khoa hoc tu nhien 9 bai 50 dong dien xoay chieu

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Khoa học tự nhiên 9 bài 50: Dịng điện xoay chiều
A. Hoạt động khởi động
Ở bài hiện tượng cảm ứng điện từ các em đã biết điều kiện để xuất hiện dòng
điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín là số đường sức từ xuyên qua tiết diện
của cuộn dây đó biến thiên. Tuy nhiên, để làm cho số đường sức từ xuyên qua
tiết diện của cuộn dây biến thiên ta có hai cách: làm số đường sức từ tăng lên
hoặc giảm đi.
Dịng điện cảm ứng có gì thay đổi khi ta thay đổi cách thức biên thiên của số
đường sức từ qua một cuộn dây dẫn kín (đang tăng thì giảm, hoặc đang giảm
thì tăng)?
Trả lời:
Dịng điện cảm ứng sẽ đổi chiều nếu cách thức biến thiên số đường sức từ qua
một cuộn dây dẫn kín thay đổi.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Chiều của dịng điện cảm ứng, cách tạo ra dòng điện xoay chiều
a) Chiều của dịng điện cảm ứng
Thí nghiệm: sgk trang 100
Hồn thành các kết luận sau:


Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của một cuộn dây kín tăng lên
thì dịng điện cảm ứng có chiều ... với chiều dịng điện cảm ứng khi số
đường sức từ xuyên qua tiết diện đó giảm đi.



Muốn cho dịng điện qua một cuộn dây kín liên tục đổi chiều thì cần
phải liên tục ....cách thức biến thiên của số đường sức từ xuyên qua tiết diện
của cuộn dây đó. Dịng điện đó gọi là dòng điện xoay chiều

b) Cách tạo ra dòng điện xoay chiều
Thí nghiệm: sgk trang 101
Hồn thành kết luận sau:
Có nhiều cách để tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín, có thể
cho nam châm ... trong cuộn dây dẫn kín, hay cho cuộn dây .... trong từ trường
của nam châm.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Trả lời:
a)


Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của một cuộn dây kín tăng lên
thì dịng điện cảm ứng có chiều ngược với chiều dịng điện cảm ứng khi số
đường sức từ xuyên qua tiết diện đó giảm đi.



Muốn cho dịng điện qua một cuộn dây kín liên tục đổi chiều thì cần
phải liên tục thay đổi cách thức biến thiên của số đường sức từ xun qua
tiết diện của cuộn dây đó. Dịng điện đó gọi là dịng điện xoay chiều

b)
Có nhiều cách để tạo ra dịng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín, có thể
cho nam châm quay đều trong cuộn dây dẫn kín, hay cho cuộn dây quay đều

trong từ trường của nam châm.
2. Máy phát điện xoay chiều
Quan sát cấu tạo của hai loại máy phát điện được mô tả ở hình 50.4 và 50.5
(sgk trang 102) và trả lời những câu hỏi sau:


Những bộ phân chính của máy phát điện.



Mỗi loại máy phát điện tạo ra dòng điện xoay chiều bằng cách nào?

Hoàn thành kết luận sau:


Các máy phát điện xoay chiều đều có ... bộ phận chính là : ................



Bộ phận đứng yên được gọi là stato, bộ phận chuyển động được gọi là
rơto.

Trả lời:


Những bộ phận chính của máy phát điện là: Cuộn dây, nam châm điện.



Mỗi loại máy phát điện tạo ra dòng điện xoay chiều bằng cách: cho nam

châm quay xung quanh cuộn dây.



Các máy phát điện xoay chiều đều có hai bộ phận chính là : nam châm
và cuộn dây.



Bộ phận đứng yên được gọi là stato, bộ phận chuyển động được gọi là
rôto.

3. Các tác dụng của dòng điện xoay chiều
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Quan sát các hiện tượng được mơ tả ở hình 50.6 (sgk trang 102) và cho biết
dịng điện xoay chiều có những tác dụng gì?
Nếu thay nguồn điện xoay chiều bằng nguồn điện một chiều cho hiện tượng ở
hình 50.6a và 50.6b thì tác dụng của dịng điện lên kim nam châm và lên bóng
đèn có gì thay đổi khơng? Tại sao?
Hồn thành kết luận sau:
Khi dịng điện đổi chiều thì lực từ của dịng điện tác dụng lên nam châm ...
Khi dòng điện đổi chiều liên tục, dây tóc của bóng đèn sẽ ...., nhưng do q
trình nguội chậm và do mắt có khả năng lưu ảnh nên ta khơng phát hiện ra điều
đó.
Trả lời:
Hiện tượng:



50.6a: Nam châm bị hút về phía cuộn dây và liên tục đổi chiều.



50.6b: Đèn sáng. (sáng tối liên tục do sực đổi chiều của dòng điện).

Tác dụng của dòng điện xoay chiều:


Tác dụng từ.



Tác dụng nhiệt.



Tác dụng phát sáng (quang).



Tác dụng sinh lí.

Nếu thay nguồn điện xoay chiều bằng nguồn điện một chiều thì hiện tượng ở
hình 50.6a có sự thay đổi: Kim nam châm ln bị hút về phía cuộn dây.
Kết luận:


Khi dịng điện đổi chiều thì lực từ của dòng điện tác dụng lên nam châm
cũng đổi chiều.



Khi dòng điện đổi chiều liên tục, dây tóc của bóng đèn sẽ sáng tối liên
tục, nhưng do quá trình nguội chậm và do mắt có khả năng lưu ảnh nên ta
khơng phát hiện ra điều đó.

C. Hoạt động luyện tập
Câu 1: Trang 103 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Trong các thí nghiệm như hình 50.7, thí nghiệm nào tạo ra dòng điện xoay
chiều?

Bài làm:
Đáp án: C
Câu 2: Trang 103 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Trong thí nghiệm như hình 50.8, khi đổi chiều dịng điện chạy qua cuộn dây
dẫn (bằng cách đảo cực của nguồn điện) thì tác dụng từ của cuộn dây đối với
kim nam châm và kim sắt non có gì khác khơng? Tại sao?

Bài làm:
Khi đổi chiều dịng điện thì từ trường của nam châm điện đổi cực, làm cho lực
tác dụng giữa nam châm điện và kim nam châm đổi chiều, tức làm cho kim

nam châm quay. Còn nam châm điện đổi cực thì vẫn ln hút sắt non.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Câu 3: Trang 103 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Tìm đáp án sai. Để tạo ra dịng điện xoay chiều trong cuộn dây (hình 50.9), ta
có thể cho nam châm quanh liên tục quanh

A. trục AB
B. trục CD
C. trục PQ
D. trục AB hoặc CD
Bài làm:
Đáp án: C
Câu 4: Trang 104 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Tác dụng nào trong các tác dụng sau đây của dịng điện xoay chiều khơng phụ
thuộc vào chiều của dòng điện: tác dụng nhiệt, tác dụng từ.
Bài làm:
Tác dụng nhiệt khơng phụ thuộc vào chiều dịng điện.
D. Hoạt động vận dụng
Câu 1: Trang 104 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Kể tên các thiết bị sử dụng trong gia đình dựa trên tác dụng nhiệt của dịng điện
xoay chiều.
Bài làm:

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Các thiết bị dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện: Máy sưởi, bếp điện, bếp từ,
bàn là, máy sấy tóc, ...
Câu 2: Trang 104 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Tại sao ổ cắm điện sử dụng trong gia đình khơng cần phân biệt cực âm (-) cực
dương (+) như pin?
Bài làm:
Vì điện dùng trong mạng điện dân dụng là dòng điện xoay chiều, đổi chiều liên
tục.
Câu 3: Trang 104 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Dịng điện làm sáng bóng đèn ở xe đạp khi di chuyển có phải là dịng xoay
chiều khơng? Tại sao?
Bài làm:
Dịng điện làm sáng bóng đèn ở xe đạp khi xe chuyển động (đinamơ) là dịng
điện xoay chiều. Vì nó được tạo ra trong cuộn dây được đặt trong từ trường của
nam châm quay (nam châm quay nhờ được kết nối với chuyển động của xe).
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Câu 1: Trang 104 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Có thể sử dụng ampe kế và vôn kế mà các em đã học để đo cường độ dịng điện
và hiệu điện thế xoay chiều được khơng? Tại sao?
Bài làm:
Có thể dùng vơn kế và ampe kế để đo dòng điện và hiệu điện thế xoay chiều
được vì ta có thể chọn núm AC để đo cho dòng điện xoay chiều.
Câu 2: Trang 104 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Có thể biến đổi dịng điện xoay chiều thành dịng điện một chiều được khơng?
Nếu có, cho ví dụ về dụng cụ thực hiện việc biến đổi đó.
Bài làm:
Có thể biến đổi dịng điện xoay chiều thành dòng điện một chiều bằng cách sử

dụng điot chỉnh lưu cả chu kì.
Ví dụ: Sạc điện thoại, ...

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Xem tiếp tài liệu tại: />
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí