Cách chăm sóc chim chào mào doc

Cách chăm sóc chim chào mào.
sơ Lược Về Các Loại Chào Mào : Khi vào thú chơi gì đi nữa cũng phải cần sự đam mê và
siêng năng, chứ chỉ thích theo phong trào thì không tài nào bền được và giỏi được. Khi mới
vào thú nuôi Chào Mào, một ai đó tình cờ do có duyên, hay sở thích muốn nuôi chim gì đó
mà cơ duyên đưa đến.
Giá chim giao động từ 20 nghìn cho tới bạc triệu, và loại: Gián Cánh, Bạch Đề, Bạch Tạng,
Chào Mào Bông, Mơ, là giống dị tướng bị đột biến, chim có màu trắng lạ thường, như có
cánh trắng, lông đốm đốm trắng trên lưng, đầu, hoặc đuôi nguyên một hoặc vài cọng lông
trắng, cánh trắng có một vài cọng lông trắng và cả móng trắng tùy vào con, có con toàn móng
trắng hết. Đặc biệt giống Bạch Tạng thì bị đột biết hết cả thân hình, toàn thân trắng tinh, đặc
biệt hơn nữa là riêng cái lông dưới đít và cái tách của nó vẫn còn đỏ. Xin nhắc một ai đó
muốn mua giống Bạch Tạng thì phải để ý cặp mắt, bởi Bạch Tang như thế cặp mắt sẽ có màu
đỏ, không còn đen nữa. Riêng giống chim Chào Mào Bông thì phải tùy độ đột biến của nó
nằm ở đâu. Nếu nguyên cái đầu trắng còn thân hình đen, thì chỗ bị đột biến là nơi đầu nên
cặp mắt sẽ có màu đỏ, còn lại giống chỉ bông trên lưng thì cặp mắt vẫn bình thường. Khác với
chim Chào Mào bình thường, và giá cả có thể nói tới bạc triệu trở lên, tùy vào địa phương,
nhu cầu và thể chất của con chim. Cho nên cũng có vài người ham tiền thiếu đạo đức đã
nhuộm màu trắng trên lông chim và bán giá cao, sau khi chim thay lông hoặc tắm thời gian
thì màu nhuộm trôi đi thì hỡi ôi. Cho nên phải cẩn thận và phải quen biết người giới thiệu để
mua, còn không phải có kinh nghiệm nhất định.
Cách Chọn Chim Trống Đẹp Hay: Chào mào trống và mái rất chi là giống nhau, cho nên
ngay cả một tay nuôi lâu ngày đôi khi còn nhầm lẫn. Tuy nhiên ta có thể dựa vào vài chi tiết
để chọn chim trống. Chim trống khác chim mái ở tướng to hơn, cánh dài hơn, đầu to hơn,
tách đỏ của nó to nhiều lông hơn chim mái. Mũ thường thì cao hơn chim mái, giọng hót được
phong phú hơn tức là đi được từ 6-9 âm thanh dài, còn chim mái chỉ đi được 3-4 âm thanh lập
đi lập lại hoài là: wit' tu hìu. Muốn cho chắc ăn là chim trống trong lưỡi có chấm đen, cỡ 3-4
chấm ở cuối lưỡi là trống. Tuy nhiên đôi khi có vài cô chim mái tướng không thua cho chim
trống cho nên rất dễ bị lộn ,trường hợp này rất chi là hiếm
Khi chọn chim phải chọn con chim lanh lợi, lí lắc, nhìn thấy điệu bộ lanh lẹ. Cặp ức tức là hai
viền lông đen bên ngực nó phải to, khá dài cho tới dài gần đụng nhau thì quả thật là quý
hiếm. Nói về mũ, tuy mũ chim rất chi là phong phú, thấp có, cao có, to và nhỏ nhưng chỉ có

hai loại thường được nuôi nhiều nhất là mũ lân và mũ rơm. Mũ rơm tức là to đều từ gốc tới
đỉnh mũ cao chọc trời thẳng đứng khá cong, và mũ lân là cong y như sừng đầu lân vậy. Cặp
chân phải to dài, tướng chim đòn dài, tức là thân hình nó dài. Nói về miệng chim, miệng chim
ta chọn chú miệng mỏng ngắn thì siêng hót lắm. Riêng loại ngũ đoản là phải ngắn hết mới
quý như thân hình ngắn, chân ngắn, miệng ngắn, mũ cong ngắn, đuôi đều ngắn thì mới quý
mà ức phải dài.
Họng bò tức là khi hót phù ra như ễnh ương.
Tập Luyện Cho Chim Bổi: có hai cách nuôi từ chim bổi: đó là từ chim đã đỏ tách ngoài trời,
gọi là chim trời hoặc chim bổi già, gọi là già vì đã trưởng thành má đã đỏ. Chim chuyền là
chim con còn chuyền cành, và chim tơ là các chú đã bay được to xác như chim đỏ tách bộ
lông còn màu xám, có nơi gọi là chim má trắng. Đánh giá về hai giống này thì: chim đỏ tách
nuôi lên thường thì hay hẵn sau một năm, như giọng hót chất lượng và cách đấu đá. Riêng
chúng lâu dạn hơn chim chưa đỏ tách. Chim chưa đỏ tách chỉ có cái lợi là dạn lẹ mà thôi, và
sau khi thay lông thì đẹp lắm do không bay nhảy vô độ. Tính độ hay của con tơ thì cở 30% là
hay còn chim đã đỏ tách thì tới 80% sau mùa thay lông thì ta có thể chơi đã lắm rồi, và đặc
biệt là chim đã đỏ tách với ta nuôi cở 4 tháng đổi lên thì đã thấy chúng chịu đấu với chim lạ
sung tí rồi, vì nuôi ở nhà nếu có chim mồi thì nó sợ phần nào và quen với chim ở nhà, nếu các
fans nuôi một cặp thì chúng cũng quen nhau từ giọng hót và quen mặt nên ít đấu nhau. Các
bạn mới vào nghề nuôi, như nuôi hai con bổi mới lên mình sẽ thấy ở nhà nó đấu đá và hót rất
chi bình thường cho tới khi ta nhờ bạn bè mang tới một con khác. Ta sẽ nghe chúng hót như
rút giọng, hót siêng nhiều hơn, có vẻ sung hơn. Đặc biệt khi treo cho hót cở nửa tiếng sau rồi
kê lồng cho đấu sẽ thấy nó đấu khác
Nuôi Chim Bổi Thành Chim Thuần : bắt đầu nuôi thì nên nuôi hai con, thường bổi đã đỏ tách
thì khá nhát, nên ta phải treo gần người, nếu độ bay tung lồng của nó còn nhiều quá thì che
bớt nửa lồng rồi từ từ thời gian mà mở dần ra. Ta cũng có thể để vào lồng hạn chế không cho
tung đầu như lồng che bằng lưới ruồi, khiến nó không chui đầu ra tróc đầu chảy máu. Nếu có
lỡ tróc đầu chảy máu thì qua mùa thay lông miếng vảy đó sẽ tróc đi và mọc lông lên lại. Cách
tập cho dạn người bằng cách treo gần chỗ người qua lại treo thấp ngang nửa thân người, khi
nó ghiền ăn một món gì đó, ta nên đút cho nó ăn hơn là bỏ vào vào cóng ăn, việc này sẽ giúp
nó dạn hơn với chủ nó.

Điều Kiện Nuôi Chào Mào : thật đơn giản lắm không có gì khó. Ngoài bột/cám cào cào/côn
trùng, đặc biệt là trái cây. Ta có thể cho chúng ăn đủ loại trái cây mềm đặc biệt là trái có màu
đỏ như: cà chua, ớt Tây/ởt Đà Lạt loại to to, chuối, cam. Theo vào tài liệu tôi đọc thì, cà rốt
rất chi là tốt. Được gọi là vua của rau quả. Vì nó cứng quá cho nên ta có thể hấp mềm cho
chúng ăn. Bởi vì tôi tin là những loại rau có sắc màu đỏ này giúp chim Chào Mào giữ cái đít
màu đỏ còn tốt cho dù nuôi lâu năm. Có ý kiến cho là ta nuôi theo môi trường tự nhiên của nó
như cây xanh hoa hòe màu đỏ, lại ảnh hưởng tới nó. Như thời kỳ thay lông ta dùng áo trùm
lồng màu sắc xanh, đỏ hoa hòe. Nếu được ta có thể thử hết những gì nêu ra. Bởi vì, đây là
những kinh nghiệm của tôi và tôi cộng lại những kinh nghiệm của các cao thủ lâu năm trong
nghề.
Tắm Cho Chào Mào : Ra quầy chim mua một cái lồng tắm, 1 máng nước để chim tắm, 1 cái
cầu để chim đậu, dùng keo 502 để dán chặt câu cầu đó vào lồng cố định hẳn luôn, để nó
không bị trụt xuống hay rơi ra ngoài.
Sang chim qua lồng tắm, đặt lồng ở nơi nào nắng nhẹ, thích hợp cho chim tắm nhất là khoảng
10h30 - 12h vì thời điểm đó nắng đẹp, kích thích chim tắm.
Dùng nước vẩy nhẹ lên người chim, sau đó đổ vào máng tắm khoảng 1/2 nước (đổ nhiều
chim sẽ ngợp và ko tắm). Đặt lồng nơi có nắng nhẹ.
Chim bị nước dính vào lông sẽ rỉa lông, rũ lông cho khô, nắng nhẹ kích thích cho chim cảm
thấy khó chịu trong người. Nó sẽ cảm thấy khó chịu, và sau vài lần rũ lông đó là nó sẽ nhảy
vào máng tắm để tắm thôi.
Nếu chim còn nhát thì trong khi chim tắm không nên đứng quá gần. Tắm cho chim giúp chim
có bộ lông đẹp, và chim mau dạn người hơn. Nếu bận thì có thể 2 ngày tắm 1 lần cho chim.
Sau khi chim tắm xong thì sang chim qua lồng cũ thường nuôi nó, sau đó mang ra nơi nào có
nắng nhẹ để chim rũ lông và sưởi cho khô lông. Khoảng một lúc là mang chim vào, treo ở nơi
nào cao và thoáng!
Đặc Tính Của Chào Mào: Chim Chào Mào ưa kêu, miệng nó cứ lanh chanh cả ngày tuy
không bay, nhưng cũng vui nhà vui cửa. Nó được coi là con chim bình dân (rẻ tiền, dễ nuôi)
nên thích hợp với đại chúng. Nuôi lâu ngày, Chóp Mào biết “líu”, tiếng líu cũng véo von
nhiều âm điệu. Khi con chim đã biết líu thì giá trị của nó cao hơn.
Phụ Kiện Lồng Chim: Lồng cho Chào Mào thì không cầu kỳ quá, bởi chỉ cần đơn giản rộng

rãi cho chim nhảy để cặp chân được khỏe là tốt. Vì ta nuôi lồng hẹp quá chim không được
vận động tốt, khiến cặp chân yếu đi, đặc biệt nuôi từ chim con. Lồng nhỏ gọn trừ khi là để ép
chim bổi để cho chúng dạn lẹ mà thôi. Khi đã khá dạn ta nên cho vào lồng rộng. Nói về chim
con nuôi từ lúc mớm mồi thì cũng vậy. Khi chúng tự nhảy được thì loại này đã dạn. Ta không
nên dùng lồng nhỏ mà nuôi vì tuổi chim con đang phát triển, không được độ dinh dưỡng tốt
và điệu kiện hoạt động thì chim sẽ yếu đi mà thôi.
Cầu Cho Chào Mào: hồi giờ tôi chỉ dùng loại to vừa đủ để chân chim bám vào, không quá to,
lại không nhỏ, bởi vì nhỏ quá chim đậu lâu ngày móng sẽ mọc dài ra lẹ. Chân không được
bám vững. Thời này có vài bạn dùng cầu thế như cong, uốn lượng. Theo vài ý kiến là: việc
cong uốn như thế khiến con chim đứng đậu không cân bằng thân hình, sẽ gây ra bị tật cho
chân chim.
Bệnh Của Chào Mào: Theo các bạn thì tiêu chảy thì do thay đổi cám/bột, nuôi vệ sinh không
tốt, chim gần thay lông v.v.v. chim đi phân chảy hoặc bị đi dính chảy khiến con chim yếu và
xù lông. Tôi để ý nhất là vấn đề vệ sinh! Như cóng nước uống và cóng cám để lâu không
thay, chim ăn bột rồi rơi cám vào đấy, khiến nước uống hôi chua, cám bột để bị ẩm ướt, bột
mua bị hư. Đặc biệt là ta nuôi loại lồng đấy chỉ có miếng váng và lót báo ở trên. Loại này
khiến ta phải thay báo hâu như 2 ngày một lần, bởi Chào Mào ăn hay vứt đồ ăn ra. Đặc biệt là
ngày ta cho chúng ăn trái cây như chuối, cà chua. Mà ta cho nhiều quá khiến nó ăn không hết.
Trái cây rơi xuống dưới rồi nó lở đi phân dính và và trái cây để lâu hư, và rồi vô tình nó
xuống ăn thì bị đường ruột mà thôi.
Cách Chữa Trị : ta có thể dọn sạch lồng, vệ sinh hủ bột/nước. Cho cám ăn mới sạch. Không
nên cho ăn mồi tươi và trái cây vào giai đoạn này. Qua vài ngày nó sẽ khỏi.
Vài cách khác của các bạn là: dùng nước trà đậm hoặc là dùng thuốc đau bụng của người
uống là Berberin thì phải, pha tí vào nước cho chim uống.
ể các bạn mới chơi dễ theo dõi tham khảo và các AE muốn trao đổi thêm được thuận
tiện trong việc chọn chủ đề, tôi xin được chia ra làm 4 vấn đề chính là:
Chế độ dinh dưỡng
- Chế độ vệ sinh
- Chế độ tập dượt
- Các vấn đề khác

I/ Chế độ dinh dưỡng:
1/ Thức ăn cho Chào mào:
Thức ăn chính: quan điểm của tôi là không quá cầu kỳ đối với các thành phần của cám. Chào
mào có nhiều nguồn thức ăn bổ sung, nhiều nguồn cung cấp bổ sung vi chất dinh dưỡng nên
đối với cám ăn hàng ngày của nó, theo tôi chỉ cần đủ chất dinh dưỡng cơ bản là ok. Cám
chim thì có nhiều hãng sản xuất, đóng gói bán nhiều trên thị trường, có thể mua về trộn thêm
thuốc (nói kỹ phần sau) và một số thành phần bổ sung như trứng, tép khô lạt, tôm … Tôi nói
vậy không có nghĩa chê bai cám tự làm. Nếu có điều kiện, chọn được một công thức hợp với
chim thì tự làm cám cho chim theo các thành phần đó là tốt nhất.
Đối với cám tự làm hay với cám bán sẵn, sau khi mở gói thì không nên để quá 1 tháng. Nhiều
khi nhìn cám vẫn tươi nguyên, mùi vẫn thơm ngậy nhưng đã có một số chất khi tiếp xúc với
không khí nó bị biến đổi gây rối loạn tiêu hoá. Một điều quan trọng nữa, đã được nói đi nói
lại nhiều rồi, nhưng tôi vẫn xin nhắc lại: khi đã xác định được công thức cám thích hợp rồi thì
phải theo đuổi công thức này lâu bền, tuyệt đối không được đột ngột thay đổi các thành phần
cơ bản của cám. Lý do là: cơ thể của chim đang thích nghi, đang phát triển bình thường với
các thành phần cơ bản nào đó rồi, việc trao đổi, hấp thụ chất đang được diễn ra bình thường,
nhưng đột ngột bị ngắt đi, thay vào một chất khác - điều này làm chim bị shock, cơ thể của nó
vừa bị thiếu hụt các chất quen thuộc (bị cắt đi) vừa phải đối phó với mấy thứ lạ lẫm (mới bị
tống vào). Nhẹ thì chim bị rối loạn tiêu hoá, suy nhược một thời gian, khi nào thích nghi với
cám mới thì phát triển bình thường. Nặng thì đi tiêu chảy dài ngày, xù lông, thay lông bất
thường, suy dinh dưỡng, suy kiệt, quy tiên … Muốn đổi cám thì bắt buộc phải làm từ từ, bạn
trộn hai loại cám vào với nhau rồi hàng ngày rút dần tỷ lệ cám cũ đi, tăng dần tỷ lệ cám mới
lên.
Về công thức làm cám thì ở diễn đàn cũng đã nói rất nhiều, với lại tôi cũng không muốn giới
thiệu một công thức cố định. Tôi chỉ xin đưa ra (đề nghị) một số thành phần chính cho cám
Chào mào:
- Các loại cám cho gia cầm bán đóng gói sẵn (Cám Ba vì, cám Con cò …),
- Trứng vịt, trứng gà: nếu trộn 10 quả thì lấy 10 lòng đỏ + 3 lòng trắng. Nếu không có điều
kiện phơi, sấy thì nên luộc chín rồi cà nhỏ ra để trộn sau đó phơi, sấy thật khô. Cám trộn
trứng thì mỗi mẻ làm cho ăn trong vòng 15-20 ngày thôi,

- Trứng vịt lộn, trứng cút lộn,
- Thịt rắn mối, thịt bò, tôm tươi,
- Tép lạt khô: theo tôi cái này chủ yếu cung cấp thêm can-xi,
- Bột ngũ cốc hoa quả (bột dinh dưỡng dành cho trẻ em),
- Cơm nấu từ gạo nếp lức: thứ này nóng, nếu chọn thì nên cho ít thôi.
Trên đây là một số thành phần chủ yếu tôi tham khảo được của mấy AE tự làm cám cho
chim. Các bạn muốn tự làm thì có thể chọn thành phần theo tỷ lệ riêng của mình rồi tiến
hành. Có điều – tôi xin được nhắc lại, đối với Chào mào thì không cần phải cầu kỳ lắm đâu.
Làm càng cầu kỳ càng khó theo đuôi lâu dài.
Thức ăn bổ sung: Thức ăn bổ sung đối với Chào mào là trái cây, côn trùng.
- Trái cây: Chào mào đặt biệt thích chuối (zám nó có họ hạng với … khỉ ??!). Có điều kiện thì
cho ăn chuối tây (chuối cúng) là tốt nhất, không làm cho chim bị tiêu chảy. Ngoài ra nó cũng
thích ăn nho, cà chua, hồng, cam quýt ngọt, dưa hấu … – nói chung là các loại trái cây chín
có vị ngọt. Về liều lượng thì trong một tuần có ít nhất 3 ngày chim được ăn trái cây.
Chào mào cũng thích ăn khoai lang, khoai tây, khoai mỳ, cà rốt luộc - thứ này cho nó ăn
nhiều cũng tốt (bạn phải luộc lên, nếu không thì nó không thể nào nhá nổi).
- Côn trùng: Cào cào non là lựa chọn số 1, nhưng có con thích ăn cào cào, có con không
thích, không ăn, bạn phải tập cho nó ăn bằng cách cho nhịn đói rồi để mấy con cào cào vào
cóng (bẻ cẳng cào cào đi, chỉ cho nhúc nhích được thôi). Có điều kiện cho ăn đều đặn hàng
ngày thì quá tốt, nếu không thì vài ba ngày cho ăn một lần, mỗi lần chừng 5-7 con là vừa.
Sâu quy: cho ăn ít thôi, ăn cho vui, cho đỡ nhạt mồm thôi – như thể mình cắn hột dưa vậy.
Không nên cho Chào mào ăn nhiều sâu. Mỗi tuần mỗi con chào mào ăn chừng 1,5-2 muỗng
cà phê sâu là vừa. Không nên cho Chào mào ăn dế - dế hăng không hợp với Chào mào. Bạn
cũng không nên tập cho Chào mào ăn thịt bò, thịt heo tươi sống, tôm tươi – không tốt cho hệ
tiêu hoá của nó.
Có điều này các bạn cần lưu ý: khi dọn lồng chim thì hay có mấy con sâu bị ku chim làm vãi
xuống đáy lồng. Các bạn tuyệt đối không được tiết kiệm = cách cho nó ăn lại mấy con đó, mà
phải làm mấy lỗ nhỏ ở đáy lồng để sâu vãi lọt hẳn đi. Sâu vãi nó sống nhờ phân chào mào,
cho ăn lại như vậy khác jì bạn cho Chào mào ăn phân của chính nó - ruột gan nào chịu nổi ?!
Nước uống: Nước uống cần sạch sẽ là đủ rồi, không cần phải đun sôi để nguội chi cho cầu kỳ,

nên lấy nước từ bể hay lu chứa để không còn hơi thuốc clorua trong nước máy. Cóng nước
không để quá 03 ngày, không để rong bám, đặt biệt, nếu ông chim ị vào là phải đem ra thay
ngay. Gớm! có nhiều ông nuôi chim nhiều quá không chịu dọn dẹp để cho cái cóng nước như
cháo loãng mới chịu thay … Cóng nước thì bạn nên để cóng sành để tiện theo dõi – chim có
thể nhịn đói được chứ tuyệt đối không thể nhịn khát.
Bổ sung vi chất dinh dưỡng – vô thuốc: Vấn đề này tôi định không viết, vì thuốc là con dao
hai lưỡi, khi sử dụng thuốc phải hết sức cẩn thận và phải theo dõi sát sao bầy chim. Về vấn đề
này, các bạn chỉ nên tham khảo thông tin - hiểu thật rõ thì mới làm, không áp dụng một cách
máy móc. Đắn đo mãi rồi cũng viết ra luôn, không lại có người trách : “Đã học mót được lại
cờn bầy đặt giấu nghề …!!!”
Các bạn nhận thấy Chào mào dễ chơi, nhanh sung là do chế độ ăn uống tự nhiên của nó - đầy
đủ chất dinh dưỡng và đầy đủ vitamin cần thiết. Nếu có điều kiện mua thuốc chuyên dụng
cho chim thì cứ theo hướng dẫn sử dụng mà thực hiện, còn nếu không có điều kiện thì vẫn có
cách bổ sung vi chất dinh dưỡng cho nó thông qua các loại thuốc dùng cho người – tôi sẽ cố
gắng giới thiệu các loại thuốc được bán phổ biến ở hiệu thuốc.
Thuốc trộn vào cám thì có Carbomango - hoặc các loại thuốc tiêu thực để hỗ trợ hệ tiêu hoá,
bước đầu tiếp xúc với thức ăn mới, ENEVON C viên thuốc hình con nhộng màu cam (hình
như 2000đ 5 viên). 2 viên Carbon + 2 viên ENE nghiền nhuyễn ra trộn với 1kg cám cho chim
ăn hàng ngày. Thuốc trộn vô nước cho uống thì dùng các loại thuốc bổ dành cho trẻ em dưới
1 tuổi – có rất nhiều loại được bày bán đầy giẫy ngoài hiệu thuốc. Tuỳ điều kiện mà chọn một
loại rồi dùng lâu dài cho cả bầy chim, không cần thiết phải chọn loại đắt tiền làm jì cả.
Các giai đoạn vô thuốc – loại thuốc, cách thức, liều lượng:
- Chim bổi, chim non mới bắt về: Loại này cần phải được vô thuốc ngay, với liều lượng thấp
nhất rồi tăng dần lên. Cho ăn cám có thuốc hàng ngày. Đối với thuốc cho uống theo nước: lần
đầu bạn pha khoảng 0.2-0.3 cc vào 2/3 cóng nước cho chim uống, sau 3 ngày thì ngưng, lấy
cóng ra rửa thật sạch rồi cho uống nước sạch bình thường. Bạn theo dõi chim trong vòng một
tuần, nếu chim vẫn bình thường thì khoảng 7-10 ngày sau nâng liều lên 0.3-0.4 cc vào 2/3
cóng nước, cho uống liên tục trong 3 ngày và lại ngưng để theo dõi như trên. Thời gian đầu
vô thuốc chim sẽ đi phân hơi lỏng màu vàng kéo dài khoảng 2-3 ngày - điều này bình thường.
Nếu chim hợp thuốc thì nó sẽ trở lại bình thường thôi. Bạn theo dõi thấy con nào đi phân lỏng

hơn bình thường là phải ngưng ngay, lại giảm liều xuống và nâng lên lại chậm hơn. Không
pha quá 0.5 cc thuốc vào 2/3 cóng nước, mỗi lần vô thuốc thì không kéo dài liên tục quá 3
ngày. Các bạn phải hết sức chú ý vấn đề này. Thuốc nó sẽ có tác dụng từ từ khi được dùng
đúng liều (khó khăn là mỗi con chim chỉ hợp với một liều lượng nhất định – cái này tự các
bạn phải theo dõi và xác định). Đến khi thấy thuốc có hiệu quả, nhiều người sướng quá tăng
liều lên làm cho em chim shock thuốc quy tiên luôn rồi ngồi than trách … Sau khi xác định
được liều lượng thì cứ sau mỗi tháng vô thuốc một lần. Chim non hoặc chim bổi mới bắt về
nếu được vô thuốc đầy đủ thì nó phát triển rất tốt – sau khi thay lông nó sẽ bung hết bản cốt
ra, lộ hết dáng tướng, lông lá mượt gọn và ra lông rất nhanh.
- Chim thuần thì sau 1 hoặc 2 tháng vô thuốc một lần, tuỳ vào điều kiện của bạn có cho nó ăn
được nhiều thức ăn bổ sung hay không. Nếu nhiều thức ăn bổ sung thì thời gian giữa 2 lần vô
thuốc dài ra, và ngược lại.
- Chim thay lông: khi chim chuẩn bị thay lông và mới bắt đầu rụng lông thì không vô thuốc –
vì có thể sẽ làm nín lông luôn. Khi thấy chim bắt đầu ra lông non thì bắt đầu vô thuốc, liều
lượng như đối với chim non và chim bổi mới bắt về.
Khi bắt đầu vô thuốc thì bạn phải chịu khó quan sát theo dõi bầy chim của mình. Mỗi con sẽ
hợp với một liều lượng khác nhau, vì thế bạn phải nhớ và cho thuốc cho “đúng người đúng
tội”. Và lúc nào cùng phải nhớ “Cái jì dù có tốt mấy đi nữa, nhưng quá lố thì sẽ tai hoạ”. Tôi
mua một lọ thuốc, cho hơn 10 con Chào mào mà cả 6 tháng nay chưa dùng hết một nửa.
#0
Chế độ vệ sinh
“Đồ nghề” để bắt đầu chơi Chào mào, tối thiểu bạn phải sắm:
- Lồng chim: Lồng vuông hay tròn jì tuỳ sở thích người chơi, lồng Chào mào thì loại tầm 52-
56 nan là vừa, khoảng cách nan thì đủ chỗ để ông ku thò đầu ra ngoài là được. Nếu sử dụng
lồng tròn thì nóc lồng nên dùng nan đôi hoặc nan 3. Vì lúc bay hoảng hoặc lúc xáp lồng cho
cắn nhau, Chào mào nó thường hay vươn lên phần nóc và bị kẹt đầu vào phần uốn giữa nóc
lồng và thân lồng. Hic, nó bị treo cổ như thế thì khốn khổ lắm, giãy hoài mới lọt ra được,
lông lá tung toé xác xơ ra, bị đơ cả cổ, đau 2 bên hàm – chim đang sung mà bị vậy thì còn nói
jì được nữa - bị xong nó sẽ hoảng, nhát trở lại mất cả tháng. Lồng tháo đáy thì tiện cho việc

dọn vệ sinh lồng, nhưng tháo hay không tháo thì vẫn nên dùng lồng đáy kín để tránh gió lùa
thốc từ dưới lên – nguy hại cho ông ku chim. Khi lồng để không không sử dụng thì bạn nên
kéo cửa ra, để nhỡ có ông ku chuột nào muốn vào thám hiểm thì có đường ra vào, nếu không
ông í sẽ cắn nan chui vào, xong lại cắn nan chui ra - phiền toái cho ông í và cho cả mình nữa.
- Áo lồng: Theo tôi cái áo lồng rất quan trọng – nó có nhiều tác dụng: tủ ấm cho chim, tránh
gió lùa. Đối với chim bổi mới bắt về thì nó còn là chỗ núp kín đáo giúp chim bớt căng thẳng,
Đối với chim thuần thì áo lồng che mặt không cho giang hồ thấy nhau – có tác dụng kích
sung chim, khi vận chuyển đi xa thì phải tủ áo lồng, áo lồng góp phần hạn chế mèo, chuột tấn
công chim vào buổi tối nữa. Mỗi một lồng chim cần có một áo lồng và cần phải được sử dụng
hợp lý. Treo chim ra ngoài cho chơi thì cuộn hết áo lên, khi cất đi thì trùm lại để hở ½ lồng
ra, tối thì tủ kín lại. Đối với chim bổi mới bắt về thì nhất thiết phải tủ áo lồng lại nhưng không
được tủ kín mít, ban đầu thì hé sơ chỗ phần cửa lồng ra, rồi mở ra từ từ đến khi nào mở hết
được ½ lồng là tạm ổn. Làm như vậy nó sẽ mau dạn hơn, lý do là: chim mới bị tống vào lồng
thường nó hoảng sẽ nhảy lung tung, thấy jì cũng sợ, cũng nhảy, càng nhảy thì đầu đuôi càng
toét ra, càng đau, càng đau thì càng nhát, càng nhát thì càng nhảy … cứ luẩn quẩn mãi vậy
thành thử con chim nó lâu dạn. Không có áo thì nó cứ thấy chỗ nào thoáng là xăm đầu xông
ra, có cái áo, nó có chỗ núp kín đáo, hễ động là nó bu vào đâu đó trong áo và yên tâm nghe
ngóng. Đối với chim bổi mà tủ kín mít hết lại thì cũng không ổn, nó nghe động đì đùng bên
ngoài nhưng mà không thấy, không hiểu chuyện jì đang xảy ra ngoài í thì nghĩ cũng khiếp,
phải hé ra cho nó đừng có bị tò mò, nghi ngờ rồi nghĩ ngợi linh tinh. Phải tạo điều kiện cho
nó lén nhìn ra, thấy sợ thì có chỗ trốn, cứ vậy từ từ nó quen và nhanh chóng dạn dĩ. ở trong áo
nó cứ thấy dáng người đi qua đi lại hoài thì cũng quen dần và dạn với người.
- Bộ cóng: Cần phải có tối thiểu là 3 cóng: 1 đựng cám, 1 đựng nước, một đựng sâu. Cóng
nước thì nên dùng cóng sành, cóng thuỷ tinh loại trong để dễ theo dõi, đảm bảo nước sạch và
luôn luôn có nước. Nước hay cám jì thì cũng không nên để lâu quá 3 ngày. Khi châm cám
cho chim các bạn lưu ý là không nên cứ thế đổ cám thêm vào cóng mà nên chịu khó lấy cóng
cám ra, lấy hết phần cám cũ ra để kiểm tra xem có bị mốc hay không, đổ cám mới vào rồi đổ
cám cũ lên trên. Làm như vậy để đảm bảo là ông ku chim không bị xơi cám mốc. Cám để
trong cóng tầm 5 ngày là bị mốc, mà thường thì mình chu đáo, đâu có để hết sạch mới châm,
nếu không để ý mà cứ thế đổ vào là ông chim lúc nào cũng phải xơi cám mốc mà mình không

biết.
- Bố lồng: dùng để lót vào đáy lồng chim tiện cho việc vệ sinh. Trên bố lồng, các bạn nên lót
thêm 3-4 lớp giấy báo để hút nước của phân chim. Hai ngày là phải thay báo một lần, nếu
càng để lâu thì càng được nghe người nhà càm ràm và càng có nhiều cơ hội nhiễm bệnh về hô
hấp (cả bạn và chim). Hơn nữa, phân chim nó nhiều khí cacbonic, lại tủ áo thường xuyên nên
phải hạn chế việc để nhiều phân trong lồng. Có nhiều người chơi chim mà nhìn vào đáy lồng
cứ như mấy hòn non bộ (hic, viết ra mấy dòng này mà tôi thấy … xấu hổ quá … !!!).
- Cầu đậu: Cầu đậu cho chim Chào mào cần phải nhám và nhỏ thôi, cầu tròn đường kính tầm
1-1.2cm là ok. Nếu dùng cầu lượn cho đẹp thì cũng tốt, nhưng nhất thiết phải có một chỗ cao,
bằng phẳng để chim đậu trên đó, chim đậu cầu lượn mà không có chỗ thăng bằng thì hay bị
yếu một bên chân, hoặc nó có thói quen đậu cóng. Lắp thêm cầu phụ nếu lồng tương đối cao
và rộng rãi. Các bạn lưu ý khi lắp cầu phụ thì gài cái thế để chim khi lên đậu cầu phụ thì đừng
có ép sát lồng quá, lông đuôi sẽ bị mài vào nan lồng hỏng hết.
- Lồng tắm: Đồ chuyên dụng dùng để tắm cho chim, sang qua lồng tắm để vệ sinh lồng nuôi.
Lồng tắm thì bán sẵn rất nhiều. Các bạn lưu ý 90% chim bị sẩy là sẩy từ lồng tắm ra. Lồng
tắm thường có nhiều cửa, cửa nào không sử dụng thì nên cột cố định lại cho chắc ăn. Trong
lồng tắm không nên để cầu đậu. Nhiều bạn nghĩ để cầu đậu vào đó để cho nó khi nào tắm
xong thì lên đó đứng rỉa lông – không có đâu, gặp con lười tắm nó cứ đứng ì trên cầu khó
chịu lắm, lấy cầu ra thì chim nhanh chịu tắm hơn.
- Lồng bẫy: Cũng nên sắm sẵn một cái, trước là để phòng hờ nhỡ chim bị sẩy thì còn có cái
để mà hy vọng, sau là khi rảnh rỗi thì cũng đi dợt rừng với chị với em …
Chim mỗi tuần phải được tắm ít nhất hai lần bất kể thời tiết. Nếu trời lạnh quá thì cho em nó
tắm bằng nước ấm. Chim thay lông vẫn phải cho tắm bình thường. Có nhiều con chim nó
không chịu tắm thì bạn cho nó ở gần với con ham tắm trong lúc tắm. Nó thấy nó sẽ bắt chước
tắm theo, hơn nữa con kia vẩy nước ướt bê bết vào người nó, ngứa ngáy nó sẽ xuống tắm.
Cho tắm thoải mái đến khi nào nó lên thành chậu rỉa lông là coi như xong.
Về phơi nắng thì mỗi ngày phơi chừng 1-1,5 tiếng đồng hồ là đủ, phơi vào buổi sáng hoặc
trưa, mỗi buổi nửa tiếng – nói chung khi nào rảnh + có nắng thì cho phơi. Bạn kết hợp việc
sách ra cất vào khi phơi nắng để tập cho chim quen với người nữa. Hạn chế việc phơi nắng
qua cửa kính – tia nắng đi xuyên qua kính có nhiều tia tử ngoại không tốt cho cả chim và

người.
Phòng trừ bọ, rệp chim: Khoảng 2-3 tháng bạn nên phun thuốc chỗ treo cất chim một lần,
trong lúc cho chim tắm thì phun thuốc trừ bọ, rệp cho lồng chim, để khô lồng rồi cho chim
vào. Các bạn ra quầy thuốc thú y mua một sợi dây đeo cổ chống bọ chét của chó, mèo, rồi cắt
ra nhiều đoạn, mỗi đoạn chừng 3-4cm (một sợi dây đeo dài 60 cm – đeo cho chó mèo thì
được 6 tháng – giá trung bình 70.000-80.000đ/sợi), rồi bạn để vào mỗi lồng chim 1-2 miếng
đó, để ở dưới bố lồng để chim không nghịch ngợm nếm thử - cách này phòng trừ rệp chim rất
hiệu quả và đơn giản.
Chỗ treo cất chim: vấn đề này quan trọng. Bạn cần chọn được chỗ treo cất chim sao cho:
khuất gió, thoáng khí, an toàn đối với chó, mèo, chuột, tránh kiến vào tha cám, tha sâu, ngăn
không cho chim thấy mặt nhau, Tốt nhất là treo cao quá đầu người – hơi bất tiện trong việc
chăm sóc nhưng làm thế thì gọn gàng và chim đỡ bị hoảng khi có người hay chó, mèo qua lại.
Khi móc cất chim thì nên chỉ có một điểm tiếp xúc duy nhất giữa lồng chim với chỗ móc thôi
– là cái móc lồng, ngay ở cổ móc lồng, bạn quấn một miếng vải to khoảng ngón chân cái rồi
tẩm nhớt thải vào đó – làm vậy để tránh kiến - kiến chỉ có duy nhất một đường vào lồng chim
là chỗ móc lồng, mà bị chặn vậy là coi như xong, hết đường.
Bạn nên làm một cái sào dài để ngang ở chỗ treo chim, hai đầu sào thì bạn lắp 2 miếng tôn
tròn, đường kính khoảng 35-40cm, 2 miếng tôn này xoay tròn được quanh sào, ở giữa sào thì
treo chim – làm vậy để ngăn chuột. Chuột leo lên sào, muốn vào tới lồng chim thì nó phải bò
qua miếng tôn, cơ mà miếng tôn nó quay tròn nên bám vào được thì miếng tôn nó xoay đưa
ông ku chuột xuống đất. Hic, nghĩ mà tội cho ông í, xơi được em chim cũng khá là vất vả !!!
Trên đây là một số vấn đề cơ bản về vệ sinh, phơi phóng bảo vệ chim. Quan điểm chung là
chăm chim kết hợp giải trí – không nên để cho việc này nó chiếm nhiều thời gian quá đâm ra
ta lại bị phụ thuộc vào thú vui của chính mình thì quả là không ổn.
Lửa với Chào mào thì e đam mê và nghiên cứu như nhau. Đúng là e có tập thả được một con
lửa như thế. Ra tụ đấu e thả ra cho nó đậu trên nóc lồng, đứng đó đấu, đấu chán chui vô lồng -
AE hay gọi nó là lửa con nhưng thực ra nó là bổi già rừng. Rồi nó bị chồn bắt mất, nên em
nản không muốn chơi lửa nữa, giờ làm vài con Chào mào cho thoả cái thú ham mê với lị gắng
chơi cho "bằng chị bằng em" thôi anh àh.
Về khó tính trong chọn chim thì AE mình chắc như nhau thôi. Có câu chuyện này chắc anh

biết: Có một ông thầy giáo đã có tuổi rồi, ông ta khó cực kỳ trong việc mua chim và lồng
chim, bán được cho ông ấy một cái lồng hay một con chim là vô cùng khó khăn cho dù là
lồng chợ hay chim bổi. Đã thích rồi, nhưng ông ấy không bao giờ mua ngay đâu, còn xăm xoi
lui tới chán chê mới quyết. Thế rồi đùng một cái, ông ấy vác ra 5tr bạc mua một con Chào
mào - con này chỉ có cái giọng (công nhận giọng vô đối) ngoài ra không có jì đặc biệt cả. Thế
rồi một số người nói ra nói vào "Tưởng khó khăn thế nào, rồi ra " "Kén cho hung, cuối cùng
" Anh nghĩ sao?! - Riêng em thì lại nghĩ ông ấy đâu có đơn giản là mua một con chim
(Ông thầy đó không thiếu tiền đâu), ông ấy trả cho cái thú đam mê thuần khiết của ông ấy đó
chứ. Trả cho thú đam mê thì 5 tr đã là jì ??! Bây giờ nhìn ông thầy cứ lặng lẽ lui tới mấy quầy
chim em lại chạnh lòng nghĩ "Không biết rồi còn được bao nhiêu người chơi chim như ông ấy
?"
Chế độ tập dượt:
Tập ăn cám: Chào mào bổi mới bắt về, bạn phải tập cho ăn cám nếu không, nó chết chắc.
Cách tập rất đơn giản - bạn lột trần truồng quả chuối ra, lấy khoảng 1/3 quả rồi bỏ vào trong
cóng cám, đổ cám đầy lên sao cho lộ một phần quả chuối trên mặt cóng cám là được - cứ để
như vậy chim nó ăn chuối + liếm láp cám, dần dần nó sẽ biết ăn cám. Mất tầm 5-7 ngày để
tập cho chim ăn cám.
Tập cho dạn: Bản chất của chim hay thú hoang nói chung là nhát người, khi bị bắt giam thì
chúng sợ thêm đồ vật và thú nuôi khác nữa. Vì vậy khi bắt đầu nuôi chim bổi thì trước tiên
bạn phải để chim làm quen với sự hiện diện của con người, thú nuôi và đồ vật chung quanh
nó. Tốt nhất là để cho nó tự thích nghi dần dần bằng cách tủ áo như phần trên, treo ở nơi hay
có người qua lại, dần dần nó thấy con người không nguy hiểm như nó tưởng (Hic, mà ác ôn
hơn nhiều !). Muốn chim mau dạn thì phải để cho nó luôn luôn đói (đừng để đói quá nó chầu
zời mất). Hàng ngày bạn cho nó ăn 2-3 lần, canh sao đó để khi bạn cho ăn là lúc em nó đói lả
lơi, rồi cho ăn cầm hơi thôi. Buổi sáng bạn đến vén áo lồng ra, lạnh lùng bỏ vài hạt cám hoặc
một mẩu chuối vào lồng rồi bỏ đi, đi biền biệt đến trưa mới đến, vén áo lồng ra, lạnh lùng …
cứ thế đến khi nào bạn đến mà nó nhón nhón lên nhìn vào cóng thức ăn - thế là bạn thành
công rồi – lúc này nó mong mỏi được nhìn thấy bạn lắm … Chỉ khi nào chim bắt đầu đứng
lồng rồi thì mới tập cho như vậy, chim còn quá nhát thì cứ phải từ từ. Cần lưu ý là khi cho
chim đói thì phải dọn sạch sẽ bố lồng đi, nếu không đói quá nó xơi luôn … phân của nó. Một

điều nữa, bạn nên để đôi găng tay mà bạn hay đeo để làm vệ sinh lồng chim ở gần gần lồng
chim, chỗ nào mà nó có thể nhìn thấy được ấy, để nó nhìn cho quen. Trong cơ thể con người
thì ông chim ông í hãi nhất là đôi bàn tay, vì vậy cứ để cho ông ý nhìn ngắm mãi cái của nợ
ấy cho quen đi, để rồi thấy chẳng có jì phải sợ cả.
Tạo điều kiện, dụ cho chim mở miệng hót: Chim đứng trong lồng mà vươn cổ cất tiếng hót tự
nhiên như ở rừng là mục đích chính của người chơi chim. Chỉ khi nào chim đã đứng lồng, coi
cái lồng chim và không gian quanh nó là nhà, là địa phận của nó thì nó mới thực sự hót. Còn
chưa được như thế, thì theo tôi, chưa phải là hót thực sự - mà chỉ là tiếng kêu do nhớ rừng,
nhớ bầy, nhớ cặp của nó (whiuuuu, không biết jờ này nàng đẻ được mấy trứng với thằng cha
nào rồi? Mà nàng có tình ý jì với cái thằng cánh trắng ở phía bờ suối không ta !? …), hoặc
tiếng than khóc cho cái số phận hẩm hiu khốn khổ được phát âm theo bản năng nghe tương tự
như tiếng hót mà thôi. Hic, tội thế! Thôi thì tạo điều kiện cho khóc than thoải mái chán chê
đi, rồi thì “biến đau thương thành hành động” mà hót cho khoả lấp cái nỗi nhớ rừng, nhớ bạn.
Khi nó bắt đầu sổ đều thì bạn nên thường xuyên cho nó đứng một mình, chỗ có lùm cây hoặc
một chỗ khuất nào đó – càng yên tĩnh nó sẽ càng hót nhiều hơn. Giai đoạn này rất quan trọng.
Đây là dịp để nó ôn lại tất cả giọng điệu vốn có của nó hồi xa xưa, hồi nó đem rêu rao khắp
đồi này núi nọ - bị bặt đi một thời gian do “biến cố chính trị”, đây là lúc mà nó đem ra ôn
luyện lại, lúc đầu sẽ còn ngượng ngập nhưng sẽ nhanh chóng trơn tru trở lại như hồi còn ở
rừng.
Đem đi dợt ở tụ: Khi mà ở nhà treo đâu nó cũng hót. Móc nó ra ngoài, vừa buông tay quay
lưng đi là nó bắt đầu hót – là đến lúc có thể bắt đầu đem nó đến tụ cho dợt dần được rồi. Đây
là lúc dễ phá hỏng con chim nhất. Những lần đầu đem ra tụ thì chỉ nên để cho nó ở xa xa, nơi
một góc khuất nào đó để cho nó nghe và thấy thấp thoáng đồng loại của nó thôi. Tư từ nó sẽ
sung dần lên. Bạn hãy để ý lúc nó hót, thường những con sành thì cứ thế sổ thẳng cánh,
nhưng những con yếu hơn thường nương vào một giọng nào đó để sổ theo, cái này phải để ý
kỹ mới thấy. Khi xác định được con mà nó kết giọng rồi thì bạn cho nó lân la lại gần gần con
đó, thời gian đầu thì cứ cho đấu cái đã, Chim căng rồi thì hãy cho xáp đấu, không nên cho cắn
nhiều – chim sung quá thì cho làm vài mỏ rồi tách ra ngay để nó càng sung thêm. Lúc mới
đến tụ, khoan hãy mở áo ra ngay mà để nó bưng bít trong áo một tý cho nó rạo rực đã, làm
vậy khi mở áo chim sẽ đấu sung hơn. Làm quen như vậy, mỗi khi bạn rờ vào áo lồng là nó dễ

chẻ lắm – sung + gấp gáp muốn ra đấu đá ngay mà …
Đi dợt rừng: Chim chơi sung mãn ở nhà, ở tụ thì nên cho đi rừng. Trước khi cho đi rừng thì
bạn phải tập cho nó quen ở trong lồng bẫy đã. Đầu tiên phải cho qua lồng tắm, rồi từ lồng tắm
sang qua lồng bẫy. Bạn phải lấy lá cây nguỵ trang cho lồng bẫy. Không muốn cho chim rừng
bu cắn ở phần nào thì lấy lá che chắn phần đó lại. Đi rừng thì nên có 2-3 con cùng đi để chim
mồi dựa nhau mà đấu đón chim rừng, treo cách nhau chừng 20-30m thôi, đừng treo xa quá để
còn chia sẻ áp lực của lũ chim rừng cho nhau.
Phần đi dợt tụ, dợt rừng thì AE diễn đàn đã nói khá nhiều, tôi cũng có viết mấy bài tương đối
chi tiết ở diễn đàn này rồi - thế nên tôi xin phép bàn đến đây thôi, không nhắc lại thêm nữa.
Các vấn đề khác:
Tập thả ra: Đối với một con chim mà bạn đã ưng ý chon nuôi rồi, thì nên dành một ít thời
gian … tập thả nó ra, phòng khi nó xổng thì có nhiều cơ hội túm về lại. Chim nuôi tầm 2-3
năm ở nhà khi bị xảy thì nó sẽ chưa đi ngay mà còn lẩn quẩn ở nhà vài hôm đã, sau đó mới đi
mất (cũng có thể đói quá chết lả ở đâu đó, hay bị mèo nó chụp trong lúc đói khát hoa cả mắt
lên, vì nó đâu còn bản năng kiếm mồi ngoài thiên nhiên đâu). Gọi là tập thả chứ thực chất là
tập cho nó tìm về lồng của nó. Việc này bạn nào có điều kiện mới làm được. Để thực hiện thì
nhà phải có một căn phòng tương đối rộng, đảm bảo kín không có chỗ cho chim lọt được ra
ngoài, buổi sáng bạn đem lồng chim vào đó, ban đầu thì để 1 trái chuối trên nóc lồng, để lồng
chim ở giữa phòng, rồi lùa chim ra, cứ để cho nó ở trong phòng. Đến trưa thì bạn vô phòng
cho trái chuối vào bên trong lồng, chiều về kiểm tra xem em nó mò vào lồng chưa. Cứ làm
vậy đến khi nào thấy em nó đói tự biết mò vô lồng ăn thì bạn cố tình dấu cái lồng vào chỗ kin
kín cho nó tìm. Khi no thì bay nhảy bu bám chỗ nọ chỗ kia, nhưng khi đói là tìm đến cái lồng
- riết vậy nó quen, khi nó quen rồi thì thỉnh thoảng vẫn phải thả ra như vậy, mà chỉ thả trong
phòng thôi, khi nào tin tưởng lắm + xác định tư tưởng cho mình đã (hic!) thì mới thả ở ngoài.
Làm vậy chim giữ được lửa + được tự do bay nhảy giãn gân giãn cốt - rất tốt cho em nó.