khoa hoc tu nhien 9 bai 18 nhiem sac the gioi tinh va co che xac dinh gioi tinh

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Khoa học tự nhiên 9 Bài 18: Nhiễm sắc thể giới tính và cơ chế xác định
giới tính
A. Hoạt động khởi động
Em có biết tại sao hiện nay ở một số nước châu Á có tình trạng nhiều người
đàn ơng khơng tìm được người phụ nữ để kết hơn? Tại sao nhà nước ta có quy
định cấm việc lựa chọn giới tính trước khi sinh? cơ sở khoa học của việc này là
gì?
Bài làm:
- vì hiện tượng mất cân bằng giới tính: tỉ lệ nam giới nhiều hơn rất nhiều so với
nữ giới
- Trong tự nhiên, nếu không có tác động gì đến q trình tạo giao tử, thụ tinh,
thụ thai thì tỉ lệ giới tính 1 đực: 1 cái. Nhưng nếu có tác động thì sẽ làm mất
cân bằng giới tính. Điển hình là việc đàn ơng châu Á khó kết hơn như hiện nay.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
I. NST giới tính
Hình 18.1 thể hiện bộ NST ở người.

Quan sát và trả lời câu hỏi:
- So sánh hình thái và số lượng các cặp NST ở nam và nữ
- Hãy cho biết các cặp NST nào tương đồng và cặp nào không tương đồng?
- Hãy xác định cặp NST nào có vai trị quyết định giới tính ở người?
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Hãy mơ tả khái qt về cặp NST thường và cặp NST giới tính ở sinh vật.
- Hãy quan sát hình 18.2 và cho biết, NST X và Y khác nhau như thế nào?

- Quan sát hình 18.3 và cho biết, giới tính ở sinh vật được xác định theo các
kiểu nào?

Bài làm:
- Hình 18.1:
+ về số lượng là giống nhau. Về hình thái: cặp số 1 đến cặp số 22 giống nhau ở
nam và nữ; cặp số 23 khác nhau ở 2 giới.
+ các cặp NST ở nữ đều tương đồng. Ở nam, chỉ có cặp số 23 không tương
đồng
=> Cặp NST số 23 quyết định giới tính ở người
+ NST thường tồn tại thành cặp tương đồng, giống nhau ở 2 giới.
+ NST giới tính có thể tương đồng hoặc khơng tương đồng, khác nhau ở 2 giới,
có vai trị quyết định giới tính sinh vật

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Hình 18.2: NST X có kích thước lớ hơn NST Y
- Hình 18.3, một số kiểu xác định giới tính ở sinh vật:
+ Châu chấu: XX là con cái, XO là con đực
+ Ruồi: XX là con cái, XY là con đực
+ Gà: ZW là con cái, ZZ là con đực
II. Cơ chế xác định giới tính
- Giao tử đực vào giao tử cái ở người khác nhau như thế nào về NST giới tính?
- Điền cặp NST giới tính của hợp tử vào bảng sau:
giao tử

giao tử đực X

giao tử đực Y

giao tử cái X
- Hãy cho biết tỉ lệ giới tính ở đời con là bao nhiêu.
Bài làm:
- Nữ chỉ tạo ra 1 trứng là X, nam tạo ra 2 loại tinh trùng là X và Y
- Bảng:

giao tử cái X

giao tử đực X

giao tử đực Y

XX

XY

- tỉ lệ theo lý thuyết là 1 nam: 1 nữ
III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính
Hãy cho biết, giới tính của sinh vật phụ thuộc vào những yếu tố nào.
Bài làm:
- các yếu tố ảnh hưởng đến giới tính của sinh vật: nhiệt độ, NST giới tính,
hoocmon sinh dục, ánh sáng, ....
C. Hoạt động luyện tập
1. Hãy viết công thức bộ NST của ruồi giấm lưỡng bội bình thường ở con đực
và con cái.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

2. Hãy quan sát hình 18.3 và cho biết ở châu chấu, ruồi giấm, gà, giới tính nào
là giới đồng giao tử, giới nào là giới dị giao tử? Viết công thức bộ NST lưỡng
bội là đơn bội của các lồi đó biết châu chấu cái 2n = 24, châu chấu đực có 2n=
23, gà =78.
Bài làm:
1. Ruồi giấm: đực (6AA + XY), cái (6AA+ XX)
2. - ở châu chấu và ruồi giấm thì giới cái đồng giao tử, giới đực dị giao tử. Ở gà
thì ngược lại.
- Châu chấu:
+ Lưỡng bội: đực (22AA + X), cái (22AA + XX)
+ đơn bội: đực (11A hoặc 11A + X) cái (11A + X)
- Gà:
+ Lưỡng bội: đực (76AA + ZZ), cái (76AA + ZW)
+ đơn bội: đực (38A + Z), cái (38A + Z hoặc 38A + W)
D. Hoạt động vận dụng
1. Tại sao trong cấu trúc dân số, tỉ lệ nam: nữ ở người thường xấp xỉ 1:1? Nếu
chủ động điều chỉnh để thay đổi tỉ lệ giới tính này thì hậu quả đối với dân số và
xã hội sẽ là gì?
2. Trong chăn ni, việc điều chỉnh tỉ lệ đực: cái có ý nghĩa gì?
Bài làm:
1. Vì theo lí thuyết cơ chế xác định giới tính ở trên thì tỉ lệ nam: nữ ln xấp xỉ
1:1 nêu xét trên số lượng lớn và quá trình thụ tinh, thụ thai diễn ra bình thường.
Nếu điều chỉnh sẽ gây mất cân bằng giới tính như hiện nay, có thể làm giảm sút
dân số, ngăn cản sự phát triển của xã hội
2. trong chăn nuôi, việc điều chỉnh tỉ lệ giới tính giúp tăng năng suất, giá trị
kinh tế.

E. Hoạt động tìm tịi mở rộng
1. Tìm hiểu về kĩ thuật điều chỉnh tỉ lệ đực: cái và ý nghĩa của từng trường hợp
trong chăn nuôi.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

2. Tìm hiểu về sự phân hóa giới tính ở thực vật.
Bài làm:
các em có thể tìm hiểu qua nhiều phương tiện khác nhau như: truyền hình, báo,
đài, hoặc qua internet, ....
Xem tiếp tài liệu tại: />
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí