĩa rộng,
không cứ là những người làm thơ, viết văn mà cả những người làm nghề chẳng
mấy liên quan tới nghệ thuật cũng được coi là nghệ sĩ, nếu việc làm của họ đạt đến
trình độ tinh vi và siêu phàm. Trong người lái đị sơng Đà, Nguyễn Tn đã xây
dựng một hình tượng người lái đị nghệ sĩ mà nhà văn trân trọng gọi là tay lái ra
hoa. Nghệ thuật ở đây là nắm chắc các quy luật tất yếu của sơng Đà và vì làm chủ
được nó nên có tự do.
Quy luật ở trên con sông Đà là thứ quy luật khắc nghiệt. Một chút thiếu bình tĩnh,
thiếu chính xác, hay lỡ tay, quá đà đều phải trả giá bằng mạng sống. Mà ngay ở
những khúc sơng khơng có thác lại dễ dại tay dại chân mà buồn ngủ. Chung quy
lại, nơi nào cũng hiểm nguy. Ông lão lái đị vừa thuộc dịng sơng, thuộc quy luật
của lũ đá nơi ải nước hiểm trở này, vừa nắm chắc binh pháp của thần sơng thần đá.
Vì thế, vào trận mạc, ông thật khôn khéo, bình tĩnh như vị chỉ huy cầm quân tài ba.
Mọi giác quan của ông lão đều hoạt động trong sự phối hợp nhịp nhàng, chính xác.
Xong trận, lúc nào cũng ung dung, thanh thản như chưa từng vượt thác: sóng thác
xèo xèo tan ra trong trí nhớ. Sơng nước lại thanh bình. Đêm ấy nhà đị đốt lửa
trong hang đá, nướng ống cơm lam và toàn bàn về cá anh vũ, cá dầm xanh, về
những cái hầm cá hang ca mùa khô nổ những tiếng to như mìn bộc phá rồi túa ra
đầy tràn ruộng. Cũng chả thấy ai bàn thêm một lời nào về cuộc chiến thắng vừa
qua nơi ải nước đủ tướng dữ quân tợn vừa rồi. Như những nghệ sĩ chân chính, sau
khi vắt kiệt sức mình để thai nghén nên tác phẩm khơng mấy ai tự tán dương về
cơng sức của mình. nhà văn Nguyễn Tuân đưa ra một lời nhận xét: Cuộc sống của
họ là ngày nào cũng chiến đấu với sông Đà dữ dội, ngày nào cũng giành lấy sự

sống từ tay những cái thác, nên nó cũng khơng có gì là hồi hộp, đáng nhớ… Họ
nghĩ thế, lúc ngừng chèo. Phải chăng người lái đị anh hùng có lẽ dễ thấy, nhưng
nhìn người lái đị tài hoa, chỉ có Nguyễn Tuân.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

III. Kết bài
Tuỳ bút "Người lái đị sông Đà" là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật
tài hoa uyên bác của nhà văn Nguyễn Tuân. Tác phẩm khơng chỉ ngợi ca vẻ đẹp kì
vĩ thơ mộng của thiên nhiên Tây bắc mà còn ca ngợi vẻ đẹp bình dị, anh hùng mà
tài hoa của người dân lao động nơi đây. Qua đó, nhà văn Nguyễn Tuân bộc lộ tình
yêu đất nước, niềm tự hào hứng khởi, gắn bó tha thiết với non sơng Việt.

Phân tích hình tượng Người lái đị sơng Đà
Thiên nhiên và con người Việt Nam vốn tươi đẹp, thân thương và đáng yêu. Có rất
nhiều tác giả lấy thiên nhiên và con người làm chủ đề chính cho tác phẩm của
mình. Một trong số các tác giả thành công ở đề tài này không thể không nhắc đến
Nguyễn Tuân cùng tùy bút Người lái đị sơng Đà. Với thể loại tùy bút đặc trưng,
tác giả đã khắc họa thành cơng hình tượng con sông Đà hung bạo, dữ tợn nhưng
cũng rất thơ mộng, trữ tình, bên cạnh đó là hình ảnh ơng lái đò đại diện cho con
người lao động nơi đây đầy đáng kính, đáng yêu.
Nguyễn Tuân là nhà văn theo chủ nghĩa xê dịch có rất nhiều tác phẩm thành công
dù ở bất cứ giai đoạn nào và gây ấn tượng sâu sắc với người đọc. Trước cách mạng
tháng Tám Năm 1945, phong cách sáng tác của ơng được gói gọn trọng một chữ
"Ngông". Ở giai đoạn này, do xã hội lúc bấy giờ chìm trong kiếp lầm than, nơ lệ
thối nát nên Nguyễn Tuân đắm chìm trong những vẻ đẹp của q khứ. Ơng ln
sống với những hồi niệm, những cái đẹp “vang bóng” của một thời đã xa để quên
đi thực tại. Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, khi miền Bắc dành lại được độc

lập và di lên xây dựng CNXH thì phong cách sáng tác của Nguyễn Tuân đã có
nhiều chuyển biến quan trọng. Các tác phẩm của ông giai đoạn này mang giá trị
nghệ thuật cao, ông viết nhiều về đề tài quê hương đất nước, nhân dân lao động
trong chiến đấu, sản xuất. Ông tìm tịi, khám phá vẻ đẹp của con người ngay trong
chính cuộc sống đời thường, trong những cơng việc bình dị nhất. Tâm hồn của tác
giả hòa cùng thiên nhiên và sự phát triển của đất nước tạo nên những tác phẩm tươi
mới khác hẳn giai đoạn trước. Tùy bút “Người lái đị sơng Đà” ra đời ở giai đoạn
này, là kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn đến vùng núi Tây Bắc để tìm
kiếm “chất vàng mười đã qua thử lửa”. Vẻ đẹp của Người lái đị khơng chỉ ở hình
tượng con sơng Đà hùng vĩ, dữ dội, thơ mộng, trữ tình mà cịn ở hình ảnh người lái
đị giản dị, tài hoa ở nơi đây.
Ơng lái đò hiện ra là một người khoảng bảy mươi tuổi làm nghề lái đị đã nhiều
năm nay. Ơng là đại diện cho những con người lao động bình dị, từng trải, có nhiều
kinh nghiệm lái đị, có lịng dũng cảm, gan dạ, mưu trí, nhanh nhẹn và cả sự quyết
đoán ở nơi đây. Mỗi ngày làm việc như một trận chiến với đám thủy quái trên
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

sơng, ơng phải dùng hết cơng lực của mình để đối phó với bọn chúng mà khơng hề
nao núng. Khi bọn đá bày ra trùng vi thạch trận thứ nhất đầy hiểm nguy, người lái
đò hai tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng vào mình;
ơng khơng hề nao núng mà bình tĩnh, đầy mưu trí như một vị chỉ huy, lái con
thuyền vượt qua ghềnh thác. Ngay cả khi bị thương, người lái đò vẫn cố nén vết
thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cuống lái để vượt qua trùng vi thạch trận thứ
nhất.
Sau khi phá xong vòng một, người lái đị khơng được nghỉ ngơi mà phá ln trùng
vi thạch trận thứ hai, thứ ba. Ơng lái đị đã nắm chắc binh pháp của thần sông thần
đá; ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở này. Trong cuộc

chiến không cân sức ấy, người lái đị chỉ có một cán chèo, một con thuyền khơng
có đường lùi cịn dịng sơng dường như mang sức mạnh siêu nhiên của loài thuỷ
quái. Tuy nhiên, kết cục cuối cùng, người lái đò vẫn chiến thắng, khiến cho bọn đá
tướng tiu nghỉu bộ mặt xanh lè vì phải chịu thua một con thuyền nhỏ bé.
Nguyễn Tuân vô cùng khéo léo và tài tình khi đã lột tả trọn vẹn một con sơng Đà
hùng vĩ, dữ dội. Có thể nói chính sự hung dữ của con sơng Đà càng lam tơn lên sự
huy hồng và lịng dũng cảm của người lái đị. Từ đó, ta thấy rõ hơn vẻ đẹp của
con người nơi đây: họ có thể là những con người vô danh, những người lao động
nhiều tuổi nhưng vẫn đủ dẻo dai và mưu trí để chiến thắng thiên nhiên hung bạo.
Và không chỉ cuộc chiến này, những cuộc chiến khác họ cũng sẽ sẵn sàng chiến
đấu và chiến thắng.
Bên cạnh vẻ đẹp của sự dũng cảm, mưu trí, Nguyễn Tn cịn khắc họa người lái
đị trong cuộc sống đời thường vô cùng giản dị và mộc mạc. Sau khi vượt khúc
sông hung bạo bằng hết sức lực của mình, người lái đị trở về với cuộc sống
thường nhật của mình: “đốt lửa, nướng ống cơm lam, bàn tán về cá anh vũ cá dầm
xanh, về những cái hầm cá hang cá mùa khô nổ những tiếng to như mìn bộc phá rồi
cá túa ra tràn đầy ruộng” mà quên đi rằng mình vừa là những người anh hùng trong
cuộc chiến đấu với con sông Đà hung hăng. Họ cho rằng đấy là cuộc sống của họ,
chẳng có gì lớn lao, đáng nhớ. Ở họ là sự khiêm tốn, mộc mạc, giản dị của những
người nông dân cần cù, chăm chỉ lao động kiến thiết nước nhà.
Dưới ngịi bút tài tình của Nguyễn Tn, hình ảnh người lái đò hiện ra mang đầy
đủ phẩm chất tốt đẹp đại diện cho con người lao động Việt Nam: dù trải qua những
cuộc chiến khó khăn để giành sự sống nhưng khi vượt qua chúng họ lại coi đó là
những điều bình thường chẳng có gì đáng nhớ, đáng tự hào. Họ lại quay về với
cuộc sống đời thường giản dị và bình tâm, lại lo làm ăn sản xuất để xây dựng một

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

cuộc sống tốt đẹp hơn. Chính sự đơn giản, không phô trương này lại càng ta thêm
yêu quý và mến mộ họ hơn.
Qua những miêu tả, liên tưởng thú vị ta thêm ấn tượng với vẻ đẹp anh hùng của
người lái đò và hiểu hơn về cuộc sống cũng như vẻ đẹp của họ từ đó thêm trân quý
cuộc sống và những con người âm thầm cống hiến cho đất nước. Nhiều năm tháng
qua đi nhưng bài tùy bút và hình ảnh ơng lái đị vẫn giữ nguyên vẹn những giá trị
tốt đẹp và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bao thế hệ độc giả.

Phân tích hình tượng người lái đị sơng Đà của Nguyễn Tuân
mẫu 1
Một tác phẩm văn học lớn, có giá trị sống mãi trong lịng người đọc thì tác phẩm
đó phải xây dựng được những nhân vật điển hình trong hồn cảnh điển hình, hội tụ
đầy đủ tài năng và tâm huyết của người nghệ sĩ. Nhân vật ơng lái đị trong tùy bút
"Người lái đị sơng Đà" của Nguyễn Tn là một nhân vật như thế.
Dưới ngịi bút thần kì của Nguyễn Tuân, bức tranh thiên nhiên sông Đà hiện lên vơ
cùng hung bạo, trữ tình có vị trí quan trọng làm nên một tấm phơng rất phù hợp để
hình tượng người lao động ở trên núi rừng Tây Bắc nổi lên với hai phẩm chất, đó là
chất anh hùng và chất nghệ sĩ mà tiêu biểu là ông lái đò rất gan dạ, dũng cảm gần
hai mươi năm chiến đấu với thác đá trong nước sông Đà để tồn tại. Tay lái của ông
được miêu tả là "tay lái ra hoa". Ơng lái đị hiện lên trong những trang văn của
Nguyễn Tuân đầy ấn tượng với những nét về ngoại hình đúng là một con người của
sơng nước: Ơng gần bảy mươi tuổi nhưng rất chắc khỏe "thân hình gọn quánh như
chất sừng, chất mun", "tiếng nói ào ào như sông nước". "hai tay dài lêu nghêu như
cái sào lái đò", "hai chân khuỳnh khuỳnh như đang kẹp chặt cái cuống lái trong
tưởng tượng"... Chỉ vài nét phác họa tài hoa mà nhà văn như chạm khắc hình tượng
ơng lái đị như là một anh hùng trên sơng nước, vĩnh viễn đọng lại vào trái tim bạn
đọc để dự báo về nhân vật cả cuộc đời gắn với nghề lái đò và mức độ tay nghề đã
đạt đến mức nghệ sĩ.
Có lẽ bao tình cảm đam mê, u q sông Đà của Nguyễn Tuân được gửi gắm vào

nhân vật ông lái đò, nên nhà văn đã để nhân vật của mình gắn bó với sơng Đà đến
mức máu thịt, hiểu và u dịng sơng đến mức thuộc lịng từng tên thác tên ghềnh
hơn một nghìn tên dù dễ hay khó đều hội tụ lắng đọng thành một dịng chảy trong
trái tim của ơng lái đị hay chính là trái tim của Nguyễn Tn. Ơng thuộc dịng
sơng như thuộc một "bản trường ca, thuộc đến từng dấu chấm dấu phẩy, dấu chấm
than và từng đoạn xuống dịng". "Ơng lái đị đã nắm chắc binh pháp của thần sông
thần đá, ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước". Chính vì thế mà
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ơng lái đị đã khuất phục, chế ngự được sự hung bạo của dịng sơng Đà. Ơng không
phải thần thánh mà chỉ là một người lao động bình thường bằng xương bằng thịt
nhưng với trí dũng song tồn nên ơng vẫn chiến thắng thiên nhiên nghiệt ngã để
tồn tại lao động sáng tạo trong công cuộc xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Tính cách của
ơng lái đị được cụ thể qua những cuộc giao tranh dữ dội với nước, sóng, gió và đá
qua ba thạch trận. Trước hết là trùng vi thạch trận thứ nhất, người đọc đặc biệt ấn
tượng với những câu văn tả đá được nhân hóa như một đội qn: "đá tảng, đá
hịn".., "đá tiền vệ" đã bày ra thạch trận với năm cửa, có bốn cửa tử và một cửa
sinh. Bên cạnh đó, nhà văn sử dụng một loạt động từ trùng điệp để tô đậm sức
mạnh của đội quân đá: "mai phục", "nhổm cả dậy", "đứng ngồi nằm tùy theo sở
thích". "ăn chết", 'canh cửa", "hất hàm'...Cộng hưởng với những động từ là những
tính từ làm nổi bật tính hung bạo: "ngỗ ngược", "nhăn nhúm", "méo mó"...Tất cả
làm nổi bật thế và lực của đá sông vừa đông vừa mạnh hung tợn, ghê sợ tạo thành
thế không cân sức với ông lái đị chỉ có một mình đơn phương độc mã để gieo vào
lòng người đọc bao phấp phỏng, hồi hộp. Bên cạnh đá là nước, "phối hợp với đá,
nước thác reo hò làm thanh viện cho đá", tạo nên âm thanh dữ dội tăng thêm khơng
khí chiến đấu ác liệt. Sóng nước biết tung ra các đòn đánh nguy hiểm như đánh
giáp lá cà, đánh khuýp quật vô hồi, đá trái, thúc gối...Có thể nói Nguyễn Tuân đã

rộng mở sự uyên bác tài hoa của mình để kho ngơn từ phong phú sinh động đầy ắp
trong mọi lĩnh vực của sự sống, tuôn chảy không ngừng cả các ngôn ngữ quân sự
thể thao, quân sự cũng được huy động với tần số đậm đặc để cực tả đá nước sông
Đà. Đây chính là nghệ thuật vẽ mây đẩy trăng để gián tiếp ca ngợi chí dũng song
tồn của ơng lái đị. Ở chặng này, nhà văn ca ngợi ơng lái đị có sức chịu đựng phi
thường "ơng đị cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt cuống lái"...chỉ huy ngắn
gọn kín đáo và ơng đã chiến thắng "phá song trùng vi thạch trận thứ nhất".
Ở trùng vi thạch trận thứ hai, đá nước sóng tăng thêm nhiều cửa tử "dịng thác hùm
beo đang hồng hộc tế mạnh", "bốn năm thủy qn khơng ngớt khiêu
khích"...Những động từ mạnh vẫn tiếp tục tuôn chảy không ngớt trên những trang
văn cộng hưởng với phép tu từ so sánh nhân hóa rất độc đáo giúp nhà văn biến
sóng nước thành hùm thiêng, sơng nước tăng thêm sức mạnh đến đỉnh điểm của Đà
giang để tiếp tục tôn lên tư thế hào hùng của ông lái đị.
Ơng lái đị "khơng chút nghỉ tay, nghỉ mắt phá ln vịng vây thứ hai và đổi ln
chiến thuật", "ơng đị nắm chắc binh pháp của thần sơng, thần đá, ơng đã thuộc hết
quy luật phục kích của lũ đá" nên ông chủ động tự tin nhanh nhẹn làm chủ tình thế
"cưỡi lên thác sơng Đà như cưỡi hổ, nắm chặt bờm sóng, ghì cương lái, phóng
nhanh, chặt đơi thác để mở đường tiến". Những động từ mạnh liên tiếp lại như đưa
người đọc vào cuộc chiến của sóng nước tạo ra trạng thái say như say sóng, để từ
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

đó tơn vinh lên những nét đẹp của ơng lái đị đó là mưu trí, dũng cảm, kiên cường.
Nếu ở cuộc giao tranh thứ nhất và thứ hai Nguyễn Tn cực tả vẻ đẹp trí dũng song
tồn và phẩm chất anh hùng của ơng lái đị thì ở chặng thứ ba này Nguyễn Tuân
muốn cho người đọc thấy tay lái ra hoa của ơng lái đị. Nguyễn Tuân miêu tả "bên
phải, bên trái đều là luồng chết" khiến ơng lái đị phải vận dụng tài năng nghề
nghiệp của mình, nâng thuyền của mình lên mặt nước như nghệ sĩ lái mô tô bay

trong không trung để "xuyên qua mặt nước"...những động từ mạnh "vút" hay
"xuyên" lặp đi lặp lại nhấn mạnh tốc độ lái thuyền nhanh mạnh, cộng với nhiều
phép so sánh liên tiếp khiến người đọc vừa cảm nhận được độ nhanh mạnh vừa
cam nhận được độ khéo léo của con thuyền trong hướng đi luồn lách tránh đội
quân đá đông đúc. Nghệ thuật lái thuyền đến đây khiến người đọc hoàn toàn tâm
phục, khẩu phục. Đúng là ơng lái đị đã đạt đến mức nghệ sĩ trong nghề nghiệp của
mình.
Nguyễn Tn đích thực là một nghệ sĩ tài hoa bậc thầy trong việc ngợi ca những
con người lao động trong gian lao nguy hiểm nhưng đầy vinh quang, điển hình là
hình tượng ơng lái đị trong tùy bút "Người lái đị sơng Đà" với nhiều nét đẹp và cả
chất nghệ sĩ trong nghề.

Phân tích hình tượng người lái đị sơng Đà mẫu 2
Với mười lăm bài tùy bút và một bài thơ phác thảo sau chuyến thực tế ngược miền
Tây Bắc điệp trùng mà đầy kỳ thú, tập “Tùy bút sông Đà” của nhà văn Nguyễn
Tuân ra đời (1960) đã góp cho văn học nước nhà một tác phẩm giá trị khẳng định
cuộc sống và con người Tây Bắc trong sự nghiệp dựng xây đất nước “Người lái đị
sơng Đà” là một thiên tùy bút đặc sắc trong tập tùy bút của Nguyễn Tuân. Đặc biệt
hình ảnh ơng lái đị dũng cảm và tài ba đã để lại ấn tượng khó phai mờ trong tâm
trí người đọc. Cùng với hình tượng này, phong cách nghệ thuật độc đáo của
Nguyễn Tuân càng rõ thêm, ấn tượng thêm.
Nhân vật ông lái chắc chắn sẽ bị mờ nhạt nếu như tác giả chỉ miêu tả ông trong
cuộc mưu sinh phẳng lặng trên sơng nước hiền hịa. Người lái đị trong tác phẩm
thực sự trở thành hình tượng chân thật và sông động là sự ký thác ý tưởng thẩm mỹ
của Nguyễn Tuân, văn sĩ suốt một đời say mê kiếm tìm và khẳng định cái đẹp.
Hình tượng ơng lái đò đẹp một cách kiêu hãnh trong mối tương quan đồng hiện với
nhân vật sông Đà dữ dằn mà kỳ vĩ! Đấy cũng chính là dụng ý tư tưởng và nghệ
thuật của Nguyễn Tuân, khi ông muốn “ghi” ở đoạn này cái hình ảnh chiến đấu
gian lao của người lái đị trên chiến trường sơng Đà, trên một qng thủy chiến ở
mặt trận sông Đà

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Vẻ đẹp đầy ấn tượng về ơng lái đò là sự lồn tại sống động trước thử thách ghê gớm
của dịng sơng Đà. Ta hình dung như cả một “thạch trận trên sông” dàn giăng muốn
bổ chụp hịng nuốt lấy con thuyền và ơng lái. Trong tình thế ấy, sông Đà mới dữ
dội và kỳ quái làm sao: “Nó bầy thạch trận trên sơng. Đám tảng, đám hịn chia làm
ba hàng chặn ngang trên sơng địi ăn chết cái thuyền một cái thuyền đơn độc...”.
Trong trận đồ bát qi đó “với đá, nước thác reo hị làm thanh viện... những hòn đá
bệ vệ oai phong lẫm liệt”, sông nước mà dữ dằn như quỷ dữ. Nhưng cũng chính từ
cảnh tượng dữ dội mà kỳ vĩ ấy, hình tượng ông lái hiện lên rõ ràng trong vẻ đẹp
của sức mạnh và bản lĩnh cao cường.
Thiên nhiên muốn lấn át, muốn nuốt sống, ơng lái đị bình tĩnh và quả cảm vượt lên
sóng dữ: “Ơng lái đị hai tay giữ mái chèo khỏi bị hắt lên khỏi sóng trận địa phóng
thẳng vào mình”. Bao nhiêu thử thách của sơng nước ơng lái phải vượt qua. Khơng
có nghị lực phi thường và sự bình tĩnh chủ động làm sao ơng qua được con quỷ dữ
sóng nước: “có lúc chúng muốn đội cả thuyền lên. Nước bám lấy thuyền như đồ
vật túm thắt lưng ơng lái đị địi lật ngửa mình ra giữa trận nước vang trời thanh la
não bạt...”.
Quả là nhà văn Nguyễn Tuân đã huy động một binh chủng ngôn ngữ thật đa dạng,
ở nhiều lĩnh vực để miêu tả đầy kịch tính, đầy ấn tượng về cuộc giao tranh giữa
con người (ơng lái đị) và thiên nhiên (sơng Đà). Những cảm giác mạnh luôn đến
với ta đấy là cái dữ dội mà kỳ vĩ của dòng nước ấy là cái bình tĩnh chủ động đầy
quả cảm, đầy bản lĩnh của ơng lái đị. Con người dũng cảm tài ba và thiên nhiên dữ
tợn kỳ quái cùng lao vào trong cuộc quyết chiến. Và hình tượng ơng lái đị càng về
sau càng trở nên kiêu dũng, quyết liệt đến tận cùng trong cuộc giao đấu. Ơng lái
vượt lên sóng dữ bằng dũng khí tuyệt vời bởi ơng “cưỡi lên thác sơng Đà, phải

cưỡi đến cùng như cưỡi hổ... Ơng lái đị ghì cương lái bám chắc lấy luồng nước
đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh, mà miết một đường chèo về phía cửa đá ấy”.
Một đặc điểm của phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân là “thiên nhiên hay con
người đều được chú ý khám phá ở phướng diện văn hóa, mĩ thuật của nó”. Vì thế,
ta cịn bắt gặp ở đây hình ảnh một ơng lái đị rất mực tài hoa, nghệ sĩ bên cạnh vẻ
đẹp của lòng dũng cảm và bản lĩnh cao cường trước thử thách của thiên nhiên.
Một tư thế tuyệt đẹp của ông lái lúc “ghì cương” mà “phóng nhanh vào cửa sinh”
cho ta thấy ấn tượng về một chàng kỵ sĩ dũng mãnh và rất đỗi hào hoa. Một phong
thái bình thản, tự tin khi ơng lái ứng chiến với sóng dữ”... đè sắn lên mà chặt đơi ra
để mở đường tiến”. Và hình ảnh con thuyền vượt lên “như một mũi tên tre xuyên
nhanh qua hơi nước...” đem đến cho ta một cảm giác vừa sảng khoái, vừa hả hê

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

trước sự chiến thắng của ơng lái - nghệ sĩ. Và đây - hình ảnh cuối của người lái đị
cũng là hình ảnh tập trung của sự ký thác tâm tình và nghệ thuật của Nguyễn Tuân.
“...Trên thác hiên ngang một người lái đị sơng Đà có tư do, vì người lái đị ấy đã
nắm được cái quy luật tất yếu của dịng nước sơng Đà. Hình tượng ơng lái đị một
con người lao động bình dị mà phi thường được Nguyễn Tuân khắc họa như một
biểu tượng đẹp của con người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng đất nước. Đây là
một cách nhìn, cách khám phá và khẳng định con người Việt Nam trong thời đại
mới! Chính vì thế tùy bút “Người lái đị sơng Đà” nói riêng và mười lăm thiên tùy
bút về sơng Đà của Nguyễn Tuân nói chung đã góp phần khẳng định vẻ đẹp của
cuộc sống mới và con người mới trên đất nước Việt Nam chúng ta.
Bài tùy bút “Người lái đị sơng Đà” mà ấn tượng mạnh mẽ là cuộc vượt thác sơng
Đà của ơng lái đị giúp chúng ta nhận ra một điều lý thú: vẻ đẹp hào hùng tài hoa
của những người lao động bình thường nơi có dịng sơng ngọn thác hoang vu kia là

có thật. Chủ nghĩa anh hùng cách mạng đâu chì có ở nơi chiến trường với tiếng
súng tiếng bom gầm.
Đọc hết “Người lái đị sơng Đà” mà tâm trí ta vẫn như hiển hiện hình ảnh ơng lái
đị dũng mãnh và hào hoa với con thuyền nhỏ cưỡi lên sóng dữ mà đi tới mà chiến
thẳng, vẻ đẹp ấy huy hoàng và tráng lệ làm sao!

Phân tích hình tượng người lái đị sông Đà mẫu 3
Nguyễn Tuân là một trong những cây bút tiêu biểu của văn xuôi hiện đại. Mỗi tác
phẩm của ông là một bài ca về cái đẹp của cuộc sống, của con người, với tư tưởng,
tình cảm gắn bó với đất nước quê hương. Nguyễn Tuân được người đọc đặc biệt
chú ý về phong cách nghệ thuật rất riêng và rất độc đáo của ơng. Người lái đị Sơng
Đà, đó là một bài tùy bút, cũng là một bài thơ bằng văn xuôi đã thể hiện được
những nét tiêu biểu về phong cách đó.
Người lái đị Sơng Đà trước hết là một tác phẩm viết về một con người và một con
sơng. Nhưng dưới ngịi bút đầy hứng thú và tài hoa của ông mọi cảnh vật thiên
nhiên đều trở thành những cơng trình mĩ thuật, con người đều trở thành những
nghệ sĩ điêu luyện. Bằng sự tiếp cận quan sát và khả năng mô tả cùng với một kho
chữ nghĩa vơ cùng giàu có, chuẩn xác, Nguyễn Tuân đã dựng lên những bức tranh
hết sức sống động, những hình tượng kì vĩ giàu sức hấp dẫn trong thiên tùy bút độc
đáo này.
Người lái đị trên sơng Đà trong tác phẩm, trước hết là một ông già bảy mươi tuổi,
đã giành một phần lớn đời mình cho nghề lái đị dọc trên sơng Đà. Đó là một người
lái đị lão luyện: “Trên dịng sơng Đà, ơng xi, ơng ngược hơn một trăm lần rồi,
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

chính tay giữ lái độ sáu chục lần..." trong thời gian hơn chục năm làm cái nghề đầy
nguy hiểm và gian khổ này. Đây là một con người từng trải, hiểu biết, rất thành

thạo trong nghề lái đị, và đã đạt đến trình độ “bằng cách lấy mắt và nhớ tỉ mỉ như
đóng đanh vào lịng tất cả những luồng nước của tất cả những con thác hiểm trở”.
Nguyễn Tuân tiếp tục bày tò sự khâm phục đối với con người này. "Sông Đà, đối
với ông lái đò ấy, như một trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc đến cả những
dấu chấm than, chấm câu và cả những đoạn xuống dòng". Thật là một cách so sánh
“rất văn chương" đầy thú vị và cũng "rất Nguyễn Tn".
Hình tượng người lái đị với “cái đầu bạc quắc thước ấy đặt trên một thân hình cao
to và gọn quánh như chất sừng, chất mun" và những cánh tay vẫn là cánh tay của
một "chàng trai', "trẻ tráng quá", Nguyễn Tuân đã gọi đó là một thứ “Vàng mười”,
ông đã đứng trước những thách thức của con sông Đà với những thế lực của những
bãi đá ghê gớm, những cạm bẫy đầy kinh hồng: “Ngoặt khúc sơng lượn, thấy
sóng bọt đã trắng xóa cả một chân giời đá. Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết
trong lịng sơng, hình như mỗi lần có chiếc nào xuất hiện ở quãng ầm ầm mà quạnh
hiu này, mỗi lần có chiếc thuyền nào nhơ vào đường ngoặt sóng là một số hòn bèn
nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền". Và một mình một thuyền ơng đã giao chiến như
một dũng sĩ: hai tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng
vào mình. Mặt nước hò la vang dậy quanh minh, ùa vào mà bè gẫy cán chèo, vũ
khí trên cánh tay mình”, và sóng nước “thúc vào gối bụng và hơng thuyền. Có lúc
chúng đội cả thuyền lên. Nước bám lấy thuyền như đô vật túm thắt lưng ơng đị,
địi lật ngửa mình ra giữa trận nước vang trời thanh la não bạt. Có lúc tưởng như
ơng lái đị bị nhấn chìm dưới dịng sông... Cách miêu tả chân thực và táo bạo này
cho thấy sức mạnh ghê gớm của dòng thác hung dữ, con người chỉ cần lóa mắt, lỡ
tay một chút là phải trả giá bằng sinh mạng của mình.
Nhưng dũng cảm và gan dạ chưa đủ, mà cái quan trọng hơn là tài nghệ của người
cầm lái để lái con đò đến mức điêu luyện và nghệ thuật. Tác giả so sánh người lái
đị sơng Đà với người lái xe lao xuống dốc đèo, tuy rất nguy hiểm nhưng người lái
xe cịn có phanh chân, phanh tay, có tiến lên, lùi lại, "cịn như cái thuyền mà lao
xuống thác thì chả có cái phanh nào cả, chỉ có lao đi chứ khơng lùi lại, khơng lao
trúng tim luồng nước thì thuyền quay ngang mà ụp, chứ khơng có lùi gì cả..”, vẫn
bằng phương pháp so sánh, nhưng với những hình ảnh táo bảo, khơi gợi lạ lùng,

tác giả đã tả sông Đả thiên biến vạn hóa, mỗi chỗ như có một bầy nguy hiểm riêng,
địi hỏi người lái đị phải có một cách ứng phó riêng. Có chỗ thì nước sơng "reo lên
như đun sôi lên một trăm độ muốn hất tung đi một cái thuyền đang phải đóng vai
một cái nắp ấm nước đang sơi khổng lồ". “Có luồng nước đi lầm vào thì chết
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ngay". Lại có những “hút nước" xốy sâu như lịng giếng “cái hút nó hút xuống,
thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi"...
Thật là một dịng sơng Đà đầy hiểm trờ, đầy nguy nan cho con người. Thế nhưng,
“ơng lái đị cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cải cuống lái..." Mặc dù
mặt “méo bệch đi" vì những địn hiểm, nhưng trên cái thuyền sáu bơi chèo, vẫn
nghe rõ tiếng chỉ huy ngắn gọn tỉnh táo của người cầm lái”.
Rõ ràng qua cách miêu tả đến tột cùng sự dữ dội của con sơng, Nguyễn Tn nhằm
đến một mục đích lớn: ca ngợi sự dũng cảm, tài trí của con người, ca ngợi sự chiến
thắng vĩ đại của ơng lái đị, đã vượt bao thác ghềnh, sóng to gió cả đưa con đị về
đến bến bình n, khơng phải chỉ một lần, mà hàng trăm lần, suốt mười lăm năm
làm người lái thuyền vượt sông Đà. Cuộc đọ sức giữa con người và thiên nhiên thật
ghê gớm, căng thẳng, đầy sáng tạo và con người đã chiến thắng, trở về cuộc sống
thanh bình: "Thế là hết thác. Dịng sơng vặn mình vào một cái bến cát có hang lạnh
(...). Sơng nước lại thanh bình. Đêm ấy nhà đị đốt lửa trong hang đá, nướng ống
cơm lam...".
Cảm hứng lãng mạn đậm đà trong sáng, lan tỏa trong từng câu văn tả thực, tạo cho
đoạn văn một sức lôi cuốn không thể cưỡng nổi. Đó là một bài ca về lao động, về
con người lao động. Sau mười năm làm nghề lái đò, cả sau khi đã thôi nghề vài
chục năm, trên ngực người lái đò vẫn còn "bầm tụ” một “củ khoai nâu", với
Nguyễn Tn, “đó cũng là cái hình ảnh q giá của một thứ huân chương lao động
siêu hạng".

Cảm ơn nhà văn Nguyễn Tuân đã cho chúng ta thưởng thức một cơng trình nghệ
thuật đầy sáng tạo. Ngồi việc cung cấp cho chúng ta những kiến thức và tri thức
về cuộc sống, về văn hóa và lịch sử địa lí, về ngơn ngữ..., tác phẩm cịn là một khối
kiến trúc thẩm mĩ độc đáo, giúp ta cảm thụ được cái đẹp một cách sâu sắc, cái đẹp
của con người cụ thể, con người lao động Người lái đị Sơng Đà. Nguyễn Tuân
đích thực là một nghệ sĩ tài hoa bậc thầy trong việc ngợi ca những con người lao
động gian lao nguy hiểm nhưng đầy vinh quang.

Phân tích hình ảnh Người lái đị sơng Đà mẫu 4
Bằng ngịi bút độc đáo, uyên bác, tài hoa, cùng lòng yêu thiên nhiên sâu sắc và
những khám phá mới mẻ trong chuyến đi trải nghiệm thực tế ngược dòng Tây Bắc,
Nguyễn Tuân đã viết nên những trang bút ký đặc sắc, tái hiện một cách độc đáo vẻ
đẹp kỳ vĩ, thơ mộng được ví như bản trường ca bất tận rừng già của sông Đà. Song
song với hình tượng con sơng Đà vừa dữ dội vừa dịu dàng ấy, là hình ảnh người lái

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

đị sơng Đà can trường, dũng cảm, độc hành đưa con đò mưu sinh chiến đấu với
con sông Đà vừa hung hiểm vừa xinh đẹp.
Nguyễn Tuân đã có nhận xét ban đầu như thế này “Cuộc sống của người lái đị
sơng Đà quả là một cuộc chiến đấu hằng ngày với thiên nhiên, một thứ thiên nhiên
Tây Bắc có nhiều lúc trơng nó thành ra diện mạo và tâm địa của một kẻ thù số
một”. Để thấy rằng cuộc sống mưu sinh trên dịng sơng hùng vĩ kiêu ngạo ấy phải
vất vả, gian lao biết mấy, có lẽ là nơi chỉ giành cho những chàng trai lực lưỡng trẻ
khỏe, đủ can đảm mà chiến đấu với con sơng mang tâm tình bất định “lúc van xin,
rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo”, như một con thú với tiếng rống
“như một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa…”.

Ấy thế mà chẳng như chúng ta hằng tưởng tượng, người lái đị ấy lại là một ơng
lão, phải, là một ông lão đã tầm bảy mươi, ở độ tuổi thất thập cổ lai hi, với bao
người là độ tuổi được an hưởng tuổi già, chứ chẳng phải lênh đênh kiếm kế mưu
sinh trên sóng nước hiểm trở.
Nguyễn Tuân đã xây dựng một hình tượng người lái đị đầy xuất sắc với hai vai trò
nổi bật, vừa là một chiến sĩ can trường trên mặt trận sông nước với vũ khí duy nhất
là mái chèo, vừa là một người nghệ sĩ tài hoa hằng ngày vẫn viết nên bản những
bản hùng ca tuyệt đẹp về sức mạnh của những con người lao động. Theo Nguyễn
Tn, ơng lái đị đã xuôi ngược trên sông Đà không dưới trăm lần, trong đó đã có
tới 60 lần ơng cầm lái chính. Hình ảnh ơng lái đị Lai Châu hiện lên với một vẻ
ngồi đầy phong sương, cơ thể in hằn mùi sơng nước, gắn liền với nghề nghiệp của
ông “tay lêu nghêu như cái sào, chân khuỳnh ra như kẹp lấy một cái bánh lái tưởng
tượng, giọng nói ào ào như thác lũ sơng Đà, nhãn giới vịi vọi như nhìn về một bến
xa nào đó,…” đặc biệt trên ngực ơng có nhiều “củ nâu” đó là vết tích của những
ngày tháng chiến đấu vật lộn với sông Đà, mà Nguyễn Tuân đã dí dỏm ví nó như là
“những hn chương lao động siêu hạng”.
Ơng lái đị khơng phải là người an phận ngược lại ơng thích đương đầu với hiểm
nguy, khó khăn, với những pha hành động gay cấn, thế nên ơng thích đi qua những
ghềnh thác khó nhằn của con sông Đà, ông bảo rằng: “Chạy thuyền trên khúc sông
không có thác nó dễ dạy, chân tay dễ buồn ngủ”. Dù tuổi đã cao, nhưng ông luôn
mang một tâm hồn trẻ khỏe, hiếu chiến, bản tính mạnh mẽ, can trường, niềm tin
yêu cuộc sống, cùng sự gắn bó với nghề nghiệp và con sông Đà hùng vĩ, công việc
của ông nghiễm nhiên trở thành niềm đam mê bất diệt, là niềm vui trong cuộc sống
lao động vốn vất vả của ông. Chỉ bằng những nét khái quát như vậy, hình ảnh ơng
lái đị của Nguyễn Tn đã để lại một dấu ấn sâu sắc, ấn tượng trong lịng độc giả.
Sơng Đà trong lịng ơng lái đị như một bản thiên anh hùng ca mà ơng đã thuộc
lịng, thuộc đến “từng dấu chấm câu, dấu chấm than, cả những đoạn xuống dòng”,
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

sự tài hoa, tỉ mẩn ấy được tác giả ví như “đóng đanh vào lịng”. Ơng lái đị cũng
nắm vững “binh pháp của thần sơng thần núi”, như một vị tướng tài vận dụng xuất
sắc binh pháp Tôn Tử “biết địch biết ta, trăm trận trăm thắng”, lại cũng như một
người nghệ sĩ chuyên nghiệp nắm rõ cái mặt trận nghệ thuật đầy cam go của mà
ông đã theo đuổi gần hết đời người. Trong cuộc chiến khơng cân sức, giữa người
lái đị lẻ loi, cùng con sơng Đà hung bạo, nguy hiểm, ơng lái đị như một người
hùng cưỡi chiến mã, tay vung gươm vượt qua kẻ địch, như chiến thần Triệu Vân
của Tam Quốc, đơn thương độc mã phá vòng vây quân thù, chỉ khác mỗi điều mặt
trận của ơng là mênh mơng sóng nước.
Trên cái mặt trận hung hiểm, trèo thác vượt ghềnh ấy, đòi hỏi người chiến sĩ phải
cực kỳ dũng cảm và bình tĩnh để ứng phó với mọi sự biến đổi khôn lường, giảo
hoạt của con sông, bởi chỉ sơ sẩy một chút thơi thì đến mạng cũng chẳng cịn, nói
gì đến chuyện làm một người nghệ sĩ tài hoa trên con sông Đà nghệ thuật. Nguyễn
Tuân đã đặt cho những khó khăn, cửa ải mà ơng lái đị phải vượt qua một cái tên
rất “nhà binh” và cũng đầy tính nghệ thuật là “trùng vi thạch trận”. Ơng lái đị đã
xuất sắc lần lượt vượt qua những cửa ải hung hiểm ấy một cách điêu luyện, mặc dù
có những lúc đã bị thương, nhưng nỗi đau đớn ấy chẳng thấm vào đâu so với việc
bị mất mạng. Bằng kinh nghiệm dày dạn và lòng dũng cảm, một tinh thần vững
chãi cùng lòng tự tin đã “nắm chắc binh pháp của thần sông thần núi”, cũng hiểu rõ
phải chống trả, tránh né làm sao để qua được ải đầu tiên, ông lái đò bước vào
“trùng vi thạch trận thứ nhất” đầy căng thẳng. Có những lúc trúng địn hiểm, đau
đớn đến “mặt méo bệch đi”, nhưng ông làm sao dám buông lỏng, chỉ cố nhịn đau
mà “kẹp chặt lấy cuống lái”, bình tĩnh vượt qua trùng vi thạch trận thứ nhất, thế là
qua được một ải. Không một phút nghỉ tay nghỉ mắt, ở trùng vi thạch trận thứ hai
ông lập tức thay đổi chiến thuật “đánh nhanh thắng nhanh”, không cho con sơng
Đà có một cơ hội phải kích nào.
Vịng thứ hai này có phần hung hiểm hơn trước khi “tăng thêm nhiều cửa tử để lừa
con thuyền vào, và cửa sinh lại bố trí lệch sang bờ hữu ngạn”. Thế nhưng cái bẫy

đó cũng chẳng qua nổi con mắt tinh tường của ơng lái đị, bởi ơng đã nắm chắc
“quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở này”. Ơng ví lái đị qua khúc
này như “cưỡi hổ phải cưỡi tới cùng”, phải nắm đúng cái “bờm sóng” , rồi cứ thế
“phóng nhanh vào cửa sinh, lái miết một đường chéo về phía cửa đá ấy”. Ngặt thay
lại có một bọn đá định lơi con thuyền vào tập đồn cửa tử, thì ơng đị “vẫn nhớ mặt
bọn này”, bọn thác đá vẫn khơng ngừng khiêu khích, nhưng chúng chỉ như đang
làm trị hề trước mặt ơng đị, bởi ơng đã tự tin “tránh mà rảo bơi chèo lên, đứa thì
ơng đè sấn lên chặt đơi mà mở đường tiến”. Thế là xong nốt ải thứ hai, nhanh và
chuẩn xác. Nói nghe thì dễ đấy, nhưng có mấy ai đủ bình tĩnh và tay chèo điêu
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

luyện để nhằm trúng vào cửa sinh như ơng lái đị Lai Châu? Cịn một ải cuối nữa,
ải này “ít cửa hơn, bên phải bên trái đều là luồng chết, luồng sống ở chặng ba này
lại ở ngay giữa bọn đá hậu vệ của con thác”, mới nghe đã thấy khó khăn đủ bề,
nhưng ơng đị rất mạnh dạn “phóng thẳng thuyền, chọc thủng giữa cửa
đó” ,“thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước”. Vậy là qua hết cả ba
ải, mà ải nào cũng nguy hiểm vô cùng, con sông lại trở về với vẻ thanh bình, lặng
lẽ.
Đọc hết đoạn vượt thác đầy cam go, gay cấn của ơng lái đị Lai Châu, ta cứ cảm
tưởng mình vừa coi một bộ phim hành động nghẹt thở, hồi hộp đến từng phút giây,
mà ông lái đị chính là nhân vật chính. Hình ảnh người lao động anh hùng, hằng
ngày chiến đấu vật lộn với thiên nhiên trong nguy hiểm trùng trùng đã làm nổi bật
lên vẻ đẹp và sức mạnh của con người trước thiên nhiên hùng vĩ và kiêu ngạo. Đây
là một cuộc chiến không cân sức, nhưng bằng sự thông minh, gan dạ, kiên cường
bất khuất, con người lao động đã chế ngự, vượt lên trên cái sự khiêu khích, hằn học
của thiên nhiên. Hình tượng ơng lái đị được tác giả xây dựng trên hai vai trò, vừa
là người chiến sĩ anh hùng, quả cảm, vừa là người nghệ sĩ tài ba đã viết nên một

bản hùng ca tuyệt đẹp về cuộc sống lao động, về nghệ thuật chèo lái trên con sơng
Đà rộng lớn. Nguyễn Tn có một quan điểm nghệ thuật đầy mới mẻ, có phần
tương đồng với một số tác giả như Nam Cao hay Nguyễn Huy Tưởng, ông cho
rằng nghệ thuật không phải chỉ là những người nghệ sĩ với những hình tượng thơ
mộng, mơ hồ cao xa như mây-trăng, gió-núi, mà người làm nghệ thuật cịn là
những người lao động, vốn đã nhuần nhuyễn, đạt đỉnh cao điêu luyện trong chính
nghề nghiệp của mình thì cũng là người làm nghệ thuật chân chính, thứ nghệ thuật
ấy chính là nghệ thuật trong lao động. Bởi trong những con người ấy chất chứa cả
một niềm đam mê sâu sắc, niềm tin u, ln tìm cách sáng tạo, đột phá, tạo ra
những cung đường mới mẻ cho nghề nghiệp của mình.
Hình tượng người lái đị sơng Đà được xây dựng rất thành cơng qua ngịi bút độc
đáo và sáng tạo của Nguyễn Tuân. Trong hơi thở văn chương ấy, nhà văn đã khẳng
định được tài năng và sức mạnh cường đại của con người, cuộc chiến không cân
sức giữa con người lao động và thiên nhiên kỳ bí vốn có nhiều cam go, vất vả.
Nhưng bằng sự thông minh, sáng tạo, đức tính kiên cường, tỉ mỉ vốn ăn sâu vào
máu của những người lao động, họ đã chiến thắng một cách huy hoàng, vẻ vang
nhất, trở thành người nghệ sĩ tài ba trên chính mặt trận tìm kế sinh nhai của mình.

Phân tích hình tượng người lái đị sơng Đà mẫu 5
Nguyễn Tuân, một tâm hồn yêu cái đẹp, một ngòi bút nhạy cảm, yêu thiên nhiên,
đất nước, con người. Sự nghiệp văn chương của ông vô cùng đồ sộ, để lại cho thế
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

hệ sau những tuyệt bút quý giá. Nhắc về thiên nhiên trong văn Nguyễn Tuân, người
ta không thể bỏ qua “Người lái đị Sơng Đà” rút trong tập “tùy bút Sông Đà”. Tùy
bút cho người đọc thấy được sự hùng vĩ của thiên nhiên, khung cảnh tuyệt vời của
tổ quốc vùng Tây Bắc, và hơn cả là hình tượng con người chế ngự thiên nhiên qua

hình tượng người lái đị sơng Đà, một vẻ đẹp lao động giản dị, một chiến binh trên
sóng nước Sơng Đà và người nghệ sĩ lành nghề trong nghệ thuật vượt thác.
Hình ảnh người lái đò được nhà văn xây dựng qua cơng việc lao động thường nhật.
Đọc đoạn trích, người ta cảm phục cái tài vượt thác của nhân vật. Dường như, sự
tài hoa điêu luyện ấy đã lên đến bậc nghệ sĩ. Người lái đị gan dạ, thơng minh, hiểu
rõ từng ngóc ngách, từng tảng đá trên thác sơng Đà dữ dội. Dụng ý nghệ thuật của
Nguyễn Tuân khi miêu tả sự ác nghiệt của thác nước cũng là lời khẳng định sức
mạnh chế ngự, điều khiển thiên nhiên của con người và vẻ đẹp của người dân lao
động
Ngay từ nhan đề, tác giả đã dành cho người lái đò một ví trí trung tâm, vị trí trọng
yếu. “Người lái đị Sơng Đà” miêu tả con sơng Đà kì vĩ, hung bạo một mặt ca ngợi
vẻ đẹp thiên nhiên Tây Bắc, mặt khác nhằm khẳng định hình ảnh con người làm
chủ thiên nhiên. Tuy xuất hiện không nhiều, nhưng vị thế của nhân vật được thể
hiện rất rõ. Hình ảnh con người làm chủ sông nước, chinh phục thiên nhiên, một
con người nhỏ bé về hình thể nhưng vĩ đại trước thiên nhiên rộng lớn.
Nói về quan điểm của Nguyễn Tuân trước và sau Cách mạng để hiểu được vì sao
con người trong “Người lái đị Sơng Đà” lại đẹp đến thế. Trước Cách mạng, ơng đi
tìm cái đẹp trong q khứ, cái đẹp nổi loạn, phi thường. Ơng tìm đến những bậc
nho sĩ tài hoa, những vị anh hùng hào kiệt vang bóng một thời. Sau cách mạng, cái
đẹp Nguyễn Tuân hướng tới là sự bình dị, được tìm thấy ở những con người rất
đời, rất thường. Từ bác lái đị, đến anh bộ đội, cơ dân qn, những nhân vật khơng
tên, bình dị mà cao q. Ở góc nhìn này, người lái đị Sơng Đà là một con người
đẹp, một nhân vật đẹp với cuộc sống lao động bình dị, đời thường. Miêu tả hình
ảnh người lái đị, tác giả tập trung vào con người đấu tranh với thạch trận Sơng Đà
để làm nổi bật rõ những khía cạnh của hình tượng này: Một vẻ đẹp của người lao
động bình thường, một người anh hùng trên sóng nước Sông Đà và một người
nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác leo ghềnh.
Người lái đị là một anh hùng sơng nước. Cuộc chiến đấu giữa người lái đò với
thạch trận Sông Đà là một cuộc chiến gay go, quyết liệt và dữ dội. Đây không đơn
thuần chỉ là một cuộc vượt thác, đây giống như một trận chiến sinh tử. Ở đó có sự

giằng co giữa sự sống và cái chết. Chính Nguyễn Tn từng nói, “Cưỡi lên thác
Sơng Đà là phải cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ”. Câu nói thể hiện sự quyết liệt, gay
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

cấn và hiểm nguy, giữa một bên là thạch trận Sông Đà, một bên là người lái đò.
Thạch trận với đá hòn, đá tảng, với luồng nước con sóng. Thạch trận Sơng Đà “lúc
nào cũng địi ăn chết cái thuyền” với người lái đị “tỏ rõ khí phách, bản lĩnh, dũng
khí của người anh hùng”. Trận chiến sinh tử, giằng co dữ dội. Không phải lúc nào
người lái đị cũng thắng, đã có những lúc tưởng như bị nuốt chửng trên thạch trận.
Chiến thắng có được khơng hề giản đơn. Trong cuộc chiến này, người lái đò trở
thành người chỉ huy tài tình, bản lĩnh, dũng khí gan dạ. Ơng nắm chắc từng luồng
nước, từng con sóng, binh pháp của thần sơng thần đá. Ơng thuộc lịng từng cửa
sinh, cửa tử, từng đá hòn đá tảng, từng cái hút nước trên thạch trận. Thậm chí, ơng
cịn hình dung ra bộ mặt dữ tợn của nước, đá, sóng, gió, cảm nhận được thái độ
giận dữ, tâm trạng cáu kỉnh của nó để rồi có những sách lược chiến thắng từng con
thác, từng tảng đá. Ông chủ động tiến, lùi, sang trái, sang phải để vượt thạch trận.
Người ta gọi ông là người chỉ huy tài năng cũng bởi vậy.
Tinh thần dũng cảm, ý chí dũng mãnh của ơng lái đị được thể hiện qua từng hành
động: “khi thì kẹp chặt lấy cuống lái, khi thì chủ động sải bơi chèo lên, khi cưỡi
thác vượt ghềnh, khi chặt đôi con sóng”. Trên thạch trận, có bao nhiêu trùng vi là
bấy nhiêu nguy hiểm mà người lái đò phải đối mặt. Nếu khơng có tinh thần dũng
cảm, ý chí dũng mãnh thì khơng thể nào làm được việc đó. Giữa thiên nhiên kì vĩ
và hung bạo, người lái đị thể hiện một tư thế làm chủ, hiên ngang chế ngự những
con sóng dữ. Hình ảnh người lái đị chính là hình ảnh một người anh hùng trên
sơng nước, một người lao động chế ngự được thiên nhiên.
Viết về người lái đị, Nguyễn Tn khơng ca ngợi trực tiếp nhân vật mà chỉ thông
qua những lời miêu tả và chiến thắng thạch trận cũng đủ giúp người đọc hình dung

ra vẻ đẹp, tài nghệ của ông. Trên trang viết của Nguyễn Tn, người lái đị khơng
chỉ được chú trọng về phẩm chất anh hùng mà còn nhấn mạnh vẻ đẹp một người
nghệ sĩ, một: tay lái ra hoa”. Tài nghệ thuần thục, điêu luyện đã nâng tới mức kĩ
xảo. Với tác giả, vốn quan niệm “mỗi trang đời là một trang nghệ thuật”, nghệ sĩ là
một hình tượng điển hình trong tư duy sáng tạo văn học của ông. Trong tác phẩm
này, nhà văn miêu tả cơng việc lái đị giống như một nghệ thuật:” Thuyền vút qua
cổng đá cánh mở cánh khép, vút, vút… Cửa ngoài rồi cửa trong cùng. “Thuyền
như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được,
lượn được”. Câu văn miêu tả rất tinh tế. Phải có sự khéo léo, thuần thục trong nghề
nghiệp thì người lái đị mới điều khiển phương tiện của mình được như vậy. Người
ta coi ông là nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác, con thuyền vượt sóng dữ, đá lớn
để tơ đậm thêm tài nghệ sĩ càng đọc càng ca ngợi, tôn vinh của người lái đị.
Người lái đị khơng chỉ là anh hùng sơng nước, một nghệ sĩ vượt thác mà cịn là
một người lao động bình dị giữa đời thường, những con người đã cống hiến thầm
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

lặng mà cao cả. Những con người say mê với cơng việc, tình u với nghề nghiệp
mà bất chấp hiểm nguy, vất vả. Nguyễn Tuân không gọi nhân vật với cái tên cụ thể,
chỉ đơn giản là “ơng lái đị”, tên gọi gắn liền với nghề nghiệp để khắc họa hình ảnh
người lao động bình dị giống bao người khác. Sau bao gian khổ, khốc liệt dữ dội,
ông cũng chỉ muốn trở về nhà, trở về với cuộc sống bình thường, thư thái và lạc
quan. Tâm thế này khơng phải ai cũng có được, nhất là những người trở về từ cõi
chết. Một tâm hồn đẹp đẽ, bình dị mà cao quý, linh thiêng.
Hình tượng nhân vật người lái đị hiện lên với ba khía cạnh nổi bật: người anh
hùng sống nước, người nghệ sĩ tài hoa và người lao động chân chất. Bằng cái tài
miêu tả, quan sát, cách lựa chọn góc nhìn trần thuật và đặc biệt là cách vận dụng
ngôn từ đúng, đắt và đẹp. Tài năng nghệ thuật của Nguyễn Tuân là không thể chối

cãi, nhưng để xây dựng một hình tượng nhân vật kiệt xuất đến vậy phải cần cả cái
tâm, cái tâm u q, kính trọng con người.

Phân tích hình tượng người lái đị sơng Đà mẫu 6
Nguyễn Tn là một cây bút xuất sắc của nền văn xuôi Việt Nam hiện đại. "Người
lái đị Sơng Đà" trích trong "Tùy bút Sông Đà" (1960). Đây là kết quả chuyến đi
thực tế đến với Tây Bắc năm 1958 để kiếm tìm "chất vàng" của thiên nhiên và chất
vàng mười trong tâm hồn con người. Đọc tác phẩm, ta bắt gặp hình ảnh Sơng Đà
với hai nét tính cách hung bạo và trữ tình. Và nổi bật bên hình tượng ấy là người
lái đị dũng cảm tài hoa trên sơng nước.
Điểm đặc biệt đầu tiên của nhân vật này chính là khơng có tên gọi cụ thể mà tên
của ông gắn liền với nghề nghiệp, địa danh: "ơng lái đị Lai Châu". Điều này thể
hiện, ông là đại diện cho vẻ đẹp người lái đị trên sơng nước, cần mẫn. Người lái
đị là một ơng lão 70 tuổi. Ơng đã dành một phần lớn cuộc đời của mình để lái đị
dọc trên Sơng Đà. Bây giờ ông đã thôi nghề khoảng mười năm." Trên sông ông
xuôi ông ngược trên 100 lần, giữ tay lái chính khoảng 60 lần". Chỉ bằng vài câu
ngắn gọn giới thiệu về người lái đò, độc giả phần nào đã hình dung ra ngoại hình
và tố chất của ơng. Đọc tiếp tác phẩm, ta có thể thấy được điều đó.
Ơng lái đị hiện lên là người khỏe mạnh, từng trải, ngoại hình và tố chất được tạo
nên bởi nét đặc thù của môi trường lao động là trên sông nước. "Tay ông lêu nghêu
như cái sào, chân ông lúc nào cũng khuỳnh ra như kẹp lấy một cuống lái tưởng
tượng. Giọng ơng ào ào, nhỡn giới cao vịi vọi". Nguyễn Tuân gọi con người này là
"thứ vàng mười" bởi ông đã đứng trước thử thách và chiến thắng Sông Đà. Trước
hết ở ơng lái đị Lai Châu là người tài hoa trí dũng, có phong thái ung dung của
người nghệ sĩ. Ơng tài trí, từng trải, lão luyện trong nghề, đạt đến trình độ "lấy mắt
mà nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào lịng tất cả những luồng nước của những con thác
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

hiểm trở". Nguyễn Tuân đã bày tỏ lịng khâm phục của mình đối với người lái đị
bằng cách so sánh, liên tưởng độc đáo "sông Đà đối với ơng lái đị như một trường
thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc cả dấu câu chấm than và cả đoạn xuống dịng".
Ơng thuộc rõ quy luật phục kích của đá, biết rõ cửa tử cửa sinh.
Lòng dũng cảm của ơng được thể hiện qua ba thạch trận. Vịng một sông Đà hiện
lên như một kẻ thù nham hiểm xải quyệt, khơng chỉ sóng gió mênh mang, hút
nước, thác nước mà còn bầy binh bố trận "bọt tung trắng xóa cả một chân trời đá".
Đá mai phục ngàn năm bày binh bố trận những binh pháp tôn tử. Ở vòng này gồm
năm cửa trận, bốn cửa tử, một cửa sinh chia thành ba tuyến tiền vệ, trung vệ và hậu
vệ. Phối hợp với đá và thác nước hò la vang dậy làm thanh điệp cho đá. Đá oai
phong lẫm liệt tiến lùi thách thức cịn sóng nước như qn liều mạng. Nhưng ơng
lái đị vẫn giữ chặt mái chèo để khỏi bị hất tung ra trận địa sóng. Ơng cố nén vết
thương kẹp chặt cuống lái kiên cường vượt qua cơn võ chiến. Đến vịng hai, sơng
Đà lúc này mở ra nhiều cửa tử hơn, chỉ có một cửa sinh nằm lập lờ phía tả ngạn.
Dịng thác hùm beo hồng hộc thế mạnh. Bọn thủy quân cửa ải xô ra níu thuyền vào
cửa tử. Ơng lái đị cùng chiếc thuyền cưỡi trên con sơng như cưỡi trên lưng hổ.
Ơng nắm chắc bờm sóng, ghì cương lái miết vào cửa sinh. Bốn năm bọn thủy quân
cứ ào nước xô ra níu thuyền vào cửa tử. Dịng sơng như con thú hoang lồng lên địi
ăn chết con thuyền. Nhưng ơng già dằn mặt từng đứa nắm chắc quy luật của thần
sông thần đá không hề nao núng, tỉnh táo, sáng tạo thay đổi chiến thuật chiến thắng
Sông Đà. Bị thua ông lái đò ở hai vòng trước, trùng vi thứ ba, dịng thác càng trở
nên điên cuồng dữ dội hơn. Ít cửa ra vào, bên phải bên trái đều là cửa tử, luồng
sống ở giữa ngay cạnh voi đá vọng về xong ơng lái đị vẫn bình tĩnh dũng cảm
phóng thẳng thuyền. Thuyền vút vút qua cánh cổng đá để rồi chiến thắng đi qua.
Không chỉ dũng cảm tài ba, người lái trên sơng cịn mang phong thái nghệ sĩ. Sau
cuộc vượt thác mọi nguy hiểm như tan biến "sóng nước xèo xèo tan trong trí nhớ".
Họ lại đốt lửa nướng ống cơm lam bàn chuyện cá anh vũ, cá rồng xanh như khơng
có gì xảy ra". Mặc dù ngày ngày họ phải vật lộn đối mặt với hiểm nguy rình rập.
Đó là vẻ đẹp của một tâm hồn nghệ sĩ.

Trong xây dựng nhân vật ơng lái đị, Nguyễn Tn chú ý khắc họa nét tài hoa của
nghệ sĩ "nhân vật phải là người nghệ sĩ trong nghề nghiệp". Nhà văn chú ý tạo tình
huống thử thách để nhân vật bộc lộ bản chất của mình. Sơng Đà càng hung bạo bao
nhiêu, người lái đò càng tài hoa dũng cảm bấy nhiêu. Nhà văn am hiểu nhiều
ngành nghệ thuật quân sự, thể thao kết hợp với nghệ thuật miêu tả so sánh liên
tưởng độc đáo qua ngôn ngữ phong phú để làm nổi bật sơng Đà và người lái đị
Sơng Đà. Tóm lại, thành cơng trong xây dựng nhân vật ơng lái đò Lai Châu đã trở
thành sức hút riêng của tác phẩm trong nền văn học nước nhà.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Phân tích hình tượng người lái đị sông Đà mẫu 7
Mỗi khi nhắc đến những nhà văn viết tùy bút xuất sắc của nền văn học hiện đại
Việt Nam chúng ta không thể không nhắc tới nhà văn Nguyễn Tuân. Vùng đất Tây
Bắc với những núi cao, thác ghềnh hiểm trở đã lơi cuốn ngịi bút của Nguyễn Tuân,
để rồi năm 1960 ông xuất bản tập tùy bút Sơng Đà trong đó có tùy bút Người lái đị
sơng Đà. Hình tượng nghệ thuật xun suốt tác phẩm là hình ảnh ơng lái đị Lai
Châu được nhà văn tiếp cận tài hoa - nghệ sĩ.
Ơng lái đị năm nay khoảng chừng bảy mươi tuổi, ông sinh ra và lớn lên ngay bên
bờ sông Đà “quê ông ở ngay chỗ ngã tư sơng sát tỉnh”. Ơng có một ngoại hình đặc
biệt, mang đậm dấu ấn nghề nghiệp: thân hình ông cao lớn “gọn quánh như chất
sừng, chất mun”, “tay dài lêu nghêu như cái sào”, “chân lúc nào cũng khuỳnh
khuỳnh như gò lại kẹp lấy một cái cuống lái tưởng tượng” rồi “giọng ông ào ào
như tiếng nước thác”. Mọi thứ của ơng giờ đây như đã hịa nhịp với con sông lúc
hung hãn lúc lại dịu êm này, họ hòa vào nhau theo năm tháng, hòa vào nhau trong
từng hơi thở nhịp nhàng, ăn ý một cách đến lạ lùng.
Đối với ơng lái đị thì sơng Đà như một bản trường thiên anh hùng ca mà ông đã
thuộc đến cả những cái chấm than, chấm câu và cả những đoạn xuống dịng. Ơng

“nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào trong lòng tất cả những luồng nước của tất cả những
con thác hiểm trở”, “nắm chắc binh pháp của thần sơng, thần đá”, làm chủ được
dịng sơng. Đó là tư thế và sự hiểu biết của con người làm chủ thiên nhiên, làm chủ
hồn cảnh. Ơng hiểu về con sơng cặn kẽ như hiểu chính bản thân mình vậy, có hiểu
ơng mới ngự trị, mới làm bạn được với nó. Thật đúng là “thứ vàng mười đã qua
thử lửa” giống như cách mà nhà văn Nguyễn Tuân vẫn nói.
Nếu ai đó nghĩ rằng chở đị là một nghề dễ dàng chỉ cần đến sức khỏe thì chắc hẳn
người đó đã nhầm. Chở đò là một nghệ thuật đòi hỏi ở người lái đị sự thơng minh,
khơn khéo, trí dũng, tài ba. Cuộc chiến giữa ơng lái đị và sơng Đà là một cuộc
chiến không cân sức. Bởi sông Đà có một lực lượng hùng hậu nào thì vách đá, nào
thì những cái hút nước xoay tít sâu hun hút và cả những hàng chơng đá nằm ngầm
dưới lịng sơng nữa. Ấy vậy mà ơng lão chỉ có một mình “đơn phương độc mã”
chiến đấu, vũ khí duy nhất có trong tay là cán chèo. Để chiến đấu với một Sơng Đà
quỷ quyệt trong việc bày binh bố trận thì ông lái đò càng phải nắm chắc tay chèo,
giữ vững tinh thần và đặc biệt phải “nắm chắc binh pháp của thần sơng thần đá” thì
mới có thể thắng được trong trận đấu sinh tử này.
Trận thủy chiến diễn ra căng thẳng đến nghẹt thở với ba “hiệp đấu”. Ở vịng vây
thứ nhất thác Sơng Đà mở ra “năm cửa trận”, có bốn “cửa tử”, một “cửa sinh”. Cửa
sinh nằm “lập lờ ở phía tả ngạn”. Khi con thuyền xuất hiện, phối hợp với đá, nước
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

thác reo hị làm “thanh viện” cho đá, những hòn đá bệ vệ oai phong lẫm liệt. Có
hịn đá trơng nghiêng thì y như là đang hỏi cái thuyền “phải xưng tên tuổi trước khi
giao chiến”. Hòn đá khác thì lùi lại một chút và “thách thức” cái thuyền có giỏi thì
tiến gần vào. Khơng một chút nao núng, ơng đị hai tay giữ mái chèo để khỏi bị hất
lên khi sóng trận địa phóng thẳng vào mình. Nhìn thấy con thuyền và người lái đị,
mặt nước “hò la vang dậy”, ùa vào mà “bẻ gãy cán chèo”. Sóng nước thì như thể

qn liều mạng, vào sát nách mà “đá trái mà thúc gối” vào bụng và hơng thuyền,
có lúc chúng “đội cả thuyền lên”. Nước bám lấy thuyền như đơ vật “túm lấy thắt
lưng ơng đị địi lật ngửa mình ra”. Ơng đị đã bị thương, nhưng ông “cố nén vết
thương”, hai chân vẫn “kẹp chặt lấy cuống lái”. Cuộc chiến đã đến hồi quyết liệt,
sóng nước “đánh hồi lùng, đánh đòn tỉa, đánh đòn âm” vào chỗ hiểm. Nhưng trên
cái thuyền sáu bơi chèo, vẫn nghe rõ tiếng chỉ huy “ngắn gọn tỉnh táo” của người
cầm lái. Và ơng lái đị đã phá xong cái “trùng vi thạch trận” vịng thứ nhất của thác
Sơng Đà.
Khơng một chút nghỉ tay, ơng lái đị tiếp tục phá ln vịng vây thứ hai của thác
Sơng Đà. Ở vịng thứ hai này, thác Sông Đà lại “tăng thêm nhiều cửa tử” để đánh
lừa con thuyền. Vẫn chỉ có một cửa sinh. Nếu ở vòng thứ nhất, cửa sinh nằm “lập
lờ phía tả ngạn”, thì ở vịng thứ hai này, cửa sinh lại “bố trí lệch qua phía bờ hữu
ngạn”. Đó chính là khó khăn, thách thức đối với người lái đị. Nhưng ơng lái đị đã
“thuộc qui luật phục kích” của lũ đá nơi ải nước hiểm trở này. Ông hiểu rằng cưỡi
lên thác Sông Đà phải “cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ”. Cuộc chiến của ông lái đò ở
vòng thứ hai đã bắt đầu. Nắm chặt cái bờm sóng đúng luồng, ơng đị ghì cương lái
bám chắc lấy luồng nước đúng mà “phóng nhanh vào cửa sinh” rồi “lái miết một
đường chéo” về phía cửa đá ấy. Thấy con thuyền tiến vào, bốn năm bọn thủy quân
bên bờ trái liền “xơ ra” định níu con thuyền “lơi vào tập đồn cửa tử” mà tiêu diệt.
Nhưng ơng lái đị vẫn “nhớ mặt” bọn này, đứa thì ơng tránh mà “rảo bơi chèo lên”,
đứa thì ơng “đè sấn lên mà chặt đôi ra” để mở đường tiến. Những luồng tử đã bỏ
hết lại sau thuyền, chỉ còn vẳng tiếng reo hị của của sóng thác luồng sinh. Tuy vậy,
bọn chúng vẫn “khơng ngớt khiêu khích”, dù cái thằng đá tướng đứng ở cửa vào đã
“tiu nghỉu cái mặt xanh lè” vì bị thua cái thuyền du kích nhỏ bé.
Vượt qua vịng thứ hai, ơng lái đị cịn phải vượt qua vòng thứ ba nữa. Ở vòng vây
thứ ba này, thác Sơng Đà ít cửa hơn nhưng bên phải bên trái đều là “luồng chết” cả.
Cái “luồng sống” ở chặng thứ ba này lại ở ngay giữa bọn đá hậu vệ. Ơng lái đị đã
hiểu điều đó. Ơng cứ “phóng thẳng thuyền” chọc thủng cửa giữa đó. Thuyền của
ơng đị “vút qua” cổng đá cánh mở cánh khép với ba tầng cửa: cửa ngoài, cửa
trong, lại cửa trong cùng. Con thuyền của ơng đị “như một mũi tên tre xun

nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái lượn được”. Vượt qua vòng vây
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

thứ ba cũng là vượt qua hết thác Sơng Đà. Ơng lái đị như một người chỉ huy lão
luyện, đầy bản lĩnh và kinh nghiệm. Ông là một nghệ sĩ tài hoa với nghề vượt thác
leo ghềnh.
Ông lái đò quả thật là một chiến tướng nhưng cũng là một tay lái tài hoa. Mỗi
đường chèo của ông đều là nghệ thuật làm đẹp cho đời và trong lao động. Sau
chiến thắng ơng lái đị lại trở về với cuộc sống đời thường bình dị. Ơng cùng với
nhà đò “đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam và toàn bàn tán về cá anh vũ cá
dầm xanh…, cũng chả thấy ai bàn thêm lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua nơi
cửa ải nước đủ tướng dữ quân tợn vừa rồi”. Bởi lẽ với họ những trận chiến như vừa
rồi đã trở thành một phần trong cuộc sống của họ, có gì mà phải bàn tán, phải suy
ngẫm, tất cả đã trở thành máu thịt, là sợi dây kết nối và gắn bó họ với nơi này.
Thơng qua việc miêu tả trận thủy chiến tác giả Nguyễn Tuân đã cho người đọc
thưởng thức cái “thú chơi ngôn từ” độc và lạ của ông. Một loạt các động từ được
sử dụng dày đặc, kèm theo đó là hàng loạt các tính từ diễn tả cơn cuồng nộ của
dịng Đà giang cũng như tài trí của ơng lái đị. Đó là một cuộc hỗn chiến giữa
người và sơng nước đến nghẹt thở. Nguyễn Tuân còn vận dụng kiến thức của nhiều
ngành nghề để soi chiếu đối tượng, tạo cảm giác về một trận thủy chiến đầy kịch
tính, đầy sơi động và không hề kém phần hấp dẫn.
Để viết về dịng Đà giang và ơng lái đị một cách cặn kẽ và chi tiết đến vậy thì
khơng phải ai cũng có thể viết được, phải yêu, phải hiểu và gắn bó lắm mới viết
được kĩ đến vậy. Điều này như một minh chứng chân thực cho sự hi sinh vì nghệ
thuật của tác giả Nguyễn Tuân. Ông đã dành cả cuộc đời mình để đi tìm cái đẹp,
cái thật trong con người và cuộc đời. Ông quan niệm rằng vẻ đẹp tài hoa của người
nghệ sỹ không chỉ thể hiện trong lĩnh vực nghệ thuật mà nó cịn được thể hiện

trong tất cả mọi lĩnh vực của đời sống con người. Khi con người đạt đến trình độ
điêu luyện trong cơng việc của mình thì khi đó vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ sẽ tỏa sáng.
Bài tùy bút của tác giả Nguyễn Tuân đã đưa người đọc đi từ ngạc nhiên này đến
ngạc nhiên khác một cách tự nhiên đến lạ kì. Hình ảnh gợi ra xuyên suốt bài tùy
bút là hình ảnh ơng lái đị gạo cội và dịng sông Đà giang hung hãn nhưng cũng
đồng thời gửi vào tâm trí độc giả một liên tưởng về một ơng lái đị Nguyễn Tn
như một ơng lái bậc thầy, ơng lái con thuyền ngôn từ trên một dải sông văn chương
khơng kém những thác ghềnh chơng gai. Ơng đã tạo nên một khúc khải hoàn ca về
những con người lao động chân chính trong thời kì mới.

Phân tích hình tượng người lái đị sơng Đà mẫu 9

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Nguyễn Tuân là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền văn học Việt Nam
hiện đại. Mỗi tác phẩm của ông là một bài ca về cái đẹp của con người, của cuộc
sống với tư tưởng, tình cảm gắn bó q hương. Nguyễn Tn được người đọc đặc
biệt chú ý về phong cách nghệ thuật rất riêng và rất độc đáo của ơng. "Người lái đị
Sơng Đà", đó là một bài tùy bút, cũng là một bài thơ bằng văn xuôi thể hiện rõ nhất
những nét tiêu biểu về phong cách đó.
"Người lái đị sơng Đà" trước hết là một tác phẩm viết về một con người và con
sơng. Nhưng dưới ngịi bút đầy hứng thú và tài hoa của ơng thì mọi cảnh vật thiên
nhiên đều trở thành những cơng trình mĩ thuật, con người đều trở thành những
nghệ sĩ điêu luyện của mình.
Bằng sự quan sát tỉ mỉ và khả năng mô tả cùng với một kho chữ nghĩa vô cùng
phong phú và chuẩn xác của Nguyễn Tuân đã dựng lên những bức tranh hết sức
sống động, những hình tượng kì vĩ giàu sức hấp dẫn trong thiên tùy bút rất độc đáo

này.
Người lái đị trên sơng Đà được Nguyễn Tn nói đến trong tác phẩm là một ông
già 70 tuổi đã giành một phần lớn đời mình cho nghề lái đị dọc sơng Đà. Đó là
một người lái đị lão luyện: “Trên dịng sông Đà, ông xuôi, ông ngược hơn một
trăm lần rồi chỉnh tay giữ lái độ sáu chục lần...” trong thời gian hơn chục năm làm
cái nghề đầy nguy hiểm và gian khổ này.
Đây là một con người từng trải, hiểu biết, rất thành thạo trong nghề lái đò, và đã
đạt đến trình độ “bằng cách lấy mắt và nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào lịng đất tất cả
những luồng nước của tất cả những con thác hiểm trở”. Nguyễn Tuân tiếp tục bày
tỏ sự khâm phục của mình đối với con người này: “Sơng Đà, với ơng lái đị ấy, như
một trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc đến cả những dấu chấm than, chấm
câu và cả những đoạn xuống dòng”. Thật là một cách so sánh “rất văn chương” đầy
thú vị và cũng “rất là Nguyền Tn”.
Hình tượng người lái đị với “cái đầu bạc quắc thước ấy đặt trên một thân hình cao
to gọn quánh như chất sừng, chất mun” và những cánh tay vẫn là cánh tay của một
“chàng trai”, “trẻ tráng quá”, Nguyễn Tn đã gọi đó là một thứ “vàng mười”. Ơng
đã đứng trước những thách thức của con sông Đà với thế lực của những bãi đá ghê
gớm, những cạm bẫy đầy kinh hồng: khúc sơng lượn, thấy sóng bọt đã trắng xóa
của một chân trời đá. Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lịng sơng,
hình như mỗi lần có chiếc thuyền nào xuất hiện ở quãng ầm ầm mà quạnh hiu này,
mỗi lần có chiếc nào nhỡ vào đường ngoặt sóng là một số hịn bèn nhổm cả dậy để
vồ lấy thuyền”.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Một mình một thuyền ơng đã giao chiến như một dũng sĩ: "... hai tay giữ mái chèo
khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng vào mình. Mặt nước hị la vang dậy

quanh mình, ùa vào mà bẻ gẫy cán chèo, võ khí trên cánh tay mình”, và sóng nước
“thúc vào gối bụng và hơng thuyền. Có lúc chúng đội cả thuyền lên. Nước bám lấy
thuyền như đơ vật túm thắt lưng ơng đị địi lật ngửa mình ra giữa trận nước vang
trời thanh la não bạt”. Có lúc tưởng như ơng lái đị bị nhấn chìm dưới dịng sơng...
Các miêu tả chân thực và táo bạo này cho thấy sức mạnh ghê gớm của dịng thác
hung dữ đối với con người, chỉ cần lóa mắt, lỡ tay một chút là phải trả giá bằng
sinh mạng của mình.
Nhưng chỉ dũng cảm và gan dạ chưa đủ, mà cái quan trọng hơn là tài nghệ cùa
người cầm lái để lái con đò đến mức điêu luyện và nghệ thuật. Tác giả đã so sánh
người lái đò sông Đà với người lái xe lao xuống dốc đèo tuy rất nguy hiểm nhưng
người lái xe cịn có phanh chân, phanh tay, có tiến lên, lùi lại “cịn như cái thuyền
mà lao xuống thác thì chả có cái phanh nào cả, chỉ có lao đi chứ khơng lùi lại,
khơng lao trúng tim luồng nước thì thuyền quay ngang mà ụp, chứ khơng có lùi gì
cả...” vẫn bằng phương pháp so sánh, nhưng với những hình ảnh rất táo bạo, tác giả
đã tả sơng Đà thiên biến vạn hóa, mỗi chỗ như có một cái bẫy nguy hiểm riêng, địi
hỏi người lái đị phải có một cách ứng phó riêng. Có chỗ thì nước sơng “reo lên
như đun sơi một trăm độ muốn hất tung cả một cái thuyền đang phải đóng vào một
cái nắp ấm nước đang sơi khổng lồ”. “Có luồng nước đi lầm vào thì chết ngay”.
Lại có những “hút nước" xốy sâu như lịng giếng “cái hút nó lút xuống, thuyền
trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi”...
Thật là một dịng sơng Đà đầy hiểm trở, đầy gian nan cho con người. Thế nhưng,
“ông lái đò cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cái cuống lái.. ”. Mặc dù
mặt “méo bệch đi” vì những địn hiểm, “nhưng trên cái thuyền sáu bơi chèo, vẫn
nghe rõ tiếng chỉ huy ngắn gọn tỉnh táo của người cầm lái”.
Rõ ràng qua cách miêu tả đến tột cùng sự dữ dội của con sông, Nguyễn Tuân nhắm
đến một mục đích lớn: ca ngợi sự dũng cảm, tài trí của con người, ca ngợi sự chiến
thắng vĩ đại của ơng lái đị, đã vượt bao thác ghềnh, sóng to gió cả đưa con đị về
đến bến bình yên, không phải chỉ một lần, mà hàng trăm lần, suốt 15 năm làm
người lái thuyền vượt sông Đà. Cuộc đọ sức giữa con người đã chiến thắng; trở về
cuộc sống thanh bình: “thế là hết thác. Dịng sơng vặn mình vào một cái bến cát có

hang lạnh (...). Sơng nước lại thanh bình. Đêm ấy nhà đị đốt lửa trong hang đá,
nướng ống cơm lam...”

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188