Những điều cần biết về việc tiêm chủng vắc-xin 5 trong 1 pptx

Những điều cần biết về
việc tiêm chủng vắc-xin 5
trong 1

Cổ nhân đã dạy rằng “phòng bệnh hơn chữa bệnh”, điều ấy quả không
sai. Với thời đại ngày nay, khi các tiến bộ về y học ngày một phát triển
thì tiêm chủng là một biện pháp hữu hiệu để giúp con người dự phòng
các bệnh lây nhiễm và không bị tử vong vì các căn bệnh này. Trong đó
trẻ em là đối tượng đặc biệt được ưu ái, từ ngày 1.6.2010, trẻ em toàn
quốc sẽ được chích ngừa miễn phí loại vắc-xin 5 trong 1.
Vắc xin 5 trong 1 là gì?
Đây là loại vắc –xin đã được WHO tiền kiểm định với chỉ một mũi tiêm
nhưng phòng được tất cả các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và
viêm màng não mủ (Hib)), thay cho việc phải sử dụng nhiều mũi tiêm ngừa
như hiện nay trong chương trình tiêm chủng mở rộng.
Loại vắc xin này đã được sử dụng ở 34 quốc gia trên thế giới, tiêm cho trẻ
lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi. văcxin này có tính ưu việt nữa là ngừa viêm màng
não mủ và lại được tiêm ngừa miễn phí. Trước đây Hib là văcxin dịch vụ giá
khá cao, không phải trẻ em nào cũng có cơ hội được tiêm ngừa.
Jean Dupraz, Phó đại diện Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) tại Việt
Nam cho biết, hiện 2,3 triệu liều vắc-xin 5 trong 1 được cung ứng thông qua
UNICEF đã tới kho bảo quản của Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc
gia tại Hà Nội và sẵn sàng sử dụng để tiêm cho trẻ.
Các chuyên gia của WHO khuyến cáo, khi sử dụng vắc xin “5 trong 1” cần
lưu ý, với những trẻ đã được tiêm phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván và viêm
gan B mũi 1, 2 thì các mũi sau sẽ được tiêm tiếp bằng vắc xin 5 trong 1,
không tiêm cho trẻ nếu có phản ứng nặng đối với liều tiêm trước hoặc có
phản ứng với vắc xin DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván) hoặc viêm gan B;

hoãn tiêm cho trẻ nếu trẻ sốt hoặc mắc các bệnh mãn tính; không tiêm cho
trẻ nhỏ dưới 6 tuần tuổi vì vắc xin không hiệu quả do còn miễn dịch từ mẹ;
không tiêm cho trẻ lớn trên 5 tuổi và người lớn vì sẽ có phản ứng sau khi
tiêm.
Vì sao cần thiết phải tiêm chủng cho trẻ
Một số trường hợp tai biến sau tiêm vắc-xin khiến các bậc phụ huynh lo
lắng, dẫn đến việc giảm sút số trẻ được tiêm chủng.
Trẻ mới sinh ra đã có khả năng miễn dịch (không bị nhiễm bệnh), do nhận
được các kháng thểtừ mẹ. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch này chỉ kéo dài
được từ 1 tháng – 1 năm. Sau đó, trẻ không còn nhận được kháng thể từ mẹ
nữa và dễ dàng bị nhiễm các bệnh có thể phòng tránh được bằng vắc-xin, thí
dụ ho gà, sởi…
Khi đứa trẻ không được tiêm chủng bị nhiễm vi khuẩn hoặc vi-rút, cơ thể
của trẻ sẽ không đủ sức mạnh để chống lại, trẻ sẽ bị nhiễm bệnh. Thực tế đã
chứng minh cho thấy trước khi con người phát minh ra vắc-xin, đã có rất
nhiều trẻ em bị chết vì những căn bệnh: ho gà, bại liệt, sởi, bạch hầu… Ngày
nay tỉ lệ trẻ bị chết do các bệnh trên giảm là nhờ trẻ được dự phòng bệnh
trước bằng tiêm chủng.
Việc tiêm chủng cho trẻ không chỉ giúp dự phòng bệnh cho bản thân đứa trẻ
mà còn bảo vệ sức khỏe cho cả cộng đồng chúng ta, nhất là cho những đối
tượng không được tiêm chủng bao gồm các trẻ quá nhỏ chưa đủ tuổi để được
tiêm chủng, những trẻ không thể tiêm chủng do có các bệnh lý khác (vd: như
trẻ bị bệnh bạch cầu cấp)… Tiêm chủng cho trẻ còn giúp làm chậm đi hoặc
ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh.
Vì những lý do trên đây nên việc quyết định không tiêm chủng cho trẻ do
nghi ngại các tai biến sau tiêm sẽ dễ dàng khiến trẻ có nguy cơ bị nhiễm
bệnh và tử vong, gây bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng.
Các phản ứng bất lợi (tác dụng phụ) của vắc-xin
Tiêm phòng vắc-xin là phương pháp đưa vào cơ thể người hoặc động vật
một lượng kháng nguyên. Các kháng nguyên có thể là các vi khuẩn hoặc vi-

rút đã bị giết chết hay còn sống nhưng đã bị bất hoạt, bị làm suy yếu (không
còn khả năng gây bệnh) hoặc các protein của chúng đã được tinh khiết để
kích thích hệ thống miễn dịch của người hoặc động vật sản sinh ra kháng thể
chống lại các bệnh do chính những vi-rút hoặc vi khuẩn đó gây nên.
Cũng như các loại dược phẩm khác, khi được đưa vào cơ thể, vắc-xin có thể
gây nên một số phản ứng bất lợi. Các phản ứng này có thể rất nhẹ như đau,
sưng, đỏ tại nơi tiêm; phản ứng toàn thân như sốt, dễ bị kích thích, cảm giác
khó chịu… Tuy nhiên có thể gặp một số phản ứng nặng như sốc phản vệ,
phản ứng quá mẫn (nổi ban, ngứa…). Tùy từng loại vắc-xin sẽ có những
phản ứng đặc thù khác nhau.
Nguyên nhân có thể do bản chất của vắc-xin; do sai sót trong thực hành tiêm
chủng; do sự trùng hợp ngẫu nhiên (chỉ định tiêm chủng trên một trẻ đang bị
bệnh tiến triển); các phản ứng tâm lý (sợ) hoặc không rõ nguyên nhân.
Với vắc-xin 5 trong 1, phản ứng thường gặp là phản ứng tại chỗ tiêm,
khoảng 10% có sốt hơn 38 độ C. Riêng với bệnh do Hib, các nghiên cứu
cũng cho thấy nếu trẻ được tiêm đủ mũi vắc xin Hib sẽ làm giảm nguy cơ
mắc bệnh do Hib ở trẻ nhỏ tới trên 90%.
Không có bất kỳ loại vắc-xin nào bảo đảm an toàn 100%. Nhưng các nghiên
cứu cho thấy, khi tiêm vắc-xin phối hợp DPT-VGB-Hib thì các phản ứng
sau tiêm sẽ ít hơn so với tiêm từng loại vắc-xin. Không có phản ứng nặng
sau tiêm được ghi nhận, các phản ứng thường gặp là phản ứng tại chỗ tiêm,
một số ít có sốt nhẹ.
Các chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng khuyến cáo, khi sử
dụng DPT-VGB-Hib cần lưu ý, không tiêm cho trẻ vắc-xin DPT-VGB-Hib
nếu có phản ứng nặng đối với liều tiêm trước hoặc có phản ứng với vắcxin
DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván) hoặc viêm gan B; hoãn tiêm cho trẻ nếu trẻ
sốt hoặc mắc các bệnh mãn tính; không tiêm cho trẻ nhỏ dưới sáu tuần tuổi
vì vắcxin không hiệu quả do còn miễn dịch từ mẹ; không tiêm cho trẻ lớn
trên năm tuổi và người lớn sẽ tăng phản ứng sau khi tiêm do thành phần ho
gà toàn tế bào có trong vắc-xin.