Xử lý rác thải trên các kênh rạch ô nhiễm ở Tp. Hồ Chí Minh

XỬ LÝ RÁC THẢI TRÊN CÁC KÊNH RẠCH
Ô NHIỄM Ở TP. HỒ CHÍ MINH
Phạm Ngọc Hà, Lê Thị Hương, Đặng Trung Nhơn
Trần Thị Vấn, Nguyễn Công Khanh
Viện Công nghệ Việt - Nhật, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh
GVHD: TS. Đồn Thị Bằng

TĨM TẮT
Tình trạng ơ nhiễm nguồn nước các kênh, rạch ở Thành phố Hồ Chí Minh đang ở mức độ cao, bài báo cáo trình
bày về thực trạng và nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm nguồn nước. Vấn đề này hiện tại vẫn chưa giải quyết triệt
để gây ảnh hưởng lớn đến các hoạt động sống của người dân và gây mất mỹ quan của thành phố. Nhóm đã tiến
hành khảo sát, thu thập và tổng hợp các số liệu liên quan đến vấn đề trên để đưa ra giải pháp cuối cùng là thiết
kế “Thuyền vớt rác một người lái”.
Từ khoá: Cách xử lý rác, Nhiên liệu sạch, Ô nhiễm nguồn nước, Rác thải trên sơng, Thuyền cơng nghệ
cao.
1. GIỚI THIỆU CHUNG:
Ơ nhiễm mơi trường nước luôn là vấn đề được xã hội quan tâm, thể hiện ở việc ln có những biển báo cấm
vứt rác xuống các kênh rạch. Những nhưng tình trạng đó vẫn ln diễn ra và gây ra ơ nhiễm nguồn nước làm
xuất hiện những mùi hôi làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân ở gần các kênh rạch nói riêng và cả thành
phố nói chung. Chính vì vậy đây là một vấn đề cấp bách cần được giải quyết nhanh nhất có thể để mang lại
một mỹ quan thành phố Xanh – Sạch – Đẹp.
2. THỰC TRẠNG:
Để chứng minh vấn đề ô nhiễm các kênh rạch ở Thành phố Hồ Chí Minh đang thực sự tồn tại, nhóm đã tiến
hành quan sát và khảo sát 104 người về vấn đề rác thải tại các con kênh rạch. Kết quả được thể hiện ở những
hình ảnh và biểu đồ dưới đây.

1313


Biểu đồ 1. Tình trạng vứt rác xuống các kênh, rạch.

Hình 1. Tình trạng rác trên kênh Hy Vọng.

Nhằm khảo sát tình trạng xả rác thải tại các con kênh, rạch có diễn ra thường xun khơng để có cái nhìn tổng
quát về vấn đề này trong thực tế hơn. Nhóm đã đặt câu hỏi: Anh/Chị có nhận thấy tình trạng vứt rác xuống các
kênh rạch có diễn ra thường xuyên không?
Dựa theo kết quả khảo sát (biểu đồ 1) cho thấy đa số người được hỏi (92,3%) cho rằng số lượng rác thải được
thải ra thường xuyên tại các con kênh rạch. Đây là con số khá là cao, khiến cho số lượng rác thải còn tồn đọng
tại các con kênh, rạch khá nhiều. Theo như trung tâm Nghiên cứu về nước khu vực châu Á (CARE - thuộc Đại
học Bách Khoa Tp.HCM) thực hiện vào năm 2019, tính trung bình một người dân sống ở Thành phố Hồ Chính
Minh thải từ 350g đến hơn 7,2kg rác thải nhựa ra kênh rạch và sông mỗi năm. Vào năm 2018 số lượng rác thải
trên các dòng kênh ở địa bàn quận 8 được vớt từ 10 - 40 tấn/ngày, vào những ngày lễ, lượng rác tăng đột biến
từ 60-80 tấn/ngày. Tình trạng rác thải trơi nổi tại các kênh rạch vẫn cịn tiếp diễn. Ngồi ra nhóm cũng khảo
sát bằng hình thức quan sát và nhận thấy như trong hình 1 rác thải ùn ứ gây ô nhiễm trên kênh Hy Vọng quận
Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh.

Biểu đồ 2: Tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải tại các

Biểu đồ 3: Tỷ lệ người dân cho rằng cần gia tăng

kênh, rạch

thu gom rác ở các kênh

1314


Nhóm tiếp tục khảo sát với câu hỏi 2: Việc thu gom, xử lý rác thải tại các kênh, rạch Tp. HCM đã tốt chưa?
nhằm xem xét công tác xử lí, thu gom rác thải trên các con kênh, rạch thuộc địa bàn Thành phố Hồ Chính Minh
đã thực sự được triển khai và thực hiện tốt chưa.
Theo kết quả khảo sát (biểu đồ 2) cho thấy 79,8% người cho rằng việc xử lý, thu gom rác thải trên các con

kênh, rạch chưa hiệu quả. Hiện nay, việc thực hiện xử lý, thu gom rác thải vẫn chưa tốt. Với thực trạng rác trên
các con kênh đang ở mức báo động đỏ, mặc dù mỗi ngày đều vớt lên hàng chục tấn rác nhưng rác thải ngày
một nhiều khiến cho việc xử lý rác thải tại các con kênh, rạch khó khăn, chậm hơn so với dự tính. Ngun nhân
khách quan có thể là do thiếu nguồn nhân lực xử lý các công việc này và các thiết bị vớt rác còn chưa được cải
tiến, hầu hết vẫn còn vớt rác thủ công.
Để khảo sát nhu cầu xử lý rác thải tại các ven kênh rạch có thật sự cần thiết khơng nhóm đặt câu hỏi 3: Theo
Anh/Chị có cần gia tăng hoạt động thu gom, xử lý rác thải tại các ven kênh rạch không?
Dựa vào kết quả khảo sát (Biểu đồ 3) cho thấy số lượng người cần xử lý các kênh rác thải chiếm tới 84,3% cho
thấy việc xử lý rác thải tại đây là rất cấp bách. Việc đưa ra những giải pháp giải quyết nhanh các vấn đề rác tại
các con kênh, rạch trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh là rất cần thiết để giảm thiểu lượng rác trên kênh, cải
thiện được nguồn nước tại nơi đó, người dân có nước sạch để dùng, không phải lo sợ bởi những mùi hôi, thối
bốc lên từ các con kênh rạch nơi đó.
3. NGUYÊN NHÂN
Hiện tượng ô nhiễm trên các con sông, kênh rạch ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay vẫn cịn là vấn đề nan
giải. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra vấn đề ô nhiễm nghiêm trọng này. Một số nguyên nhân có thể nói đến ở
đây chính là ý thức của con người, sự chủ quan trong vấn đề bảo vệ mơi trường đi theo đó là sự phát triển của
các nền công nghiệp đã làm gia tăng lượng rác thải ra ngồi, ảnh hưởng nặng nề nhất là mơi trường nước. Song
công tác quản lý rác thải tại sông hồ, kênh rạch còn chưa hợp lý, nhà nước chưa quan tâm nhiều đến các hệ
thống kênh, rạch khiến cho sự ơ nhiễm ngày càng tăng cao khơng kiểm sốt. Thế nhưng một trong những
ngun nhân mà nhóm chúng tơi nghĩ rằng chúng có tác động rất lớn trong cơng tác bảo vệ mơi trường nước
tại các kênh rạch chính là phương pháp xử lý rác thải chưa hợp lí. Điều này dẫn đến lượng rác thải ngày một
tăng cao làm xuất hiện tình trạng ơ nhiễm như hiện nay. Qua nguyên nhân trên chúng tôi quyết định tiến hành
đề cử giải pháp cải thiện môi trường kênh rạch tại Thành phố Hồ Chí Minh.

1315


Biểu đồ 4: Biểu đồ xương cá về nguyên nhân của vấn đề ô nhiễm kênh rạch ở Thành phố Hồ Chí Minh.
4. GIẢI PHÁP
Sau khi khảo sát các giải pháp hiện có trên thị trường, chúng tơi đã tham khảo qua hai giải pháp đó là vớt rác

bằng thủ công và lưới ngăn rác. Chúng tôi nhận thấy giải pháp này có những điểm mạnh và yếu như sau:

Hình 3: Giải pháp lưới ngăn rác

Hình 2: Giải pháp vớt rác bằng thủ công

Giải pháp vớt rác bằng thủ công: Với giải pháp này, chúng tơi nhận thấy có khá là nhiều điểm yếu. Thứ nhất là
tốn chi phí nhân cơng, thứ hai là khơng vớt được hết rác hồn toàn, thứ ba là sẽ tốn rất nhiều thời gian cho công
tác vớt rác, thứ tư là năng xuất kém, thứ năm là khơng đảm bảo an tồn cho người lao động nếu khi khơng có
đồ bảo hộ.
Giải pháp lưới ngăn rác: Ưu điểm cho giải pháp này đó là nó có thể ngăn rác, hiệu quả, triệt để các loại rác vừa
và to tại một số khu vực có khối lượng rác trên kênh ở mức độ trung bình trở xuống. Còn nhược điểm của giải
1316


pháp này là không vớt được các loại rác nhỏ so với các ô lưới, khả năng chống chịu của lưới cịn yếu nên ngăn
nhiều rác có thể sẽ bị đứt, và tốn thêm chi phí nhân cơng thu dọn những lưới ngăn đó và gây bất tiện cho việc
di chuyển các con thuyền, ghe vì bị lưới ngăn rác mắc vào.
Nhận biết được một số nhược điểm từ hai giải pháp trên và giúp cho công việc vớt rác trên kênh thuận lợi hơn,
nhóm chúng tơi sẽ đề ra một giải pháp đó chinh là “Thuyền vớt rác một người lái”.

Hình 4: Mơ tả giải pháp của nhóm.
Hiện nay cách thức vớt rác trên các kênh rạch là bằng thủ công, tốn nhiều nhân công và không hiệu quả. Giải
pháp này hoạt động như sau: Người điều khiển thuyền sẽ ngồi trong buồng lái và điều chỉnh các nút sao cho
màng lưới phía trước thuyền mở rộng phù hợp với bề mặt kênh rạch, thuyền tiến thẳng về phía trước và khi rác
vào đầy thuyền thì người điều khiển sẽ nâng hai thanh phía trước lên cho rác rơi vào thùng chứa rác. Đồng thời
lúc đó rơ-bốt nhỏ hai bên sẽ sẽ chạy lên và hút những mảnh rác nhỏ gom vào lưới dạng mùng để gom rác triệt
để. Sau khi rác gom đầy thì người điều khiển sẽ điều khiển nút nâng thùng chứa rác lên và đồ vào xe chở rác
trên bờ để đưa đi tiêu huỷ.
Thuyền được làm bằng nguyên liệu chính là nhựa Polyester, nhựa Epoxy. Chiều rộng của con thuyền là 3.5m,

chiều dài của con thuyền 4m là, chiều cao là 3m, trọng lượng rác chứa được trên thuyền là 2 tấn, chiều sâu của
thùng rác là 1 mét, diện tích của tấm lưới là 5m2, trọng tải an toàn là 2.5 tấn. Giá thành dự kiến của chiếc thuyền
này sẽ rơi vào khoảng từ 800 triệu đến 1,1 tỉ.
Ưu điểm của giải pháp: Kết hợp giữa năng lượng mặt trời và nhiên liệu dầu làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường
và tiết kiệm nhiên liệu tối đa. Hiện tại giải pháp này là ý tưởng lần đầu có tại Việt Nam giúp giảm đối thủ cạnh
tranh trên thị trường. Về phần nhược điểm của giải pháp, thì cịn phụ thuộc khá nhiều vào bề rộng và chiều sâu
của các con kênh rạch. Vì các con kênh rạch ở Thành phố Hồ Chí Minh thường không đồng đều.
1317


Giải pháp nào cũng sẽ có ưu và nhược điểm của chính nó, sẽ có những điểm bù trừ cho nhau. Trong tương lai,
chúng tôi sẽ dần dần phát triển và thêm vào những chức năng tiện dụng hơn cho giải pháp, giúp cho con thuyền
có thể hạn chế được những nhược điểm nhiều nhất có thể, đồng thời giúp thích ứng trong mọi mơi trường và
hồn cảnh. Có thể trong tương lai, sẽ chuyển từ dùng năng lượng mặt trời và dầu sang thành sử dụng năng
lượng mặt trời và điện năng dự trữ phòng cho trường hợp trời mưa. Đồng thời cũng cho thêm những chức năng,
tiện ích mới như phân loại rác hữu cơ, vô cơ từ đó thuận tiện hơn trong việc sắp xếp rác thải.
5. KẾT LUẬN
Hiện nay tình trạng ơ nhiễm nguồn nước tại các con sông, kênh rạch ngày càng trở nên nghiêm trọng và ảnh
hưởng nhiều đến sức khoẻ con người cũng như sinh hoạt hằng ngày. Vì vậy những biện pháp thu gom và xử lý
rác là việc vô cùng quan trọng và cấp thiết hiện nay. Với giải pháp thuyền vớt rác tự động sẽ thay thế những
hoạt động vớt rác thuyền thống mang lại hiệu quả cao. Đem lại mơi trường xanh, sạch, đẹp, nguồn nước đảm
bảo an tồn đảm bảo sức khoẻ cho con người.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Google biểu mẫu, khảo sát thực trạng của việc ô nhiễm nguồn nước trên các kênh rạch TP.HCM.
2. Hoàng Minh. Nhiều kênh rạch ở TP.HCM ô nhiễm bởi rác thải, 12/2021,
/>3. Hà Minh. TP.HCM bị bủa vây bởi những dòng kênh rác, 12/2021,
/>4. Bảo Long. Đi tìm ngun nhân ơ nhiễm kênh rạch Thành Phố Hồ Chí Minh, 12/2021,
/>
1318