So sánh cách nhìn nghệ thuật của hai nhân vật: Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa và Vũ Như Tô trong Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

So sánh cách nhìn nghệ thuật của hai nhân vật: Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa
và Vũ Như Tô trong Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài Ngữ văn 12
Gợi ý làm bài
Giới thiệu vài nét cơ bản về tác giả và tác phẩm.
Phân tích nhân vật Phùng
- Phùng là người yêu nghề, có trách nhiệm với nghề
+ Anh đã phục kích mấy buổi sáng mà chưa chụp được bức ảnh nào.
+ Sau gần một tuần lễ suy nghĩ, tìm kiếm anh mới chụp được bức ảnh ưng ý.
+ Phùng không đơn giản, qua loa với công việc mà anh ln hết lịng vì cơng việc.
- Phùng là một nghệ sĩ tài năng:
+ Anh đã phát hiện bức tranh thiên nhiên giàu giá trị nghệ thuật:
++ Trước mặt Phùng là một khung cảnh thiên nhiên như “bức tranh mực tàu của một
danh hoạ thời cổ”.
++ “Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù trắng như sữa có pha
đơi chút màu hồng hồng của mặt trời chiếu vào”.
++ “Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui
khum khum, đang hướng mặt vào bờ”.
++ Khung cảnh được nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới giữa hai chiếc gọng vó
giống hệt “cánh một con dơi”, đẹp từ đường nét đến ánh sáng. Phùng là người nghệ sĩ săn
tìm cái đẹp. Anh thực sự biết quan sát bằng đôi mắt tinh tường, “nhà nghề” để lựa chọn
cái đẹp hài hoà giữa thiên nhiên, cảnh vật, con người – vẻ đẹp mà cả đời bấm máy anh chỉ
gặp một lần.
- Phùng là người nghệ sĩ thật sự rung cảm trước cái đẹp:
+ Cái đẹp đã làm Phùng xúc động và nhận ra sự rung cảm của tâm hồn mình.
++ Anh liên tưởng tới câu nói của ai đó “ bản thân cái đẹp chính là đạo đức”.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

++ Và tưởng chính mình vừa khám phá “cái chân lí của sự hồn thiện, khám phá thấy
cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc khi khám
phá và sáng tạo, khi cảm nhận cái đẹp hài hoà, lãng mạn giữa thiên nhiên và cuộc đời.
Trong hình ảnh “chiếc thuyền ngồi xa” giữa biển trời mờ sương, Phùng đã cảm nhận cái
đẹp tồn bích và thấy tâm hồn mình như được gột rửa, trở nên trong trẻo, tinh khôi. Từ
đây, ta thấy người nghệ sĩ phải là người phát hiện và mang cái đẹp đến cho đời.
- Phùng là người có tấm lòng nhân hậu:
+ Chưa thoả thuê ngắm bức ảnh “chiếc thuyền ngồi xa” thì ngay lúc ấy, chiếc thuyền
đâm thẳng vào nơi Phùng đứng.
+ Người nghệ sĩ đã tận mắt chứng kiến: từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ bước ra
một người đàn bà xấu xí, một lão đàn ông thô kệch, dữ dằn, đánh vợ như một phương
cách để giải tỏa những uất ức, khổ đau… Đây là hình ảnh đằng sau cái đẹp “tồn bích,
tồn thiện” mà anh vừa bắt gặp trên biển. Nó hiện ra bất ngờ, trớ trêu như trò đùa quái ác
của cuộc sống.
+ Chứng kiến cảnh ấy, Phùng đã “kinh ngạc đến mức (…) há mồm ra mà nhìn” rồi
sau đó thì “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”. Nhưng anh chưa kịp xơng ra thì
thằng Phác (con lão đàn ông) đã kịp tới để che chở cho người mẹ .
+ Đến lần thứ hai, bản chất người lính ở người nghệ sĩ được thể hiện. Anh xông ra
buộc lão đàn ông phải chấm dứt hành động độc ác … Hành động của Phùng cho thấy anh
không thể làm ngơ trước sự bạo hành của cái ác. Hoá ra đằng sau cái đẹp “tồn bích, tồn
thiện” mà anh vừa bắt gặp trên mặt biển xa lại chẳng phải là “đạo đức”, là “chân lí của sự
tồn thiện” mà nó là những ngang trái, xấu xa, những bi kịch còn tồn tại trong cuộc sống.
- Phùng ln ý thức để hồn thiện nhân cách:
+ Tận mắt chứng kiến vẻ đẹp của bức ảnh “chiếc thuyền ngồi xa”, cảnh người đàn
ơng đáng vợ và khi lắng nghe câu chuyện của người đàn bà ở tồ án (vì tình thương con,
vì ý thức phải sống cho con, vì mong ni con cho đến khi khôn lớn mà chị chấp nhận
gánh lấy cái khổ), Phùng nhận thức rất nhiều điều qua các cảnh ấy.
+ Đằng sau bức ảnh như “bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ” là những điều

nghịch lý trong cuộc sống đời thường với biết bao số phận, bao mảnh đời éo le.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

+ Để Phùng chứng kiến hành động vũ phu của người chồng, Nguyễn Minh Châu
muốn phê phán tình trạng bạo lực trong gia đình, một mảng tối của xã hội đương đại.
+ Phùng đã hiểu về người đàn bà hàng chài kia: Ẩn bên trong sự xấu xí, nhẫn nhục là
vẻ đẹp tình mẫu tử đầy vị tha, là khát khao hạnh phúc bình dị đời thường của người phụ
nữ cịn đói nghèo, lạc hậu.
+ Nỗi trăn trở của Phùng trong nhiều năm dài về hình ảnh người đàn bà hàng chài cứ
hiện ra sau mỗi lần anh ngắm bức ảnh “chiếc thuyền ngồi xa” chính là q trình tự ý
thức của Phùng để hồn thiện nhân cách của mình.
*Liên hệ nhân vật Vũ Như Tơ
- Vũ Như Tơ được biết đến qua đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài là một kiến trúc
sư thiên tài và khát vọng nghệ thuật siêu phàm, bị hôn quân Lê Tương Dực bắt xây dựng
Cửu Trùng Đài để làm nơi hưởng lạc, vui chơi với các cung nữ. Nhưng ông là một nghệ sĩ
có nhân cách và có lý tưởng nghệ thuật hết sức cao đẹp, không phải là người ham sống sợ
chết hay chỉ vì chút cơng danh mà phải bán thân mình cho nghệ thuật. Lúc đầu, ơng nhất
định thà chết chứ không xây dựng Cửu Trùng Đài cho tên vua bạo ngược, nhưng khi nhận
ra giá trị nghệ thuật để lại cho đời thì ơng lại qn mất một thực tế là dân chúng đang đói
khổ.
- Cửu Trùng Đài càng xây cao bao nhiêu thì mồ hơi, nước mắt và cả máu xương của
nhân dân ngày càng tăng lên bấy nhiêu. Vũ Như Tô càng quyết tâm xây dựng Cửu Trùng
Đài thì các mâu thuẫn ngày càng theo đó mà khó giải quyết và Đan Thiềm càng khuyến
khích Vũ Như Tơ xây Cửu Trùng Đài thì xung đột giữa người nông dân và con người
nghệ thuật ngày càng tăng cao. Có thể nói đó là một khát vọng hết sức chân chính nhưng
nó được đặt khơng đúng chỗ , khơng kịp thời, khơng tính đến giá trị cuộc sống thì nghiễm
nhiên chính nó sẽ tự trở thành tai họa. Trong việc xây dựng Cửu Trùng Đài, Vũ Như Tô

vừa là phạm nhân và cũng vừa là nạn nhân. Diễn biến mâu thuẫn trong con người Vũ Như
Tô và Đan Thiềm mặc dù được giải quyết nhưng không được thỏa đáng. Vũ Như Tô bị
giết mặc dù trong thâm tâm ơng khơng hề có ý định hại dân, khi chết ông vẫn chưa nhận
ra được sai lầm của mình. Qua tấn bi kịch của Vũ Như Tơ, tác giả đã đặt ra những vấn đề
sâu sắc và có ý nghĩa muôn thuở về mối quan hệ giữa nghệ thuật với cuộc sống, giữa lý
tưởng nghệ thuật cao siêu thuần túy của mn đời với lợi ích thiết thực và trực tiếp của
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nhân dân.
*Nhận xét quan niệm về nghệ thuật và cách nhìn cuộc sống của nhà văn NMC (0,5
điểm)
+ Nghệ thuật phải gắn liền với cuộc sống, phục vụ cuộc sống, nếu nghệ thuật xa rời
cuộc sống thì chỉ đem đến bi kịch (cái chết của Vũ Như Tơ) hay sự nhìn nhận phiến diện
về cuộc sống (Phùng).
+ Nghệ thuật là cái đẹp của cuộc sống nhưng cuộc sống ko phải lúc nào cũng đẹp.
+ Nghệ thuật chân chính là nghệ thuật vì cuộc sống, phục vụ cho cuộc sống. Nghệ
thuật xa rời cuộc sống chỉ là nghệ thuật “suông” , ko xứng đáng là nghệ thuật chân chính.
Điều đó địi hỏi người nghệ sĩ phải biết tìm tịi, khám phá cuộc sống, tìm hiểu nó trên
nhiều phương diện, nghệ sĩ chân chính cũng giống như nghệ thuật chân chính ko được xa
rời cuộc sống.
Bài làm
Nghệ thuật ln đi lên từ cái nhìn chân chính. Đúng như thế, nói đến nghệ thuật ta
khơng thể khơng nhắc đến cuộc sống vì hai thứ ấy ln gắn liền với nhau. Hai nhà văn
Nguyễn Huy Tưởng và Nguyễn Minh Châu tuy viết hai tác phẩm ở hai giai đoạn khác
nhau nhưng họ cùng hướng đến quan niệm về nghệ thuật. Quan niệm đó được thể hiện
qua hình tượng hai nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngồi xa và Vũ Như Tơ trong
Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài. Hai nhà văn đã xây dựng lên hai nhân vật có nhiều nét tương

đồng một cách trùng hợp và tài tình. Cũng nhờ như thế mà hạt ngọc ẩn giấu trong bề sâu
tâm hồn con người đều được họ tìm thấy và nâng tầm giá trị.
Đầu tiên là Nguyễn Minh Châu, ông được xem là một trong những nhà văn tiên
phong trong công cuộc đổi mới văn học, văn của ông giản dị mà sâu sắc, thấm thía nhiều
dư vị về cuộc đời, thấm đẫm nghệ thuật, cái mà ông luôn xem là bắt nguồn từ hiện thực
cuộc sống. Cũng nhờ như thế mà nhân vật Phùng đã ra đời qua chính ngịi bút của ông.
Phùng là một nhiếp ảnh gia, theo lời đề nghị của trưởng phịng, ơng phải chụp một
bức ảnh để đăng cho bộ lịch cuối năm, sau nhiều ngày lao lực tìm kiếm, anh bắt gặp một
hình ảnh chiếc thuyền đang từ từ ghé vào bờ trong một buổi sáng sương mù trắng như sữa
có pha đơi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Quá thăng hoa trong cảm xúc khi
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

khám phá ra được một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ, anh nhanh chóng
bấm máy liên thanh và có những bức ảnh ăn ý khơng dễ gì có được trong một đời làm
nghệ thuật.
Chứng kiến buổi làm việc giữa Đẩu, một người đồng đội cũ nay là chánh án toà án
huyện, với người phụ nữ khốn khổ kia, Phùng mới vỡ lẽ ra rằng, người phụ nữ phải cam
chịu một bề, không chống trả những trận địn của chồng và khơng chịu giải phóng là vì
tình u vơ bờ bến đối với những đứa con. Phùng căy đắng nhận ra rằng, đằng sau cảnh
đẹp như mơ kia là bao ngang trái, éo le của đời thường mà anh chưa hiểu hết. Trưởng
phòng rất hài lịng về tấm ảnh. Mãi về sau, nó vẫn được treo ở nhiều nơi, nhất và những
gia đình sành nghệ thuật. Nhưng mỗi khi nhìn kỹ bức ảnh, cảm xúc của anh ln lẫn lộn
trào dâng.
Tình huống được tạo nên từ ngịi bút của ơng là sự tương phản giữa nghệ thuật và
cuộc sống, nghệ thuật thì ở ngồi xa cịn cuộc đời thì lại thật gần, nghệ thuật thì đẹp
nhưng cuộc đời sao đầy rẫy bao ngang trái. Ông cho người đọc thấy được cái nhìn đa
diện, nhiều chiều về cuộc sống, chánh án Đẩu và nghệ sĩ Phùng đã hiểu ra nhiều điều về

con người, về cuộc sống khi chứng kiến câu chuyện và tiếp xúc với người đàn bà hàng
chài, từ đó ơng gợi mở những vấn đề mới vô cùng triết lý cho sáng tạo và nghệ thuật.
Tiếp đến là Nguyễn Huy Tưởng, nhà văn có thiên hướng khai thác đề tài lịch sử, ơng
có rất nhiều đóng góp nổi bật ở thể loại tiểu thuyết và kịch, một trong những vở kịch để
lại ấn tượng sâu sắc nhất cho người đọc là Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài mà thông qua nhân
vật Vũ Như Tô ta càng thấy được mối quan hệ mật thiết giữa nghệ thuật và cuộc sống.
Vũ Như Tô được biết đến qua tác phẩm của ông là một kiến trúc sư thiên tài và đam
mê nghệ thuật, bị hôn quân Lê Tương Dực bắt xây dựng Cửu Trùng Đài để làm nơi hưởng
lạc, vui chơi với các cung nữ. Nhưng ông là một nghệ sĩ có nhân cách và có lý tưởng nghệ
thuật hết sức cao đẹp, không phải là người ham sống sợ chết hay chỉ vì chút cơng danh
mà phải bán thân mình cho nghệ thuật. Lúc đầu, ơng nhất định thà chết chứ không xây
dựng Cửu Trùng Đài cho tên vua bạo ngược, nhưng khi nhận ra giá trị nghệ thuật để lại
cho đời thì ơng lại qn mất một thực tế là dân chúng đang đói khổ.
Cửu Trùng Đài càng xây cao bao nhiêu thì mồ hơi, nước mắt và cả máu xương của
nhân dân ngày càng tăng lên bấy nhiêu. Vũ Như Tô càng quyết tâm xây dựng Cửu Trùng
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Đài thì các mâu thuẫn ngày càng theo đó mà khó giải quyết và Đan Thiềm càng khuyến
khích Vũ Như Tơ xây Cửu Trùng Đài thì xung đột giữa người nông dân và con người
nghệ thuật ngày càng tăng cao. Có thể nói đó là một khát vọng hết sức chân chính nhưng
nó được đặt khơng đúng chỗ , khơng kịp thời, khơng tính đến giá trị cuộc sống thì nghiễm
nhiên chính nó sẽ tự trở thành tai họa. Trong việc xây dựng Cửu Trùng Đài, Vũ Như Tô
vừa là phạm nhân và cũng vừa là nạn nhân. Diễn biến mâu thuẫn trong con người Vũ Như
Tô và Đan Thiềm mặc dù được giải quyết nhưng không được thõa đáng. Vũ Như Tô bị
giết mặc dù trong thâm tâm ơng khơng hề có ý định hại dân, khi chết ông vẫn chưa nhận
ra được sai lầm của mình.
Qua tấn bi kịch của Vũ Như Tơ, tác giả đã đặt ra những vấn đề sâu sắc và có ý nghĩa

muôn thuở về mối quan hệ giữa nghệ thuật với cuộc sống, giữa lý tưởng nghệ thuật cao
siêu thuần túy của mn đời với lợi ích thiết thực và trực tiếp của nhân dân.
Cả hai tác phẩm này đều xây dựng lên một nhân vật hết lòng đam mê nghệ thuật
nhưng chỉ vì chưa thấy rõ sự đối lập mà dẫn đến những kết cục đáng buồn. Nghệ sĩ Phùng
đã thấy được mặt trái của sự việc và đã kịp thời sửa sai nhưng Vũ Như Tô phải lấy cả cái
giá của nghệ thuật để đổi bằng chính mạng sống của mình. Tuy được viết vào hai bối cảnh
xã hội khác nhau, văn hóa mà đối tượng tồn tại khác nhau và phong cách của hai nhà văn
cũng hoàn tồn khác nhau, nhưng họ đều có một điểm chung đã lật ra lá bài của nghệ
thuật. Nghệ thuật phải gắn liền với cuộc sống, phục vụ cuộc sống, nếu nghệ thuật xa rời
cuộc sống, xa rời quần chúng thì chỉ đem lại bi kịch thảm khốc như của Vũ Như Tơ hay
cái nhìn phiến diện về cuộc sống của nghệ sĩ Phùng. Tuy rằng nghệ thuật là cái đẹp của
cuộc sống nhưng khơng phải lúc nào nó cũng đẹp. Đằng sau của tấm huy chương rạng rỡ
luôn gồ gề và nhiều khuyết điểm. Ngồi ra, nghệ thuật chân chính là nghệ thuật vì cuộc
sống, phục vụ cho cuộc sống, nghệ thuật xa rời cuộc sống chỉ là nghệ thuật sng, khơng
xứng đáng là nghệ thuật chân chính, đều đó địi hỏi người nghệ sĩ phải biết tìm tịi, khám
phá cuộc sống, hiểu nó trên nhiều phương diện. Nghệ sĩ chân chính cũng giống như nghệ
thuật chân chính và nghệ thuật ln phải vì nhân sinh khơng chỉ bó hẹp nghệ thuật vì
nghệ thuật.
Như Tố Hữu đã từng tâm sự
Nhân dân là bể
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Văn nghệ là thuyền
Thuyền xơ dóng dậy
Sóng đẩy thuyền lên
Cả hai nhà văn đã cho ta nhận thức được cái đẹp của nghệ thuật như thế nào, con
đường tìm kiếm, đi đến và chinh phục nghệ thuật sẽ ra sao. Tuy không đem lại kết cục

như mong đợi nhưng hai nhà văn dường như đã bộc lộ hết vẻ tài tình qua những lời văn
của mình. Ngơn ngữ điêu luyện, có tính tổng hợp cao, dùng ngơn từ và hành động của
nhân vật để khắc họa tính cách, đó chính là cái tài mà khơng dễ ai có được. Và cũng nhờ
nghệ thuật chân chính mà cái tài đó càng thêm sâu sắc hơn, thấm đẫm với chúng ta hơn.

Mời các em tham khảo thêm các tài liệu khác tại mục Tài liệu học tập lớp 12

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188