Soạn bài Một người Hà Nội

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn
phí

Soạn bài: Một người Hà Nội
MỘT NGƯỜI HÀ NỘI
NGUYỄN KHẢI
1. Soạn bài Một người Hà Nội mẫu 1
I. Khái quát về tác giả, tác phẩm
- Tác giả: Nguyễn Khải (1930-2008), tên khai sinh là Nguyễn Mạnh Khải, sinh tại Hà
Nôị nhưng tuổi nhỏ sống ở nhiều nơi.
- Nguyễn Khải viết văn từ năm 1950, băt đầu được chú ý từ tiểu thuyết "Xung đột".
Trước Cách mạng, sáng tác của Nuyễn Khải tập trung về đời sống nông thôn trong quá
trình xây dựng cuộc sống mới: Mùa lạc (1960), Một chặng đường (1962), Tầm nhìn xa
(1963), Chủ tịch huyện (1972),… và hình tượng người lính trong kháng chiến chống Mĩ:
Họ sống và chiến đấu (1966), Hoà vang (1967), Đường trong mây (1970), Ra đảo (1970),
Chiến sĩ (1973)… Sau năm 1975, sáng tác của ông đề cập đến nhiều vấn đề xã hội-chính
trị có tính thời sự và đặc biệt quan tâm đến tính cách, tư tưởng tinh thần của con người
hiện nay trước những biến động phức tạp của đời sống: Cha và con (1970), Gặp gỡ cuối
năm (1982)…
- Một người Hà Nội: in trong tập truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Khải (1990). Truyện
đã thể hiện những khám phá, phát hiện của Nguyễn Khải về vẻ đẹp trong chiều sâu tâm
hồn, tính cách con người Việt Nam qua bao biến động, thăng trầm của đất nước.
II. Đọc hiểu văn bản
1. Nhân vật cơ Hiền
a. Tính cách, phẩm chất
- Nhân vật trung tâm của truyện ngắn là cô Hiền. Cũng như người Hà Nội khác, cô đã
cùng Hà Nội, cùng đất nước trải qua nhiều biến động thăng trầm nhưng vẫn giữ được cốt
cách người Hà Nội. Cô sống thẳng thắn, chân thành, không giấu giém quan điểm, thái độ
của mình với mọi hiện tượn xung quanh.
- Suy nghĩ và cách ứng xử của cô trong trong từng thời đoạn của đất nước:
+ Hồ bình lập lại ở miền Bắc, cơ Hiền nói về niềm vui và cả những cái có phần máy

móc, cực đoan của cuộc sống xung quanh: "vui hơi nhiều, nói cũng hơi nhiều", theo cơ
"chính phủ can thiệp vào nhiều việc của dân quá"… Cô tính tốn mọi việc trước sau rất
khơn khéo và "đã tính là làm, đã làm là khơng để ý đến những điều đàm tểu của thiên
hạ"…
+ Miền Bắc bước vào thời kì đương đầu với chiến tranh phá hoại bằng không quân của
Mĩ. Cô Hiền dạy con cách sống "biết tự trọng, biết xấu hổ", biết sống đúng với bản chất
người Hà Nội. Đó cũng là lí do vì sao cô sẵn sàng cho con trai ra trận: "tao đau đớn mà
bằng lịng, vì tao khơng muốn sống bám vào sự hy sinh của bạn. Nó dám đi cúng là biết
tự trọng"…
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242
6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn
phí

+ Sau chiến thắng mùa xuân năm 1975. đất nước trong thời kì đổi mới, giữa khơng khí xô
bồ của thời kinh tế thi trường, cô Hiền vẫn là "một người Hà Nội của hôm nay, thuần tuý
Hà Nội, không pha trộn". Từ chuyện cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn, cơ Hiền nói về niềm
tin vào cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.
b. Cô hiền "một hạt bụi vàng" của Hà Nội
- Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến vật nhỏ bé, tầm thường. Có điều là hạt bụi vàng thì
dù nhỏ bé nhưng có giá trị quý báu.
- Cô Hiền kà một người Hà Nội bình thường nhưng cơ thấm sâu vào những cái tin hoa
trong bản chất người Hà Nội. Bao nhiêu hạt bụi vàng, bao nhiêu người như cô Hiến sẽ
hợp lại thành những "ánh vàng" chói sáng. Ánh vàng ấy là phẩm giá người Hà Nội, là cái
truyền thống cốt cách người Hà Nội.
2. Các nhân vật khác trong truyện
- Nhân vật "tơi": Thấp thống sau những dịng chữ là nhân vật "tơi"-đó là một người đã
chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đường lịch sử của dân tộc. Trên những chặng

đường ấy, nhân vật "tơi" đã có những quan sát tin tế, cảm nhận nhạy bén, sắc sảo, đặc biệt
là về nhân vật cô Hiền, về Hà Nội và người Hà Nội. Ẩn sâu trong giọng điệu vừa vui đùa,
khơi hài, vừa khơn ngoan, trải đời là hình ảnh một người gắn bó thiết tha với vận mệnh
đất nước, trân trọng những giá trị văn hó của dân tộc. Nhân vật "tơi" mang hình bóng
Nguyễn Khải, là người kể chuyện, một sáng tạo nghệ thuật sắc nét đem đến cho tác phẩm
một diểm nhìn trầm thuật chân thật, khách quan và đúng đắn, sâu sắc.
- Nhân vật Dũng: con trai đầu rất mực yêu quý của cô Hiền. Anh đã sống đúng với những
lời mẹ dạy về cách sống của người Hà Nội, cùng với 600 thanh niên ưu tú của Hà Nội lên
đường hiến dâng tuổi xuân của mình cho đất nước. Dũng, Tuất và tất cả những chàng trai
Hà Nội ấy đã góp phần tơ thắm thêm cốt cách tinh thần người Hà Nội, phẩm giá cao đẹp
của con người Việt Nam.
- Bên cạnh sự thật về những người Hà Nội có phẩm cách cao đẹp, cịn có những người
tạo nên "nhận xét khơng mấy vui vẻ" của nhân vật "tơi" về Hà Nội. Đó là "ơng bạn trẻ
đạp xe như gió" đã làm xe người ta st đổ lại cịn phóng xe vượt qua rồi quay mặt lại
chửi "tiên sư cái anh già"…, là những người mà nhân vật "tơi" qn đường phải hỏi
thăm… Đó là những "hạt sạn của Hà Nội", làm mờ đi nét đẹp tế nhị, thanh lịch của người
Tràng An. Cuộc sống của người Hà Nội nay cần phải làm rất nhiều điểm để giữ gìn và
phát huy cái đẹp trong tính cách người Hà Nội.
3. Ý nghĩa của câu chuyện "cây si cổ thụ"
- Hình ảnh… nói lên quy luật bất diệt của sự sống. Quy luật này được khẳng định bằng
niềm tin của con người thành phố đã kiên trì cứu sống được cây si.
- Cây si cũng là một biểu tượng nghệ thuật, một hình ảnh ẩn dụ về vẻ đẹp của Hà Nội: có
thể bị tàn phá, bị nhiễm bệnh nhưng vẫn là một người Hà Nội với truyền thống văn hố
đã được ni dưỡng suốt trường kì lịch sử, là cốt cách, tinh hoa, linh hồn của đất nước.
4. Giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242
6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn

phí

- Giọng điệu trần thuật: một giọng điệu rất trải đời, vừa tự nhiên, dân dã vừa trĩu nặng suy
tư, vừa giàu chất khía quát, triết lí. Vừa đậm tính đa thanh. Cái tự nhiên, dân dã tạo nên
phong vị hài hước rất có duyên trong giọng kể của nhân vật "tơi"; tính chất đa thanh thể
hiện trong lời kể: nhiều giọng (tự tin xen lẫn hoài nghi, tự hào xen lẫn tự trào…). Giọng
điệu trần thuật đã làm cho truyện ngắn đậm đặc chất tự sự rất đời thường mà hiện đại.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
+ Tạo tình huống gặp gỡ giữa nhân vật "tơi" và nhân vật khác.
+ Ngơn ngữ nhân vật góp phần khắc hoạ tính cách (ngơn ngữ nhân vật "tơi" đậm vẻ suy
tư, chiêm nhiệm, lại pha chút hài hước, tự trào; ngôn ngữ của cô Hiền ngắn gọn, rõ ràng,
dứt khốt…).
2. Soạn bài Một người Hà Nội mẫu 2
2.1. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Nguyễn Khải (1930-2008), tên đầy đủ là Nguyễn Mạnh Khải, quê ở Hà Nội
- Nguyễn Khải viết văn từ khi 20 tuổi, được biết đến từ tiểu thuyết "Xung đột".
- Sau năm 1975. sáng tác của ông đề cập đến nhiều vấn đề, đặc biệt là thái độ của con
người trước những sự biến đổi rắc rối của đời sống: Cha và con (1970), Gặp gỡ cuối năm
(1982)…
2. Tác phẩm
Tác phẩm được in trong tập truyện ngắn cùng tên, thể hiện những khám phá mới mẻ của
tác giả về vẻ đẹp tiềm ẩn bên trong con người.
2.2. Phân tích cụ thể tác phẩm
Câu 1: (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Nhân vật trung tâm là cơ Hiền:
-Xuất thân từ gia đình tốt
-Ngoại hình: xinh đẹp, thơng minh, u văn thơ
-Tính cách và phẩm chất:
+ Thẳng thắn, chân thành, không giấu giếm quan điểm, thái độ

+ Chăm lo cho con chu đáo
+ Vui vẻ hơi nhiều, nói hơi nhiều
+ Cư xử hợp lí, tài tình với tình hình đất nước.
+ Dạy con sống khơng phải xấu hổ.
Câu 2 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242
6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn
phí

-Nhân vật tơi:
+ Là người giỏi quan sát và cảm nhận nhanh nhạy, sắc bén
+ Có giọng điệu hài hước, dí dỏm
+ Người yêu quý những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc
-Nhân vật Dũng:
+ Nghe lời mẹ
+ Tô thắm được cốt cách, tinh thần của người Hà Nội, phẩm giá cao đẹp của người
Việt Nam
-Một số nhân vật khác:
+ Ông bạn trẻ đạp xe như gió
+ Những người mà nhân vật “tơi” hỏi thăm khi quên đường
+ Những “hạt sạn của Hà Nội”
Câu 3: (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
-Ý nghĩa của cây si cổ thụ:
+ Thể hiện sự khắc nghiệt của thiên nhiên
+ Quy luật của sự sống, niềm tin và hi vọng của con người
+ Hình ảnh ẩn dụ cho vẻ đẹp con người Hà Nội: cốt cách, tinh hoa văn hóa của Hà Nội là
bất diệt.

Câu 4: (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
-Giọng điệu trần thuật: trưởng thành, duyên dáng
+ Mang phong vị dí dỏm trong lời kể của nhân vật
+ Đậm chất đời thường mà hiện đại
-Nghệ thuật xây dựng nhân vật “tôi” và các nhân vật khác:
+ Tạo dựng tình huống gặp gỡ
+ Ngơn ngữ nhân vật khắc họa lên tính cách
Mời bạn đọc cùng tham khảo />
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242
6188